[zaloguj się]
[pdf]

POCZLIWOŚĆ (5) sb f

Oba o jasne.

Fleksja
sg
N poczliwość
G poczliwości
D poczliwości
I poczliwością
L poczliwości

sg [N poczliwość. ◊ G poczliwości.] ◊ D poczliwości (1). ◊ I poczliwością (1). ◊ L poczliwości (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

1. Szacunek, poszanowanie, uczczenie, uhonorowanie, wyróżnienie (4):

[poczliwość czyja: cum clamore {(ſkrziſkiem)} valido et lachrymis offerens exauditus est pro sua reuerentia. {(dla ſvey poczlivoſci)} Glosy II nr 84/174.]

[W połączeniu szeregowym: Napominam cie w obphitoſci weſela/ w pocżliwoſci y w doſtoynoſci kthore ciało y duſza twoia naſwiętſza vznała Pozdraw I [idem] ModlKobiet 27, 27v.]

Zwrot: »w poczliwości mieć« (2): wcżora go [Aleksandra, który umarł] wſzithczy w pocżliwosci mieli, dzis przed nim wſzitci pluią. BielŻyw 164; KromRozm II h4; [Wokabul 1539 P3v; ArgWykład 38/126; et reuerebamur eos. {w poczlivoſzcziſmy ye myely} Glosy II nr 84/296].
Wyrażenie przyimkowe: »z (wielką) poczliwością« (2):
~ Zwroty: »z poczliwością pochować« (1): ktoregoż [Dariusza] ciało z wielką pocżliwoſcią Alexander kazał pochować. BielŻyw 154.

[»z poczliwością przyjąć« = honorifice a. cum magno honore recipere HistAl [szyk zmienny]: HistAl 1510 80, 91; Wyącz spoczliwosczia przial gi [Józefa] Nicodem wdom sswoy, dzialaiacz wielga czesez gemv. SprChęd 139.]

Szereg: »z poczliwością i z bojaźnią« (1): Przeto z ziemie go podnioſwſſy z wielką pocżliwoſcią ij z boiaznią/ tzaluiąutz ij oblapiaiątz k ſobie go przitulila OpecŻyw 15v. ~
2. Chluba, duma (1): Iezu ktorys wnętrzney cżyſtoſci potrzebą ku zewnętrznej pocżliwoſci telo być vkazował. TarDuch B5v.
*** [Bez wystarczającego kontekstu: Honestas pocżliwoſc Cervus F34 54 [idem] F35, F39.]

Synonimy: 1. chluba, chwała; 2. poszanowanie, poważność, szacunek, uszanowanie.

Cf [NIEPOCZLIWOŚĆ], POCZCIWOŚĆ, POCZLIWOĆ

RS