[zaloguj się]
[pdf]

POPRĄG (10) sb m

o jasne.

Fleksja
sg pl
N poprąg
G popręgu, popręga popręg(o)w
D popręgowi
A poprąg popręgi
I popręgi
L popręg(a)ch

sg N poprąg (5). ◊ G popręgu (2) Leop, BibRadz, popręga (2) BielSat, BielRozm. ◊ [D popręgowi.] ◊ A poprąg (1). ◊ [pl G popręg(o)w. ◊ A popręgi. ◊ I popręgi. ◊ L popręg(a)ch.]

Sł stp, Cn notuje; poza tym także s.v. ujmuję kogo, Linde XVII – XVIII w.

1. Część uprzęży zwierząt wierzchowych, pas do przypinania siodła; cingula Murm, Mymer1, BartBydg, Mącz, Calep, Cn; zona Cn (10): Murm 156; Mymer1 15v; BartBydg 28; Leop 4.Esdr 15/36; w oney bitwie będą we krwi brodźić áż do brzuchá/ á gnoy cżłowiecży áż do popręgu wielbłądzego będźie [tj. będzie go tak dużo, że sięgnie wielbłądowi do brzucha]. BibRadz 4.Esdr 15/35[36]; Mącz 54a; (nagł) Myśliwcy. (–) Drudzy iádą ná Záiąc doſwiádcżáiąc Chártow/ [...] Pácholcżyſko z Iáſtrząbem/ zá nimi ſie wlecże/ Koń ſkłoty/ Grzbiet odarty/ s popręgá wyćiecże. BielSat C4v [idem] BielRozm 22; Calep 195a; Dayćiéſz ie [strzemiona] ſám do śiodłá/ ále z puśliſkámi/ A poprąg iáki mocny wybierzćie tám ſámi. WyprPl B; [Cervus Inst N5v; Glosy I nr 48/50; RachBonera 1558 68; dają od stada każdy swego z osobna po baranowi, po serowi wałaskiemu i po popręgowi LustrRus 246, 120, 130, 158 [2 r.]; za strzemiona i za poprąg 7 [groszy] InwBiskWłocł 1582/314; Poprąg/ Cingula. Volck Sss2].
[Przen:
Przysłowie: Przypináć komu Popręgow. Aliquem urgere metaphora ab equis sumpta, qui ut expeditiores sint, arctius succinguntur. StatorGramm M6v.]
2. [Prawdopodobnie: Rodzaj taśmy tapicerskiej: W komorze nad izbą: łoże zielone z przykryciem, drugie białe, składane na dwoje [z] popręgów InwMieszcz 1577 nr 214, 1585 nr 262; Łóżko jesionowe z płótnem i popręgi InwKsiągCalis 204.]

MC