[zaloguj się]
[pdf]

ROZTYĆ (1) vb pf

Fleksja
praet
sg pl
2 m -ś rozt(e)ł m pers
3 m roztył m pers roztyli
n roztyło subst

[fut 3 pl roztyją.] ◊ praet [2 sg m -ś rozt(e)ł.] ◊ 3 sg m roztył. [n roztyło. ◊ 3 pl m pers roztyli. ◊ part praet act roztywszy.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów) s.v. roztyć się.

1. Bardzo utyć, stać się bardzo grubym; incrassari Vulg, PolAnt; crassum esse, impinguari, pinguescere Vulg: [Glosy III nr 102/34; Roſtywſzy leży záwſze w domowym pokoiu/ Trudnoby ten miał wytrwáć kiedy w ćiężkim boiu. ZbylPRozm E3.]
Przen:
a) O mieczu: nasycić się ofiarami [od czego]: Miecż Páńſki nápił ſie krwie/ roſtył od tłuſtośći/ ze krwie báránkow y kozłow/ ze krwie báránow bárzo tłuſtych Leop Is 34/6.
b) [O sercu jako siedlisku uczuć: stać się zatwardziałym, stwardnieć: Abowiem roſthyło ſerce ludu tego/ a vſzyma ćięſzko ſłyſzeli BibRadz Matth 13/15 (Linde s.v. roztyć się).]
2. [Stać się pysznym, hardym: TomZbrudzBrul Deut 31/20, 32/15; Glosy III nr 102/218; NeothAcros Av; Roztył miły/ y odwiérzgnął [Incrassatus est dilectus et recalcitravit]: roztywſzy/ ztłuśćiawſzy/ nápęczniawſzy/ opuśćił Bogá Stworzyćielá ſwego WujBib Deut 32/15.

W połączeniach szeregowych: Roztył miły/ iął wierzgáć: Roſtył/ vtył/ y zhrubł/ opuśćił Bogá ſtworzyćielá ſwego Leop 1575 Deut 32/15 (Linde błędnie: roztyć się); Poſádźił go [Pan swój lud] ná wyſokiey źiemi: áby pożywał owocow polnych. A żeby sſał miod z opoki/ á oliwę z natwárdſzey ſkáły. Zeby iádl máſło z krow/ á mleko z owiec/ z tłuſtośćią iágniąt y báránow [...]. A ták roztył on lud vmiłowány/ y począł wierzgáć: roztył/ ztłuśćiał y rozetkał ſię. WujPs 274; WujBib Deut 32/15.]

Synonimy: 1. roztuczeć, roztuczyć się.

Formacje współrdzenne cf TYĆ.

Cf ROZTYŁY

RS