[zaloguj się]
[pdf]

POWIONĄĆ (7) vb pf

Pierwsze o jasne; drugie prawdopodobnie jasne (tak w wionąć).

Fleksja
praet
sg
3 m powionął

fut 3 sg powienie (6). ◊ praet 3 sg m powionął (1).

Sł stp, Cn brak, Linde także XVI(XVII) – XVIII w.

Znaczenia
O wietrze: zawiać (7):
Fraza: »wiatr(ek) powienie« [w tym: na co (2), skąd (1)] [szyk zmienny] (6): chwal páná ſwoiego [...]. Ktory ſpuſſcza łudu [lege: lodu] káwálce ná kſtałt kryſtału w wielkiey zimnoſći/ á potem zroſkázánia iego powienie ſloneczny á ćiepły wiátr ták iż ſie ono wſſytko roſpłynie RejPs 216v; LubPs ff3; Záburzyć ſie też obłok/ á gdy wiátrek ciepły Powienie nań s południá/ vcieka by wſciekły. RejWiz 10; miedzyány [dzbanek]/ rzekł do gliniánego/ Wierę płyńwá poſpołu/ będzye rátá ſwego. Powiedzyał mu gliniány/ zle mi ſpołu s tobą/ Bo iáko wiátr powienie/ wnet ſie nam tłuc s ſobą. RejZwierz 117v; GrzegŚm 2; A gdy powionął wiátr ſpołudniowy [Adspirante autem austro]/ [...] puśćiwſzy ſię z Aſſonu/ płynęli przy Krećie. WujNT Act 27/13; [RadzPodróż 123].
Przen (1):

[powionąć na co: takżeć teſz rownie ſmrodliwe náuki Antykryſtowe iako dym rozwieią ſie áni wiedzieć kędy/ gdy Duch vſt Páná Kryſtuſowych powienie ná nie á rozwieie ie y wniwecż obroći. KrowObraz Hv.

powionąć skąd: da [Bóg jednemu] duſzę bogoboyną/ [...] ktora ſię nie chwieie/ nie da ſię vwieść wiatrom/ káżdey/ kthora iedno ſkądkolwiek powienie náuki/ ſtáthecżnie ſię trzyma ſłowá y przykázánia Pańſkiego RotRozm K2.]

Frazy: [»powienie szczęście« = poszczęści się: Co zá tym chćiałby czynić/ á ieſli powienie Sczęśćié iákiéby chćiał mieć zwyćiéztwá ſkonczenie. VergKoch 215 (Linde).]

»[na kogo] zły wiatr nie powienie« = nie złego kogoś nie spotka (1): ſam ſtánieſz w ogrodzye v Páná ſwoiego. Ze iuż ná cię y zły wiátr nigdy nie powienie [...]. Abowiem w tę opiekę kto ile tám doſtánie/ Iuż go żadna pociechá nigdy nie przeſtánie. RejWiz 194v.

Formacje współrdzenne cf WIAĆ.

Cf POWIENIENIE, [POWIENIONY]

ALKa