[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWROT (2) sb m

Teksty nie oznaczają é oraz ó; e prawdopodobnie jasne (tak w prze-).

Fleksja
sg pl
N przewrot
G przewrotu
A przewroty

sg N przewrot (2). ◊ [G przewrotu. ◊ pl A przewroty.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Fałsz, chytrość, podstęp, przewrotność; perversitas Cn (1):

[przewrot czyj: Ták też Pan Kryſtus nie ieſt pożytecżny/ iedno kto ſwoy przyrodzony vpadek [...] obacżywſzy/ do ſámego po ocżyścienie bieży/ [...] wſzytki kwáſy precż/ y przewroty Szátáńſkie y ſwiátá zabáwy opuśćiwſzy. GilPos 248.]

W połączeniach szeregowych (1): Abusio, malus usus, perversio, przevroth, zly zviczay, przewrothnoscz, nyestatek, sromotha, nyerząnd BartBydg 3; [bo z thąd náwykną ludzie [...] chytrośći/ przewrotu/ potwarzy/ fáłſzu PostępekPrCzart 65; GilPos 248].

2. Hysterologia, tj. przedstawienie następstwa zdarzeń w sposób naruszający ich naturalną kolejność (1): Hysteron proteron – Przewrot. Est figura quum sententia ordine commutatur. Calep 496a.
*** [Bez wystarczającego kontekstu: A verbis formantur nomina, ut [...] (marg) Przewroćić. Przewrot (–) StatorGramm F6v.]

Cf PRZEWROCENIE

ALKa