![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
strona: kt
1:
Wſzyfthkiey Lif=
2:
flándczkiey ziemie/ iáko przed tym
3:
ſámá w ſobie byłá/ krotkie á pożyte=
4:
cżne opiſánie. Kwoli ich Mi=
5:
łoſćią/ Krolewſkim Com=
6:
miſsarzom/ rć. rć.
7:
vcżynione.
8:
grafika
9:
Drukowano w Krolewcu Pruskim
10:
przes Jana Daubmanna/ Roku
11:
Pańſkiego. 1567.
strona: ktv
1:
grafika
strona: A2
1:
Iáſnie Wielmo=
2:
żnym Pánom á Pánom. Pánu
3:
Ianowi z Służewá/ Woiewodźie Brze=
4:
ſkiemu/ Konińiſkiemu y Miedzyrzeckiemu Sta-=
5:
rośćie/ rć. Pánu Ianowi Chriſtoporſkiemu s Chriſtopo=
6:
rzyc/ Caſtellanowi Wieluńſkiemu/ rć. Pánu Ianowi
7:
Koſtce s Tangenberku/ Caſtellanuwi Gdańſkiemu/
Pot=
8:
ſkárbiemu Zie Pruſkich/ Puckiemu y Czczewſkiemu Stá=
9:
rośćie/ rć. I. K. M. y wſzyſtkiey Korony Polſkiey. Do
10:
Iáſno Oświeconego X. Pruſkiego/ rć. Poslom y
11:
Coiſarzom/ rć. Pánom y dobrodzieiom
12:
ſwym miłośćiwym/ Láſki Bozey y ro=
13:
mnożenia wſzelákich/ w dobrym
14:
zdrowiu/ fortun ná długie czá=
15:
ſy od Páná Bogá
16:
winſzuię rć.
17:
I
Aſnie Wielmozni Pano=
18:
wie/ á dobrodzieie moi
19:
Miłoſćiwi. Gdym ſobie
20:
spilnoſćią vważał/ iáko=
21:
bym mogł znák nieyáki
22:
me debit gratitudinis náprzećiw. W. W.
23:
pokázáć: Opuſzcżaiąc Sleidaná/ y inſze
24:
Kxiąſzki ná ſtronę/ vmysliłem był De 25:
Ruina Romani imperij
wáſzym Wielmo=
| A 2 | żnoſćią |
strona: A2v
1:
żnoſćią gwoli dáć drukować. Ale gdym
2:
ſie cżáſowi krotkiemu przypátrował/ y s
3:
káletą iákmiarz puſtą poráchowywał.
4:
Przyſzły mi ku ręku Kxiążecżki o Lifflánd
5:
ckiey źiemi/ nieták wielkie/ iáko moim má=
6:
lutzkim zdánim potrzebne/ y wielom ná=
7:
ſzym pożytecżne:
tymem tedy
cum Mapa 8:
mundi, y z inſzymi Kozmográphy/ tudzież
9:
ſpowieſćią ſtátecżnych ludźi iął weryfiko=
10:
wáć. A iżem około tey Lifflándckiey źie=
11:
mi ſzerſze y doſtátecżnieyſze ięzykiem Pol
12:
ſkim Kxiążeczki vcżynił. Tedy ie W. W.
13:
iáko moim Miłoſćiwym Pánom y Do=
14:
brodźieiom offiáruię/
pokornie żądáiąc/
15:
iżeby nieták ná ten lichy dar/ iáko ná chu-
16:
tliwą dobrą wolą wzgląd racżyli ná ten
17:
cżás mieć. pomniąc ná onę ſtárodawną
18:
Polſką przypowieść. Lepſzy chleb s ſolą
19:
z dobrą wolą/ Niżeli Márcypan zá nie=
20:
wolą. Zá tym W. Wielmożnośći Pá=
21:
nu Bogu w mocną obronę porucżam.
22:
Proſząc iego S. Miłoſći/ iżeby W. Wiel=
23:
możnośći ku cżći y chwale ſwej Swiętey | y dla |
strona: A3
1:
y dla pożytku oſobliwego/ sławney Ko=
2:
ronny Polſkiey/ w Błogosłáwieńſtwie
3:
ſwym ná długie á ſzcześliwe w dobrym
4:
zdrowiu cżáſy záchowáć racżył.
Dan
5:
w Krolewcu Pruſkim. 24 Kxiężycá
6:
Lipcá. Roku od Národzenia
7:
Pána Chriſtuſowego/
8:
1567.
9:
Wáſzych Wielmożnośći
10:
wierny záwżdy sługá.
11:
Marćin Kwiatkowſki z Rożyc
12:
X. I. M. P. Iurgieltnik. | A 3 | Cżytel= |
strona: A3v
1:
Do Cżytelniká.
2:
C
Zytelniku miły/ miey na to bacznośc/
3:
Iż gdzie krzyżyk táki obacżyſz/ Rozu=
4:
miey iż to Moſkwićin wźiął.
5:
A gdzie. K. P. vyzrzyſz/ tedy to przy=
6:
ſłucha/ Krolowi iego Miłośći Pol=
7:
ſkiemu/ rć. rć.
8:
A gdy S. obacżyſz/ to Swed ma.
9:
A kiedy táki znák/ Mag. To Magnus
10:
Krolá Duńſkiego brát trzyma.
11:
grafika
strona: A4
1:
Wirlándya
2:
W
Irlándya miedzy wſcho=
3:
dem Słońcá/ á pułnocną plagą
4:
leży/ od pułnocy odnogá Baltyckiego mo
5:
rzá/ á. ku wſchodu ſłońcá Nerwá rzeká w
6:
te odnogę wpadáiąca/ á z ieźiorá Perbás
7:
wychodząća/ ktora gránicży z Moſkwą/
8:
otocżywa ią. Ku południowi z Eſtlán
9:
dyą. A ku zachodu/ z Háryą gránicży.
10:
Ieſt tey źiemice oś mil/ ktora ſie pocży=
11:
na od końcá rzeki Nerwy/ gránicżącey z
12:
Moſkwą/ á końcży ſie áż pod Rewlem.
13:
Pocżynáią ſie Lándwoythow=
14:
ſtwá álbo Klucze/ możeſz y ſtároſtwem
15:
názwáć/ Miáſtá/ y Zamki w
16:
Wirlándyey.
17:
.1. Stey ſtrony tey rzeki Ner=
18:
wy/ mocne Miaſtho y Zamek/ | tegoſz |
strona: A4v
1:
tegoſz imieniá Nerwá/ ktory był
2:
do Liffland klucżem. A z oney/
3:
Moſkiewſki Zamek Iwánogrod ná
4:
ſámym brzegu leżą. Lándwoy=
5:
towſtwo.
6:
.2. Nowy Zamek. też nád Nerwą
7:
leży/ przy ieźierze Peybáſie.
8:
.3. Tolsburg. Zamek nád odnogą
9:
wyſzey pomienioną: á práwie w=
10:
puł drogi miedzy Nerwą miáſtem
11:
á Rewlem leży.
12:
.4. Weſenborch. Zamek y klucż.
13:
.5. Bercholm. Zamek biſkupá Re=
14:
welſkiego.
15:
Wtymże powiáćie Wirlandcż=
16:
kim dwá Slácheckie zamki.
17:
.6. Aſs. Robertow z Gilzen.
18:
.7. Eſt. Bernhártá Taube.
19:
Tu nieoznáymuię áni wypiſuię Ko=
20:
mor/ to ieft/ dworow/ áni mnieyſzych | vrzędow/ |
strona: B
1:
vrzędow/ ktorą wſzyſtkie źiemice ze w=
2:
ſzyſtkimi Klucżámi/ Stároſtwy/ Miá=
3:
ſty/ Zamkámi/ Dworámi/ y wſzelákimi
4:
vrzędámi/ ták wielklmi iáko máłymi/ zá=
5:
pámiętáły Moſkvićin/ náprzećiw przy=
6:
kazániu Bożemu y práwu świeckiemu/
7:
pośiadł.
A pánie Boże day/ o co ſie ma=
8:
my vſtáwicżnie modlić/ y ſámi ſie do tego
9:
s pilnośćią przycżynić/ iżeby iego Kro=
10:
lewſka M. tego gwałtowniká práwá
11:
Bożego y Ludzkiego/ á roźlewcę niewin=
12:
ney krwie Chrześćiańſkiey/ mogł potłu=
13:
mić. 14:
Ierweńſka Ziemicá.
15:
S. Ierwenska tá Ziemicá le=
16:
ży miedzy Wirlandyą á Hárią/
y ieſt
17:
ták iáko Zułáwá zyżna/ pocżytaią
18:
iey być śied mil wzdłuſz/ á ſześć
19:
wſzerz. A tylko ieden Zamek głow=
20:
ny Wittenſtein/ okrom Dworow/
21:
Folwárkow/ Ziemian rć. Zámyka
22:
w ſobie. Ten Powiáćik w mocy Ie=
23:
go K. M. Polſkiego rć. zá poda= | B | nim ich |
strona: Bv
1:
nim ich właſnym był.
Ale gi Szwed pod
2:
zakryćiem s Krolem I. M. Polſkim nie=
3:
przyiáźni vśidlił. A ták podług práwa
4:
Boſkiego y Swieckiego/ Iego K. M.
5:
przysłucha. 6:
Hárienska Ziemica.
7:
Hárienska Ziemicá ieft w=
8:
zdluż ſzeſnaśćie mil/ á wſzerz oś. Tę zie=
9:
micę z Wirlandyą/ zá Xięſtwo pocżytá=
10:
ią.
Tho Miáſto/ Zamki/ okrom Dwo=
11:
rów rozmáitych/ y Folwárków rć. W
12:
Hárienſkim Powiećie leżą.
13:
S. 1. Rewel. Nadobne Miáſto y Za=
14:
mek/ ná którym Pan Henrych Do=
15:
nin Stároſtam miał być. Należy
16:
Krolowi iego M. Polſkiemu/ ále go
17:
zá czáſu pokoiu/ y przyiáźni s Kro=
18:
lem I. M. Polſkim/ w niebytnośći
19:
Páná Duninowey/ Szwed nieod=
20:
powiednie pośiadł. | Badis |
strona: B2
1:
S. 2. Badis. Známienity Klaſtor/
2:
który tymże ſpoſobem Szwed o=
3:
trzymał.
4:
.3. Fegfeur. Zamek był Biſkupá
5:
Rewelſkiego. 6:
Eſtlándiá álbo Eſtonia
7:
Xięſtwo.
8:
Tho Xięſtwo/ ty Miáſtá/ Zamki/
9:
Contorſtwá/ opuſzczáiąc Dwory/ Fol=
10:
warki/ zámyka w ſobie.
11:
.1. Lais. Zamek.
12:
2. Operpal. Krolá I.M. Polſkie=
13:
go Lud wypalił. Puſto leży.
14:
.3. Felin. Miáſto y Zamek. Con=
15:
torſtwo było. Miáſto wypalono/
16:
A Zamek weſpołek z Miſtrzem Li=
17:
flandckim Wilhelmem Furſtem=
18:
bergem/ iegoż właſni Landcknech=
19:
towie Moſkwićinowi wydáli.
20:
4. Tarneſt. Naſzy zowią Taurus. | B ij | Oświe= |
strona: B2v
1:
Oświecone Xiáżę Pan Mikołay Rádźi=
2:
wil/ Z Láſki Bożey Dubinſkie y Bierzin=
3:
ſkie Xiążę/ Woiewodá Wilenſki/ Kan=
4:
clerz wielkiego Xięſtwá Litewſkiego/ rć.
5:
imieniem Krolá iego M. Polſkiego/ zbu=
6:
rzył. Puſto ftoi.
7:
.5. Talckoffen. Zamek.
8:
R. P. 6. Karxhaus.
9:
R. P. 7. Helmet. Zamki K I. M. polſkiego
10:
R. P. 8. Rugen.
11:
R. P. 9. Parnáwá. Miáſto y Zamek/ tuſz
12:
nád Morzem. Tho miáſto y Zamek/ I.
13:
K. M. Polſkiemu przes iednoſtáine
14:
Krzyzackie podánie práwnie przysłu=
15:
cha.
Przy tym Mieiſćie y Zamku płynie
16:
zrodło/ które Parnáwſkim zrodłem zo=
17:
wią. Z zoney tedy ſtrony tegó zrodłá iuſz
18:
w Wikeckiey ziemicy/ Vrodzonego/ á Ie=
19:
go Krolewſkiey M. sługę wiernego/ Pá=
20:
ná Henricha Duniná/ nieſzcześni Szwe
21:
dowie poſtrzeleli/ Pánie Boze mu bądź
22:
miłośćiw.
A tego známienitego Rycerzá
23:
bogomyſlne/ á I. K. M. wiernie służące | bráty/ |
strona: B3
1:
bráty/ iáko Páná Acháciuſá y Páná Iá=
2:
brámá ku ćći y chwale ſwey świętej/ á ku
3:
wierney Iego K. M. posłudze/ racz ná
4:
długie czáſy ſczęśliwie záchowáć. 5:
Wicka Ziemicá álbo
6:
Wikecka.
7:
Wicka Ziemicá nád Mo=
8:
rzem ku Pulnocy leży. Rozumiem iſz tegó
9:
Powiátu ſternaśćie mil wzdłuż/ á dwá=
10:
naśćie wſzerz ieſt. Ten ſie Krolowi Dun
11:
ſkiemu był poddał/ który Xiążę Magn
12:
imieniem bráckim trzymał. Ale go potim
13:
Szwed doſtał. Tá źiemicá przysłucháłá
14:
do Biſkupſtwá Ozelſkiego.
A thy w niey
15:
Miáſtá/ Zamki/ Contorſtwá/ opuſzczá=
16:
iąc Dwóry/ Folwárki/ ſą.
17:
S. l. Haſpel. Zamek głowny y Thum
18:
Then Zamek Schwed gwałtow=
19:
nym ſturmowánim/ y ſtrzelanim
20:
przymuśił/ iſz ſie muśiał poddáć.
21:
MAG. 2. Lode. Then Zamek Xiążę Kur=| B iij | landckie |
strona: B3v
1:
MAG. 2. Lode. Then Zamek Xiáżę Kurlandckie
2:
od Szwedá obronił/ y kilká mu wielkich
3:
dźiał odbił. Ale gi ſnadź Szwed z nowu
4:
był obległ.
5:
S. 3. Leal. Contorſtwo. Zamek y pánieńſki
6:
Klaſtor/ thego Contorſtwá álbo Pań=
7:
ſtwá/ połowicá do Biſkupſtwá Ozel=
8:
ſkiego/
nád którą Xiążę Magnus był/ á
9:
połowicá Miſtrzowi przysłuchálá.
10:
4. Fickel. Vxolów Zamek/ kthóry Mo=
11:
ſkwá wypaliłá. Puſto ſtoi.
12:
5. Werder. Nadobny był Zamek Vxo=
13:
low przy Zundźie. Ale go Krzyżacy ze=
14:
pſowáli.
15:
6. Felix. Máły Zamek/ milę od Fickel/
16:
ku Padyſzowi leżący/
od Moſkwy wy=
17:
palony. Puſty. 18:
Ozel Wyſpá ná Morzu.
19:
Ty ſam Pańſtwá tey Wyſpy.
20:
MAG. Arnſburg. Należy ku Wickiemu Po=
21:
wiátu. Biſkupſtwo. Które Xiążę Ma=
22:
gnus s ſtrony brátá ſwego Krolá Duń=
23:
ſkiego trzyma.
| Sońen= |
strona: B4
1:
MAG. Sonnenburg. Bárzo bogáty Klutz.
2:
Krzyżacy gi Krolowi Duńſkiemu pod=
3:
dáli/ imieniem iego Xiáżę Magnus trzy=
4:
ma. 5:
Liflandcka álbo Ledtlán=
6:
cka źiemia.
7:
Pocżynáią ſie Miáſtá/ Zamki/ Con=
8:
torſtwá/ Klucze/ opuſzcżáiąc Dwory ro=
9:
zmáite y Folwárki/ w tey źiemi.
10:
Marienburg álbo Margéburg
11:
Contorſtwo było.
12:
2. Adzel. Pięć mil od Tcickaten leży. Mo=
13:
ſkwá gi wypalilá. Puſty.
14:
R. P.3. Ermes. Czterzy mile od Feliná ku
15:
Párnáwie.
16:
R. P. 4. Burttnich. Zamek.
17:
R. P. 5. Wolmen. Miaſto y Zamek.
Tu oſta=
18:
tni Miſtrz/ z Dworem ſwym rad prze=
19:
mieſkiwał.
20:
R. P. 6. Aries. Zamek. | Segewolt |
strona: B4v
1:
R. P. 7. Segewolt ná źiemſkie marſzalſtwo
2:
8. weſpołek z Lewburkiem/ Mittaw/ Ge=
3:
9. orgenburgem/ y Schoen Zamkámi by=
4:
wał/ y ná tych pięć Zamkách właſne V=
5:
rzędniki Márſzałek miewał.
Teras ſą ty
6:
Zamki pod Krolem I.M. Polſkim.
7:
R. P. 10 Newenhul/ álbo Newenmil.
8:
Wierna wysługá.sławney pámięći Pá=
9:
ná Henrichá Duniná.
10:
R. P. ll. Dinamunt. Zamek ná kthórym był
11:
sláchetny á známienity Rycerz/ Pan
12:
Staniſław Wąſowic Stároſtą. Czło=
13:
wiek zacny y bogoboyny.
14:
R. P. 12. Rigá. Miáſto mocne y wielkie/ gwał=
15:
townym wáłem Miáſto y Zamek obto=
16:
czony y dobrze obwárowány. Then by=
17:
wał głowny Zamek Lyflandckich Mi=
18:
ſtrzów. Theras go trzyma imieniem/ Ie=
19:
go K. M. Xiążę Kurlandckie.
20:
R. P. 13. Kircholm. Zamek.
21:
14. Rodenpeus. Zamek od Moſkwy wy=
22:
palony/ Theras puſty. | Nittaw |
strona: C
1:
R. P. 15 Nittaw. Zamek miedzy Wendam á
2:
Rugą.
3:
R. P. 16 Seſwegen.
4:
R. P. l7 Georgenburg. Zamek miedzy Aſze=
5:
radem á Linewardem.
6:
R. P. 18 Lewburg.
7:
R. P. l9 Aſcheradt. Zamek y Contorſtwo.
8:
R. P. 20 Duneburg. Zamek y Contorſtwo.
9:
R. P. 21 Roſſiten Landtfoitowſtwo.
10:
R. P. 22 Ludſen álbo Ludle. Klutz.
11:
R. P. 23 Luden. Zamek śláchćiców s Platten=
12:
burku.
13:
Okrom iednego Zamku/ wſziſtkę tę
14:
Lifflandcką źiemię Kroł Iego M. Polſki
15:
ma. A Pánie Boże day/ żeby y tego zá po=
16:
mocą Bożą/ á czuynośćią náſzą/ co nary=
17:
chley Krol Iego M. doſtał. 18:
Semigália teras Xięſtwo.
19:
Semigália Ziemicá leży mie=
20:
dzy Liflandyią á Kurlándyią/ á ku Połu=| C | dniowi |
strona: Cv
1:
dniowi Litewſkie Xięſtwo przyległo. A
2:
teras ią s Kurlándyią/ oświecone á cno=
3:
tliwe Xiążę/ Pan á Pan Gotthard Ket=
4:
tler s przeirzenia Bożego/ A z łáſki Iego
5:
K. M. lennym práwem trzyma
6:
W Semigálſkiey Ziemicy álbo Xię=
7:
ſtwie żadnego Miáſtá niemáſz. Tylko ty
8:
Zamki/ Klutze/ Contorſtwá. Dwory/
9:
Folwárki rozmáite opuſzczam.
10:
1. Seleburg. Zamek y Klutz.
11:
R. P. 2. Bausko álbo Bauſenborch. Za=
:
(mek.
12:
3. Dobelein álbo Doblin. Zamek y
13:
Contorſtwo.
14:
4. Mitaw. Zamek.
15:
Kurlandia theras
16:
Xięſtwo.
17:
Kurlándy od Pułnocy Mo=
18:
rze przyległo. Ku Południu Zmodźka
19:
Ziemiá. A ieſt teras Xięſtwo Krolá Ie=
20:
go M. Polſkiego/ iáko y Semigália len=
21:
ne/ tho ieft/ Krol I. M. polſki/ rć. rć. Pá=
strona: [C2]
1:
nem/ y naywyſzſzą zwierzchnośćią po
2:
Pánu Bogu thych Xięſtw ieſt.
A Xiążę
3:
tich xięſtw ieſt/ I. K. M. Hołdownikiem
4:
lennym. A Pánie Boże day/ iżeby zná=
5:
mienite wielkie Xięſtwo Litewſkie/ s ſła=
6:
wną od wieków Koroną Polſką/ ied=
7:
ność bráterską co narychley wźięło. A
8:
iednoſtáiną mocą pomagáli ſobie wier=
9:
nie tákowych drogich kąmieni ſzukać:
ku
10:
ćći y chwale Bożey/ y ku wiekuiſtey zobo=
11:
polney sławie ſámych/ y potomków ich.
12:
A thy ſą Miáſtá/ Zamki/ Con=
13:
torſtwá/ klucze/ okrom Dworow Fol=
14:
wárkow/ w Kurlandckim Xięſtwie.
15:
l. Newburg. Zamek ná Litewſkiey grá=
:
(nicy
16:
2. Frawenburg. Zamek.
17:
R. P. 3. Schruden.
18:
4. Haſenpot. Zamki.
19:
5. Durbin.
20:
6. Grubin Klutz. Przisłucha teras iáſno
21:
oświeconemu/ á práwie ſwiętobliwemu | D ij | Panu |
strona: [C2v]
1:
Pánu á Pánu Woićiechowi/ z Láſki Bo=
2:
żey Márgrabi Brándęburſkiemu/ Xiążę=
3:
ćiu Pruſkiemu/ rć. rć. memu miłośćiwe=
4:
mu Pánu y dobrodźieiowi.
Któremu
5:
Pánie Boże day to wſzyſtko/ o co twey
6:
świętey miłośći żąda. A racz iego ſerce
7:
miłośćiwe náprzećiw mnie wiernemu
8:
ſtárodawnemu słudze wzbudźić.
9:
7. Alswangen. Zamek.
10:
8. Winda. Miáſto y Zamek/ y Contor=
11:
ſtwo było
12:
R. P. 9. Goldingen. Zamek/ y niemáły Po=
13:
wiát álbo klutz.
14:
10. Sabel álbo Zabel. Zamek.
15:
ll. Candaw. Zamek y Klutz.
16:
12. Tuckum. Zameck.
17:
Artzibiskupſtwo Riczkie.
18:
Arcybiſkupſtwo Rickie/ Krolo=
19:
wi Iego M. Polſkiemu rć. ze wſzyſtkimi
20:
Miáſty/ Zamkámi/ Kluczámi/ Stáro=
21:
ſtwy/ Contorſtwy/ Dworámi/ Folwár=
22:
ki rć. przysłucha.
A tego Páńſtwá imie=
| nim |
strona: C3
1:
nim Krolá Iego M. Iaſno wielmożny
2:
Pan á Pan Ian Chotkiewicz/ Pan ná
3:
Skłowie y Bichowie. Stároſta Xięſt=
4:
wá Zmodzkiego/ naywyſzſzy Márſzalek
5:
wielkiego Xięſtwá Litewſkiego/ wielki
6:
Hetman Liflandcki. Plótelſki/ y Telſzow=
7:
ſki dźierżáwcá/ Adminiſtrátorem ieft.
8:
Pánię Boże day we ſzczęśćiu
9:
ná cżaſy długie.
10:
R. P. l. W Rydze murowány Dwór/ gdźię
11:
Arcybiſkup kiedy bywał w Rydze/ mie=
12:
ſkiwał.
13:
R. P. 2. Vxul. Zamek nád Dźwiną/ cztery mile
14:
od Lenwárdá/ á dwie od Kirchholmu.
15:
A ty też dwá Zamki nád Dźwiną leżą.
16:
R. P. 3. Kockenhauſz. Miaſto y głowny Ar=
17:
cybiſkupſtwá Zamek był.
18:
R. P. 4. Creutzburg.
19:
R. P. 5. Landon. Zamki.
20:
R. P. 6. Seſwegen.
21:
R. P. 7. Schaneborg.
22:
R. P. 8. Fillack álbo Márienhauſen. | C iij | Zamek |
strona: C3v
1:
Zamek leżący przy gránicy Moſkiew=
2:
ſkiej ná Ieźierze. Do tego zamku/ ieſt dłu= 3:
di Zbalk álbo Drzewá ſkłádánego moſt/
4:
bes palów.
Thego moſtu częśći niektóre
5:
może poſpołu ná noc/ álbo gdy thego ieſt
6:
potrzebá zwieść.
7:
R. P. 9. Serben álbo Seruen. Zamek.
8:
R. P. 10 Konnenburg. Głowny Zamek/ á
9:
otworzyſte Miáſteczko.
10:
R. P. 11 Smilten. Zamek od Moſkwy złu=
11:
piony/ y do gruntu wypalonj. Puſto ſtoi.
12:
R. P. 12 Lemzel. Ty dwá Zamki przysłuchá=
:
(ły
13:
R. P.13 Treiden. Xiążęćiu Chryſtophowi.
14:
R. P. l4 Cremon. Zamek Capitulny.
15:
R. P. 15 Somel álbo Sántzel. Zamek ná
16:
Rycką Dźiekániyą.
17:
R. P. 16 Dalen. Ná Proboſtwo.
18:
R. P. 17. Wanſel. Dwor Xiáżęćiá Chryſtopha
19:
był.
Dwie mili od Lemze ku Wendźie.
20:
R. P. 18 Salis. Dwor Xiążęćia Chryſtophá
21:
teſz był/ dziewięć mil od Párnáwy
22:
ku Rydze. | Zamki |
strona: C4
1:
Zamki ślácheckie pod I. K. M.
2:
Polſkim/ rć. w Arcybiſkup=
3:
ſtwie Rickim.
4:
R. P. l. Nochroſſen. Od Lemzy trzy mile/ A
5:
cżtery od Pirkołá.
6:
R. P. 2.Roſenbeck.
7:
R. P. 3. Mayan.
8:
R. P. 4. Pirkel. Otow von Vngern 3. mile od Salis.
9:
R. P. 5. Roppe.
10:
R. P. 6. Nabbe. Od Lemzy dwie mili/ ku Ry=
:
(dze.
11:
R.P. 7. Erle.
12:
R. P. 8. Berſon álbo Berzce.
13:
To oſobliwe Páńſtwo Pánie Boże
14:
day/ iżeby Iego K. M. wierne było/ iákoſz
15:
ieſt.
A I. K. M. o nim/ iáko Chrześćiáń=
16:
ſki á Rycerſki Krol/ pilną pieczą s ſwą
17:
wierną rádą miał. Bo o te ſie ták okrutnj
18:
Moſkwićin/ iáko odmienny Szwed pil=
19:
no ſtáráią/ iákoby ie poźrzeć mogli. A ták
20:
Pánie Boże day I. K. M. z wierną Rádą
21:
iego/ czuiność w tey mierze.
A day vzná=
22:
nie wſzyſtkim nieprzyiaćielom. | C iiij | Biſkupſtwo |
strona: C4v
1:
Biskupſtwo Derptskie.
2:
1. Falckenaw. Klaſtor známienity od
3:
Moſkwy wypalony. Puſto ftoi.
4:
2. Derpt. Miáſto y Zamek tego Biſkup=
5:
ſtwa głowne.
6:
3. Werpech. Zamek.
7:
4. Kyrrempc. Zamek.
8:
5. Olenthorn álbo Detorn.
9:
6. Newhaus.
10:
7. Odenpel. Stáry Zamek. 11:
W tym Biskupſtwie
12:
ślacheckie Zamki.
13:
1. Olzen.
14:
2. Canelicht.
15:
3. Rauden.
16:
4. Cunctal álbo Rogental.
17:
Then przysłuchał śláchćicom s Tizen=
18:
hauſen.
19:
To wſzyſtko Páńſtwo/ okrutny. Mo=
20:
ſkwićin pośiadł/ y niesłycháne w nim | okrućień= |
strona: D
1:
okrućieńſtwo ták nád Męſzczyźną/ iáko
2:
Białymi głowámi/ Wdowámi/ Mężat=
3:
kámi/ Pánnámi/ y dziatkámi/ náprzećiw
4:
Pánu Bogu ſtroył.
A ták czás by ſie nam
5:
ocućić/ á themu okrutnikowi niewinny
6:
lud/ bráćią náſzą/ z rąk iego krwáwich zá=
7:
pomocą Bożą/ á zgodą iednoſtáiną wyr=
8:
wáć. Kthóry bogoboyny vczynek Pan
9:
Bog wdźiecznie przyimie/ y ſam tám wo
10:
dzem będźie. A nam y potomkom v ro=
11:
zmáithych narodow náſzym/ prze zeń
12:
wiekuiſtą Chrześćiáńſką sławę ziedna=
13:
my.
14:
Biskupftwo Kurlandckie.
15:
Ty Zamki przysłucháią
16:
ku niemu.
17:
1. Pilten.
18:
2. Edwálen. Ná Proboſtwo Kurlánd=
:
(ckie
19:
3. Haſenpot. ty dwá Zamki były.
20:
4. Angermunde.
21:
5. Dondangen.
22:
6. Newhaus.
23:
7. Amboten. | Thy |
strona: Dv
1:
Thy śiedm Zamkow/ Iáſno oświecone=
2:
mu/ Pánu á Pánu Magnuſowi z łáſki
3:
Bożey Krolowicowi Duńſkiemu/ Nor=
4:
weyſkiemu/ Wandálſkiemu/ y Gockie=
5:
mu. Xiążęćiu Sleſwickiemu/ Holſten=
6:
ſkiemu/ Stirmarſkiemu y Dytmarſkie=
7:
mu. Biſkupowi Ozelſkiemu/ Wiekieckie
8:
mu/ y Kurlandckiemu przysłucháią.
9:
Liflándckie tedy Pańſtwo ty wſzyſtki
10:
Ziemice/ Powiáty/ Contorſtwá/ Land=
11:
foitowſtwá/ klucże/ Miáſtá/ Zamki/ Ar=
12:
cybiſkupſtwá/ Biſkupſtwá/ Dwory
13:
wyſzſzey opiſáne zámykáło w ſobie. A
14:
było tego Páńſtwá/ á mogę názwáć Kro
15:
leſtwá wzdłuż/ dźiewięćdźieśiąd y pięć
16:
mil. A wſzerz poczytáiąc z Morzem te=
17:
mu Páńſtwu przysłucháiącym máło có
18:
mniey.
Od Wſchodu Słońcá grániczy
19:
z Moſkwą. A od Zachodu morzem
20:
z Gotlándyią. Od Południá z Litwą y
21:
z Zmodźią/ y nieco ku zachodu s Pruſy.
22:
Od Pułnocy Morzem álbo odnogą
23:
Morſką s Swecią y Filándyą. A Pánie
24:
Boże day iżeby Iego K. M. zá thym | znamie= |
strona: D2
1:
známienitym przyſtępem/
ſam s ſwemi
2:
poddánymi tho páńſtwo wſzyſtko s po=
3:
mocą Bożą/ á náſzą czuynośćią/ opá=
4:
nował. O co wſzyſcy Páná Bogá
5:
prośić vſtáwicznie mamy. A ſámi ſie
6:
też do thego z iednoſtáyną wolą y mo=
7:
cą mamy mieć. Amen áby ſie ták ſtáło.
8:
A ma to Páńſtwo w ſobie poczytá=
9:
iąc głowne Zamki z niżſzymi po=
10:
ſpołu/ podług mey wiádo=
11:
mośći ſto y dźiewięć
12:
Zamków/ okrom
13:
Miaſt.
14:
Tribue Domine ſucceſſum & orname 15:
ſapientia.
16:
M. Q. D. R.
17:
grafika