[zaloguj się]
[pdf]

BARSZCZ (23) sb m

barszcz (21), barzszcz (1), barzcz (1); barszcz LibMal, Mącz (2), RejZwierc (2), Calep (3), GostGosp; barszcz: barzszcz FalZioł (8 : 1); barszcz: barzcz SienLek (4 : 1).

a pochylone.

Fleksja
sg
N bårszcz
G bårszczu
A bårszcz

sg N bårszcz (11). ◊ G bårszczu (9). ◊ A bårszcz (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. bot. Heracleum sphondylium L.(Rost); nazwa rośliny jadalnej; acantus Mącz, Calep, Cn; melamphyllon Calep, Cn; branca ursina Mącz, Cn; marmaritis Mącz; asterion Calep; sphondylion Cn (19): Brancaurſina. Barſzcż. FalZioł I 19a, +3a; Achanthus, herba Branca ursina Barſzcz. Mącz 1d, 210b; Asterion ‒ Barſzcz Calep 107a; Melamphyllon ‒ Barſscz. Calep 648b; GostGosp 167.
Zestawienie:»barszcz włoski«: Acanthus ‒ Barſzcz włoskij. Calep llb.
a. Jako składnik leków (1): Naprzod ſok z barzſzcżu wyciſniony/ na bielmo puſzcżany mocznie ſpądza bielmo. FalZioł V 78, I 19a, c, V 25v, 97v [7 r.]; Albo náwarz Centorzyey/ Bukwice/ barzczu w winie/ álbo wpiwie/ a to ná głowę przykłáday. SienLek 41, 100v, 116, 161v.
2. Potrawa (3):
a. Przyrządzona z „barszczu” rośliny (nie mająca nic wspólnego z barszczem z ćwikły) (2): Więc y v krup/ v ſledzi/ v máſłá/ v ſwiec/ v ſklenic/ v iábłek/ v żemeł/ v botow/ v ryb/ v żuru/ v barſzcżu/ v ogorkow/ v roz- máitych ogrodnych rzecży ſiedzi RejZwierc 111v; Bowiem rzodkieẃ/ chrzan/ ocet/ ogorek/ barſzcż miły/ V nich wſzytki przyſmáki/ włożywſzy ſłoniny. RejZwierc 242v.
b. Przyrządzona z zakwaszonej mąki, żur; tutaj jako podstawowy składnik leku (1):
Zestawienie: »barszcz żurowy«: Albo w biy trzy żołtki w barſzcz żurowy á w tym chuſtę maczáiąc przywijay. SienLek 51v.
3. n-pers (1): Albertus do Barthlino a Szmigiel filius Ioannis Barschcz LibMal 1543/67.

KN