[zaloguj się]
[pdf]

BLUŹNIERCA (37) sb m

bluźnierca (33), bluźnirca (3), bluźnierzca (1); bluźnierca KrowObr (3), WujJud, Skarjedn (4), KochPs, LatHar, SarnStat (3), PowodPr (4), SkarKaz (13); bluźnirca RejZwierc (2), HistHel.

-ź- (17), -z- (20).

e pochylone (w tym 1 r. błędne znakowanie), a jasne.

Fleksja
sg pl
N bluźniérca bluźniérce, bluźniércy
G bluźniérce bluźniérc(o)w
D bluźnircy bluźniérc(o)m
A bluźniércę bluźniérce, bluźniérc(o)w
I bluźniércą bluźniércami, bluźniércy
L bluźniérzcy bluźniércåch
V bluźniércy

sg N bluźniérca (6). ◊ G bluźniérce (1). ◊ D bluźnircy (1). ◊ A bluźniércę (3). ◊ I bluźniércą (4). ◊ L bluźniérzcy (1). ◊ pl N bluźniérce (3), bluźniércy (2); -e SkarJedn, KochPs; -y PowodPr; -e : -y SkarŻyw (1 : 1). ◊ G bluźniérc(o)w (2). ◊ D bluźniérc(o)m (3). ◊ A bluźniérce (2), bluźniérc(o)w (1); -e SkarKaz; -e : -(o)w PowodPr (1 : 1). ◊ I bluźniércami (3) KrowObr, SkarJedn, CzechEp; bluźniércy (1) SkarŻyw. ◊ L bluźniércåch (3); -åch : -ach SarnStat (2 : 1). ◊ V bluźniércy (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Człowiek, który bluźni, bluźnierz, potwarca; heretyk, kacerz; blasphemus, probrosus in Deum, maledicti reus vel convictus Cn (37): KrowObr 126; WujJud 218; HistHel Dv; Przećiw ktorym [Heretykom] Sżoſty Zbor złożony ieſt/ y ná nim iáko bezbożni bluznierce potępieni ſą. SkarJedn 392; pomni [Panie]/ Iáko ćię lżą kożdy dźień bluźniérce nieſkromni. KochPs 111; ktorą [Ewangeliją] heretikowie od Lutrá pocżąwſzy áż do tych dziśieyſzych bluzniercow/ z fundámentow przewroćić chcą. SkarŻyw A4 przedm; O iákie zákryte a táiemne ſą rády Bogá náſzego/ ktory z przenáſládowniká/ męcżenniká: z bluznierce/ wyznawcę: [...] vcżynic dziś racżył. SkarŻyw 79; Gdy ſię Chrześciáńſcy ludzie przeciw Heretykom ná on cżás wielkim bluzniercom [...] gotowáli: oná dziwnie prágnęłá znimi ná tę drogę iść SkarŻyw 582, 80, 168, 294, 299, 318 (11); CzechEp 30, 55, 164; A widźiſzże iáko z náuki S. Hieronymá/ bluźniércą názwány/ wzywánia ſwiętycli głowny nieprzyiaćiel? LatHar 331; SarnStat 213 marg; PowodPr 44; SkarKaz 549a.

bluźnierca kogo, czego (6): ſłyſzyſz/ iż nieprzyiaciel twoy ieſt nieprzyiaciel Páńſki/ bo ieſth ſrogi bluźnircá imieniá iego ſwiętego. RejZwierc 264, 263v; SkarJedn 286, 390; SkarŻyw 483; PowodPr 12. Cf »bluźnierca i turbator«, »zdrajca i bluźnierca«.

bluźnierca na kogo: DZiwowáć ſię każdy może ták wielkiemu Greckiemu y Ruſkiemu/ [...] vporowi: iż nas Kátholiki zwáć do tego cżáſu w piſmách twoich Ruſkich bluzniercámi ná Ducha S. y Heretykámi nieprzeſtáią SkarJedn 275.

Wyrażenie: »bluźnierca boży« (2) cf »heretyk, bluźnierca«.
Szeregi: »heretyk, bluźnierca; bluźnierca i heretyk« (2 : 1): SkarJedn 275; NAprzód práwu Duchownému należy ſąd/ rozeznáć róznice około Wiáry świętéy Krześciáńſkiéy/ o Hęretykach/ Scyſmátykach/ bluźniércåch bożych/ y Apoſtátach. SarnStat 221 [idem] 213.

»bluźnierca i kacerz«: co ieſli ták trzymaſz/ ieſteś wielki bluźnierca/ y kácerz. KrowObr 201.

»potwarca, bluźnierca i prześladownik«: Chriſtuſá w cżłonkách iego [Paweł] prześládował zápálcżywie: y był potwarcą/ bluźniércą y prześládownikiem/ iáko ſam wyznawa. CzechEp 49.

»bluźnierca i skaźca«: Tákowychże bluźniercow y krześciáńſtwá ſkáźcow/ Páweł S. z towárzyſtwá wiernych wyklina y wyrzuca PowodPr 38.

»bluźnierca i turbator«:Práwá Boſkie y ludzkie przeciw nieznośnjm bluźniercom yturbátorom Krześciánſtwá. PowodPr 36 marg.

»zdrajca i bluźnierca«: Lękay ſie źiemio Węgierſka/ ktoraś zdrayce y bluźnierce Máieſtatu Boſkiego z pośrzodku Krześciáńſtwá wyświecone/ zá Proroki przyięłá. PowodPr 12.

W połączeniu szeregowym: ábyſmy vſſli pomſty Bożey/ y mąk dotześnych y wietznych/ kthore Bog nágotował [...] cudzołożnikom/ nietzyſtym/ bluzniercom/ báłwochwálcom/ obmowcom/ złodzieiom/ drapieſcom KrowObr 64v.

Cf BLUŹNIERZ, [BLUŹNIK]

BZ