[zaloguj się]
[pdf]

BOGINI (347) sb f

bogini (297), boginia (1), bogini a. boginia (49); bogini: boginia BielKron (14 : 1)

o jasne, a pochylone.

Fleksja
sg pl
N bogini, boginiå boginie, bogini
G boginiéj, bogini, bogini(e) bogiń
D bogini(e)j, bogini, boginij boginiom, boginiåm
A boginią, boginię bogini(e)
I boginią boginiami
L boginiach
V bogini boginie
inne sg I a. A - boginią

sg N bogini (119), boginiå (1). ◊ G boginiéj (56), bogini (9), bogini(e) (3); -i GórnDworz, SzarzRyt; -(e) BielSpr, BudNT; -éj : -i BielŻyw (1 : 1), Mącz (20 : 2), GosłCast (1 : 1), -éj : -i : -(e) BielKron (16 : 3 : 1); -éj (4), -(e)j (52). ◊ D bogini(e)j (14), bogini (12), boginij (1); -(e)j BibRadz, HistRzym; -i GliczKsiąż, PaprPan, WitosłLut; -(e)j : -i BielKron (4 : 5), Mącz (4 : 4); -(e)j : -ij SkarŻyw (4 : 1). ◊ A boginią (25), boginię (1) RejWiz. ◊ I boginią (9). ◊ I a. A boginią (4). ◊ V bogini (8). ◊ pl N boginie (41), bogini (1) Calep; -e (6) KochMRot, KochPam, KochProp, GórnTroas (2), KochSz, -é (1) KochFr, -(e) (34).◊ G bogiń (22). ◊ D boginiom (5), boginiåm (3); -om BielKron, WitosłLut (2); -åm GórnDworz, HistRzym; -om : åm Mącz (2 : 1); -om : -óm Mącz (1 : 1), -(o)m (3). ◊ A bogini(e) (9). ◊ I boginiami (1). ◊ L boginiach (1). ◊ V boginie (2); -e (1), -(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) w.

Bóstwo wyobrażone w postaci kobiety; dea Mącz, Calep, Cn; diva Cn (347): KlerWes A2v; HistAl H3v, 18, K, K2; BielKom E5, E5v; GliczKsiąż E; KrowObr 153v, 154, 158; RejWiz 127v; RejZwierz 75v; BibRadz Act 19/37; BielKron 8v, 21, 21v, 22, 23 (12); sunt autem tres Parcae, Clotho, Lachesis, Atropos, O tych boginiách Poetowie wymyśláyą yákoby w ych mocy rząd y ſpráwowánie wſziſtkich rzeczy były. Mącz 58a, 5c, 40a, 109d, 184c, 214d (36); Lęcz [!] oná niewidoma y zdrádna Bogini/ Która więc złemu dobrze/ zle dobremu cżyni. Prot A3v, B3v [2 r.]; SarnUzn H6; GórnDworz V5v, Z, Z3; HistRzym 17v [2 r.]; Ewie/ ktorey ſie chciáło być boginią/ á wieſzczą. RejPos 101, 273; Dosyćby być boginią takiej białej głowie. KochMon 24; Wenus obroniła Snadnie jako bogini, a mgłą ji [Parysa] zaćmiła KochMon 32, 33 [2 r.]; KochList 2; PaprPan K2, O4v, Ff2; KochOdpr B3v, C; Temu ſię ią ſamemv kłániam iako práwemu á żywemu Bogu/ á ſłuſzby Boginiey twoiey kámienney nigdy cżynić żadney nie będe [!]. SkarŻyw 68, 21 [2 r.], 69, 71, 487; KochTr 15; Florze nierządney niewieśćie/ [...] Koſćioł zbudowáli/ y vczyniwſzv z niey Boginią raz w rok ſwięto iey Floralia [...] obchodzili StryjKron 145; KochFr 65, 75 [2 r.], 97; Ale was Parcae twárdouche/ Boginie do błagánia głuche/ Ni was wdźięcżne Muſae pieśniámi vkoią KlonŻal Dv; KochMRot B4v; Rymy moie: ná łáſce Bogiń áby trwáły. KochPam 80; KochWz 139; PudłFr 51; KochProp 4; Calep 288b; GrochKal 2; Phil R3; GórnTroas 21 [2 r.], 42; KochCz A3v; KochFrag 21; KołakCath A3; WujNT Act 12/37; SarnStat 121; Piękną Rádźiwiłownę/ ktorey obycżáie Y głádkość żadney przodku Bogini nie dáie. WitosłLut A4v, A2, A4; KmitaSpit A2; CzahTr L4v; GosłCast 34; SkorWinsz A3; SapEpit A2, A2v, A3v, B3v, B4; KlonWor **v; SzarzRyt C4.
Zestawienia z imieniem własnym (113): BielŻyw 79 [2 r.]; A wſzedſzy tham Alexander do koſcioła boginiey Diany HistAl D4v; GliczKsiąż C7v; KrowObr 158; Iáko Cyrces bogini głowy odmieniáłá RejWiz 81v, 28; RejZwierz 25v; BibRadz 3.Reg 11/33, Act 19/27, 35; Byłá też boginią Mutá niema BielKron 24v; vcżynili ſłup bogini Wenery/ przeſláduiąc Krześćiány BielKron 154v, 21, 25v, 75v, 83, 272v (41); Bogini Iuno która rodzącym niewiáſtóm ná pomocy być v pogáńſtwá byłá wierzona. Mącz 201b, 81b, 266c, 298b, 355a, 466a (39); GórnDworz Y6; BielSat D3; BielSpr 44v, 51 [2 r.]; BudNT Act 19/27; PaprPan C2v, M2, M4, Ff4v; KochOdpr C4; Dziewice mieli pogánie do słuſzby báhvochwálſkiey/ Weśćie Boginiy. SkarŻyw 68, 68, 69, 188, 443; StryjKron 145; Wielka bogini/ Thetys/ będźie ćie zwáć ſwoią. GórnTroas 58; WujNT Act 19/27 marg, 35, Yyyyy2; WitosłLut A6; Wándá Bogini/ walecżna mężycá. KmitaSpit C; KlonFlis G4. Cf »bogini efeska«, »bogini sydońska«.
Fraza: »jest by (jak) bogini« (3): RejWiz 27, 27v; W tancuś iák iedná bogini KochSob 69.
Wyrażenia: »bogini nieśmiertelna«: Boginie nieśmiertelne: ktorym áni kraſy/ Ani wonnośći odiąć nie mogą złe cżáſy. WitosłLut A3.

»bogini pogańska; pogańska bogini« (5 : 1): Mniſzy vtzynili s Pánny Máryey Boginią Pogáńſką. KrowObr [251v], 151, 153, 154, 158, 166.

»święta bogini; bogini święta« (2 : 1): GórnDworz Y6v; Do tego mi pomożćie/ o Boginie święté KochMuza 26; GosłCast 23.

peryfr. »wdzięcznołaskawe boginie« = muzy: Kędy wdźięcznołáſkáwé Boginie mieſzkáią/ Co z nich piſorimowie ſławni wſzytko máią. KochProp 4.

Zestawienia: »bogini brzemiennych niewiast« = Diana: przeto [Diana] rzecżoná byłá bogini brzemiennych niewiaſt. BielKron 20v.

»bogini brzemiennych« = Egeria: Egeria. Bogini brzemyennych w pogańſtwie. Mącz 100d.

»bogini brzucha« = Cerera: Cererę boginią brzuchá być powiádaſz HistAl Kv.

»boginie czasu« = Horae: Horae Boginie czáſu/służebnice słońcá. Mącz 158a.

»bogini członkow tajemnych« = Wenus: przeto iż [Wenus] byłá mátká niecżyſtoſći/ boginią cżłonkow táiemnych być mniemaſz. HistAl Kv.

»boginie drzewne, lasow« = driady (2): Mącz 153a; Driades duſze álbo boginie drzewne. KlonŻal Bv marg.

»bogini efeska«: DIANA Bogini Epheſka. WujNT Yyyyy2.

»bogini egipska«: Isis, Bogini Egipska. Mącz 175a.

»boginie gor, gorne« = oready (3): Mącz 59c, 268b; Oreades boginie gorne. KlonŻal Bv marg.

»bogini kwiatkow i pol« = Napea: Napaeae, Bogini kwiatkow y pól. Mącz 240d.

»bogini kwiatkow i żyt, kwiecia« = Flora (2): Flora, Bogini kwiatków y żyt. Mącz 131a, 58a.

»bogini leśna, nad lasy« = Diana (3): gniew Dyany boginiey leśney BielKron 56v, 23, 24v.

»bogini małżeństwa« = Juno: Iuno byłá bogini małżeńſthwá RejAp 111v.

»bogini mądrości, rozumu, nauk i mądrości« = Pallas, Minerwa (11): RejWiz A6, A6v, 27, 32, 85, Cc7, Cc8v; BielKron 20v, 477; Mącz 222b; Tu bogini mądrośći w tey głowie ſtánęłá/ Więc ná wſzytkim co trzebá dobrze wyćwicżełá. PaprPan X.

»bogini miłości« = Wenus: (2): RejWiz 37v; Venus. Pogáńska bogini miłośći. Mącz 483d.

»bogini młodzieństwa« = Juwenta: Iuventus et Iuventa, Dea iuventutis, Bogini młodzieńſtwá. Mącz 179c.

»boginie morskie; morskie boginie« = nereidy (4 : 2): Mącz 8a, 170d, 246a; KlonŻal B3 marg; Słyſząc [skargi] Boginie morſkie ſprzyiáźliwe/ Z przepáśći morſkich twarzy vkazáły GrochKal 11; GórnTroas 58.

»boginie nauk« = muzy: Memoria, Pámięć. [...] Mátká bogiń nauk. Mącz 227c.

»bogini osierdzia« = Kupida: a thák ią [Kupidę] boginią oſierdzia być mnimáſz. HistAl Kv.

»bogini pasturska i pastwisk« = Pales: Pales. Bogini páſturska y páſtwisk. Mącz 273c.

»bogini piekielna« = Furia: Dirae, Przeklinánie/ też Bogini piekielna/ Alias Furiae et Erinnyes, sive Eumenides. Mącz 89d.

»bogini podziemna« = Prozerpina: Pomśćiłá ſię krzywdy ſwey Bogini podźiemna KlonWor 10.

»bogini pokarmow« = Eduza: Edusa, Dea quae Esui praeerat, Bogyni pokármów. Mącz 100b.

»bogini polowania i myśliwstwa« = Diana: Diana. [...] Bogini polowania y myślywſtwa. Mącz 84d.

»bogini pomsty« = Nemezis: NEmezys tę boginią/ pomſty/ názywáli RejZwierz 115.

»połnocne boginie; boginie połnocnej wody« (1 : 1): Iego [Tenczyńskiego] śmierći północné boginie płákáły KochPam 88; GrochKal 15.

»bogini rodzenia, wymowy i krasomowności« = Swadela: Suada etiam et Suadela [...] Dea ſuadendi, Bogini rodzenia/ wymowy y kráſomownośći. Mącz 424c, 301b.

»boginie pięknych rymow« = muzy: Boginiom pięknych rymow/ ktore ſáme wieku Y cżáſow nieśmiertelnjch nie bronią cżłowieku WitosłLut A2.

»bogini serca« = Juno: Iunonę wierzyſz być boginią ſercá HistAl K.

»bogini sprawiedliwości« = Temis: Themis Dea olim credita iuris dictatrix, Bogini ſpráwiedliwośći. Mącz 454c.

»bogini sydońska« (2): chwalili Aſtárotę boginią Sydońſką BibRadz 3.Reg 11/33; BielKron 78v.

»bogini syryjska«: Dercetum vel Derceton. Dea Syriorum muliebri facie, Pogáński báłwan/ bogini Syryyska. Mącz 82d.

»boginie szaleństwa, szaloności, wściekłości« = Furie (3): Mącz 141b, 170b; FVRIAE — Trziboginy ſzalienſtwa, ktore w pielklie [!J meczą złoſniky. Calep 443b.

»bogini szkod i niefortun« = Ate: Ate, Latine Noxa, Szkodá. Bogini ſzkód á niefortun Mącz 18d.

»śmiertelne boginie« = Parki: Parcae ſą trzy śmiertelne boginie KlonŻal C4v marg.

»bogini śpiewania« = Kamena: Camoenae Musae dicuntur, Boginie ſpiewánia. Mącz 32d.

»bogini świebodności, prożności i pokoju« = Wakuna: Vacuna, Dea ociosorum olim credita, Bogini świebodności/ próżnośći y pokoyu. Mącz 472c.

»boginie wdzięczności (łaski, życzliwości, potowarzyszenia) i zachowania« = Gracje (3): Charites. Latine Graciae, Bogińie wdzięcznośći/ łaski y zachowániá. Mącz 51a, l09c, 149a.

»bogini wesołości i (a) rozkoszy, rozkosz« = Angerona (2): RejWiz A6; Angerona, Bogini weſołośći á roskoſzi Mącz 9d.

»bogini wiatru« = Juno: Iuno. Bogini wiátru. Mącz 178b.

»bogini wieszcza« = Pytia: Pythia, Mniſzká álbo bogini wieſzcza od bogá Apolineſá nádchniona. Mącz 334b.

»bogini wodna« = Tetyda: Wſzytko to chowa Thetis wielorodna Bogini wodna. KlonFlis C.

»boginie. wodne (wodotoczne, zdrojowe, rzek)« = najady, nimfy (8): BielKron 22, 22v, 23; Mącz 240c, 266a; Ták wielki żal boginie wodotocżne śćiſka KlonŻal Bv, B [2 r.].

»bogini wojenna, walek« = Bellona (2): Bellona, Bogini woyenna. Mącz 104b, 24a.

»bogini wstydu« = Pallas: Pállás bogini wſtydu RejZwierz 114.

»bogini zacności, sławy, poczciwości« = Diana (2): Dyaná bogini zacnośći. RejWiz 33; RejZwierz 45v.

»bogini zboża, żyta« = Ceres (3): BielKron 24v; Demeter, Latine Ceres, Bogini żytá. Mącz 81c; RejAp 111.

»bogini ziemska« = Tellus: Tellus etiam Dea terrae [...] Bogini ziemska. Mącz 442c.

»bogini złodziejstwa« = Lawerna: Laverna. Bogini złodzieyſtwá v Rzimiánów. Mącz 185d.

»bogini długiego żywota« = Karna: Carna sive Cardinea [...] Bogini długiego żywotá. Mącz 39a.

Szereg: «bogowie i boginie» (3): BielKron 21v; Dzięki cżynię wam Bogom y Boginiam HistRzym 26v; GórnTroas 58.
Przen (1): Ieſt ſpráwiedliwość práwie ſwiátá tego Bogini/ która nie cżyni nic złego. RejZwierc 212.

ZZie