Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: CHOWAJĄC

Następne hasło: CHOWAJĄCY SIĘ »

CHOWAJĄCY (7) part praes act

chowający (4), chowając (3); chowający GlabGad, Mącz, SarnStat; chowając OpecŻyw, OpecŻywList; chowający : chowając SkarŻyw (1 : 1).

o oraz a jasne.

Fleksja

sg
m	N	chowając, chowający	f	N	chowającå
	D			D	chowającéj
	A	chowając(e)go		A

pl
N	m pers	chowając

sg m N chowając (2) OpecŻyw, OpecŻywList, chowający (1) Mącz. ◊ A chowając(e)go (1). f N chowającå (1). ◊ D chowającéj (1). ◊ pl N m pers chowając (1).

Sł stp s.v. chować, Cn s.v. porządny, Linde brak.

Znaczenia

1. Ukrywający, przechowujący (1)
2. Zachowujący, chroniący, strzegący, dotrzymujący (6)
3. [n-loc Zestawienie: »Częstochowająca« = ironiczne przekształcenie nazwy „Częstochowa”]

1. Ukrywający, przechowujący [co] (1): Zebracy iáłmużnę chowáiąc/ ſą złodzieie. SkarŻyw 413 marg.

2. Zachowujący, chroniący, strzegący, dotrzymujący; servans JanStat [co] (6): OpecŻyw 4v; Ocżu pocżęſnych/ [...] w vpominaniu/ laſkawy/ lubiezny/ mily ij weſoly/ chowaiątz ważnoſtz/ ktorégo nigdy niewidáno by ſie ſmiál OpecŻywList Cv; Głowa miąſſza á ſtroyna z miaſſzą á krotką ſzyią/ vkazuie cżłowieka dobrze bacżne^go, [...] taiemnice chowaiącego GlabGad M7; A któryby tego Dekretu chowáć [...] niechćiał/ [...] tedy my przećiwko tákowéy ſtronie przerzeczonych vſtaw niechowáiącéy/ y wſzyſtkié Rády náſzé y obywátele mamy bydź/ y niedopuſczáć mu ſwéy woléy. SarnStat 172.

Wyrażenia: »czystość chowający« (1): Pudificus, Czyſty/ Czyſtość chowáyący/ Też wſtidliwy Obyczáyny. Mącz 329c.

»panieństwo chowająca« (1): Pátrzyłá ná śmierć iego ſioſtrá tego Máryámná/ pánieńſtwo od młodośći chowáiąca. SkarŻyw 385.

3. [n-loc Zestawienie: »Częstochowająca« = ironiczne przekształcenie nazwy „Częstochowa”: gdy y drudzy záwiedzieńcy z nas náſmiewáią ſie [...] y vpomináią námawiáiącz/ ábyſmy rádſzey obiecáli Xie do iákiego obrázu ktorego Swiętego/ álbo do Cżęſtochowáiącey/ y gdzie indziey. GrzegŻarnPos 1582 787v.]

Synonim: 2. strzegący.

Cf CHOWAĆ