[zaloguj się]
[pdf]

CIAŁKO (11) sb n

a pochylone, o jasne.

Fleksja
sg
N ciåłko
G ciåłka
D ciåłku
A ciåłko
I ciåłki(e)m

sg N ciåłko (5). ◊ G ciåłka (1). ◊ D ciåłku (1). ◊ A ciåłko (2). ◊ I ciåłki(e)m (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) – XVII w.

Dem. od „ciało” ‘organizm ludzki’; corpusculum Mącz, Calep, Cn; caruncula Cn (11): y yey [panny Marii] czyalko zacząlo ſyą w uyelkyey nyeuynnoſzczy PatKaz II 79v; Mącz 66b; Calep 262b; W krotce da Bog cżás Przyidźie kiedy ćiałkiem wzmożeſz A nam teſz towárzyſtwá ſzkolnego pomożeſz. SkorWinsz A3v.
Wyrażenie: »młode ciałko« (1): ná ktorego [synaczka] młode ćiałko/ zimno/ wiatry/ deſzdże/ trzęśienia/ poty- kánia/ y inne podrożne przygody pádły. SkarŻyw 244.
a. Tkanka mięsna, mięso (1):
Szereg: »ciałko i kości« (1): Rozlećiáło ſie wſzytko/ y ćiałko y kośći. GórnTroas 71.
b. Pierwiastek fizyczny w człowieku (przeciwieństwo strony duchowej), oceniany ujemnie jako siedlisko żądz, dolegliwości itp.; niekiedy w funkcji ironicznej (5): Pátrzayże iáko ſwiatek ciałku pochlebuie RejWiz 171v; RejZwierc 155; PaprPan 12; Tákowy dowćip lichemu źwierzątku/ W ták máłe ćiałko Pan BOG wlał z pocżątku/ Y goſpodárſtwá vcżą nas też zgołá/ Mrowká y Pſzcżołá. KlonFlis E3v.
Zwrot: »duszę złączyć z ciałkiem« (1): y duſzą zlączyl bog zyey czyalkyem czyſzczye początem PatKaz II 83v.

Cf CIAŁECZKO

HG, MM