Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: CNY

Następne hasło: COBY »

CO (52238) pron, av, cn i pt

pron (49899), av (368), cn (485), pt (1475).

Fleksja

N co (11329), -cz [z połączenia „co zacz”] (73); ~ com (2), c(o)m (13); ~ coś (1), c(o)ś (33). ◊ G czego (4787); czego (597), czégo (7), cz(e)go (4183); czego : czégo MurzNT (23 : 6), KochFrag (9 : 1); ~ czegom (15), czegóm (3), czeg(o)m (86); -óm KochFrag; -om : -óm Mącz (10 : 1), SarnStat (1 : 1). ◊ D czemu (2585), czamu (2); czemu : czamu MurzNT (5 : 2); ~ czemu (215), czému (1), częmu (13), cz(e)mu (2356); czemu : czému Strum (2 : 1); czemu, cz(e)mu : częmu GlabGad (322 : 1), RejKup (12 : 2), MurzHist (2 : 1), MurzNT (2 : 3), KrowObr (157 : 1), Mącz (102 : 1), SkarŻyw (130 : 3), ActReg (17 : 1). ◊ A co (15830) [w tym zapis: có Mącz 45c], -cz (1127), -ć (1), -c (1); ~ com (58), cóm (2), c(o)m (447); cóm Strum Q3; com : cóm Oczko (1 : 1; 25v); ~ coś (52), cóś (1) MurzNT Ioann 18/35, c(o)ś (363); ~ na co (672), nacz (109); nacz OpecŻyw (5), RejPs, RejKup (4), SienLek, HistLan (2); na co : nacz PatKaz I (2 : 1), LibLeg (6 : 1), LibMal (3 : 5), RejRozpr (1 : 4), RejJóz (3 : 6), Diar (5 : 7), RejWiz (12 : 12), RejFig (2 : 1), RejZwierz (5 : 4), BibRadz (15 : 2), GórnDworz (20 : 2), RejPos (30 : 27), RejZwierc (52 : 16), PaprPan (4 : 4), GórnTroas (1 : 1), WujNT (15 : 1), SarnStat (26 : 1), GosłCast (6 : 1); ~ o co (545), ocz (194); o co MetrKor (4), ForCnR (3), HistJóz, TarDuch, FalZioł (3), GlabGad, March², ZapWar (11), ComCrac (2), SeklWyzn (2), SeklKat (10), MurzHist (2), MurzNT (3), KromRozm III, BielKom, GroicPorz (18), KrowObr (4), Leop (9), UstPraw (19), OrzRozm (5), BielKron (27), OrzQuin, GórnDworz (12), BiałKat (2), BielSat, KwiatOpis (3), KuczbKat (3), RejZwiercTrzec, BielSpr, WujJud (3), WujJudConf (4), Strum (2), BiałKaz (4), SkarJedn (10), KochOdpr, Oczko, SkarŻyw (16), ZapKościer, MWilkHist, StryjKron (3), CzechEp (16), CzechEpPOrz, NiemObr (9), KochFr (3), KochMuza, ReszPrz, ReszHoz, WerKaz, KochPieś (2), PudłFr, GórnRozm (5), PaprUp (8), ZawJeft, ActReg (3), GostGosp (3), GostGospSieb, KochFrag, OrzJan (4), WyprPl, LatHar (15), KołakSzczęśl (4), SarnStat (53), SiebRozmyśl (3), GrabPospR, PowodPr (5), SkarKaz (11), VotSzl (2), CzahTr, GosłCast (2), PaxLiz, SkarKazSej (6) KlonWor; ocz OpecŻyw, PatKaz III (2), BielŻyw (5), RejRozpr, HistAl; Goski, HistLan, KochMon, KochPs (2), BielRozm, GórnTroas, RybGęśli; o co : ocz BierEz (4 : 3), LibLeg (9 : 1), RejPs (1 : 1), RejJóz (4 : 3), RejKup (5 : 1), Diar (3 : 6), GliczKsiąż (7 : 1), LubPs (1 : 4), RejWiz (5 : 15), RejZwierz (1 : 5), BibRadz (6 : 10), Mącz (30 : 31), SienLek (2 : 1), RejAp (2 : 1), RejPos (6 : 47), RejZwierc (17 : 15), BudBib (1 : 1), MycPrz (2 : 2), BudNT (2 : 2), CzechRozm (27 : 8), PaprPan (3 : 1), ModrzBaz (4 : 1), KochSz (1 : 1), BielSjem (1 : 1), ArtKanc (2 : 6), GrabowSet (1 : 2), WujNT (23 : 4), CiekPotr (9 : 1); ~ po co (35), pocz (6); pocz BierEz, LibLeg, RejRozm, RejWiz; po co : pocz RejPos (3 : 1), KlonFlis (1 : 1); ~ przecz (748), prze co (88), przeć (1), przec (1) MiechGlab; przecz BierEz (15), OpecŻyw, BielŻyw (6), GlabGad (8), LibLeg (6), RejPs (8), RejKup (23), HistAl, MurzHist (8), MurzNT (12), Diar (7), DiarDop (2), LubPs (42), GroicPorz (5), KrowObr (2), RejWiz (22), Leop (11), OrzList, RejFig (4), RejZwierz (14), BibRadz (35), GrzegRóżn, Mącz (11), SarnUzn (11), SienLek, RejAp (10), HistRzym (47), BiałKat, HistLan, KuczbKat (4), RejZwierc (62), BielSpr, KochMon, RejPosRozpr, WierKróc, BudNT (5), SkarJedn, KoehPs (6), SkarŻyw (3), KochTr, KochFr (3), KlonŻal, KochMRot, WerKaz, WisznTr, KochPieś, PudłFr (3), GórnRozm, ZawJeft (2), GórnTroas, KochCn, GrabowSet (22), KochFrag, OstrEpit, CiekPotr (2), GosłCast (3), KlonWor, PudłDydo, SzarzRyt (4); prze co ForCnR, WróbŻołt, LudWieś (2), RejJóz, KromRozm III, WujJud (4), ZapKościer, WerGośc, WerKazPapr, GostGosp, JanNKar (3), KlonKr; przecz : prze co LibMal (6 : 1), GliczKsiąż (2 : 1), OrzRozm (6 : 7), OrzQuin (2 : 7), Prot (3 : 1), GórnDworz (6 : 2), RejPos (122 : 2), BudBib (42 : 1), MycPrz (2 : 1), CzechRozm (8 : 10), PaprPan (2 : 6), ModrzBaz (3 : 2), CzechEp (4 : 2), OrzJan (1: 1), WujNT (68 : 22), SarnStat (1 : 1), SiebRozmyśl (1 : 1), CzahTr (4 : 1), PaxLiz (8 : 1); przecz : przeć ArtKanc (4 : 1); ~ w co (111), wecz (2); w co : wecz RejJóz (2 : 1), BielKron (2 : 1); ~ za co (185), zacz (68); za co MetrKor, ZapWar, SeklWyzn, SeklKat, MurzNT, KromRozm II, GliczKsiąż, GroicPorz, KrowObr (3), Leop (2), OrzRozm (2), BielKron (5), KochSat, OrzQuin (3), GórnDworz (5), BiałKat, BielSat, GrzegŚm, WujJud, RejPosWstaw, BudBib (2), BudNT (3), CzechRozm (2), PaprPan (6), ModrzBaz, SkarJedn, KochPs (3), StryjKron (2), CzechEp (10), NiemObr, KochMarsz, WerKaz, ZapKościer (5), KochPieś, PudłFr, ArtKanc (5), PaprUp (2), ZawJeft (5), ActReg (4); GostGosp (3), Phil, KochPij, LatHar (2), WysKaz (2), WujNT (3), SiebRozmyśl (5), KlonKr (2), PowodPr (2), SkarKaz (3), CiekPotr, GosłCast (2), PaxLiz, KlonWor; zacz BierEz (3), OpecŻyw (2), RejRozpr (2), RejJóz (3), Diar, RejWiz (5), RejFig (2), RejZwierz (3), RejAp (6), MycPrz (2), Strum, WyprPl; za co : zacz LibLeg (5 : 5), LibMal (6 : 3), RejKup (1 : 4), LubPs (4 : 3), BibRadz (5 : 1), Mącz (3 : 3), HistRzym (2 : 1), RejPos (2 : 1), HistLan (1 : 1), RejZwierc (2 : 5), SkarŻyw (8 : 1), KochFr (1 : 1), BielRozm (1 : 3), GrabowSet (3 : 1), KochFrag (2 : 1), SarnStat (14 : 1), CzahTr (6 : 2). ◊ N a. A co (253). ◊ I czym (1573), czem (124); czem PatKaz II (3), MurzHist (8), MurzNT (7), BudBibKaw, ZapKościer; czym : czem LibLeg (7 : 4), FalZioł (22 : 4), RejPs (2 : 5), RejKup (9 : 27), DiarDop (1 : 1), GliczKsiąż (16 : 8), BibRadz (13 : 2), OrzRozm (21 : 1), BudBib (12 : 1), BudNT (1 : 7), ModrzBaz (2 : 36), Oczko (7 : 1), GórnRozm (19 : 2), GrabPospR (2 : 2), ZapMaz (1 : 1); ~ czem (9), czém (4), częm (4), cz(e)m (10); czém Oczko, też RejKup; czem : czém : częm MurzHist (5 : 1 : 2), MurzNT (4 : 1 : 2). ◊ L czym (2154), czem (176 + 1 errata cyt.); czem MetrKor, RejŁas, ComCrac (2), LibMal, MurzHist (4), MurzOrt, BudNT (5), ModrzBaz (48), ModrzBazBud; czym : czem LibLeg (31 : 9), ZapWar (5 : 2), FalZioł (16 : 1), RejPs (1 : 19), RejKup (11 : 22), KromRozm I (5 : 1), MurzNT (1 : 10), KromRozm II (19 : 3), KromRozm III (20 : 7), Diar (16 : 4), DiarDop (6 : 1), GliczKsiąż (29 : 20), BibRadz (42 : 7), Mącz (114 : 1), BudBib (10 : 2), Oczko (12 : 1), GrabPospR (1 : 3), CiekPotr (10 : 1 + 1 errata cyt.). ◊ indecl co (12242); ~ com (19), c(o)m (102); ~ coś (29), c(o)ś (181). Dubia co (11).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XIX w.

Znaczenia

I. Zaimek (49899)
II. Przysłówek; oznacza powtarzanie się w regularnych odstępach (368)
- 1. W połączeniu z wyrazami określającymi czas (307)
  - a. cum N (306)
  - b. cum G (1)
- 2. W połączeniu z innymi wyrazami (17)
- 3. W połączeniu »co raz« (44)
  - a. Co chwila, bardzo często, ciągle (24)
  - b. Oznacza narastanie, stopniowanie, zmienność (20)
III. Spójnik (485)
IV. Partykuła (1475)
*** Bez wystarczającego kontekstu (8)
*** Dubia (3)

I. Zaimek (49899):

1. Rzeczowny (odmienny) (39204):

A. Zastępuje rzeczownik nieosobowy (38685):

A) W funkcji właściwej (33936):

a. Pytajny; quid Mącz, Calag; quae Mącz (8734):

α. W pytaniu niezależnym [w tym: cum con (nie warunkowym) (25)] (1782): Rzekł xantus/ co vmieſz dziáłáć/ On mu/ co możeſz roſkázáć BierEz Bv (2); OpecŻyw 47v (7); BielŻyw 108 (2); Cżego więcej cżłowiek potrzebuie ku żiwnoſci, ieſtli picia albo iedła. GlabGad F5 (16); Co myśliſz. (–) Myślę iż tyle ſtáwow záiąc ma wogonye iák wchrzepćie. March² D2v (4); RejJóz O2v; RejKup d4v (4); HistAlHUng A3; miſtrzu dobry/ Co vczyniwſzy/ wieczny żywot za dźiedźictwo otrzymám? MurzNT Luc 18/18 (5); KromRozm II m3v; BielKom A2; GliczKsiąż H8v; KrowObr 59v (2); RejWiz 109; Y rzekł Pan do mnie Co ty widziſz Amos? Y rzekłem: Kiellę murárſką. Leop Am 7/8 (13); RejFig Aa6v (5); A to coć łeb ogryzło/ towárzyſzu miły. RejZwierz 120 (5); BibRadz Mal 1/2 (4); OrzRozm O4v; Rzekł tedy krol [...] coby záſłużył Márdocheuſz zá táką wierność. BielKron 115 (8); Quid tibi consuluit medicus Coć rádził lekarz. Mącz 63c; Quorsum haec spectat oratio, Kczemu ſie ſciąga tá mowá. Mącz 405a (40); tá Rzeczpoſpolita [...] czym przymuśi Królá ſwégo ku powinowátośći iego/ ſądemli/ czyli mocą/ czego oná piérwéy przećiwko iemu pokuśi? OrzQuin S2v (6); RejAp 16; GórnDworz Q (2); HistRzym 55 (4); RejPos 126 (6); BiałKat I; RejZwierc 204v (2); BudBib Ex 15/24 (8); BudNT Matth 11/7 (9); A coż to ieſt záprzeć ſie ſámego: w cżym to należy/ y ktorym ſpoſobem być ma? CzechRozm 226v (5); SkarŻyw 226; MWilkHist H3v; KlonŻal E4; ReszPrz 12; WerGośc 245; CZego chceſz od nas pánie/ zá twé hoyné dáry? Czego zá dobrodźieyſtwá/ którym niémáſz miáry? KochPieś 71; PudłFr 32; ArtKanc P13v (2); KochWr 34; WOdzu waleczny/ co ćię ták ſtrwożyło? Co twarz ták prędko twoię záſmućiło? ZawJeft 24 (4); Co było/ powiédz/ ſen był/ czy było widzenié GórnTroas 33; KołakCath B4; RybGęśli B3v; y pytał ich: O co ſię gadaćie miedzy ſobą? WujNT Mar 9/16 (17); SkarKaz )(2; Co ten łotr z tobą mowił? CiekPotr 44 (4); CzahTr D3v; GosłCast 29.

co z czego (1): Utrum – Coſtich dwu. Calep 1145a.

co po czym komu a. w czym (2): Cżo po ſzyi cżłowieku. (–) Dla podpori głowie GlabGad D (2).

cum ai i pron [G sg n] (23): Czo ieſt w żywocie nałepſzego, myſl proſta. BielŻyw 16; GlabGad K6v (2); MurzNT Matth 23/19; BielKron 147; Quid est quod laetus sis? Coć to weſołego? Mącz 341a; RejZwierc 124; co ćię ták ſmutne^go wdomu mym krolewſkiem podkłáło? SkarŻyw 304. W charakterystycznych połączeniach: co (na)lepszego (3), smutnego, wesołego, więtszego, zdrowszego (2). Cf Wyrażenia.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (struktura dająca się przekształcić na cum inf) [w tym: co mam itp. czynić (8)] (13): SeklKat E3v; KromRozm II x2v; Leop 1.Reg 5/8 (2); ieſli mię ſpytáią ludzye Izráelſcy ktore iego imię? co mam odpowiedzyeć? BielKron 28v; Mącz 397a (2); BudBib Is 40/6; SkarŻyw 188 (2); GrabowSet B3; rzekłá mátce ſwoiey: Czegoli mam prośić? A oná rzekłá: Głowy Ianá Krzćićielá. WujNT Mar 6/24 (2).

W strukturach z formą osobową czasownika „być” lub jej elipsą [w tym: cum ai i pron G sg n (11), cum sb N (9), cum inf (2), ze zdaniem względnym (4)] (36): BierEz A3v; BielŻyw 16; Czo ieſt pragnienie. (–) Ieſt żądanie [och]łody zimney GlabGad Gv (3); SeklKat Gv (3); RejKup i7v; rzekłá/ ſynu Alexander co to ieſt? Ktorey on odpowiedział/ ciáło Anektabowe ieſth. HistAl A8 (3); MurzNT Matth 23/19; RejWiz 96v; Leop Ioann 18/38; A to co záś ieſth w gębie twoiey? OrzList b2v; RejFig Cc6; OrzRozm K4v; BielKron 31; Mącz 18d (5); OrzQuin A4; Thedy Tárſia zádáłá iemu tę gadkę/ rzekąc: Co ieſt to? HistRzym 24 (4); RejPos 125v (2); RejZwierc 124; BudNT Ioann 18/38 (2); O wdzięcżne ſłowo/ powiáda/ á co to ſancta ſanctorum? obiedwie Láćińſkiego nierozumiały SkarŻyw 582 (2). W charakterystycznych połączeniach: co to jest (...) (14) [cum sb N (2), cum inf (2), ze zdaniem względnym (2), cum pron G sg n (1)], co to... jest [cum pron G sg n] (2), co jest (...) (10) [cum sb N (5), cum ai G sg n (2), ze zdaniem względnym (2)], co... jest (2) [cum sb N (1), cum ai G sg n (1)], co to... (4) [cum ai G sg n (3), cum sb N (1)], co... [cum ai G sg n] (2), to co jest (1), co jest to (1).

W funkcji równoważnika zdania (z elipsą orzeczenia) (14): OpecŻyw 167v; Wżdy mi muśiſz tego pozwolić/ iż z teyto Lutrowey [...] náuki [...] wiele dobrego vroſlo. (–) A co? KromRozm I L; KromRozm III M4; GliczKsiąż H8v; SarnUzn G7; Widzimi ſie pánie Derſniaku/ żeś tu w.m. potrzebney rzecży nie dołożył. Spytał pan Derſniak. A cżego. GórnDworz T7v; CzechRozm 259v (2); MWilkHist I4; ReszPrz 12; Pánie/ á ten co [hic autem quid]? WujNT Ioann 21/21 (2). Cf »dalej co«, »co tobie«.

Połączenia: »co tam« (5): RejZwierz 122v; Nieſłyſzę ná to vcho: co ten tám goworzy? LeovPrzepSamb b3v; Mącz 341b (2); Cżegoć tám niedoſtáie do twego obiádu? SkarŻyw 118.

»co też« (5): Sumnienie czo prżi thym było czo by theż ktemn [!] mowiło RejKup q4; BielKron 244v; RejPos 229v; CzechRozm 96v; Ale oto Helenę widzę: co też teraz Niebogá myſli KochOdpr B.

»co to« (11): BierEz R2; PatKaz II 60; A cżo to łotrze markoczeſz RejJóz C5v; MurzNT 151 marg; RejFig Aa4v (2); BielKron 64v; GórnDworz S8v; pytał go/ co tho cżytaſz? RejZwierc 174v; KochFr 60; WerGośc 252.

»co tu« (1): Więc ſzukáć będą/ á ia co tu rzekę ſobie? GórnTroas 37.

»co wżdy« (10): OpecŻyw 124v (2); MurzNT Luc 7/25; coć ſie wżdy dzieie brácie miły? RejFig Cc7; ZawJeft 20; ActReg 102; LatHar 698 (3); czyli pogorzał? ná czym wżdy vtrácił? CiekPotr 23.

Frazy: »co będzie« [w tym: z kim, z czym (2), z czego (1)] (4): vciekł mi ięciec/ co s tego będzye? BielKron 85v; ActReg 89; CiekPotr 27; A z pieniądzmi ktorem dał ná żołnierze/ co będźie? SkarKazSej 685b.

»co by to było« (1): Rzekłá lepak Tárſiá iemu: Coby to było? Ieſt dom w ſzáty nie vbogi gośćie y goſpodarz w nim nági HistRzym 24.

»o co się chcesz założyć« (1): quo mecum pignore certabis, Co ná to ſádźiſz/ o co ſie chceſz ſe mną záłożić. Mącz 299b.

»co czynisz, działasz« (11 : 3): BierEz S3; BielŻyw 34 (2); MurzNT 151 marg; rzekł k niemu Pan bog: Co dzyáłaſz Helia? Rzekł/ nárzekam ná lud Izráelſki BielKron 85 (3); Mącz 334c; BudBib Eccle 8/4; HistHel C3v (2); Was machſtu? Co cżyniſz? Quid agis? Calag 558a; SkarŻyw 135; WujNT Mar 11/3.

»dalej co« = co jeszcze (1): Niech będzie vbrány Właſnie po cudzoźiemſku; niechay będźie twarzy Nieznáiomey [...] (–) Daley co? (–) Zeby zmyślił ſobie iſz od oycá Przyiechał CiekPotr 59.

»co (mi) dasz itp.« [wyraża propozycję płatnej usługi lub zakładu; w tym: za to (2), (kiedy)by (2), iż (1)] (13): á coby mi dał/ Bych tu tobie ſkarb vkazał BierEz E3; Czo mi chcecie datz/ a iá go wáam wydám OpecŻyw 84 (3); MurzNT Matth 26/15; RejWiz 139v; RejZwierz 28; BielKron 20; GórnDworz T4v; RejZwierc 168; Co mi daćie/ iſz ia dziś od niego iáłmużnę mieć będę/ y záłożyli ſię. SkarŻyw 98; LatHar 690; WujNT Matth 26/15.

»co by działać« (1): Iesliby Iordan zebrawszy Kiłkanascieset człowieka [...] nastąpił [...] tugdzie niedaleko Krakowa coby działac ActReg 28.

»co się dzieje« (18): BierEz L; OpecŻyw 33; RejFig Bb2v (2); RejZwierz 23; Co ſie dźieie ludowi iż płácze? BibRadz 1.Reg 11/5 (2); Mącz 81d (3); GórnDworz S8v; BudBib 2.Reg 1/4; CzechRozm 67; SkarŻyw 184 (2); WerGośc 252; Co ſye wżdy z woyſkiem dźieie? ZawJeft 20; WujNT 363 marg.

»co (to) jest, iż(e) (a. że) ...« = dlaczego (8): BielŻyw 73; HistAl C2v; Qui fit ut ego nesciam, Co yeſt w tym yż ya o tym nie wiem. Mącz 340c; RejPos 125v (2); SkarŻyw 99; CO to ieſt X. Plebanie/ że tak bárzo źle tuſzyćie Rzeczypoſpolitéy náſzéy? KochWr 19; PaxLiz Bv.

»co w tym jest« [szyk zmienny] (3): Rádá záſie powiedziáłá/ iż then ſtáry rozum ſtráćił/ pierwey kazał wſzyſtki puśćić/ á teraz pośćináć/ [...] co ieſth w tym? BielSpr 45v; WujNT 363 marg; Y gniewam, y boię ſię. (–) Co w tym iest? CiekPotr 89.

»co mam czynić itp.« [wyraża rozważania nad krokami, które należy przedsięwziąć] (8): a tam radzątz ſie mowili: Czo cżynimy/ oto ten cżlowiek wielkié tzuda ij zamiona [!] cżyni/ puſcimyli go tako [...] wſſytek lud weń vwierzy OpecŻyw 69; Mącz 340d (3); RejPos 208; BudNT Ioann 11/47; żonę/ powiáda/ mam vrodziwą/ dla niey Egipcyánie [...] zábiją mię/ á ſobie ią wezmą. co mam cżynić? y w długim á troſkliwym rozmyſlániu/ tę rádę nálaſł. SkarŻyw 283; GrabowSet B3.

»co się przez to, przez ty słowa, przez te rzeczy rozumie« (7 : 2 : 1): Leop 2.Reg 16/2 (2); Quid vult sibi Syre haec oratio, Co ſie rozumie przes ty słowá. Mącz 269d; Quorsum istuc, K czemuſz to mowiſz/ álbo co ſie przes to rozumie. Mącz 344c (8).

»co na to sadzisz« [formuła propozycji zakładu] (1): Mącz 299b cf »o co się chcesz założyć«.

»co się stało« (5): Leop 1.Reg 11/5; Quid est factum, Co ſie ſtáło. Mącz 341b; HistRzym 58v; co ſię ſtało/ cżemu ſię fráſuieſz? SkarŻyw 183 (2).

»[kto] co na to« (1): A Kśięża co ná to? OrzRozm I2.

»co tobie« (1): O mily Iezu mowiſs matuchnie/ tzo tobie/ A záli nie to tzo tobie ſamému? OpecŻyw 41.

»coś uczynił, udziałał« (4 : 2): Naródći twói i Biſkupi podali mi ciebie/ Cóś vczynił? MurzNT Ioann 18/35; Leop Sap 12/12; Rzekł Saul/ coś vdzyáłał przećiw Bogu. BielKron 64v (2); BudNT Ioann 18/35; LatHar 731.

»co (to) znamionuje« (8): Czo znamionuie gdy ſie ſni o ogniu. (–) Znamię ieſt panuiącey koleri w ciele GlabGad L6v (3); SeklKat T4v; co známienuią thy ſiedḿ owiec Leop Gen 21/29; Mącz 250d; HistRzym 133; KochFr 9.

Frazy wyrażające pytanie o czyjąś opinię [„co” w tych frazach może być niekiedy interpretowane jako zaimek przysłowny ‘jak’ (zwłaszcza w pozycji wprowadzającej samodzielne zdanie pytajne oraz w pozycji bez następnika) lub jako partykuła pytajna ‘czy’ (zwłaszcza w pozycji wprowadzającej zdanie podrzędne)]: »co (a. czego) chcesz (a. chcecie) abym itp. uczynił, udziałał« (12 : 2): ſpytál go mily Iezus rzekątz: A tzo chceſs bych ci vcżynil. A on rzékl: Panie bych widziál. OpecŻyw [61]v (2); MurzNT Mar 10/51; Leop Luc 18/41; BibRadz Mar 10/51; Cżego chceſz miły ſynacżku/ ábych prze cię vdziáłał. RejPos 66 (3); BiałKat 208v; BudNT Mar 10/37 [36]; WujNT Matth 20/32 (4).

»co dzierżysz, trzymasz [o kim, o czym]« (3 : 3): LibMal 1554/189v (2); Quid sentis de isthoc homine, Co ty dzierżyſz o tym człowieku Mącz 382c (2); o náſzych Bogách Iowiśie y Merkuryuśie co trzymaſz? SkarŻyw 147; CiekPotr 61.

»co lepiej« (5): Co lepyey yeſli gdyby ocyec ſyná ná kápłáńſtwo wyodł/ cżyli gdyby go ożenił. GliczKsiąż O4 (4); co wam lepiey ieſt/ y mieć nád ſobą ſiedḿdzyeſiąt pánow cżyli iednego. BielKron 50v.

»co mni(e)masz (a. mnisz)« [w tym: wprowadza samodzielne zdanie pytajne (10), zdanie podrzędne (9), dopełnienie dalsze (1)] (20): Miły bráćie co ty mniſz/ Náſzli ono ieſt towárzyſz. BierEz Bv; Leop 4.Esdr 4/51 (4); Mącz 67d (3); co theż mnimaćie o mnie z porucżonym woyſkiem od was/ ábych ſie miał záwrzeć przed nieprzyiaćielem w murzech/ álbo ſie ſkryć do láſá BielKron 244v; GórnDworz S7v; Co mniemaż ábyś v nich co lepſzego y pewnieyſzego náleść mogł. CzechRozm 121 (5); ModrzBaz 102v; ReszPrz 46; WerGośc 249; WisznTr 33; OrzJan 29.

»co mowisz, powiedasz« [wprowadza dopełnienie dalsze; w tym: o kim (6), k temu (4), na to (2), do tego (1)] (11 : 2): Czo ty mowiſs o tym ktory otworzyl twoie ocży? OpecŻyw 63v (3); ForCnR D4; MurzNT Ioann 9/17; Leop Ioann 9/17; Quod respondes ad haec, Co ná to mówiſz Mącz 410b; OrzQuin C3v; BudNT Ioann 9/17; CzechRozm 96v; GórnRozm I2; WujNT Ioann 8/5 (2).

»co powiesz [na co]« (2): A ná obrzezánie co powieſz? CzechRozm 72v (2).

»co radzicie« [wprowadza samodzielne zdanie pytajne] (3): BibRadz 3.Reg 12/6; co wy rádzićie iákimi słowy mam odpowiedzieć ludowi temu? BudBib 2.Par 10/6 (2).

»co rozumiesz itp.« [w tym: wprowadza samodzielne zdanie pytajne (18) – „co” w łącznej funkcji dopełnienia do orzeczeń obu zdań (1) –, dopełnienie dalsze (4), dopełnienie dalsze i samodzielne zdanie pytajne (2), zdanie podrzędne (1), dopełnienie dalsze i zdanie podrzędne (1)] (26): KrowObr 38; RejWiz 145v; Leop *A3v; A o ſzáchach co w.m. rozumieſz? GórnDworz M4v (4); RejPos 54 (4); PaprPan S3; á co rozumieſz przyſtoi cżynić ludźiom świetſkim? ModrzBaz 122 (3); Oczko 4v (2); CzechEp [400]; GórnRozm K4v; PaprUp C3v; to nadobné vſzykowánié korony wáſzéy/ co rozumiéćie/ iákim ten okrutnik ſercem ćierpi OrzJan 7; WysKaz 36; GrabPospR N4; PowodPr 36; SkarKaz 42a; GosłCast 49.

»co ci itp. się widzi« [w tym: wprowadza samodzielne zdanie pytajne (7), dopełnienie dalsze i samodzielne zdanie pytajne (1), podmiot i samodzielne zdanie pytajne (1), bez następnika (5)] (14): BierEz G2v (2); OpecŻyw 69v (4); MurzNT Matth 22/42 (2); coć ſye widźi [...] Pan Spytek Iordan Woiewodá Krákowſki/ y zali on nie ieſth Orator OrzRozm Q3v; Quid tibi videtur, adeon ad eum, Coć ſie widźi y mam yść do niego. Mącz 341a; GórnDworz Y3v (2); Przyiaćielu coć ſie widzi? HistRzym 95v; WyprPl C.

»co wolisz« (3): RejPos 315v; Synu co woliſz? chceſzli ábych ći zoſtáwił ty pieniądze/ cżyli ábych ći zoſtáwił Chryſtuſa SkarŻyw 103 (2).

»co się tobie itp. zda« [w tym: wprowadza samodzielne zdanie pytajne (11), dopełnienie dalsze (5), zdanie podrzędne (3), dopełnienie dalsze i samodzielne zdanie pytajne (2), bez następnika (5)] (25): MurzNT Ioann 11/56; Leop Matth 18/1 (4); OrzRozm D4 (2); Mącz 382c; GórnDworz Y7; Co ſie tobie zda do gędźby á plęſánia tego HistRzym 12v; Abowiem co ſie wam zda/ kto ieſt zacnieyſzy/ tenli co ſiedzi zá ſtołem/ cżyli then co ſłuży k ſtołu? RejPos 315v (5); BudNT Matth 21/28; PudłFr 13; KochWr 35; otośćie teraz ſłyſzeli bluźnierſtwo. co ſię wam zda? LatHar 695 (2); Powiedzże nam tedy coć ſię zda/ godźili ſię dáć czynſz Ceſárzowi/ czyli nie? WujNT Matth 22/17 (5).

Frazy wyrażające pytanie o sprawę, z jaką ktoś przychodzi: o co chodzi?, w jakiej sprawie?: »czego, co chcesz« (18 : 3): OpecŻyw 144; RejKup c7; HistAl D4v; Cżego tu chceſz? a ty cżego? ſpołem ſie pytáią. KochZuz A2v; RejFig Eev; BielKron 90 (2); RejAp 14; GórnDworz S6v; HistRzym 42 (2); A Thedy przyſtąpiwſzy do niego mátká ſynow Zebedeuſzowych [...] dáłá mu chwałę/ á proſząc cżegokolwiek od niego. Kthory iey rzekł: Cżego chcżeſz? RejPos 311v (2); RejZwierc 235v (2); obſtąpili ie ludzie oni ſrodzy/ pytáiąc: cośćie zacż/ co chcećie? SkarŻyw 356; WerGośc 248; WujNT Matth 20/21; CiekPotr 41 (2).

»czegoć potrzeba itp.« (3): Braczie aczegoċ potrzeba RejKup e4; Leop Eccli 13/7; cośćie zá ludźie á cżego potrzebuiećie? BielKron 453.

»co powiadasz, mowisz« (3 : 1): Mącz 313c; Co młodźieńcze powiádaſz? CiekPotr 68 (3).

»co raczysz« (2): Chłopiecz/ ieſteś tu. rozſwieć: Hnet ſie chłopiec porwie/ idzie do páná/ y pyta/ czo w.m. racżyſz. GórnDworz S8v; WerGośc 251.

»czego szukasz itp« (6): MurzNT Ioann 1/38; widząc ie á oni zá nim idą/ rzekł im: Cżego ſzukaćie? Leop Ioann 1/38; RejPos 274 (2); WujNT Ioann 1/38; Czego ſzukaſz młodźieńcze CiekPotr 67.

»czego żądasz« (1): A gdyż onego ſlepego vyźrzał pátrzał nań pilnie/ á poznawſzy go rzekł iemu: Przyiaćielu miły cże^go żądaſz? HistRzym 114v.

Wyrażenia: »co dobrego« (2): Quid narras, Co powiedaſz dobrego. Mącz 241a; WujNT Matth 19/16.

»co nowego« (3): co tho nowego/ Przecż ćię widzę ták zlękłego? BierEz A3v; RejKup i7v; Mącz 313c.

»co takiego (a. takowego)« (5): OrzRozm K4v; Mącz 340a; Synu miły co tho ieſt tákowego co Senatowie zákazáli powiedáć pod Stráceniem? HistRzym 72; MWilkHist I4v; To ty czyniſz co ieſt nałatwieyſza. (–) Co tákiego? CiekPotr 47.

»co złego« (5): A tzo wżdy zlégo vcżynil/ abych go vkrzyżowál? OpecŻyw 129v (2); MurzNT 128v marg; LatHar 698 (2).

1) W odpowiedzi na czyjeś zagajenie wyraża zachętę do mówienia [w tym: w funkcji równoważnika zdania (5)] (10): Quid, admirative dictum a respondente, Co? Iáko? Coſz mówiſz? Mącz 341a; Bá wieſz coć powiem Lukaſzu? (–) A co bráćie Kleopháſzu? MWilkHist K2v; Iuſz. (–) Co iuſz? CiekPotr 81 (3).

Frazy: »co chcesz« (2): rzekł Izáák oycu ſwemu: Oycze moy. On odpowiedział/ co chceſz ſynu? Leop Gen 22/7; BibRadz Gen 22/7.

»co jest« (3): BielKron 12v; Och. (–) Co iest? CiekPotr 85 (2).

2) W pytaniu retorycznym (1196): OpecŻyw 151 (3); PatKaz III 107; WróbŻołt 115/12 (2); Co ma prożny czynić wodę mierzy. RejRozpr A2; RejRozm 392; RejKup 17 (2); MurzHist Ov; MurzNT Mar 4/30; KromRozm III H5; Inſſy ludzye okrom rzemyęsnikow ſámych/ [...] coby pocżęli gdyby rzemyęsnikow nye było GliczKsiąż G6 (2); KrowObr 56v; RejWiz 31v (4); Dobra ieſt ſol: á będzieli ſol nieſlona/ cżym ią przypráwićie? Leop Mar 9/49 (3); LeszczRzecz A4v; ku ktoreyże rzeczy przypodobiemy Kroleſthwo Boże? ábo ku czemu ie przyrownamy? Tákoweć ieſt iáko źiárno gorczyczne BibRadz Mar 4/30 (2); BielKron 311; Mącz 360c; Co COMPAS każe? Drogi Morſkié/ Gwiazdy niebieſkié/ wiátry ſłuſzné/ Porty pewné/ ná thym burliwym Morzu/ vkázuie Polſkiéy Koronie. OrzQuin A4; RejAp 136 (2); BielSat Cv; GórnDworz Y2v (2); Co tu cżekaſz/ nic inego iedno śmierći nagłey. HistRzym 10; RejPos 33v (4); RejZwierc 42 (3); BudBib Iob 21/31 (7); MycPrz I Cv (3); Co to vcżyniło: ſtrách śmierći BiałKaz B (3); BudNT Rom 4/1 (4); CzechRozm 222; ModrzBaz 28 (4); KochPs 4 (2); SkarŻyw 353; CzechEp 24 (2); A dźiś co młodźi pácholcy vmieią? Iedno w ſię wino/ iáko w beczkę/ leią. KochFr 28 (4); WerKaz 295; KochPam 86; KochPieś 40; PudłFr 5; Y cobym ieſzcże więcey miał vcżynić tobie? ArtKanc E15; GostGospSieb +2v (2); á lud oświecony Wiárą/ co cżyni? żáłoſne pożogi/ Puſtki/ miecż/ wnieśli ná domowe Bogi. GrochKal 24 (2); Phil G4 (2); KochCn B4v; GrabowSet A4 (3); COby ty/ vrodźiwa Hánno ná to dáłá/ Aby tá twoiá głádkość wiecznie ztobą trwáłá? KochFrag 20; OrzJan 21 (3); Ale co mowi piſmo? Wyrzuć ſłużebnicę y ſyná iey. WujNT Gal 4/30 (3); WysKaz 7 (6); JanNKar A3; PowodPr 20 (2); A ia z czym ſię poſtáwię? co vkażę? SkarKaz )(2 (6); GosłCast 45; PaxLiz A3; SkarKazSej 667b (2); KlonFlis H3v.

cum ai, pron i av [w tym: cum G sg n (8), cum av (2), cum ai w składni zgody (1)] (11): czo o ſercze nabozne na chwalą takyey panny rzecz mozeſz czym doſtoynym oddacz PatKaz III 107; Abowięm co ieſt łatwiéi/ rzec przepuſzczámci grzéchy twoie/ czyli rzec/ wſtąń a chodź? MurzNT Matth 9/5; KromRozm III K5; KrowObr 199v (2); RejPos 234; KochMarsz 153; NiemObr 142; To co Rzeczpoſpolitą ták ćiężko vtrapiło: co to wżdy tákiégo? OrzJan 52 (2); SkarKaz 488b. W charakterystycznych połączeniach: co dostojnego, czym dostojnym, co drugiego (2), innego, łatwiej, snadniej, takiego (takowego) (2), więtszego (2).

cum inf [zawsze: co mowić] (4): SkarŻyw 241; A o miłośierdźiu co mowić? Ieſli P. Bogu ná bliźnim nie vkażem/ iáko ſię nád námi zmiłowáć ma: prożno ſię nam z nędzámi náſzemi do niego vkázowáć. SkarKaz 638b (2); SkarKazSej 668a.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (13): KrowObr 99; RejPos 186; Ieſliby nieprzyiaćiel ná ćie klin záſádźił [...] co maſz cżynić/ máſz przeſadźić Męże zbroyne mocne iáko kleſzcże BielSpr 23v; ModrzBaz 27 (7); SkarŻyw 598; Ale co o tym mam myślić? WerGośc 246; KochWr 27.

Z formą osobową czasownika „być” lub jej elipsą [w tym: cum sb N (10), cum inf (4), cum ai a. pron G sg n (3), cum av (2), iż (1), jesli (1), ze zdaniem względnym (2)] (25): HistJóz C3; Pothym pithany czoby dzyerzal o Credzie rzekl. A czo yeſth Credo kyepſtwo. LibMal 1554/189; MurzNT Matth 9/5; GliczKsiąż P7v; KrowObr 8v (3); Czo tho ieſt práwy Troycá? perſoná/ Bogini to ieſt pogáńſka SarnUzn H6 (2); RejAp 175v; Abowiem czo tho ieſt być s ſwiátem/ nicći inſzego nie ieſt iedno go náſládowáć RejPos 336 (5); RejZwierc 156v; WujJud 83v; BudBib b2v; coż lepak ieſt ćichość/ co dobrotliwość á ſercá miękkość? ModrzBaz 62v; A ono co ieſt/ co o cżáśie ktory po dwudźieſtu cżterzech godźinách náſtępuie przydawáią? ModrzBaz 80v; CzechEp 38; OrzJan 52; KmitaSpit Av (3). W charakterystycznych połączeniach: co jest... (9) [cum sb N (4), cum ai G sg n (2), cum av (2), cum inf (1)], co to jest... (8) [cum sb N (2), cum inf (2), jesli (1), ze zdaniem względnym (1), z cytatem (1)], co... [cum sb N] (3), co to... [cum pron G sg n] (1), to co jest... [iż] (1), ono co jest... [ze zdaniem względnym] (1), co są... [cum sb N] (1), co by to było... [cum inf] (1).

W funkcji równoważnika zdania (z elipsą orzeczenia) (21): KromRozm III K5; OrzList b2v; iż ty nie miecżem/ nie ogniem/ nie dziáłem będzieſz burzył ty niewierniki ſwoie. Ale cżym? Moczą iego ſwiętą RejAp 33v (2); GórnDworz H8v; RejZwierc 20v; ále to zá głowę śláchecką: á zá głowę chłopſką co? Bo tá tylko pieniądzmi bywa pomſzcżoná ModrzBaz 80; CzechEp 39; PaprUp E4; GostGospSieb +2v; A mnie co ſtąd? Rádość niewymowna GrabowSet A3; PowodPr 21; SkarKaz 4b. Cf »co dalej«, »co na to«, »z czym do domu«.

Połączenia: »co też« (11): RejJóz L4v; I co theż vtzynił Sztzepan ſſoſty/ izali vmárłego Formuſá Papieżá ćiáłá niekazał wykopáć y [...] w Tyber rzekę ono ćiáło wrzućić. KrowObr 37v; RejWiz 182; RejPos 314v; CzechRozm 132v; CzechEp 230 (2); NiemObr 177 (3); A Ty śrzednia Wdowico/ coć też mam powiedźieć/ Domá á nie w gośćinie częśćiey ty maſz śiedźieć. ZbylPrzyg B2v.

»co to« (1): Albo wy pagorki co to ſpráwuiećie? ArtKanc G2v.

»co tu« (2): A cżegoż ſie tu lękáć maſz? ábo cżym ſie tu ſtrofowáć s tego maſz? RejZwierc 44v; SkarKaz 312a.

»co więc« (1): Gdy owo owce ſtrzygą co więc myśli báran/ Rozumie to że y on z nimi będźie karan. CzahTr E4v.

»co wżdy« (3): Prot B2v; co wżdy wáſzę Kró: M. od téy woyny odrywáć ma? czy święty obowiązek przymiérza/ y boiaźń Boża? OrzJan 121 (2).

Frazy: »[z czym] co będzie« (1): Bo ieſli nád źielonym drzewem to cżynią; z ſuchym co będźie? LatHar 724.

»co chcesz« = a zwłaszcza, a nawet (1): Miaſto roſgrzenia [!] wſijdlo. Pedzą wieċ nieboraki A czo chces ſproſtemy zaki. RejKup n2.

»co dalej, drugiego, k temu, zatym« [wprowadza nowy element kontynuowanego tematu] [szyk zmienny] (2 : 2 : 1 : 1): Yákoż yáſnyey mogł powyedźyeć/ iż ná kápłaná należy ofyárowáć? A co? Dáry/ ktore zá dobrodźyeyſtwá wźyęthe ofyárowáne być máyą. Co drugyego? y ofyáry zá grzechy KromRozm III K5 (2); W kilku lat Tatarowie pięć kroć was wybrali/ [...] Deſpot [...] dwa kroć przeſzedł ziemię [...] Co daley? Szwedowie was przes morze ſięgaią KochSat A3v; A cożći s thego vroſcie? Poććiwa ſławá y pręthſza nagrodá. [...] A czo ktemu? Pewne błogoſłáwieńſtwo od Páná RejZwierc 140; KochMarsz 153; Páńſtwo ſwe rozwiodę: A zátym co? Spráwię pokoy/ zgodę RybGęśli B3v.

»z czym do domu« = co na to (1): A my z cżym do domu? Słuchaymyſz co mowi mędrzec przez Duchá S. WysKaz 48.

»co się działo« (4): RejPos 330v; Co ſie działo onym Apoſtołom ſwiętym miłoſnikom Páńſkim/ że ie wiązano/ bicżowano RejZwierc 152v (3).

»co się to dzieje« = dlaczego (1): Co ſie to dzyeie iż wodá ciáło macża [...] á omywa duſzę? RejPosWiecz³ 97v.

»co to jest iż...« = dlaczego (1): Co tho ieſt iż mowi/ dźiś zemną bedźieſz w Ráiu? GrzegŚm 42.

»co w tym jest iż...« = dlaczego (1): Co wżdy w tym ieſt/ iż ludźie ták ſię wſzędy boią? Prot B2v.

»co na to« (1): Abowiem nie máią iedno te dwá árgumenty przećiwko nam. [...] A my co ná to? vkázuiemy im ták wiele piſm z ſtárego y nowego Teſtámentu [...] iednák ani tego widźieć niechcą. WysKaz 33.

»co rozumiesz itp.« (7): RejZwierc 167v; BudBib Iob 15/9; Co ieſli ná on cżas tak zuchwáli byli a co rozumieſz po iego śmierći/ áza iym nie dáleko wolniey było? BudNT b8v (2); ModrzBaz 27; Co też rozumieć chcą o oney wſzetecżnicy Ianie s. NiemObr 177 (2).

»co rzeczemy itp.« [wprowadza nowy element kontynuowanego tematu, zapowiada rozwinięcie tematu; w tym: orzeczenie w 1 sg (11), 2 sg (2), 1 pl (11), konstrukcja impers (5)] (29): RejZwierc 231; A o onych mężoboyſtwách co rzecżeſz/ ktore śię ná iáwnych mieyſcách z ſtáły? ModrzBaz 31; Co ná oſtátek mam mowić o Poddánych twoich/ ná ktoreś cżęſto pobor wkłádał ModrzBaz 108 (9); ModrzBazBud ¶6; ále niechby to ták o ſtrużkach/ á máłych krynicach było: á o wielkich rzékach co rzeczem? Oczko 8 (4); A o twey gorącośći y wielkośći miłośći ku Pánu twemu/ co mam mowić Pietrze moy? SkarŻyw 598 (2); CzechEp 230 (2); NiemObr 175; KochWr 27; KochCz Bv; OrzJan 9 (3); JanNKar C4v; SkarKaz 610b (2); SkarKazSej 668a.

»co rzeką itp.« [sugeruje niemożliwość odpowiedzi, wprowadza niezbity (zdaniem autora) argument w polemice; w tym: orzeczenie w 2 sg (2), 3 sg (1), 1 pl (1), 2 pl (1), 3 pl (11)] (16): KrowObr 241; RejPos 180v (2); Ale co rzecżeſz/ ieſlić okażę że y w Swięte wierzyć możemy/ ácżkolwiek dáleko inſzym obycżáiem niż wierzymy w Bogá. WujJud 57; CzechRozm 130 (2); ModrzBaz 105v (4); Cżyli Papieżowie Rzymſcy/ świętſzy/ y zacnieyſzy nád Piotrá ſą/ iżby vpáść y zábłądźić nie mogli? Ale co rzeką o ſwoich Papieżách/ ktorych ſámiż kilku zá Heretyki oſądźili NiemObr 177 (2); WujNT 435; WysKaz )?(2v (2); SkarKaz 312a.

»co by(ś)(...)rzekł, kiedyby (a. gdyby) ... itp.« (4): Co by dziſia rzekł ten Ammianus/ kiedyby zmartwychwſtał/ y tákową pychę y zbytek/ Papieżá Rzymſkiego vyzrzał. KrowObr 28v (2); Mącz 341a; Cobyś ty teraz rzekł, gdybyś ſámego Skárbká vyźrzał, o ktorym powiádaſz, że listy Od niego nieśieſz CiekPotr 72.

»co się stało itp.« (6): LibLeg 10/92; KrowObr 120v; RejPos 106v (2); á dáley nie chodząc Páńſtwu Węgierſkiemu co ſie ſtáło/ iako przes zalety pobrał im Zamkow niemáło on Soliman MycPrz II B4; SkarŻyw 46.

»co uczynię, udziałajmy« [zapowiada podjęcie decyzji] (1 : 1): Ale co więc vdziáłaymy/ Od tychmiaſt mu nic nie daymy BierEz R2; Co vczynię? Poślę ſyná mego miłego WujNT Luc 20/13.

»co znaczy« (4): Prot A3v; Co ieſt proſzę/ y co znácży tento Bluſzcż [...] prędko wzraſtáiący/ á tudźieſz záraz więdnieiący/ iedno żywotá náſzego nie trwáłą poćiechę WysKaz 1 (3).

a) Z orzeczeniem zaprzeczonym sugeruje odpowiedź „wszystko” (12): Abowiem cżego płocha młodość nie dowiedzye RejWiz 40 (2); OrzRozm N4v; wſzák ludzie znacie/ á cżego oni nie ſplotą. GórnDworz R4; RejZwierc 220v; SkarŻyw 31; Gdźiem potym niebył? czegom nieſkoſztował? KochFr 90; KochSob 63; KochTarn 76; OrzJan 37.

Połączenia: »co więc« (1): Kiedy nieſpor/ odſpywaią Czego wiec niepokuſſaią. RejKup k4.

»co wżdy« (1): Co wżdy z ſzátánem nie może być zrownano? CzechEp 100.

b) W konstrukcjach zdaniowych sugerujących odpowiedź negatywną „nic” (679): OpecŻyw 84 (2); RejPs 189; A o czo ty narzekać maſz Gdyć czo każą to vdziałaſz RejJóz C6 (2); Ale czomu ſtego roſło Iż mu ſię Sercze wynioſło RejKup bb5v (4); MurzNT Luc 9/25; GliczKsiąż G6; KrowObr 149 (3); RejWiz 47v; RejFig Ee3; BibRadz Eccle 7/29; BielKron 79; Quid optatius accidere potuit, I co ſie mogło lepiey wedle myſli náſzey przigodźić. Mącz 266d (2); SarnUzn G8v; RejAp 150v; GórnDworz Q2v; Ale co thy wieſz o táiemnicach cżyich y o táiemnicach Páńſkich RejPos 172v (4); GrzegŚm 26; Cżego ſzcżęſliwy ma łotrowi zaźrzeć/ Gdy cnoty máło á w mieſzku nie máſz nic. RejZwierc 224 (8); BielSpr 60 (2); WujJud 157 (2); BudBib Iob 15/9 (3); SkarJedn 366; bo cżego mnie więcey Niedoſtawalo? zacnych Kſiąząt corką będąc/ Sżłám w Kſiążęcy dom zacny: dał był bog vrodę/ Dal potomſtwo: dał dobrą/ nádewſzytko/ ſławę. KochOdpr Bv; A coś ſpráwił cżárćie/ kryiąc to drzewo? to tylko ábyś im drugi raz bity był. SkarŻyw 398 (6); Nie damći krwáwéy ofiáry/ Bo co máią ſrogié dáry V boginiéy dobrotliwéy Czynić KochFr 97 (2); KochMuza 26; KochPieś 48; KochTarn 77; BielRozm 22; KochWr 27; WyprPl Cv; nie będę ſię bał coby mi człowiek vczynił. WujNT Hebr 13/6; WysKaz 43; SkarKaz 519b (2); KlonWor ded **3; Tákże bieret/ kornufás/ rąbeczek złoćiſty/ [...] Ná co ſię wam przygodzą? ná nic ZbylPrzyg A3.

co (komu) do kogo, do czego [w tym: do tego (34): jesli (2), iż, że (2), co (2)] = quid mea (a. tua) refert Mącz, Calag; quid me curas Mącz (47); OpecŻyw 118; a tzo mnie do kogo/ a nietrzeba mi ſie za tzudze zbytki zapałaćz. ForCnR D2; RejRozpr E; RejJóz M8; BielKom F2v; KrowObr 154; A co mnie tám do tego/ niech ſwiát co chce broi. RejWiz 73v; RejFig Aa4v; RejZwierz 109v (3); BibRadz 4.Reg 3/13; Curabit praelia Conon, Spię dobrze ná to/ Nieſni mi ſie o tym Co mnie do tego. Mącz 63c; Quid istic, [...] I co mnie do tego. Mącz 341b (5); y co tobie do tego ieſli ia mam wolą opráwiáć ábo nie RejPos 302v (12); Ale czo tobie do Papieżá/ do Arrianá/ do Sábelliuſzá/ álbo do iákich nowych wykrętácżow ſłow Páńſkich/ gdy ty maſz pewne kroyniki ſtárego y nowego zakonu RejZwierc 196; CzechRozm 76v; Oczko 21; Calag 558a; SkarŻyw 115; CzechEp 61; á nie móẃ/ co lipie Do wirſzów? KochFr 93; PudłFr 38; ZawJeft 21; LatHar 697; Co namá do tego/ że nie máią winá? WujNT 310 (4); CiekPotr 44 (2); Co pániéy do kądźiele/ y roboty grubéy? GosłCast 25; ZbylPrzyg A4.

co komu z kim (5): Leop 2.Reg 19/22; BudNT Luc 4/34; A co Plátonowi/ powiáda/ z Piotrem SkarJedn 68; co nam ztobą Ieſuſie Názáreńſki? WujNT Luc 4/34 (2).

co (komu) na czym (4): Bo á co ná tym/ iż niektorzy z nich nieuwierzyli? Leop Rom 3/3; ále co ná tym proſtakowi? NiemObr 95; GórnRozm I2v; OrzJan 115.

co (komu) po czym [w tym: w przeciwstawieniu do zdania wprowadzającego uzasadnienie negatywnej postawy (40) – rozpoczynającego się od: jesli(by) (16), gdy (6), kiedy(by) (5), gdyby (4), gdyż (3), bo (2), a (1), ano (1), by (1) ponieważ (1); co po tym (13): iż, że (6), jako (1), cum inf (1)] (81): A co po cżyiey wielkośći/ Gdy nie ma w głowie mądrośći. BierEz P4 (3); LibLeg 10/152; RejKup P; KromRozm II 1v; Diar 34; Co było po Pánie niebá y ziemie/ ieſli Pánná Márya niema ſobie rownego/ áni ná ziemi ani na niebie? KrowObr 218 (14); RejWiz 18 (2); RejFig Aa2; RejZwierz 62v; BielKron 93v; Quid opus est verbis, I co po ták wiele mówieniu Mącz 264d (4); Prot C3; á co by po tym było/ okázowáć miłość nie ſwoiey rowni/ kiedyby go z duſze miłowáć niemiáłá? GórnDworz Cc2 (2); RejPos 165 (2); A co mnie po poſciech wáſzych/ po ofiárach wáſzych/ po wołoch/ po bárániech wáſzych? Ale cżyńcie ſpráwiedliwość/ tedy też wáſzá ſpráwiedliwość wzeydzie iáko ſłońce przed oblicżnoſcią moią. RejZwierc 44; Co tobie po gniewie/ po zwádzie/ á ty ledwe chodziſz. RejZwierc 122v (8); Coć potym, o bogini, że mie w błąd chcesz wprawić KochMon 33; CzechRozm 111; ModrzBaz 63v (2); KochOdpr C2v; ale iż rzecz ieſt ſámá przez śię znáczna/ co nam po dyſputácijach? Oczko 4v (2); SkarŻyw 25 (6); KochEpit A4; KochFr 85 (3); BielSen 9; KochPieś 2 (2); Co po dobroći/ gdy człek ná niéy tráći? PudłFr 9; GórnRozm E2; ActReg 125; GórnTroas 59; WyprPl B; WysKaz 7; Zbluźnił: co nam więcey po świádkách? LatHar 695 (3); WitosłLut A4v; SkarKaz 207b (2); CiekPotr 45 (2); GosłCast 25; Są drudzy co mowią: Co mnie po kroleſtwie y Rzeczypoſp. kiedy ſię ia mam źle SkarKazSej 670a (2); ZbylPrzyg B3v.

cum ai i pron [G sg n] (228): Smierci śię ty ſam ráduieſz/ Y co w niey nalepſzego cżuieſz? BierEz O3; OpecŻyw 23; ForCnR C3v; MurzHist M3v; KochSat B2; BudNT Matth 5/47; A wy coſcie znácżnego proſzę was zrobili PaprPan B3v; ModrzBaz 97; Oczko 7; SkarŻyw 131; Abo co tu podobnego ieſt ſłowom iego? nic zgołá. CzechEp 320; LatHar 595; GórnTroas 69 (2); Więc co tám ſpokoynego/ gdźie burza vſtáwna SzarzRyt C4 (2). W charakterystycznych połączeniach: co godnego, nalepszego, nie twego, obfitego, ojcowskiego, okrutnego, pewnego, plugawego, podobnego, przystojnego, rozkosznego, spokojnego, srogiego, tłustego, zbytniego, znamienitego. Cf cum comp ai, cum comp lub sup + specyficzna struktura, co innego jedno, Wyrażenia.

cum inf [w tym: co czynić (2), rzec (2)] (9): RejRozpr C; Docżego ſię będze rzuczicz Albo dokogo ſyę vcziecz RejKup Vv; Diar 66; RejFig Bbv; RejZwierz 107v; RejZwierc 185v; KochPs 200; Y cżego ſię od nich ſpodźiewáć? NiemObr 156; PowodPr 72.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf [w tym: co mam itp. czynić (3), rzec (4)] (12): RejPs 87; RejWiz 123; Leop 2.Reg 19/28 (2); Prot Dv; RejPos 77v; á coć mam dáć kiedy ſam niemam nic RejZwierc 168; ModrzBaz 138; SkarŻyw 184; ZapMaz II G 78/407; KochPieś 16; GrabowSet G4v.

W strukturach z formą osobową czasownika „być” lub jej elipsą [w tym: cum ai i pron G sg n (83), cum inf (15), cum sb N (14), cum av (1), iż (1)] (128): BierEz D2; PatKaz I 10 (2); PatKaz III 144v (3); RejPs 150v; RejRozpr B; RejJóz E8 (3); RejKup k5 (2); LibMal 1554/187v (3); KromRozm III B6v; GroicPorz y; I co ſą ręce tzłowietze álbo kápłáńſkie? KrowObr 125v (29); A co tho gorzałecżki duſzkiem kwartę wypić RejWiz 62 (8); Bo á co ieſt żywoth wáſz? Leop Iac 4/15 (2); RejZwierz 134 (4); BibRadz 3.Esdr 4/15; OrzRozm F (3); BielKron 44 (3); Mącz 259a (2); OrzQuin Nv (3); RejAp 63; GórnDworz L16; RejPos 93v (4); RejZwierc 44v (13); ModrzBaz 34 (12); SkarJedn 10; CzechEp 19 (2); NiemObr 105; KochProp 15; WysKaz 1 (2); CiekPotr 88 (2); SzarzRyt C4. W charakterystycznych połączeniach: co jest... (76) [cum ai G sg n (49), cum inf (13), cum sb N (12), cum av (1), iż (1)], co... jest [cum ai a. pron G sg n] (12), co (...) (15) [cum ai G sg n (14)], co to jest (...) (11) [cum ai G sg n (3), cum sb N (1), cum inf (1)], co to... jest [cum ai G sg n] (2), co są... [cum sb N] (1), co... są [cum ai G sg n] (1), co to... [cum inf] (1), co było... [cum ai G sg n] (1), co... bywało [cum ai G sg n] (1). Cf »co to jest«.

W konstrukcjach uściślająco-wyłączających:

cum G sg n ai comp [w tym: co może być... (6)] (10): Quid perversius? quid intollerabilius? I co może być opácznieyſzego? co nie znosnieyſzego. Mącz 488d (5); A co cie iuż kiedy ſzcżęſliwſzego zá żywothá twego potkáć miáło? RejPos 146; RejZwierc 42 (2); Oczko 15; Bo co prze żywégo Bogá/ iuż mogły vczynić gorſzégo? KochPieś 50.

cum comp a. sup ai i pron G sg n a. av + specyficzna struktura [w tym: sup (7); co (jest)... (45), co może być... (25); je(d)no (34) – cum sb a. pron (16), cum inf (9), ze zdaniem podrzędnym (9) –, nad co (25), jak(o) (19) – cum sb a. pron (12), cum inf (5), ze zdaniem podrzędnym (2) –, gdy (5) – ze zdaniem (3), cum sb (2) –, gdzie cum sb (1), izali nie cum sb (1), kto (1), tylko cum inf (1)] (87): BierEz D2; OpecŻyw 145; RejRozpr B2v; Ano cżo ieſt nagorſzego iedno cznothę ſthraćić RejJóz F6v (5); HistAl I8v; Abowyem co może być (powyádáyą) yáſnyey rzeczono/ yáko to? KromRozm II r3; KromRozm III B6v; GliczKsiąż E4v; LubPs R2 marg (2); GroicPorz y; KrowObr 48v (2); Bo co ieſt pięknieyſzego gdy żoná pocżćiwa/ Cnotliwemu mężowi záwżdy wierna bywa. RejWiz 42v (3); Leop Iudic 14/18; RejZwierz 21 (3); A ták co ieſth wyzſzego/ y co panuie nád niemi/ izali nie niewiaſty? BibRadz 3.Esdr 4/15 (2); OrzRozm A2 (2); BielKron 44 (3); Mącz 259a (2); Prot D2v; á o cżym ſie nam trzebá więcey dowiádowáć/ thylko ſie o to ſtáráć [...] ábychmy ſobie tego nie ſtráćili RejAp 177 (3); GórnDworz Aa4 (3); RejPos 247; KuczbKat 140; Czo ieſt gorſzego gdzye wſzethecżna mowá RejZwierc 216v; Co pięknieyſzego kto życżliwy wſzytkim RejZwierc 224v (18); BiałKaz A4v; ModrzBaz 63v (9); KochPs 72; SkarŻyw 76 (2); A boday áni byłá świátá oglądáłá: Co bowiém więcéy/ iedno ród/ á śmierć poznáła? KochTr 5; CzechEp 112 (4); KochFr 132; ActReg 40; Phil O2; bo zaż co niſzcżeie Stráſzniey/ iák w kim złość podporą nádźieie? GrabowSet Q2; WysKaz 10 (2); SkarKaz 385a; Co może być nád tę ták złą náukę do [...] wzruſzenia pokoiu poſpolitego/ ſpoſobnieyſzego? SkarKazSej 686b (2).

co in(n)ego (a. inszego) je(d)no itp. [w tym: je(d)no (70), jedno nie (12), jesli nie (11)] (93): OpecŻyw 191v; A czem bych też miał inem moy pánie ćieſſyć duſſę moię iedno rozlicznemi dobrodzieyſtwy twemi RejPs 63v (3); KromRozm II m3v; Diar 66; LubPs P6v marg; I co ieſt inſzego bluznić y ſromoćić Páná Iezu Kryſtá/ ieſliże to nieieſt? KrowObr 95 (26); OrzList i2v; BielKron 65v; Mącz 341a (2); ábowiém/ co ieſt inſzégo Zakón ſtáry/ iedno nie QVINCVNX OrzQuin Nv (8); OrzRozm B4 (4); SarnUzn Cv; RejAp 54 (2); GórnDworz Q3 (2); RejPos 7 (2); RejPosWiecz² 93v; KuczbKat 325; Ale owo prożnuiące idolum á ná co ſie inego przygodzi? iedno leży iáko ſprochniáły pień RejZwierc 160v (6); ModrzBaz 6 (13); SkarJedn 10; Co nam inſzégo czynić/ iedno płákáć ſmutnie KochPs 200; CzechEp 19 (3); NiemObr 74 (3); KochFr 125; WerKaz 283; KochProp 15; OrzJan 30 (2); WysKaz 24; CiekPotr 88 (2).

co... je(d)no itp. [w tym: co jest... (14); je(d)no (23), okrom (3), jesli nie (1), chyba (1), izali nie (1)] (29): OpecŻyw 144v; RejKup Bv; LubPs L3v (2); y co ieſt inſze zbáwićiele mieć/ ieſliże to nieieſt? KrowObr 95 (12); BibRadz 3.Esdr 4/15; RejPos 139; á sławá do cżego należy iedno do chwały? ModrzBaz 59 (3); KochPs 186; KochWz 139; ArtKanc A14v (2); y cżego mogę okrom ćiebie prágnąć na źiemi LatHar 52 (2); WysKaz 1; Co ná świećie chybá błąd? kłopoty? márnośći? SzarzRyt C3v.

Połączenia: »co też« (5): LibLeg 10/152; BibRadz 1.Cor 4/7; Z Kſiążąt źiemie Pomorſkiey czego też czekamy MycPrz I [C2]; CzechEp 112 (2).

»co tu« (1): I co tu inſzego ná krzćiech ſwoich okázuiećie KrowObr 82v.

»co więc« (2): RejRozpr E3v; O nędzna márna Mucho ocż ſie więc nádymaſz RejWiz 98v.

»co wżdy« (4): OpecŻyw 23; CzechEp 363; OrzJan 105; Cżego wzdy ſzukaſz w dálekim powiećie. KlonFlis C2.

Frazy: »ale co [cum sb N]« [wyraża lekceważenie] (1): Ale co moy rozum? wy mię motikami Płoſzacie/ a ia każę o cnocie przed wami. KochSat C2v.

»co mam itp. [do kogo, do czego]« (3): Ale co ia mam do tego/ Doſyć mnie ieſt pátrzáć ſwego BierEz D2v; Co maſz do mnie żeś przyſzedł do mnie woiowáć ziemie moiey? BudBib Iudic 11/12; ModrzBaz 85.

»co ma itp. [nad kogo]« (5): BielKron 80v; vir viro quid praestat, Co ma mąż nád mężá. Mącz 419b; BudBib Ez 15/2; SkarŻyw 52; Co ma nád ćię on Neſtor przeſzłych lat wymowny? SapEpit B.

»co masz itp. [po kim, po czym]« (4): Co maſz po mnie táko máłey/ Pomkni mi żywotá dáley BierEz H4 (2); Mącz 100d; co máią po thym/ iż muſzą zá pánem grochem álbo zá pánią kapuſthą wędrowáć? RejZwierc 59.

»co masz itp. [z kim]« (3): Leop 4.Reg 3/13; Co mnie y tobie (marg) co ia mam z tobą. Hebráiſm. (–) niewiáſto? WujNT Ioann 2/4 (2).

»co mnie i tobie« (10): OpecŻyw 41; Co mnie y tobie mężu Boży? BudBib 3.Reg 17/18 (2); BiałKaz G3v; BudNT Matth 8/29 (3); WujNT Ioann 2/4 (3).

»co (mam itp.) rzec« (7): RejRozpr D4; RejKup m8; á co rzecż chłopu ſzalonemu. RejFig Bb3v; RejZwierz 107v; RejPos 77v; A ia co mam rzéc? niechcę ſye przećiwić KochPieś 16; GrabowSet G4v.

»co (to) k rzeczy« (2): Bo co to k rzecży mowić ták y piſáć dowodząc te^go y ſtánowiąc to/ co nigdy nie ieſt áni było. CzechEp 319; ZbylPrzyg A4.

»co to jest« = to bardzo mało (7): OpecŻyw 52v; RejRozpr C; Ieſttu dźicię [!] iedno ktoré má pięcioro chleba ięczmianne^go/ a dwie rybie. ale co to ieſt na tak wielé ich? MurzNT Ioann 6/9; Leop Ioann 6/9; GórnDworz P4v; RejPos 80v; A by kto Neſtorowéy doczekał ſtárośći/ Co to ieſt przećiw onéy niezmiernéy wiecznośći? KochFrag 50.

»co to ku temu« = to nieważne (1): Niepomnię iuż kiedy/ ále co to ku temu. OrzRozm L.

»(a) co wiedzieć« = nie wiadomo [„co” może tu być też interpretowane jako zaimek przysłowny ‘jak, skąd’] (43): RejRozpr G3v; RejJóz L8v; RejFig Aa8v; RejZwierz 8v (3); BibRadz I *2v; quovis et quolibet. Do kądkolwiek/ á co wiedzieć do kąd Mącz 343c; Prot B2; bo á czo wiedzieć/ komu koſtká pádnie GórnDworz E2 (5); RejPos 46 (2); RejZwierc 38 (5); BielSpr c2; ModrzBaz 124v; SkarJedn 383; SkarŻyw 135 (2); Bo co wiedźieć tákli Arriuſz vcżył/ iáko o nim piſzą/ gdy piſmo iego popalono. CzechEp 95 (3); KochFr 72 (2); KochSz C2; GórnRozm M2v; ActReg 51 (4); WyprPl A2; KmitaSpit C3 (2); PowodPr 14 (3).

»(a) co ja wiem itp.« [„co” może tu być też interpretowane jako zaimek przysłowny ‘skąd’ lub partykuła pytajna ‘czy’] (9): A co ia wiem iáko z nich/ mam ſłucháć ktorego. RejFig Dd4; OrzRozm B2; Pytha go goſpodarz: Ale niewieſz co mowił? Powiedział drab: Y czo mam wiedzieć/ wſzák wieſz że ia nie vmiem po Láćinie ni ſłowká. RejZwierc 27v; SkarJedn 384; SkarŻyw 100 (2); Co ty wiéſz/ może tám bydź iáka kulá ſkryta. WyprPl B2; WujNT 1.Cor 7/16 (2).

Wyrażenia: »co dobrego« (6): BierRozm 15; bo wasni y co kiedy dobrego w ktorey Rzecżypo. vcżyniły? LeszczRzecz A6v; RejPos 167v; Abowiem fráſowna myſl á ku cżemu dobremu przygodzić ſie może? RejZwierc 87; SkarŻyw 131; PowodPr 72.

»co in(n)ego (a. inszego)« (7): KrowObr 82v; Leop Ier 9/7; OrzRozm C4; Quid fecerent miseri. A co ynego niebożętá czinić mieli. Mącz 340d; Prot Dv; A cżego iuż inſzego dáley cżekáć mamy? RejZwierc 189; SkarŻyw 184.

»co takiego (a. takowego)« (3): Czo kiedy tákowego pokazał małżonek przećiwko żenie ſwey/ iáko Kámmá pokazáłá miłośći przećiwko ſwemu mężowi? GórnDworz Y5v; ModrzBaz 62; CzechEp 363.

»co złego« (4): KrowObr 57; GórnDworz Y5; ále kto do tego przycżyny nie da/ á czo kát komu może złego vcżynić? RejZwierc 71v (2).

c) W pytaniach o odcieniu emocjonalnym, często z intencją lekceważącą, niekiedy wyrażających zarzut niesłusznych pretensji lub ubolewanie nad sytuacją (261): Rádziły ręce z nogámi/ Co ten brzuch cżyni nád námi: Nie prácuie nic áni robi/ Wſzyſtki rzecży ſobie ſobi. BierEz R2 (4); O wierny ſynie boży/ ku cżemu twa pokora tak niſko z ſtąpila/ cżym twá laſka roſpálona/ nácż twá lutuſtz [!] przyſſla/ cżego twá miloſtz dolięgnęla/k cżemu przyſſlo tweé zlutowanijé? OpecŻyw 134 (15); PatKaz III 128v; RejJóz C5v (5); RejKup g2v (2); HistAl N3v; MurzHist N3; RejWiz 22; Leop Lev 25/20; BibRadz Mich 6/3; Há há he/ k czemuć nas przyrownał. OrzRozm R; w co ty dufaſz iż/ ſie iemu śmieſz przećiwić BielKron 89v (3); Mącz 6a (3); LeovPrzepSamb b4; GórnDworz R4; O bogowie/ co ieſthem zgrzeſzyłá żeśćie ná mię ná mizerną krolewnę tę nędze [!] dopuśćili HistRzym 20 (2); RejPos 217 (3); BudBib Gen 44/16 [17] (6); KochPs 4; A my co cżyniem leniwi brzuchowie/ pátrżąc ná ty ták młode y śłábey [!] płći pánienki SkarŻyw 22 (6); Záłośći co mi czyniſz? KochTr 11 (4); NiemObr 132; KochFr 106 (2); KochPieś 7 (2); ArtKanc E9v; KochWr 16; GrochKal 24; Ciebie/ nacz téż twoié chowa Sczęśćié/ vboga królowa? GórnTroas 57; GrabowSet A4 (2); KochFrag 45; WyprPl Cv; LatHar 603; WujNT Matth 6/31 (4); SkarKaz 489b; dla bogá/ co wſczynaſz? GosłCast 39 (4); KlonWor 3.

cum inf [w tym: co czynić (4)] (8): BielKron 93v; Mącz 341b; GórnDworz P3 (2); SkarŻyw 192; dla Bogá/ co tu mieć ná pieczy? KochFr 115; GórnTroas 46; Gdźież ſię tedy vćiekáć? y co myślić ſobie? GrabowSet L2.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf [w tym: co mam itp. czynić (9), począć (2)] (17): BierEz O2; OpecŻyw 152; RejJóz P2; Gdzes yą mam Oczy obrocziċ A czem załoſczi vkroczicz RejKup cc6v (3); MurzHist E4; BielKom E4v; BielKron 31v; HistRzym 42 (3); SkarŻyw 172; ArtKanc S4; ActReg 89; Czym ia Wikáriiégo mam nędznik wychowáć? WyprPl Cv; GosłCast 23.

Połączenia: »co tam« (1): Co tám báieſz Ozeaſzu? Aboć niedoſtáie kwáſu? MWilkHist E2.

»co też« (2): O Sbiſzku Kardynále/ byś wſtał z martwych [...] Co byś też mowił ku Mikołáiowi potomkowi ſwemu? OrzList ev; OrzRozm R4.

»co to« (39): BierEz A2v (6); OpecŻyw 3v (4); March² D4; Czo ſie wam to zwidziało/ teraż y z ſzathami Mam ia inſzych ſpraw doſicz/ ſuſzcżie ie tam ſami RejJóz D6v; RejRozm 399; RejKup n7v (2); GliczKsiąż N6v; BielKron 79; HistRzym 37 (2); RejPos 218; BudNT Act 14/15[14]; Boże bądz wam miłośćiw bráćia mili: cośćie to nádemną cżynić chćieli? SkarŻyw 250 (2); ZawJeft 38 (2); WyprPl C2v; WujNT Act 14/14; GosłCast 75; SzarzRyt D2. Cf »co to«, »co to jest«, »co to ma być«, »co to słyszę«.

»co tu« (3): Ezop vbity nárzekał/ Cżegom ſie ia tu docżekał BierEz Ev; GórnTroas 46 (2).

»co wżdy« (5): OrzList h3v; RejFig Aa3; BudBib 1.Reg 26/18; LatHar 268; A ná tym nędznym świećie co wżdy iuż broićie? ZbylPrzyg A2v.

Frazy: »co będzie« (3): KochFr 91; Myślę: co będźie prze Bóg? GosłCast 20 (2).

»czego czekasz« [wyraża zachętę do działania] (3): cżego cżekaſz ſynu moy/ cżás iuż thę ſromotę odegnáć BielKron 242v; KochTr 15; GórnTroas 66.

»co czynię« [wyraża przywołanie się do opamiętania, do naprawy własnego błędu] (5): Ale co cżynię? chcąc mátcżyne łzy vtulić ſam płacżę. SkarŻyw 195; GrochKal 6; GórnTroas 48; SkarKaz )(3v; Nieſczęſna ia/ cóż czynię/ álbo com czyniłá? GosłCast 25.

»co czynisz, działasz itp.« [wyraża zdumienie, nawoływanie do opamiętania] (41 : 12): Co cżyniſz álboś oſzálał/ Przecżeś nam midnice niedał. BierEz C2 (9); Czo dzialáſs ſerce zimné a ij zatwardzialé? OpecŻyw 19v (5); March² D4; MurzHist N3; BielKom Dv; GliczKsiąż M2; Leop Gen 21/17; BielKron 3 (4); Mącz 1b (2); GórnDworz T6; HistRzym 83; RejPos 218; O pomnicie ſie zli ludzie co cżynicie RejZwierc 86 (4); BudBib Iudic 8/1; BudNT Ioann 6/31 (2); Nieſtyty ná ćię/ coś vcżyniłá SkarŻyw 69 (8); KochSz C3v; KochFrag 45 (2); LatHar 150; WujNT Mar 11/5 (4); WitosłLut A2; SkarKaz 515a.

»czegom (się) doczekał« [wyraża żal, skargę] (2): BierEz Ev; Cżegom theraż docżekała Iz ſie ten łotr ſmiał pokuſić Cżo mey ćczy miało obruſzyć RejJóz F8.

»co się dzieje« [wyraża zdumienie, żal] (6): OpecŻyw 111; RejKup x6; RejWiz 12; co ſie dzyeie/ iż mi ná ſtárość moię teraz tákie trudnośći á fráſunki zádawa BielKron 103v; RejZwierc 29; co ſię dzieie? z pánny ſię ſtał mąſz? SkarŻyw 341.

»co ma być« (1): per Deos immortales. quid est [...] dla Boga co ma być. Mącz 18d.

»co (mam) (u)czynić« [wyraża beznadziejność, rozpacz, bezsilność] (12): BierEz O2; OpecŻyw 152; BielKom E4v; BielKron 31v; Gdy do obuwánia przyſzło/ co cżynić/ żadną miárą z oſtrogámi tám nogi nie wnidą. GórnDworz P3; Co mam cżynić/ żem ſie sſthał náſmiewánym y wzgárdzonym wſzemu ludu HistRzym 43 (3); SkarŻyw 172 (2); ActReg 89; GórnTroas 46.

»co (mam) począć« [wyraża bezradność] (3): RejJóz P2; Mącz 341b; co ſobie nędzny mam pocżąć/ nie mam k dobremu mocy/ żądam rády, pomocy. ArtKanc S4.

»co mowię, com rzekł« [wprowadza poprawkę własnej nieścisłości; w tym: ale co mowię (6); zdanie następne rozpoczyna się od „i owszem” (4)] (10 : 1): KromRozm I Gv; KrowObr 240v; Mącz 227d; RejPosRozpr b4v; ModrzBaz 7v (2); KochPs 114; SkarŻyw 132; bo kiedy leieſz w gárdło/ iákobyś też lał do wychodu. Ale co mowię do wychodu/ y owſzem ieſzcże gorzey WerGośc 227; obyczáie Twoie/ [...] Wierſzá moiego vſtáwną zábáwą Będą. Co mowię? będą ſławą práwą. SzarzRyt A3 (2).

»co mowisz« [wyraża zdumienie, oburzenie] (2): Xánt rzekł/ milcż łotrze co mowiſz BierEz B4v; WyprPl B3.

»co myślisz« [wyraża oburzenie, pogróżkę] (1): A ty czo myſljs proſtaku Prziſtęp ſyę ſam nieboraku RejKup cc7v.

»Panie Boże (a. Panie, a. Boże) coś dopuścił [na kogo, na co]« [wyraża skargę, żal] (3): Moy miły Pánie/ coś wżdy ná náſzę Polſkę dopuſćił OrzList h3v; HistRzym 37 (2).

»co rzekę itp.« [wyraża rezygnację, bezsilność] (4): A ja co mam już rzecz nędznjk Prawiem że już zemdlał wſſytek RejKup n6v; BielKom D4v; Leop Ios 7/6; RejPos 230.

»co się stało« (7): RejPs 169; Miły braczie czo ſyę ſtało Widzę wtobie ſprawy máło RejKup q6 (3); BudBib Ier 2/18 (2); O Bogoboyna Mátko/ co ſie sſtáło? WisznTr 16.

»co to« [wyraża zdumienie, niezrozumienie] (1): CO to Pánie/ nie rozumiem/ Iż ia zwyćiężyć nie vmiem/ Swoich vpornych krewkośći [...]? GrabowSet D4.

»co to jest« [wyraża zdziwienie] (2): O Boże wſzechmogący co to ieſt żechmy to dziećię náleźli. HistRzym 33v (2).

»co to ma być« [wyraża zdumienie, niezrozumienie ‘jak to’] (1): Co to ma być? Izali w iednym mieśćie wiele było biſkupow? SkarKaz 607b.

»co to słyszę« [wyraża zdumienie, niedowierzanie] (6): BielKom F; HistRzym 49v (2); RejPos 191; y poimáli go wnetże/ y wiedli do ſtaroſty mowiąc: [...] owo Floryan ſtárſzy náſz Chrześćiáninem ſię być mieni. Zdziwił ſię ſtároſtá y rzekł: co to o tobie ſłyſzę/ tákli ieſt? SkarŻyw 402; CiekPotr 81.

»co ja uczynię« = nie mam wyjścia (2): Ale gdy niechceſz ſłucháć mię, co ia vczynię? CiekPotr 80.

»com uczynił, udziałał« [wyraża żal] (7 : 2): BierEz K2 (2); BibRadz Gen 31/36; cżemu pan przeſláduie ſługę ſwego? com vcżynił? BielKron 67v (2); Quid de te merui, qua me causa perderes, Comći vczinił Mącz 217d; BudBib 1.Reg 26/18; SkarŻyw 81; ArtKanc E9v.

»co widzę« (1): Ale coć widzę? Gdziez one zabawy Stárych polakow KlonKr E2.

Wyrażenia: »co nowego« (1): Miły Boże co to yuż náſtáło nowego że pánowye wolą ſie o pſy ſtáráć niż o ſlugi dobre GliczKsiąż N6v.

»co złego« (4): OpecŻyw 84; BielKron 84v; com ći złego vcżynił? Iam dla ćiebie krew moię rozlał/ á ty krew cżłonkow moich rozlewaſz SkarŻyw 81; GórnTroas 61.

β. W pytaniu zależnym (tu zaliczono tylko użycia nawiązujące do „pytać” i pochodnych) (270):

1) Bez formalnych wykładników zależności (92): BierEz E2v; PatKaz III 137v; Był pytan czo ſie prędko ſtarzeie, odpowiedział radoſć. BielŻyw 89 (5); LibLeg 11/49v (2); RejKup I (2); KrowObr 34v; RejFig Aa6v (4); ſpytał go co ma być wyrządzono mężowi ktorego krol chce w vcżćiwośći mieć. BielKron 115 (4); GrzepGeom A3v; HistRzym 109v; RejZwierc 56v; BielSpr 46v (2); ActReg 157; OrzJan 11 (2); GosłCast 72; Zá tym pytáią miſtrzá/ Co táki záſłużył/ Ktory biorąc táiemnie/ w cudzych dobrách płużył? KlonWor 39.

cum ai, pron i av [w tym: cum G sg n (14), cum av (6)] (20): PatKaz I 13v; BielŻyw 3 (4); Pytałby ktho co lepyey yeſt/ proſtym być/ cżyli cżyſtem á vcżonem cżlowyekyem GliczKsiąż H4; RejWiz A5v (5); RejFig Ccv; RejZwierz 52v; BielKron 68v (2); A kiedy cie ſpytáią co tám było tákiego/ tedy żadnego ſłowá nie vmieſz powiedzieć. RejPos 64v; RejZwierc 43v; GostGospSieb +2v; KochFragJan 3; OrzJan 74. W charakterystycznych połączeniach: co chwalebniej, dobrego, dobrze, nagorszego, (na)lepszego (3), lepiej (3), mocniejszego, poczciwego (3), napotrzebniejszego, tαkiego (3), nawzgardzeńszego, złego, źle.

cum inf (2): Michał pyta czo z Mnichem czinċ [!] RejKup cc6v (2).

W strukturach z formą osobową czasownika „być” lub jej elipsą [w tym: cum sb N (14), cum ai a. pron G sg n (12), cum av (6), iż (1)] (35): Krolu pocżekay/ A co to ieſt ieſzcże ſpytay BierEz G3; ZAtym ſlowem Pilát ſpytál Iezuſa/ tzo ieſt práwda OpecŻyw 120; PatKaz I 13v; BielŻyw 3 (12); Potyfar vyrzawſzy Iozepha pyta cżo ieſt RejJóz B8v; GliczKsiąż H4; RejWiz A5v (4); RejFig Ccv (2); RejZwierz 52v; BielKron 68v (2); OrzQuin H4v (2); RejPos 64v; RejZwierc 43v; CzechRozm 260; Y tu ſię godzi [...] ſpytáć: co to ieſt/ iſz Pan dáiąc wzrok dwiemá ślepym/ zákazał im aby nikomu niepowiádáli SkarŻyw 497; GostGospSieb +2v; KochFragJan 3; OrzJan 74. W charakterystycznych połączeniach: co jest (...) (18) [cum sb N (11), cum ai a. pron G sg n (5), cum av (1)], co... jest (2) [cum sb N (1), cum av (1)], co... (11) [cum ai a. pron G sg n (6), cum av (4), cum sb N (1)], co to jest (...) (3) [cum sb N (1), iż (1)], co było... [cum pron G sg n] (1).

Połączenia: »co też« (3): pytamcie czo tez powynny rodziczy dziątkąm [!] SeklKat H2; RejWiz 11; RejPos 27.

»co to« (2): Vſliſzawſzy Alexander ſzmer wielki międzi ludzmi pytał co ſie to dzieie? HistAl N3; RejAp 198v.

»o tym co« (5): Yam wten czas onego otim pytal otich ſbitkach ſczego te sbitky powſtawaya LibLeg 11/64v; RejWiz 143v; RejZwierz 52v; BibRadz Eccli 2/18; Saepe non de facto sed iure quaeritur, Częſtokroć nie o vczinku ále o tym co práwo nieſie bywa pytano. Mącz 336a.

Frazy: »co będzie« (1); Pytasz mie w cobędzie zwiezniami. ActReg 141.

»co się dzieje« (7): HistAl N3; GliczKsiąż D3v; Pátrząc ná ſyny ludzkye pyta co ſię dzyeye LubPs C3v; KochZuz A3; BielKron 120v; RejAp 198v; PowodPr 73.

»co słychać« (1): Pátrz ieſli ſie káżdy nie pyta dobrzeli záſiano/ będąli co budowáć/ iákoli ſie woły máią/ czoli z Gdańſká ſłycháć RejZwierc 65v.

»co się stało« (6): RejZwierz 46v; GórnDworz S8v; Abowiem pythay ſie co ſie sſtáło nád onym nędznym Kaimem RejPos 27 (3); WerGośc 252.

»co to ma być« (1): vyrzálá tám áno dwá chłopi ćieſzą drzewo/ ſpytálá ich co to ma być/ odpowiedzieli iż prach/ tho ieſt prog do domu BielKron 319.

»co jest w tym, iż...« = dlaczego (1): Pytałby kto [...] co yeſt wtym iż cżęſto ſie ſynowye od rodzicow w żywocye á w obycżáyách odradzáyą? GliczKsiąż D3v.

»co (to) znamionuje« (2): W trzeciey [części] pytanie czo ktory ſpoſob albo poſtawa cżlonkow cżlowiecżych znamionuie GlabGad A4; BielKron 27.

2) Z formalnymi wykładnikami zależności [w tym: cum con (120); ze zmianą osoby: drugiej na trzecią (72), pierwszej na trzecią (18), drugiej na pierwszą (6), pierwszej na drugą (4), trzeciej na pierwszą (1), ze zmianą zaimka osobowego: drugiej osoby na trzeciej (19), pierwszej osoby na trzeciej (14), pierwszej osoby na drugiej (3), drugiej a. trzeciej osoby na nieokreślony (1), ze zmianą zaimka dzierżawczego „moj” na „swoj” (3), „twoj” na „swoj” (1), ze zmianą czasu teraźniejszego na przeszły (3)] (178): BierEz E2v; OpecŻyw 39 (3); á gdyć was wżowie á ſpyta co byzcye vmyeli robić (odpowiedzcye) HistJóz E2; BielŻyw 10 (4); y bendzye ſſzye pital czo mv kaza ſthim lyſthem dzyalacz LibLeg 11/135; RejJóz L4v; Wzdy iey ſpytam oczo placze RejKup d4 (3); HistAl E5; MurzNT Luc 12/29 (2); LibMal 1554/ 189v; Diar 56; GliczKsiąż A3 (2); GroicPorz p4; RejWiz 23 (2); RejFig Bb5; Ale ſie niepytayćie co czynić mam BibRadz Iudith 8/22; OrzRozm N4; BielKron 25v (4); Rogare sententiam, Pytáć co ſie komu zda w niektórey rzeczy. Mącz 357c; Prot A4; SarnUzn H; RejAp AA6v (3); GórnDworz Pv (3); HistRzym 19v (3); RejPos 250v (4); BielSpr 38 (2); RejZwierc 159v; BudBib Iudith 8/22; SkarŻyw 201 (7); StryjKron 149; CzechEp 267; ReszPrz 12; był od niego ſpytány/ coby s ſtrony ſiebie kazał poſtánowić. Phil K2; OrzJan 6; LatHar 730; WujNT Act 21/33 (2); Vczyń ták ty co do gwiazdárzá idźieſz pytáć/ ktoć co vkradł: Pytay go pierwey coć zginęło: niech ći powie. SkarKaz 518b (3); ZapKościer 1597/78v.

co (komu) po czym (3): Pytáliſmy Kupcow niektorych co im po ták wiele Soli. BielKron 450 (2); RejZwierc 169v.

cum ai a. pron [G sg n] (16): Pánowie go zopytáli/ Coby tákiego w nim ználi BierEz P2; gdi pythan czoby było nawybornieyſzego, odpowiedział dobrze cżynić BielŻyw 12 (9); GórnDworz P4; RejZwierc 168; Y ſpytał iey ieden: co by ná tych kśiąſzkách ták nabożnego cżłá SkarŻyw 312 (3); Phil G3. W charakterystycznych połączeniach: co dziwnego, nalepszego (2), namierzieńszego, nabożnego, niewiernego, nowego, najosobliwszego, ostrzejszego, skrytego, takiego (3), wdzięcznego, wiernego, nawyborniejszego.

cum inf (2): Sámá do páná oycá nátychmiaſt bieżáłá/ Pytáiąc iáko ſie ma w cżymby mu poſłużyć HistLan C3; ActReg 25.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf [w tym: co ma itp. (u)czynić (16)] (17): OpecŻyw 103; RejJóz E3V; HistAl L5v; KromRozm II v; BielKron 123 (6); Acż onemu młodzieńcowi było powiedziano/ gdy pytał co miał cżynić á zbáwion być RejPos 144v (2); CzechRozm 254; ModrzBaz 117; Oczko 24v; CzechEp 119; Y wy nie pytayćie ſię/ cobyśćie ieść ábo pić mieli WujNT Luc 12/29.

W strukturach z formą osobową czasownika „być” lub jej elipsą [w tym: cum ai a. pron G sg n (11), cum sb N (4)] (27): Pilát pytál Iezuſa/ tzo by byla práwda. OpecŻyw 120 (2); OpecŻywSandR nlb 4v; BielŻyw 8 (8); RejWiz 23; Ten gdy vſlyſſał że mimo oń tłuſſcża idzie/ pytał co by tho było Leop Luc 18/36; HistRzym 19v; RejPos 2v (3); RejZwierc 168; BielSpr 42; Náucżyćielá ſwego pytał cżęſto/ coby to był Bog SkarŻyw 200 (3); StryjKron 390; Phil G3; WujNT Mar 9/10 (3). W charakterystycznych połączeniach: co by to było (...) (14) [cum ai G sg n (3)], co by było (...) [cum ai G sg n] (4), co by... było (2) [cum ai G sg n (1)], co by była... [cum sb N] (3), co... [cum ai G sg n] (3), co by to był... [cum sb N] (1).

Połączenia: »co też« (9): RejJóz O6v; RejZwierz 7; RejAp AA6; RejPos 5v (3); gdy go [...] tenże Adrian pytał/ coby też o ſmierći rozumiał/ tedy mu thákże powiedział RejZwierc 168v; PaprUp H2; WujNT 67.

»co to« (10): RejFig Aa5; RejZwierz 31; BielKron 112; GórnDworz S8; RejPos 319v (2); RejZwierc 9 (2); cieſzyłá chorego. Pytáiąc/ coby go to w niemoc przypráwiło HistHel Dv; WerGośc 251.

»co w(ż)dy« (5): BielŻyw 63; RejJóz G5v; RejZwierz 7; GórnDworz P4; Gdy iuſz wniemocy nic ieść nie mogł/ pytali go: cżego by wżdy ſkuśić mogł? SkarŻyw 202.

Frazy: »co by [komu] było« (1): y pocżnie iey pytáć coby iey było. HistRzym 8v.

»czego, co chce itp.« (3 : 1): BielKron 109v; otworzywſzy wrotá pytał ich coby chćieli HistRzym 114v; SkarŻyw 331; GrabowSet N4.

»co czyni itp.« (5): HistAl C8v; A ći ſie ſiedząc ſmieią/ co cżyni pytáiąc. RejFig Dd8v; RejZwierz 31; ktory mu to roſkázował od Páná/ pytáiąc go coby to cżynił ná tey gorze. RejPos 319v; SkarŻyw 582.

»co by się działo« (7): LibMal 1554/189; BibRadz 4.Reg 6/28; GórnDworz S8; RejZwierc 9 (2); Spytał go S. Anzelmus/ coby mu ſię działo? SkarŻyw 333; WerGośc 251.

»co by dzierżał, trzymał itp.« (5 : 3): OpecŻyw 56v; Pan Iezus pytál ſwych zwolenikow/ tzoby onijm ludzie dzierżeli. OpecŻywSandR nlb 3; LibMal 1554/189 (4); pilnie ſpyta/ co o Rzymſkim y Láćińſkim Kośćiele trzymáią SkarJedn 349; WujNT Matth 16 arg.

»co by [nad kogo] miał« (1): Lepak był pytan czoby mędrci nad inne ludzie mieli BielŻyw 57.

»co mowi« (1): wołał: o Solon Solon. Cyrus pytał co to mowi. BielKron 112.

»co myślą« (1): pytał ich pothym ſenat co myſlą/ ieſli chcą przekáżáć prawdziwemu piſmu ſwiętemu ku powiádániu BielSpr 214.

»co (by) rozumiał itp.« (10): MurzHist S4; BielKron 307; RejPos 36 (3); RejZwierc 168v; wezwawſzy wieſzczkow pytał ich/ coby o tym koniu rozumieli StryjKron 120; NiemObr 174; PaprUp H2; WujNT Matth 16 arg.

»co by rzekli, gdyby...« (1): Iozeph pyta czo by theż rzekli gdy by ſie wroćił RejJóz O6v.

»co (by) się stało« (5): RejJóz G5v; RejPos 350; RejZwierc 93; pytał go Agápius co mu ſię ſtáło/ iſz ták omdlał? SkarŻyw 15 (2).

»co (by) to znamionowało, znaczyło« (2 : 1): A gdy pytał wieſzcżkow co to známionowáło/ powiedzyeli iż to mieyſce będzye głowá wſzytkich Włoſkich kráin BielKron 104; BielSpr 44v; GrabowSet F3.

γ. W nagłówkach i marginesach: pozorne pytanie stawiające problem i zapowiedź jego rozwinięcia w tekście [w tym: cum con (5)] (1162): W drugiey cżęſci o pokarmach kkore [!] ſą cżłowieku przyrodzone albo nie, y też czo ſie z ich pożywiania cżłowieku przydawa. GlabGad A4 (7); RejPs 72v; Czego ſye ma dzyerżeć krzeſciyáńſki człowyek. KromRozm I [P2] marg; MurzNT 28v marg; KromRozm II a (4); KromRozm III E7 marg; GliczKsiąż C (2); LubPs B marg (51); GroicPorz cv (21); Coby mieli obiecowáć Biſkupi. KrowObr 129v marg (30); RejWiz A4v (21); Leop Prov 29 arg (6); O co ſtároſtá ma pozywáć. UstPraw A3 (8); RejFig Aav (4); BibRadz Gen 2 arg (4); OrzRozm D4 marg (7); OrzQuin B2 marg (10); SarnUzn B2v marg; SienLek 2 (6); Zacż ſwięći dziękuią Pánu/ y co mowią. RejAp 156 marg (30); Ocż walká miedzi Cżártem á miedzi cżłowiekiem. RejPos 329v marg (28); BiałKat 41 marg (9); KuczbKat 120 marg (16); O cżłowieku poććiwym ná co ſie iuż rozmyſláć ma/ przyſzedſzy ku trzeciemu/ to ieſt/ ſtárſzemu wieku ſwoiemu. RejZwierc Bv (54); BielSpr 44 marg; Iednemu cżłowiekowi wſzyſtek Koſćioł rządźić cżemu ieſt podobno. WujJud 126 marg (16); O koſciele Páná Kryſthuſowym/ coby był y iáki. RejPosWstaw [143²]v marg; MycPrz II C2v; CzechRozm 2 marg (23); ModrzBaz 9v marg (6); SkarJedn A7v (8); SkarŻyw 47 marg (15); CzechEp 5 marg (6); GórnRozm B3 marg (4); GostGosp 60; Phil B (4); LatHar [+12] (17); WujNT przedm 31 marg (23); WysKaz 19 marg (2); SarnStat 234 (12); PowodPr 18 marg (10); SkarKaz 40a marg (10); Aod/ dla bráćiey w co ſię wdał. SkarKazSej 667b marg (8).

cum ai [G sg n] (42): GlabGad F4; Co dobrego Lutrowá náuká przynyoſlá. KromRozm I L marg; GliczKsiąż Q2; Co tá pieśń nam pożytecżnego okaże. LubPs dd4v marg (28); GroicPorz p3v; KrowObr 57 marg (5); Náuká piękna ná wzgárdzenye łákomſtwá ſwiátá tego/ y co nam złego może przypáść s thego. RejPos 216v marg (2); KuczbKat 250 marg; CzechRozm 90v marg (2). W charakterystycznych połączeniach: co dobrego (5), godnego, nagruntowniejszego, lepszego (2), naosobliwszego (3), osobnego, potrzebnego (9), napotrzebniejszego (7), pożytecznego (7), naszczęśliwszego, więtszego (3), zdrowego, złego.

cum part praet pass na -o (7): Czo ma być ſprawowano, gdy Mieſiacz ieſth w ktorem znamieniu. FalZioł V 49v (3); LubPs ff2 marg; Co wpiſano ma bydz w kśięgi Káncelláriiéy SarnStat 321 (3).

cum inf [w tym: co czynić (18), co rozumieć (11), czym leczyć (6), czym zganiać (5), po czym poznać (5)] (83): Po czym poznac płod vmarły FalZioł V 32 (2); RejWiz 134v marg (2); Leop Prov 14 arg; Goski A2; RejAp Ee4v; Lożyſko czym wywabić SienLek S3 (24); RejPos 119v marg (2); BiałKat 233v marg; Co cżynić w vpadkoch RejZwierc Aaa3v (12); CzechRozm A4 (8); ModrzBaz 102v (3); SkarJedn d8v; SkarŻyw 358 marg; GórnRozm K4 marg; O co pośćie PAná Bogá prośić. LatHar 352 marg (18); WujNT Cccccc2v; SarnStat 758; SkarKaz 457b marg (2); SkarKazSej 666b marg.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf [w tym: co, czego mamy itp. (na)uczyć się (30), co obaczać (obaczyć) (19), co uważać (15), co, o czym pamiętać (pomnieć) (7), co w, na pamięć brać (7), czemu się przypatrować (7), o czym rozmyślać (7), co czynić (6), co, po czym pozna(wa)ć (6), co ku nauce brać (5), co przed się brać (5), co rozważać (5)] (140): FalZioł V 69; Co s te^go pſalmu przed ſię bráć mamy. LubPs O5v marg (38); GrzegRóżn kt; Co ſobie s tey Ewányeliey ku náuce vważáć mamy. RejPos 40v (79); BiałKat 276 marg; KuczbKat 9 marg (3); Cżym ſie cieſzyć mamy. RejZwierc 265v marg (9); RejPosWstaw 21 marg (5); Czego ma pilnowáć Groblą ſypiąc. Strum F; WujNT 825 marg (2).

W strukturach z formą osobową czasownika „być” lub jej elipsą [w tym: cum sb N (252), cum inf (79), z cytatem (10), cum ai G sg n (8), ze zdaniem względnym (4), cum av (1), że (1)] (353): GlabGad F4; Czo ſą dobre vczinki. SeklKat D3v (5); KromRozm II c2v marg; KromRozm III H4 marg; LubPs P marg (3); GroicPorz t3 (3); Co ieſt przeć ſię ſyná Bożego. KrowObr Rrv (54); Co ieſt ſen/ Támże. RejWiz Cc4v (13); co gdy kto kośćiołá nie ſlucha Leop Matth 18 arg; RejFig Bb; RejZwierc 21 marg; OrzRozm B2 marg; BielKron 26 marg (3); OrzQuin A4 marg (6); SarnUzn B3 marg (2); SienLek 139; Muśiſz z nowu prorokowáć co ieſt RejAp Ee2 (96); Co to ieſt nád kim ieſt kroleſthwo Páńſkie. RejPos 84v marg (49); BiałKat 91 marg (4); KuczbKat 220 marg (7); RejZwierc A6 (21); Co tho ieſt/ że Mſza non ex opere operaⁿtis, ále ex opere operato ważna ieſt. WujJud 221v marg (19); BiałKaz G4v marg; CzechRozm 206v marg (9); ModrzBaz 2v (2); SkarJedn A8 (3); SkarŻyw 300 marg (3); StryjKron A marg (2); Litánia co. LatHar 171 marg (6); WujNT 44 marg (15); WysKaz 12 marg (3); SarnStat 419 (4); SkarKaz 85a marg (11); SkarKazSej 696a marg. W charakterystycznych połączeniach: co jest... (177) [cum sb N (122), cum inf (48), cum ai G sg n (6), z cytatem (1) ], ...co jest (91) [cum sb N (78), cum inf (10), cum av (1), z cytatem (2)], co... jest (2) [cum sb N (1), cum ai G sg n (1)] co to jest... (37) [cum inf (19), cum sb N (7), z cytatem (7), ze zdaniem względnym (3), że (1)], ...co są [cum sb N] (16), co są... [cum sb N] (11), ...co (10) [cum sb N (8), cum inf (1), cum ai G sg n (1)], co... (3) [cum sb N (2), ze zdaniem względnym (1)], co to... (3) [cum sb N (2), cum inf (1)], co to są... [cum sb N] (2), co był... [cum sb N] (1).

Połączenia: »co też« (1): W czym też wierni Bogá náśládowáć máią. WujNT Aaaaaa3.

»co więc« (2): Abowiem ten Philozoph piſał o [...] goſpodárſtwie/ y co ſie więc około niego tocży RejWiz 32v; BibRadz I 111a marg.

»to co« (1): Y to co obiecał ſpráwiedliwym. BibRadz 4.Esdr 4 arg.

»o tym co« (3): OpecŻyw [34]v; OpecŻywSandR nlb 2v; Rozdźiał trzynaſty. O tym coby przećiw trućinam/ y Czárom być mogło. SienLek 155.

Frazy: »co się dzieje« (3): Rozdzial 6. o Tatarskich obycżaioch/ potym czo ſie dzieie w ich ziemi. MiechGlab 21; RejAp CC3v; RejPos 17v marg.

»co się rozumie, rozumieć mamy, rozumiano być ma« [w tym: przez co (4), cum sb N (3), cum inf (1)] (8 : 1 : 1): RejAp Ee3v (2); Imię Ian czo ſie rozumie. RejPos 297v marg (2); WujJud 204 marg (2); Co przez ieden tydźień w piſmie świętym rozumiano być ma. CzechRozm *2; LatHar 125 marg; WujNT Zzzzz2; SkarKaz 484a marg.

»co się stało« (2): RejAp Ee4v; Grékóm dla odſczepieńſtwá co ſye ſtało. BiałKat 128v marg.

»co się znaczy« (2): KuczbKat 405 marg; Co ſię znácży proceſſyą dźiſiejſzą. LatHar 354 marg.

»co znamionuje (a. znaczy)« [w tym: cum sb N (96), z wyrazem obcym (7), cum inf (3), z cytatem (3)] (110): Czo znamionuie blada vrina. FalZioł V [4] (17); MiechGlab *7; GroicPorz v3 (2); KrowObr 106v marg (3); RejWiz 40v marg (2); Káplan Królowi Kśięgi Zakónu wtórégo podáiąc co znáczy? OrzQuin T2v marg (2); SienLek Sv (12); Zámknąć niebo co nam známionuie RejAp Ff4 (24); Co známionowáło oſlicá z oſlęciem RejPos 2v marg (3); BiałKat 368v marg; KuczbKat 10 marg (7); słowo Greckie Egeneto co znácżj. BudNT przedm cv marg; Vcżyńmy cżłowieká co znácży. CzechRozm **5 (5); SkarŻyw 111 marg (2); RAKA ſłowo Zydowſkie co znáczy. WujNT Bbbbbb3 (15); Co znácżą głowy trupie WysKaz 45 marg (7); Co Wieniec álbo Koroná znáczy záwárta. SarnStat 2 (4); SkarKaz Oooo2b (2).

1) Wprowadza przeciwstawne składniki zdania rozwiniętego [w paralelnych członach występują: wyrazy antonimiczne (6) – w tym czasowniki (2), przymiotniki (2), rzeczowniki (1), przymiotnik i czasownik (1) –, czasownik i jego powtórzenie zaprzeczone (1), czasownik i równoważnik „nie” (1)] (29):

Połączenia: »co... a co« (14): SienLek T3; RejPos 2v marg (4); KuczbKat 295 marg; Cżłowiek okrzcżony co może á cżego niemoże. WujJud L18 (2); RejPosWstaw 21 marg; W kſztałćie Bożym być co znácży wedle Antychriſtá, á co wedle piſmá. CzechRozm 56 marg (3); SkarJedn [A*2] (2).

»co... a co też« (1): Co X.K. przez niebo á co też przez ziemię rozumie. CzechEp 310 marg.

»co... abo« (1): przykład łotrá z Pánem wiſzącego/ do czego nam ſłuży/ ábo nie. WujNT Zzzzz4.

»co... albo co« (1): czo zdrowego ieſt ku pożywaniu albo czo ſzkodzi. GlabGad F4.

δ. W zdaniach złożonych (dopełnieniowych, rzadziej przydawkowych i podmiotowych) człon podrzędny zawierający „co” nawiązuje do czasowników mówienia, myślenia, spostrzegania itp.; funkcja pytajna często ulega tu osłabieniu zbliżając się do funkcji spójnika z ogólnikowym wskazaniem na jakiś fakt konkretny (przy czym możliwe jest przekształcenie na zdanie z „że” i wyrazem znaczącym zamiast „co”) [zdanie nadrzędne w postpozycji (636), najczęściej w tekstach wierszowanych, w RejAp, RejPos i w formułach odsyłaczowych; cum con (nie warunkowym) (375)] (5520): Kiedy ſiędźieſſ zá ſtołem bogátego/ tedy pátrzay pilno co przed cię położą. March¹ A4; BierEz B2 (23); OpecŻyw 8 (36); OpecŻywPrzedm C3; ForCnR Bv (3); PatKaz II 32 (2); PatKaz III 129v (2); HistJóz A3 (3); TarDuch E3; FalZioł IV 54a (9); odpowiedział, dokąd nie porozumiem ocż ſie gadacie, nieumre BielŻyw 9 (5); KłosAlg F2; LibLeg 7/36 (17); March³ V4; WróbŻołt V8 (2); WróbŻołtGlab A3v; RejPs 32 (5); LibMal 1543/76v (6); [A tá]k proſſę ábyſćie baczyli [Ná]cz mamy przydz wſſytcy wkrotkiey chwili RejRozpr K3v (5); SeklWyzn d3 (5); RejJóz A8 (21); SeklKat D3 (11); Małocż trzeba przipomjnacż Zaċzes winien licżbe działacż RejKup aa2 (55); HistAl C2 (4); HistAlHUng A3v (2); KromRozm I Av (11); MurzHist C3v (12); MurzNT 33v (10); MurzOrt B; KromRozm II dv (14); KromRozm III A2v (16); Diar 46 (3); DiarDop 109 (2); BielKom nlb 4 (10); GliczKsiąż B (11); LubPs kt (12); GroicPorz d4v (11); KrowObr 12v (35); RejWiz 5v (75); Leop *B4v (31); OrzList g (8); KochZuz A4v; RejFig Aav (7); RejZwierz A4 (29); BibRadz I *2v (50); Wiele ieſt ludzi ktorzy ſtáwiáią báńki ná rozmaitych cżłonkach/ niewiedząc kcżemu ſą pożytecżne. Goski *2; OrzRozm B3 (18); BielKron 31 (80); GrzegRóżn C (6); KochSat A4 (3); KwiatKsiąż A4v (3); Haec blanda dicta quo eveniant male metuo, K czemu ſie ty słówka ták łagodne zániosły/ ná co ſie ściągáyą álbo k czemu wynidą bárzo ſie boyę. Mącz 482c (76); OrzQuin A4 (14); Prot A4 (9); ProtStoj Ev; SarnUzn D5v (8); SienLek 95v (8); Pátrzayże co dáley powiáda RejAp 10v (155);GórnDworz B2v (49); GrzepGeom N3; HistRzym 8v (12); RejPos A2 (469); RejPosWiecz² 91v; RejPosWiecz³ 99v; BiałKat 41 (21); BielSat C4 (4); GrzegŚm A2 (8); HistLan A4 (4); KuczbKat 105 (11); RejZwierc A3v (167); BielSpr c2 (5); WujJud 13 (25); WujJudConf 81 (2); RejPosRozpr c2; RejPosWstaw 21v (4); BudBib b2v (24); HistHel B (3); MycPrz I A4v (5); Strum K4v; Pocżyna tedy Martá. wyznawáć co o Pánie rozumiáłá BiałKaz C4 (6); BudNT przedm b3v (15); CzechRozm A3v (44); PaprPan C4v (4); KarnNap A3 (2); ModrzBaz 5 (22); ModrzBazBud ¶5v; SkarJedn 26 (22); KochOdpr Bv (3); ná który to obiad/ iuż niepowtorzę/ ále twéy dyſcrecyéy polecę/ co przyrządźić trzebá Oczko 28 (6); KochPs 139 (5): SkarŻyw A4 (72); KochTr 22 (2); MWilkHist B3v (6): StryjKron 26 (2); CzechEp *3 (55); NiemObr 24 (21); KochFr 7 (9); KochDz 108 (3); KochMuza 28; Wywiedziawſzy ſie/ ná cżym grá ſtánęłá/ Iednę zá rękę pánią ſtárą wzięłá. KochSz C2 (3); KochWz 136; KochMRot A3; ReszPrz 7 (11); ReszHoz 119 (2); WerGośc 220 (7); WerKaz 296; WisznTr 22 (3); BielSjem 6 (6); KochPam 84; KochPieś 26 (4); PudłFr kt (6); ArtKanc C18 (9); BielRozm 8 (4); GórnRozm A3 (13); KochWr 20 (4); PaprUp F (2); ZawJeft 27 (2); ActReg 14 (25); Calep 911b; GostGosp 4 (5); GrochKal 9; Iednego bowiem cżáſu/ gdy Krol grał Wárcaby/ niktory przyftąpiwſzy do niego/ imioná przyſądzonych ludzi opowiedał mu piſmem/ y co kto przećiwko nim ſobie brał/ áby on zátym dekret vcżynił/ ktorzyby ſmierć záſlużyli. Phil L3 (3); GórnTroas 10 (15); GrabowSet N4 (4); KochFrag 18 (5); OrzJan 3 (17); WyprPl A4 (3); LatHar +3 (21); KołakCath C (2); KołakCathOkuń A3; KołakSzczęśl A4 (5); WujNT przedm 32 (66); RybGęśli B4; Słuchaymyſz co mowi mędrzec przez Duchá S. WysKaz 48 (6); JanNKar D3; SarnStat 5v (17); SiebRozmyśl A3 (2); WitosłLut A5; KmitaSpit Bv; PowodPr 8 (8); SkarKaz 2a (36); VotSzl C (4); CiekPotr 3 (18); CzahTr G3; GosłCast 27 (12); PaxLiz B2v (5); Widźieliśćie com vczynił Egipcyánom SkarKazSej 677a (4); KlonFlis H2v; SkorWinsz A3 (2); KlonWor **6 (6); ZbylPrzyg A4v; SzarzRyt D2v.

W nawiązaniu do rzeczownika (223): BierEz F; dzyw to yeſt uyelky ſczego a czo pan bog uczynyl PatKaz II 72; FalZioł V 60; MiechGlab *6; LibLeg 7/68v (2); RejJóz C3v (6); RejKup d3v (4); MurzNT 148v marg: KromRozm II k2; KromRozm III B7 (3); DiarDop 99 (2); BielKom nlb 4; Srogye pobudzenie ku ſluchániu/ ocż ſie chce Pan s ſzáfárzmi ſwemi rozſędzić. LubPs N3 marg (4); GroicPorz b4; KrowObr 121v (2); RejWiz 10 (10); Leop 3.Esdr 3 arg (3); UstPraw F4 (2); RejZwierz 53; BibRadz I *3v (5); Goski *2v; bowiem ſpiſek vcżynili porządny miedzy ſobą oco krzywdę mieli BielKron 203 (10); KwiatKsiąż H3v (2); Argumentum Vergilii, Summa krotkiemi slowy ogárniona co ſie w cálym Wergiliuſie wypiſuye Mącz 15d (11); RejAp BB4v (11); BielSat B4; GórnDworz E2v (11); A co ná inſzych mieyſcach o tymże mowi/ á co inſzy Prorocv powiedáli/ wiele o tym piſmá znaydzieſz. RejPos 138 (33); BiałKat 13v; RejZwierc A3 (20); A Regeſtrá ktemu były piſáne/ wiele cżego było BielSpr 15 (5); WujJudConf 9 (2); BudBib b (2); BudNT Ioann 12/49 (2); CzechRozm 196; PaprPan N2; ModrzBaz 15v (4); Oczko 34; SkarŻyw 75 (3); CzechEp 52 (4); NiemObr 39 (2); WerGośc 221 (3); BielRozm 14; BielSjem 29; GórnRozm C2v (3); ZawJeft 36; ActReg 24 (4); Calep 332b; Regeſtr/ co z ktorey ſzkuty wymierzáią we Gdańſku/ ma bydź vcżyniony GostGosp 88 (3); KochPij C3v; GrabowSet I2 (3); OrzJan 119; OstrEpit A3; WujNT przedm 33 (6); Formá iáko ruſzyć Podkomorzégo, y o co przed Królá. SarnStat 469 (6); SiebRozmyśl K3v; SkarKaz 310b (2); GosłCast 6 (3); SkarKazSej 668a.

W nawiązaniu do przymiotnika lub przysłówka (20): RejKup D; HistAl F5; KromRozm I A2v; RejWiz 12v; Non erat obscurum quid homo improbus ac nefarius cogitaret, Nie táyemno bylo co zly czlowiek przed ſię byl wźiąl/ álbo ná co ſie ſádźił. Mącz 257a; KuczbKat 430; pilnieyſza dáleko cżymby ſie vmyſł nápáſł RejZwierc 20v (2); RejPosWstaw [110³]v; WierKróc A2v; BudNT przedm d3 (2); CzechEp 71; Niebądźćie tedy fráſowliwemi/ cobyśćie iedli álbo pili. KołakSzczęśl B2v (2); SarnStat 1284; GrabPospR L4; CzahTr Cv; PaxLiz C4.

W nawiązaniu do zdania, w którym można przypuścić elipsę wyrazu rządzącego zdaniem dopełnieniowym (95): Vkazawſzy mieyſce ſtánął/ Coby Ezop k temu pocżął. BierEz G2 (2); OpecŻyw 142 (2); RejJóz P2v; SeklKat D3 (6); RejKup v6 (2); MurzHist N; GroicPorz p3v; RejWiz 36v (3); RejZwierz A4 (2); BibRadz Eccle 7/28; OrzRozm S4; poſłáli do Krola Władźiſłáwá co máią cżynić. BielKron 397 (13); Mącz 173d (2); Otoż k czemu wam wyſzły ty przeklęte ſwary Prot Cv; SienLek 83; RejAp CC3v (3); GórnDworz C3 (3); RejPos 135 (8); BiałKat 371 marg; RejZwierc 12 (8); WujJud 166 (3); MycPrz II A2 (2); PaprPan Ff2 (2); KochPs 157 (3); SkarŻyw 332 marg; StryjKron 747; co zá tym idźie/ mądremu doſyć. CzechEp 17 (4); KochWz 141; ReszPrz 48 (3); WerKaz 280; ArtKanc M3; ActReg 165; GostGosp 10 (2); podźielili ſię ſukniámi iego/ miecąc los o nie/ co kto miał wźiąć. LatHar 712; WujNT przedm 1 (5); PowodPr 78; GosłCast 48.

W konstrukcjach anakolutowych (3): gdyż wiemy iż Kore Dátán y Abiron co ſie im też zá tákąż winę sſtálo RejAp 164; To co potym ſpráwowáło ná onym okrutnym krzyżu ſwięte Boſtwo y cżłowiecżeńſthwo iego [...] powiedáiąc nam iż ſie iuż wſzytko wypełniło/ co ſie zá nędznego cżłowieká wypełnić miało: y wypełniły ſie wſzytki náuki y vſtáwy ſwięte iego RejPos [105] (2).

co komu na czym, na kim (2): RejPosWiecz³ 99v; Choćiaby Cálchás milczal/ rzecz to pokázuie/ A Grék co mu ieft ná tym z ſáméy wóni czuie. GórnTroas 40.

co (komu) po czym, po kim [w tym: po tym (8)] (10): RejKup x5v; RejPos 326v; wierę niewiem co nam po tych práwiech RejZwierc 84 (2); Tu tedy wiodąc ćię do Cieplic/ niewiém coby po tym/ rozbiéráć ſzéroko/ do których/ y iákiéy właſnośći/ á co pómóc máią Oczko 25 (3); GórnRozm I2v (2); ActReg 172.

cum ai, pron, av i part [w tym: cum G sg n (212) – comp (58), sup (8), part praes act (1) –, cum av (68) – comp (14), sup (1) –, cum N sg n (38) – comp (4), sup (1), part praet pass (1) –, cum ai a. pron na -o (22), cum ai w składni zgody (9), cum N sg f (1)] (348): Marcli¹Wiet Av; Nie kożdy wie co mu zdrowo. BierEz I3 (2); OpecŻyw 45v (3); BielŻyw 34 (3); WróbŻołt oo4v (2); abychmy zrozumieli czego nam potrzebnego niedoſtawa RejPs 60 (3); LibLeg 10/152v; RejJóz D6v (2); Kupieċ wylycza czo tu dobrego vczinil. RejKup i6 (5); HistAlHUng A3; KromRozm I [L3]v (2); MurzNT 61 (2); KromRozm II b (3); KromRozm III C3v (2); MrowPieś A4; Z cżego możem rozeznáć co lepyeyby było/ yeſli ná náuki ſyná dáć [...] yeſli ná rzemyęſlo GliczKsiąż G8 (8); LubPs 114 (2); GroicPorz 114 (2); KrowObr 54v (5); RejWiz 9v (30); Leop 2.Reg 19/35 (6); LeszczRzecz A6; RejFig Dd3v; RejZwierz 16 (6); BibRadz Gen 31/32 (8); OrzRozm Rv; áby obieráli ſobie co lepſzego pokoy cży walkę. BielKron 351 (7); KochSat A3v (2); KochZg A3v (2); KwiatKsiąż D4v (3); Mącz 95c (10); OrzQuin B4v (6); SienLek 5 (4); RejAp BB7 (5); GórnDworz C6 (16); HistRzym 55; RejPos 7 (31); BielSat G4; HistLan C; Powiedz co lepſza/ ieſli prawdá przykra/ Ieſli też ſkryta RejZwierc 216v (51); BielSpr 15; BudBib b (2); MycPrz I B3v (2); WierKróc B; BiałKaz L; BudNT Luc 12/57; CzechRozm 206v (2); że niemogą bácżyć coby było ſpráwiedliwego ModrzBaz 97v (18); SkarŻyw 51 (8); KochTr 3 (2); StryjKron 279 (2); CzechEp 51 (4); KochFr 98; KlonŻal A3v; KochDz 109; ReszPrz 11 (3); KochPam 84; KochPieś 9; KochSob 61; BielRozm 34; ArtKanc L10v; GórnRozm C4 (6); KmitaPsal A4; PaprUp E; ActReg 102 (2); GrochKal 3; GórnTroas 4 (5); vwáż Boże/ co twego ieſt we mnie GrabowSet P (2); OrzJan 119; KołakSzczęśl B3 (2); RybGęśli D2v; WujNT przedm 24 (9); JanNKar D2v; Iákoż ſię iéy ziśćiło/ iż co złé poznáłá SiebRozmyśl [M]v; PowodPr 65 (3); SkarKaz 243b (3); CiekPotr 16; GosłCast 26 (4); SkarKazSej 668a. W charakterystycznych połączeniach: co biało, błogosławieńszego, bożego, cięższego, czarno, czyjego, (nie)czystego (2), czyste, dobrego (29), dobrze (28), dobre (9), czego dobrego (2), co nadroższe, drugiego (5), czego drugiego, co dziwnego (dziwniejszego) (2), fałszywego, godnego (2), godno (2), gorszego (4), gorsze, gorzko, grzeszne, inszego (innego) (10), insze, czego (czym) inszego (inym) (4), co inaczej, krotofilnego, krzywo, leniwe, (na)lepszego (38), lepiej (10), lepsze (3), lepsza, lubo, ludzkiego, lżej, marnego, miło, mniejszego, mniej, (naj)mocniejszego (2), najpierwszego, należącego, nieczyje, niepobożnie, nowego (4), osobliwego, piękne, pilnego (2), poćciwego (7), podrożnego, pomocno, (na)potrzebn(iejsz)ego (8), potrzebno (2), najpotrzebniej, czego potrzebnego, co pożyteczn(iejsz)ego (7), pożyteczno (3), pożytecznie(j) (2), prawdziwego (2), prosto (1), przeciwnego (2), (na)przedniejszego (2), (nie)przystojn(iejsz)ego (12), nieprzystojnie, przyszłego, przywoitego, rątcze, słodko, słusznego (3), spolnego, sprawiedliwszego, sprawiedliwe, sprawiedliwo, sprosn(iejsz)ego (2), sromotnie, szczęśliwszego, szkodliwego (8), naśmielszego, świętego, święte, takiego (takowego) (7), trefnie, trudn(iejsz)ego (2), trwałego (trwalszego) (2), czego trzeciego, co twego (2), uczciwego (2), użyteczniejszego, ważn(iejsz)ego (3), wdzięcznego, wiecznego, wielkiego, więtszego (2), więcej, wstydliwego, zacnego, czego zacnego, co (nie)zdrowo (5), zdrożnego, źle (23), złego (23), złe (10), zmazane, znacznego.

cum inf [w tym: co (u)czynić (81), rzec (24), począć (poczynać) (10); w nawiązaniu do czasownika: wiedzieć (84) – z przeczeniem (78) –, (po-, za-)myślić (12), radzić się (7)] (201): Wilcy myſląc co vdziáłáć/ Iż niemogą owcam zdołáć: Táką rádę vmyſlili BierEz F2 (4); OpecŻyw 3v (5); BielŻyw 158; GlabGad N7 (2); MiechGlab 55; LibLeg 11/20 (2); RejJóz D2 (4); RejRozm 398 (2); RejKup f2 (6); KromRozm I P3; MurzHist E2; MurzNT 58v; GliczKsiąż I (2); LubPs Mv (2); GroicPorz B4; RejWiz 17 (7); Leop Iudic 19/30; Chłop ſie ożeniwſzy niewiedział co rzec. RejFig Aa4v (3); RejZwierz 61v (5); BibRadz Mar 14/40; BielKron 7v (19); KochSat C3; Tenere auribus lupum, Zá vſzy wilká trzimáć/ to yeſt nie wiedźieć czego ſie yąć Mącz 446a (6); OrzQuin S2v; GórnDworz F7 (13); HistRzym 23; RejPos 39v (2); GrzegŚm A3; HistLan B (4); á ták nie wiedzieć cżego ſie dzierżeć. RejZwierc 195v; ábyś W. W. rozeznał coby było w nich y wyiąć y przycżynić. RejZwierc 240 (20); BielSpr 12v (4); WujJud 35v; KochList 2; BudBib Iudic 16/6 (2); MycPrz I C4v (2); CzechRozm 78v (5); PaprPan Ggv; ModrzBaz 15v (2); Oczko 24; SkarŻyw 179 (6); Wezwał tedy bez mieſzkánia Pánow Senatorow Polſkich ná Siem rádząc ſię coby czynić StryjKron 215; CzechEp 81 (5); NiemObr 69 (3); KochFr 124; KochDz 105; GórnRozm C2v (3); ActReg 60 (6); GostGosp 1 (2); GórnTroas 22 (2); KochCn B3 (2); GrabowSet A2 (3); KochFrag 14; OrzJan 57; WyprPl C3v; WujNT Mar 14/40 (3); JanNKar D3; SarnStat 182 (3); WitosłLut A2v; SkarKaz 310b (2); CiekPotr 6 (2); ſzukał z cżegoby ſobie piwá náwárzyć CzahTr K3v (2); GosłCast 6 (6); SkarKazSej 664b; KlonWor 22; Słuchayćieſz/ czym przyſtroić głowę vmuſkáną/ Słuchayćie/ czym ozdobić twárzyczkę rumiáną. ZbylPrzyg B3v.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf [w tym: co ma itp. (u)czynić (147), mowić (17), (u)działać (11), począć (poczynać) (10), obrać (8), rzec (8), rozumieć (7); w nawiązaniu do czasownika; wiedzieć (88) – z przeczeniem (58) –, (po)radzić się (21), rozmyślać (się) (18), (na)uczyć (nauczać) (się) (16), powiedzieć (14), obaczyć (7); w trybie przypuszczającym (53)] (344): BierEz Dv (2); OpecŻyw 1v (13); OpecŻywPrzedm C3 (4); OpecŻywSandR nlb 2; ForCnR A4 (2); PatKaz II 27; HistJóz D2v (2); FalZioł V 73v; BielŻyw 17 (2); aby wiedzieli czo na kthorim towarze maią zyskać KłosAlg A4v (2); WróbŻołt oov; RejPs 39; ComCrac 12; RejJóz D3v (10); SeklKat G2 (3); RejRozm 408; Vcz ſię czo mas tam rokowaċ. RejKup c5v (9); KromRozm I P3; MurzHist M3; MurzNT Ioann 6/6; KromRozm II av (11); LibMal 1554/190v; BielKom C3 (2); GliczKsiąż I4 (4); LubPs O marg; GroicPorz t3; GroicPorzRej C3v; SeklPieś 19v; KrowObr C4 (3); RejWiz 15 (3); Leop *B4v (9); RejZwierz 16 (2); BibRadz 2.Reg 16/20 (5); OrzRozm L3v; BielKron 64 (24); KwiatKsiąż A4v; Prorsus incertus sum quam insistam rationem Práwie nie wiem czego ſie mam yąć. Mącz 397a (24); SienLek 83 (2); RejAp BB5v (8); GórnDworz I7v (9); á ten nam poradzi co mamy vcżynić. HistRzym 31v (6); Iż nie fráſuy ſie nie miły Moiżeſzu co maſz mowić RejPos 298 (49); BiałKat 103v (3); KuczbKat a2 (3); RejZwierc B (20); BielSpr 6; WujJudConf 38v (2); RejPosRozpr b3v; RejPosWstaw [21²] (12); BudBib 2.Par 1/7 (2); MycPrz II B; CzechRozm 77v (5); ModrzBaz 6 (5); Do cże^go cżymſię nawięcey przywodzić [...] maćie/ iuż zapomocą Duchá S. wtey oſtátney cżęśći przełożyć wam chcę. SkarJedn 333; KochOdpr B3; ſtali mężowie [...] bárzo ſmutni/ ſzukáiąc co by ná drugą ſtronę wagi/ ná przeważenie grzechow położjć mieli. SkarŻyw 98 (9); CzechEp 276 (2); CzechEpPOrz **2; NiemObr 110; WerGośc 236; PudłFr 11; ArtKanc P18v; GórnRozm H2 (2); ZawJeft 29; ActReg 83; GostGosp 84 (3); LatHar 112 (6); WujNT Matth 10/19 (12); SarnStat 757 (2); SiebRozmyśl K3v; KmitaSpit C4v; SkarKaz 310b (3); CiekPotr 14 (7); PaxLiz B4 (3); Doſyć wam tá mátká pokoiem tákim vkázuie/ do czegobyśćie ſię pokwápiáć mieli SkarKazSej 667a (2).

W strukturach z formą osobową czasownika „być” lub jej elipsą [w tym: cum sb N (301), cum ai i pron G sg n (109), cum inf (84), cum av (54), cum ai N sg n (32), cum ai a. av na -o (22), cum sb I (3), cum ai N sg f (1), z cytatem (8), ze zdaniem względnym (6), że, iż (12), gdy, kiedy (2), aby (1)] (661): BierEz I3 (2); OpecŻyw 120 (2); PatKaz I 16v; anyely telko uyedzą zobyauyenya ducha ſzwyątego czo yeſt uolą boſką PatKaz II 51v; BielŻyw 128 (2); WróbŻołt 4/6 (3); RejPs 22 (2); LibLeg 10/152v; RejJóz F (2); SeklKat G2 (6); RejRozm 393 (2); Ia nierozumiem czo by to RejKup v6 (7); HistAlHUng A3; KromRozm I [L3]v (2); MurzNT Matth 9/13 (2); KromRozm II a2 (4); KromRozm III A2v (5); DiarDop 111; MrowPieś A4; BielKom nlb 4 (7); GliczKsiąż D6v (11); LubPs H4 (2); Dźieći [...] co ieſt złoſć y zdrádá nieznáią. GroicPorz 114 (10); KrowObr 43 (6); A to iuż będzyeſz wiedzyał/ co to ieſt pocżćiwie Zyć ná ſwiecie RejWiz 51v (43); Leop 2.Reg 19/35 (5); RejFig Cc6 (3); RejZwierz 16 (10); BibRadz I 1d marg (9); OrzRozm B2 (6); BielKron 20v (10); GrzegRóżn H2v (2); KochSat C2; KochZg A3v (2); KwiatKsiąż D4v (3); Mącz 95c (5); OrzQuin E2v (18); SarnUzn F2v; SienLek 5 (6); RejAp AA5v (32); GórnDworz B2v (23); GrzepGeom I4v (2); HistRzym 55 (3); RejPos 7 (125); RejPosWiecz² 91; RejPos Wiecż³ 99; BiałKat 193v (2); áby ſie obacżyli co to ieſt iż pięć ich będzie goniło ſto RejZwierc 257 (65); WujJud B2 (9); WujJudConf 38v (4); RejPosWstaw [110³]v; BudBib cv (19); HistHel B4v; WierKróc B; BiałKaz F2v; BudNT A (3); CzechRozm 39 (5); PaprPan Bv; ModrzBaz 7 (16); SkarJedn 81 (15); Oczko A2v; KochPs 113 (2); poználi co to raz Páná Bogá rozgniewáć. SkarŻyw 263 (17); KochTr 3 (2); StryjKron 279 (2); CzechEp 16 (15); KochFr 57 (3); KochDz 109; ReszPrz 11 (2); ReszList 155; WerKaz 280 (2); KochPam 84; KochPieś 9 (2); KochSob 61; PudłFr 33; ArtKanc L10v; GórnRozm F; PaprUp E; ZawJeft 27; GrochKal 3 (3); Phil P; GórnTroas 4 (3); GrabowSet P (3); KochFrag 47; OrzJan 38 (3); OstrEpit A3 (2); LatHar 64; KołakSzczęśl A3 (7); RybGęśli D2v; A gdybyśćie wiedźieli co ieſt; Miłośierdźia chcę/ á nie ofiáry; nigdybyśćie byli nie potępiáli niewinnych WujNT Matth 12/7 (12); JanNKar D2 (2); SiebRozmyśl Mv; KmitaSpit B2v; PowodPr 28 (4); Co był chrzeſt Ianow/ ná innym ſię mieyſcu náuczyło SkarKaz 514a (8); CiekPotr 16; IAM świádom co doſtátek nędzá niedoſtátek CzahTr Cv; GosłCast 26 (6); SkarKazSej 658a (2); KlonFlis B4 (2); KlonWor 31 (2); ZbylPrzyg B. W charakterystycznych połączeniach: co jest (...) (226) [cum sb N (135), cum ai G sg n (63), cum ai N sg n (13), cum av (6), cum sb I (2), cum inf (1), z formą na -o (1), z cytatem (3), ze zdaniem względnym (1)], co... jest (14) [cum sb N (8), cum ai G sg n (4), cum sb I (1), z formą na -o (1)], ... co jest [cum sb N] (10), co... (185) [cum sb N (77), cum av (45), cum ai G sg n (26), cum ai N sg n (19), z formą na -o (17), cum ai N sg f (1)], ...co [cum sb N] (1), co to jest (...) (160) [cum inf (73), cum sb N (46), cum ai G sg n (1), z cytatem (5), ze zdaniem względnym (5), że, iż (12), gdy, kiedy (2), aby (1)], co to... (23) [cum sb N (12), cum inf (9), cum ai G sg n (1), cum av (1)], co by było (...) (16) [ cum ai G sg n (11), cum av (2), z formą na -o (1)], co by...było (2) [cum ai G sg n (1), z formą na -o (1)], co są (...) (8) [cum sb N (7)], ...co są [cum sb N] (1), co by to (a. ono) było (5), co był a. byli... [cum sb N] (2), co...był [cum sb N] (1), co by to (2), co to było... [cum inf] (1), co by była... [cum sb N] (1), co będzie... [cum ai G sg n] (1), co było... [zf ormą na -o] (1), co...było [cum ai G sg n] (1).

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem bliższym lub dalszym jako członem zdania pojedynczego [w tym: podmiotem zdania dopełnieniowego jest wyraz występujący uprzednio jako dopełnienie (66), wyraz, którego dzierżawczy odpowiednik występuje uprzednio jako przydawka przy dopełnieniu (52); podmiotem logicznym w bezpodmiotowym zdaniu dopełnieniowym jest wyraz występujący uprzednio jako dopełnienie (7), wyraz, którego dzierżawczy odpowiednik występuje uprzednio jako przydawka przy dopełnieniu (3)] (244): OpecŻyw 48 (3); Tu zaſię maſz naukę o biańkach [!]: na kthorim mieſtczu poſtawione: k czemu ſluzą. FalZioł V 60 (2); GlabGad L7; LibLeg 7/36 (3); WróbŻołt aa4v; RejPs 62; RejRozm 408; RejKup g2v (2); MurzNT Matth 6/25 (4); KromRozm II y3; Obacżmy źwyerzętá co cżynyą zá ſwym plodem GliczKsiąż C8v; LubPs L4; GroicPorz C (3); KrowObr 17v (5); Tu pátrzy záwżdy pilnie Pan ſumnienia iego/ O cżym mu ſie myſl para RejWiz 130v (9); Leop Esth 2/1 (2); RejFig Aa2; RejZwierz A3 (3); BibRadz 2.Esdr 6/14 (2); OrzRozm L2 (3); BielKron 7v (5); GrzegŚm H2; Epimythium, Wykład fabuł álbo Bayek/ co ſie przes którą rozumie. Mącz 106d (5); OrzQuin Fv (3); SarnUzn E2v; ſłuchayże otho pociechy/ co tám Pan wiernym ſwoim obiecowáć racży RejAp 98 (14); GórnDworz L8v (11); HistRzym 29v (2); á nie możeſz rozeznáć vmyſłu ſercá cudzego/ co on cżyni RejPos 172v (37); Wey. Proroká/ coć vczy. BiałKat 371 marg (3); BielSat Gv; GrzegŚm 27 (4); RejZwierc 3v (28); iákoby iedni o drugich wiedzieli co ſie im przygodźi BielSpr 27v (2); WujJud 3v (2); WujJudConf 73v; BudBib 1.Reg 8/7 (4); Strum H4v; BudNT przedm b2 (7); CzechRozm 36v (3); ModrzBaz 20v (6); SLyſzałeś o Iednośći Kośćiołá Bożego/ [...] iáko potrzebna ieſt/ á nácżym ſię nawięcey wſpiera SkarJedn 153; KochPs 113 (2); SkarŻyw 165 (3); StryjKron 672; CzechEp 288 (3); poſłuchaymy Auguſtyná co on o tym rozumiał NiemObr 63 (3); ReszPrz 66 (8); KTo ſię dźiśieyſzych cżáſow ludzkiem ſpráwom pilnie przypátrzyć będźie chćiał/ na cżymby myśli ſwe náſádźili/ naydźie w nich to co zdawná Prorok Páńſki opowiedźiał. WerGośc 203 (2); WerKaz 296; PudłFr 68; ActReg 107 (2); Lawnicy [...] niechay śiewu doyźrzą co wyśieie ktory GostGosp 106; OrzJan 75; WujNT przedm 4 (10); WysKaz 30 (2); SarnStat 757; SiebRozmyśl [A4]v (3); PowodPr 23 (2); SkarKaz 83b (4); GosłCast 63; KlonFlis F; ZbylPrzyg A2.

Wprowadza zdanie podmiotowe w nawiązaniu do zdania posiadającego równorzędny podmiot jako człon zdania pojedynczego (4): Roznoſć pokarmow/ ktorego dnia czo mamy ieſć tacż nie ieſt w piſmie opiſana SeklWyzn Fv; BielKron 9v; SienLek 34v; Może nam być w pámięći Lowicki ziazd/ co byli drudzy ná nim ſpráwili MycPrz II A2v.

W funkcji równoważnika zdania (z elipsą orzeczenia) [w tym: w nawiązaniu do „nie wiem” (14), „nie wiedzieć” w użyciu bezosobowym (12), innych form osobowych czasownika „wiedzieć” (18) – z przeczeniem (10)] (53): LibMal 1544/86v; RejKup n3v (2); KrowObr 80 (2); BielKron 107 (3); Quidvis perpeti potius malim, Wolałbych nie wiem co ynſzego cierpieć. Mącz 284b (4); SarnUzn G7; SienLek V4v; RejAp 88 (2); GórnDworz N4 (2); RejPos 152v (3); ſzukam ieſzcże cżegoś/ á ſam nie rozumiem cżego. RejZwierc 66 (3); WierKróc A2; BudNT przedm b4; tedy ſie to pokaże iż plotą ſámi nie wiedzieć co. CzechRozm 134v (3); ModrzBaz 119v; SkarŻyw A3v; CzechEp 26 (10); PRoſzono iednéy wielkiémi proźbámi/ Nie powiem o co KochFr 23; ZapKościer 1585/60; PudłFr 26 (2); ActReg 103; PowodPr 23 (2); SkarKazSej 695a. Cf »wiesz co«.

Z konstrukcją w trybie przypuszczającym dającą się przekształcić na con czasownika „móc” + inf (8): RejRozm 405; obacż wcżym (ieſt) ſiłá iego (ták) wielka/ á przes cobychmy go zmogli BudBib Iudic 16/5 (2); Strum H4v; KochDz 107; GostGosp 36; Oko/ nie widźi cżymby ſię ćieſzyło GrabowSet N; WujNT Luc 12/22.

Połączenia: »co ono« (2): Rzekł młodzyeniec/ o páni ſłychałem ia o tym/ Co ono powiedáli o iábłuſzku złotym/ Co ſpádło Pariſowi z niebá RejWiz 85v; PaprUp Cv.

»co oto« (2): Obácżże tu ieſzcże co oto ten Prorok ſwięty powieda RejPos 313 (2).

»co owo« (2): Y bacżyliżeſcie wżdy czo ſie owo thoczy RejJóz M7; RejPos 287v.

»co też« (88): Nieſzcżeśćie po ludziech chodzi/ Niewieſz coć ſie też przygodzi. BierEz G; OpecŻyw 48; March² D4; LibLeg 11/21v; RejJóz C7 (2); RejKup g2v (6); HistAl C6; LubPs D2v marg; KrowObr 17v (2); RejWiz 19v (8); OrzRozm F2v marg (2); Ale przyſłuchay ſie tu iedno pilno czo też Pan do tego koſciołá ták w tych bogáctwiech omylnie vnieſionego wſkázowáć racży RejAp 34v (6); RejPos 27 (18); HistLan ktv; RejZwierc 41v (11); WujJud 103; RejPosRozpr b3; BudBib I 177b marg (3); CzechRozm 83 (4); ModrzBaz 11v (2); SkarŻyw 299 (3); CzechEp 46 (5); á co też tákowym tuſzy/ niechay ſobie X. K. przecżyta. NiemObr 150; BielSjem 7; WerGośc 221; GórnRozm N3; CiekPotr 76; PaxLiz D2; ZbylPrzyg A2.

»co to« (48): Nieſlyſſyſs Iezuſie tzo to mowią o tobie OpecŻyw 112 (2); RejJóz F4 (6); RejRozm 397; RejKup Lv (2); Diar 64 (2); RejWiz 120 (4); Leop Ios 7/19 (2); BibRadz Ez 5 arg; LeovPrzepSamb b4v; RejAp 12v (4); GórnDworz L8v (3); Przyiaćiele mili/ podnieſćie ocży ſwe/ á pátrząc cżytayćie co to ná mym cżele nápiſano. HistRzym 49; RejPos 66 (6); BielSat H; GrzegŚm 15; RejZwierc 43 (4); MWilkHist D4v; BielSjem 7; PaxLiz B4v (2); KlonWor 14 (3).

»co tyle« [w tym: z czasownikiem zaprzeczonym (4), z elipsą orzeczenia (4); w nawiązaniu do „nie wiedzieć” (8)] (9): MurzNT 51; iż cżáſu pokoiu wielkie nakłády cżynią/ ná ſzáty/ ná roſkoſzne potráwy/ ná rozmáity vbior/ y niewiem ná co tyle ModrzBaz 119v; że pod cżás z ſłowá Bożego ſzydźi/ pod cżás ie okęſzone przywodźi/ pod cżás go nádſtáwia/ y niewiedźieć co tyle z nim nie cżyni CzechEp 191 (7).

»co więc« (16): BierEz F; A czáſem drudzy nieznáią Czego im więc nálewáią RejRozpr G3v; RejKup 17 (2); LubPs Rv; RejWiz 6 (3); RejPos 305; RejZwierc 41v (2); ModrzBaz 31; MWilkHist Hv; CzechEp 46; KochAp 5; Co więc tá grá pocżćiwa y Rycerſka vmi/ Co zá ſzcżeśćie y los iey kożdy rozumi. CzahTr G3.

»co wżdy« (36): Iakob ſie dowieduie czo wżdy ſie ſtało RejJóz B5 (4); RejKup h5 (3); RejWiz 19v (5); Leop Act 17/20; KwiatKsiąż G3; OrzQuin B4v; GrzegŚm H2; HistLan C (3); RejZwierc 246 (2); CzechEp 232 (2); ModrzBazBud ¶5v; Bá namilſze śioſtry moie Ia niewiem/ co ſie wżdy dźieie. MWilkHist H4v; PudłFr 57; WujNT Act 5/24 (2); SiebRozmyśl G2; CiekPotr 71; GosłCast 36 (3); PaxLiz C4 (2); KlonWor 15.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »ono ... co« (6): BierEz N2; Pomniż Prełacze ná ono Nacz czę było wyſſadzano RejKup bb4v; RejWiz 123; Leop 2.Mach 4/41; RejPos 198; CzechRozm 250.

»ta rzecz co« (1): Wolimy ták w krzewinie Myſzy ſkubąc ſiedzyeć/ A co ſie wzgorę dzyeie o tym nic nie wiedzyeć. Tákyeż y o they rzecży co ſláchćicá cżyni RejWiz 96v.

»to ... co« (455): Przetoć to trzebá przeględáć/ Coć śię kiedy może przydáć BierEz I3 (3); OpecŻyw 3v (3); MetrKor 57/120v (2); KlerWes A2v; ComCrac 12; LibLeg 10/152v (3); SeklWyzn c4; RejJóz E4 (12); SeklKat Y3; RejRozm 397; ZapWar 1548 nr 2668; Takes naſze tu do czeſne Wnaſchich ſprawach roſkoſczy. Ob[a]czmy to n[a]ċ nam wijdą RejKup Bv (15); HistAl A7 (3); HistAlHUng A3; KromRozm I A2v (4); MurzHist G3 (5); MurzNT 56 (2); KromRozm II a2; KromRozm III K2v; Diar 64 (3); DiarDop 108 (3); GliczKsiąż C7 (3); A wſſákoż záś bárzo prętko przepomnyeli tego/ Co Pan nád nimi okazał w ſpráwach Boſtwá ſwego LubPs Y2v (2); GroicPorz b4 (3); KrowObr 125 (2); RejWiz A3v (24); Leop Matth 18/31 (4); OrzList gv; RejZwierz 143v; BibRadz I *2v (14); OrzRozm H (3); BielKron 132 (7); Widźiemy to co tymi nowemi Bogámi nieznáiomemi Kryſtuſowi y Apoſtołom/ Bogiem Iſtnośćią ábo Troiákiem/ cżyni ſzáthan przez Sábelliuſzá GrzegRóżn I4; Mącz 74d (4); Prot A4 (2); SienLek 111v; RejAp AA6 (12); GórnDworz B2v (12); HistRzym 115v (3); RejPos 11 (64); BiałKat d4v (6); KuczbKat 15 (4); RejZwierc 12 (26); ktorych by łácno przeſtáli gdybv ſie w tym obacżyli/ co im to nápotym przynieſie. BielSpr 59v; KochMon 28; WujJud 103; RejPosRozpr b3v; RejPosWstaw [21²] (8); BudBib 1.Reg 31/11 (3); HistHel B4 (2); MycPrz I A2v (4); WierKróc A2v (2); CzechRozm A3v (33); PaprPan N2; KarnNap ktv (2); Rozbierano też to miedzy ſobą [...] pieſze zcżegoby wypráwowáć możono. ModrzBaz 121 (14); SkarJedn 9 (6); SkarŻyw 27 (8); MWilkHist I4 (3); CzechEp 24 (22); NiemObr 15 (7); ReszPrz 11 (3); BielSjem 7; KochPieś 16; KochSob 61; PudłFr 36; ArtKanc D8v (2); BielRozm 19; GórnRozm E2 (6); KmitaPsal A4; KochProp 9; PaprUp E (2); Phil L (3); GórnTroas 50 (2); GrabowSet A2; OrzJan 69; LatHar 133 (9); KołakCath C5; Rozumiećieſz to com wam vczynił? WujNT Ioann 13/12 (14); SarnStat 44 (4); SiebRozmyśl H2; PowodPr 65; SkarKaz 39a (2); CzahTr C (2); SkarKazSej 658b (2).

Wykolejenia gramatyczno-składniowe w formie odpowiednika (3): CHceſzli ſie podziwowáć obłędnemu wieku/ Y to co z nim przypada káżdemu cżłowieku. Przecżćiſz ty Wtore Kſięgi ſtanu pocżćiwego RejZwierc 29v (3).

»co...to« (100): Pies rzekł/ o dáry nic niedbam/ Co chceſz cżynić dobrze to znam BierEz Nv; OpecŻyw 188; FalZioł IV 34b; BielŻyw 34; GlabGad L7; LibLeg 10/92v (2); RejRozpr I4; SeklWyzn 3; SeklKat A5 (3); RejKup f3v; RejWiz A6 (11); Sen Krolewſki iednoſtáyny ieſt/ á co náprzyſzły cżás Bog ma vcżynić tho vkazał Pháráonowi. Leop Gen 41/25; RejZwierz 56; BibRadz I 353d marg; OrzRozm P2; BielKron 205 (3); GrzegRóżn H2v; Mącz 114c; OrzQuin D2v (2); SarnUzn B3 (2); SienLek 73; RejAp 14 (12); GórnDworz O2v; Y co vcżyniłá/ y co ſie też z nią sſtáło/ tochmy iuż wſzyſcy ſłyſzeli od Ewányeliſti ſwiętego. RejPos 308v (24); RejZwierc 58v (7); RejPosRozpr b3; HistHel D3; MycPrz II C; ModrzBaz 14v (2); StryjKron 309; CzechEp 298 (3); KlonŻal A4; WisznTr 32; GórnRozm M3v; Iedna co teraz z tym woiskiem działac, to in deliberatione paucorum mabydz odprawiono. ActReg 3v (3); KołakSzczęśl C2v; CiekPotr 81; PaxLiz B3v.

»to co...to« (15): To co ſie tu rozumie tá ſzátá biała/ y ty kſięgi żywotá/ iużći ſnadź thego y wykłádáć nie trzebá RejAp 37v (4); RejPos 72v (3); RejZwierc 16v (3); BudBib Eccli 3/22; SkarJedn 288; SkarŻyw 305; SkarKaz 243b; CzahTr E.

»wszy(s)tko...co« (95): BierEz O; powiedzćye oycu memu wſzytkę chwałę moię y wſſytko coſćye widzyeli w Eipćye HistJóz D4v (2); BielŻyw 24; LibLeg 7/104v; RejPs 168; RejJóz A5v (3); RejKup c3v (3); HistAl A5 (2); MurzHist C; MurzNT Matth 28/11; RejWiz 36 (4); I powiedziáłá iey wſſyſthko/ co iey vcżynił on cżłowiek. Leop Ruth 3/16 (4); KochZuz A4; BibRadz 3.Reg 19/1 (2); BielKron 17 (10); RejAp AA4 (4); GórnDworz P2v (2); HistRzym 31v (3); RejPos A4v (6); RejZwierc 90v (5); BudBib Num 22/1 (7); BudNT Matth 18/28; Ale ſię przedſię/ o tym wſzyſtkim co mię ieſzcże zátrzymawa/ doſtátecżnie pierwey wywiedzieć chcę CzechRozm 60 (3); ModrzBaz 21 (2); SkarŻyw 263 (4); MWilkHist K3v; CzechEp 118 marg; KochFr 64; ReszHoz 127; BielRozm 28; GórnRozm L2; ZawJeft 46; GostGosp 36; bo w niey wſzytko kroćiuchno mamy/ o co P. Bogá prośić mamy. LatHar 6; WujNT Matth 18/31 (10); SkarKaz 610b; CzahTr E3v.

»co...wszy(s)tko« (16): LibLeg 11/21v; RejJóz P6v; I czos gdzie dal/ y czos gdzie wzyał Bys ſobie wſytko wſpowionał [!]. RejKup Ev; OrzQuin B3; RejPos 174 (2); HistLan C2; BielSpr 47v; SkarJedn 267; SkarŻyw 388; KochFr 102 (2); KochWr 40; Czego mi potrzebá ná ćiele y ná duſzy/ wieſz ty wſzytko LatHar 583; WujNT Col 4/7.

Frazy: »co będzie, ma być« [w tym: z kim (8), z tego (3); co dalej będzie (10), co na koniec będzie. (2)] (27 : 1): OpecŻyw 46; Ale wſzakoż ty czo z tego wſzitkie^go ma być lepiey obacżyſz BielŻyw 113; RejJóz M3; RejKup x4; LubPs ee6 marg; OrzRozm I3v; GórnDworz I3v; RejZwierc 239; BudBib Eccle 8/7; StryjWjaz C4; KochTr 20; Com iuż ia wſzytko Pánu Bogu oddał/ pátrząc co potym dáley będźie. CzechEp *3; KochSz C3v; WisznTr 7 (4); KochPam 86; KochPieś 16; GórnRozm M3v; ActReg 69 (4); WitosłLut A3; PowodPr 78 (2); PaxLiz D4.

»co dalej« (1): Pátrzayże co dáley ieſzcże/ iáką mu dał vrodę nád wſzytko ine ſthworzenie RejPos 191v.

»co [komu] do tego« (1): niewiem [...] co mu też było ták bárzo do tego. RejWiz 147.

»co się dzieje, ma się dziać, się dziać musi« (401: 36 : 1): Ezop śię temu rośmieie/ Widziſz Pánie co śię dzieie BierEz A4v (5); OpecŻyw 13 (7); GlabGad A3; MiechGlab *2v; WróbŻołt aa4v; LibLeg 9/53v (5); RejPs 153v (2); RejRozpr Av (2); RejJóz A5v (11); RejKup D (4); HistAl F5 (2); Czo ſzye daley ſtym antependium dzyalo powyada yſz nye wye. LibMal 1551/160; MurzHist K4v (2); MurzNT 199; KromRozm II dv (4); KromRozm III B8v; DiarDop 108; BielKom D5v; GliczKsiąż C7; LubPs B2 (2); KrowObr 12v (3); RejWiz A6v (20); Tego tedy mam nádzieię że poſlę do was/ iáko ſkoro obacżę co ſie zemną dziadź będzie. Leop Philipp 2/23 (4); OrzList g4v; KochZuz A4; RejFig Dd3v; RejZwierz 15 (2); BibRadz 2.Reg 3/25 (2); OrzRozm C2v (6); BielKron 10v (48); KwiatKsiąż H3v; Mącz 15d (11); OrzQuin D2v (3); SarnUzn G5; Máchárzyná też/ częſtokroć bol miewa/ ktora iż wewnątrz ieſth/ niekożdy báczyć może co ſye mu dźieie/ ále przez znáki ſye dobádáć może SienLek 104v; LeovPrzep b4v; Nápiſz coś widział/ y co ſie teraz dzieie/ y co ſie potym dziać muśi. RejAp 15 (43); GórnDworz G3v (3); HistRzym 16v (3); RejPos 5v (52); BielSat C2 (2); RejZwierc 25 (21); BielSpr 27v (2); A krolowi powiedział to, co sie dziać miało KochMon 28; WujJud 2; WujJudConf 9 (2); RejPosRozpr c2v; BudBib Bar 2/29 (3); MycPrz II A2 (3); BudNT przedm b (5); CzechRozm 162 (5); KarnNap ktv (3); ModrzBaz 103v (2); SkarJedn 267; KochPs 78 (2); Tedy go pilnie potym pytáć pocżęłá/ wiedząc co ſię dzieie/ áby iey powiedział/ co to zá namilſza ieſt iego/ ktorą przed nią wſpominał. SkarŻyw 460 (16); MWilkHist H4v (2); CzechEp 250 (4); NiemObr 15 (5); KlonŻal C3; ReszList 143; BielSen 15; BielSjem 10; PudłFr 5 (2); BielRozm 9 (2); GórnRozm A3 (2); KochProp 9; ZawJeft 46; ActReg 7 (10); GostGosp 144; GostGospSieb +3; GórnTroas 38 (2); OrzJan 42 (2); KochAp 8; LatHar 671 (3); KołakCath C5; WujNT przedm 39 (27); którzy et maiora et minutiora bona Regia wſzędy náwiedźili (obáczywáiąc, vpátrywáiąc, y reieſtruiąc) coby ſie gdźie wſzędźie dźiało y exorbitowáło przećiwko Artykułóm SarnStat 101; GrabPospR L4; PowodPr 73 (3); SkarKaz 38a (3); VotSzl Bv; CiekPotr 15 (3); CzahTr E3v; GosłCast 45; PaxLiz B4v (2); SkarKazSej 694a (2); KlonWor **3 (5).

»co w tym jest« (3): Ale coby wthym było/ moyá rzecż milcżeć GliczKsiąż D5; GórnDworz Z7v; PaxLiz Bv.

»co to ma do tego« (1): A ieśli oto idźie/ że nas X. K. dla vchwały Papieżá Rzymſkiego/ ma v śiebie zá heretyki: tedy y ták niewiem coby to do tego miáło/ gdyż wiárá ieſt dar Boży CzechEp 14.

»co rozumie« [w tym: o kim, o czym (7), przez co (5)] (13): Atzkolwiek tegośćie iáwnie niewyrázili/ cośćie przes tho żegnánie y poſwiącánie rąk rozumieli KrowObr 125; RejPos 229 (2); CzechRozm 83 (5); ModrzBaz 46 (3); NiemObr 126; KochWr 41.

»co się stało, ma się stać« (187 : 14): Ty ſám pątnik ieſtes téż do Ieruzalem/ a niewiéſs o tym tzo ſie ieſt ſtalo w niém tychto dnij? OpecŻyw 167v (3); OpecŻywList C2; PatKaz II 49v; BielŻyw 24; LibLeg 10/121v; RejPs 93; SeklWyzn 3; RejJóz B5 (13); RejKup c7 (11); HistAl A5; MurzHist R3v (3); oto niektorzy s ſtrażyi ſzedwſzy do miaſta/ opowiedźieli Biſkupum wſzyſtko co śię s ſtało MurzNT Matth 28/11 (2); KromRozm II e4v; KrowObr 144v; RejWiz 36v (6); Leop Mar 5/33 (3); KochZuz A2; RejFig Aa6; RejZwierz 103v (2); BibRadz 1.Mach 4/20 (6); OrzRozm G2; BielKron 97v (6); LeovPrzep a4; Mącz 162c (3); Słuchayże gdy iuż nam to ſwięte ſłońce ták záćmiono bywa/ co ſie mieſiącowi sſtánie RejAp 63v (21); GórnDworz D7v (6); HistRzym 67 (2); RejPos 4v (38); BiałKat 366; RejZwierc 33 (19); RejPosWstaw 44v (2); BudBib Esth 4/1; HistHel D2v (3); A gdyż widźimy co ſie inſzym ſtało [...] vćieczmyſz ſie do Páná Bogá MycPrz II B[3]v (2); BudNT przedm b7 (5); ModrzBaz 31; SkarŻyw 173 (7); MWilkHist I4; WerGośc 215 (3); WerKaz 296; PudłFr 55; ArtKanc K5v; BielRozm 3; LatHar 726; A Pan Bog duchow Prorockich poſłał ániołá ſwego áby okazał ſługam ſwym co ſię ma sſtáć w rychle. WujNT Apoc 22/6 (11); GosłCast 48 (3).

»co się toczy« (20): RejJóz C4v (4); RejKup q4v (3); LubPs Iv (2); Gdyż widziſz co ſie tocży w tákiey omylnośći. RejWiz 18v (3); BielKron 230v; RejAp BB4v; RejPos 112v (2); HistLan ktv; RejZwierc 100; ArtKanc P18v; GosłCast 49.

»co się [komu] widzi« (2): powiem co mi ſie widzi y o tych drugich ięzykach. GórnDworz F4; GórnRozm K3v.

»wiesz co« [funkcjonuje jako zagajenie] (4): MurzHist G3; ProtStoj E2; Páni záſię powieda iż dobrzećby/ ále rozynkow áni cukru nie mamy. Ale wiecie co/ náſmáżę ia ciaſtká iákiego RejZwierc 59; ZapMaz II G 97/89v.

»co się [komu] zda« (5): Leop Matth 22/17; Mącz 111a (2); KochFr 121; NIewiém co ſye zda komu: mnie nikąſká k rzeczy PudłFr 49.

»co znaczy (a. znamionuje)« (10): BierEz S2v; GlabGad L7; Aby tzłowiek na obras weyrzawſzy wſpomniał co on obras znátzy KrowObr 113v marg (2); SarnUzn B4; y iáko on trąd opadł z niego/ y co to známionowáło/ tho iuż támſą kto chcze cżytáć hiſtorie ná to nápiſáne. RejZwierc 64v; KarnNap A3; WujNT 760; WysKaz 42; KlonKr B4v.

1) Wprowadza formułę odsyłaczową (31): MurzNT 135v marg; UstPraw B4v; BibRadz I 353d marg; Cieńczenie co ieſt/ ſzukay popráwy ná końcu Kſyąg. SienLek Sv (2); Co ieſt Machalath/ maſz przy pſalmie 53. BudBib I 31ld marg (15); BudNT A marg (3); WujNT 147 marg (3); O FVNDACIACH y nádániu Kośćiołów [...] y inſzé nádánia/ co o nich rozumieć: Znaydźieſz wysſzéy w kśięgach Piérwſzych SarnStat 182 (2).

Fraza: »co znaczy« (3): BudBib I 217b marg (2); Hoſánná co znáczy. pátrz. Mat WujNT 355 marg.

2) Wprowadza przeciwstawne składniki zdania rozwiniętego [w tym: w paralelnych członach występują: wyrazy antonimiczne (91) – w tym przymiotniki i przysłówki (71): dobry, dobrze – zły, źle (46), z fakultatywnym przedrostkowym nie- (6), z różnicą przedrostka (1); czasowniki (9): w tym z różnicą przedrostka (3); rzeczowniki (8): z fakultatywnym przedrostkowym nie- (2); zaimki (1); wyrażenia przyimkowe (1); przymiotnik i rzeczownik z fakultatywnym przedrostkowym nie- (1) –, wyraz i jego powtórzenie zaprzeczone (20) – w tym: czasowniki (18), rzeczownik (1), zaimek (1) –, zdanie i równoważnik „nie” (7) – w tym: odnoszący się do rzeczownika (2), przymiotnika (2), czasownika (1), wyrażenia przyimkowego (1)] (305): giną márnie/ y ſą nikczemnémi/ Niewiedząc co źle/ dobrze GosłCast 26.

Połączenia: »co... co« (22): KromRozm I [L3]v; iżeby oni lepyey rozumyeli co potrzebno/ co nye KromRozm II fv (2); KromRozm III C3v; BielKom nlb 4 (2); Leop 2.Reg 19/35; SienLek 5; potrzebá dworney pániey/ áby ſiebie ſámá dobrze znáłá/ cżym ſie ozdobić/ cżym oſzpáćić może GórnDworz X3v (4); RejPos 146; WujJud B2 (2); chćiał mieć od tego Medyká/ chćiał Chirurgá/ ktorzyby rozume^m/ náuką y experiencyą/ tego dochodźili/ co dla ktorey choroby zdrowo/ co niezdrowo. ReszPrz 11; ZawJeft 36; ActReg 157; SarnStat 537; GosłCast 6 (3).

»co... a« (2): byś ſie obacżyłá nędzna owiecżko coć ná tim dobrego á złego należy RejAp 37; ArtKanc L10v.

»co... a co« (126): OpecŻywPrzedm C3 (2); WróbŻołt oo4v; RejJóz F7 (2); SeklKat N2v (4); Iż jemi zawzdy rozprawia Czo prawda a czo nieprawda RejKup Yv; HistAlHUng A3; KromRozm II a2 (4); KromRozm III P6v (2); GliczKsiąż I2 (2); RejWiz 62v (2); RejZwierz 16; BibRadz Deut 1/39; BielKron 36v; Vznawał/ co w téy mierze proſto á co krzywo. KochZg A3v; SienLek 14v; RejAp BBv (4); GórnDworz I4 (7); Potym trzebá wiedźiéć/ co ieſt Mórg/ á co Włóká. GrzepGeom I4v; RejPos 83v (11); KuczbKat 295; áby to w ſobie y vważył y roſtropnie rozmiárkował/ cżego ſie bać á cżego ſie nie bać/ cżemu ſie ſłuſznie rádowáć á cżym ſie też nie ná zbyt cieſzyć RejZwierc 21 (20); BielSpr 12v; WujJudConf 38v (3); RejPosRozpr b3; RejPosWstaw [21²] (4); CzechRozm 12 (5); Niewie cżego máią doſtátek/ á cżego im niedoſtawa? ModrzBaz [16]v (9); SkarJedn 122 (4); Oczko 28; SkarŻyw 4 (7); áżći záraz/ co złoto á co miedź/ co też rzecż Boſka/ á co cżłowiecża/ poznáć będźie. CzechEp 233–234 (3); ReszPrz 48; á tu obácz co náprżod co w prżodku/ á co pozad w tey prżyśiędźe [!] położono. GórnRozm G (3); GrochKal 3; Phil P; GórnTroas 4; KochCn B3; Lecz ináczey wiedzieć nie mogą coby rozwiązáć/ á co związáć mieli WujNT 77 (2); SarnStat 513 (2); nie vmieli rozeznáć rzeczy trudney/ co iedność iedne^go boſtwá/ á co rożność perſon. SkarKaz 275a (5); CzahTr Cv.

»co... a co też« (8): Ale ná co owemu/ á ná co też temu/ Ty więc figle wychodzą pánu łáſkáwemu. Wſzák to práwie ná oko cżęſciuchno widamy RejWiz 140; RejAp 146v; RejPos 53 (2); RejZwierc A3v (4).

»co... a(l)bo« (12); MurzNT 61; BibRadz Lev 14/57; ábyśćie [...] obacżyli coby ſie w nich komu niepodobáło/ álbo podobáło BielKron 218v; KwiatKsiąż I; RejPos 340; RejPosWstaw [21²]v (3); ModrzBaz 112; ReszPrz 48; OrzJan 119; WujNT przedm 24.

»co abo... abo« (1): On im wſzyſtko na porząd długą rzeczą wyprawił [...] częm go abo duch święty od zaprzęniá/ abo duch zły ku zaprzęniu i odprzyśiężęniu ciągnął. MurzHist L3v.

»co... a(l)bo co« (4): KrowObr C4; KwiatKsiąż H3v; CzechRozm 122; co cżynić/ álbo cżego ſię wárowáć ma/ z pilnośćią vważa LatHar 662.

»co... abo też co« (1): Co zle ábo też co dobrze nic tego nye znáyą LubPs H4.

»co... i« (7): RejAp BB7 (2); gdyż widziſz czo thobye złego y dobrego ná tym należeć może. RejPos 156 (3); RejZwierc A3v (2).

»co... i co« (5); RejWiz 134; RejPos 137v; BiałKat 136; iż P. Bog oznaymił nam doftátecżnie wolą ſwoię/ co po nas mieć chce/ y co mu ſie do nas niepodoba. WujJudConf 73v–74; ModrzBaz 137.

b. Względny, niekiedy z odcieniem uogólniającym; wprowadza zdanie dopełnieniowe, podmiotowe lub orzecznikowe, niekiedy z odcieniem warunkowym (inny specyficzny typ zdania warunkowego wydzielony jest w podgrupie δ) lub (rzadziej) przyzwalającym; quod, quae Mącz (20 088):

W nawiązaniu do czasownika bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym; domyślny odpowiednik w formie „to” (1977): Wipᾳdz myli panye Ieſu kriſte s ſerca mego co ſyα tobye nyelyuby BierRaj 16v (2); BierEz A4 (30); patrz iako pilnie pelni nácżes go poſlál OpecŻyw 103 (34); ForCnR A4v (3); PatKaz I 11v (2); PatKaz II 78v; PatKaz III 94 (6); HistJóz C2v (2); BartBydg 125b; FalZioł [*8] (12); BielŻyw nlb 3 (15); gdiż gruboſc wſzitka ku dołu ciągnie ktorą fus zową czo ſie na dnie vſtoi. GlabGad Kv (6); MiechGlab 9 (4); BierRozm 3 (2); LibLeg 6/159v (13); KłosAlg A4v; WróbŻołt B7 (2); MetrKor 61/35; RejPs 42v (7); ComCrac 20 (2); RejRozpr A2 (9); SeklWyzn Fv; LibMal 1545/98 (8); iż nicz oſobnego W żadnem cżłeku nie widzy iedno czo v niego RejJóz L7v (23); SeklKat E4 (9); RejKup b6v (51); ZapWar 1549 nr 2657 (2); HistAl B2 (8); KromRozm I A2 (14); MurzHist D (10); MurzNT 3v (20); Iż Pan Kryſtus wyęcey vczył/ niż co w Ewányeliey nápiſano. KromRozm II d3 marg (16); KromRozm III A2v (10); Diar 28 (14); DiarDop 99 (2); BielKom B7 (9); GliczKsiąż B7v (4); LubPs P (3); GroicPorz A3 (17); KrowObr B2 (22); RejWiz 1v (55); Co zdycha niechże zdechnie: á co podćináią/ niechay będzie wyćięto Leop Zach 11/9 (59); OrzList i3; UstPraw Ev (3); RejFig Aa4v (11); Bo ieſlić nie vſzcżypnie/ ma przedſię cżym kole RejZwierz 116 (38); ábowiem ktoż może ſproſthowáć co on ſkrzywi? BibRadz Eccle 7/14 (43); Goski A3v (2); OrzRozm Dv (12); day mi to áby cżego ſie dotknę ciałem ſwym/ sſtáło ſie złotem BielKron 26 (123); BielKronCies Mmmm3; GrzegRóżn B2v (8); ani okiem ſwoim Vyrziſz/ cżimby ſię zgorſzić mogł KochSat B3v (3); KochZg Bv; KwiatKsiąż Hv (6); In crimen vertere quod gloriae esse debet, W lekkość á w ſromotę obrácáć coby ku czći miáło być. Mącz 485d (117); OrzQuin A2 (12); Prot A4 (5); ProtStoj Ev; Nietilko ieſt ſcripturá/ co ieſt expreſſe. SarnUzn C2v marg (4); SienLek 7 (16); RejAp AA8v (18); GórnDworz B5 (22); Corpus [...] ieſt co ma y długość/ y ſzérokość/ y miążſzość. GrzepGeom C (4); ktorzy więcey świát y co ná ſwiećie ieſt miłuią y żądáią/ niżli Bogá. HistRzym 91v (4); rádyby były y kupiły y nábyły cżymby były podeprzeć mogły oney niegodnośći ſwoiey RejPos 241 (98); BiałKat 11 (9); BielSat C2v (6); GrzegŚm 6 (11); HistLan A2 (4); KuczbKat 15 (10); RejZwierc A2v (77); BielSpr 9 (7); KochMon 22 (2); WujJud 28 (17); WujJudConf 198v (2); RejPosRozpr b4 marg (3); RejPosWstaw [21²]v (4); Y mowiłem/ nie będę was páść/ co vmiera niech vmiera/ á co śieką niech śieką BudBib Zach 11/9 (35); HistHel Av (5); MycPrz I [A3]v (2); da zá groſz co ſtoi zá dźieśięć. Strum Iv (3); BiałKaz C4; BudNT przedm c6 (20); CzechRozm 34 (35); PaprPan B2 (12); KarnNap C3; ModrzBaz 1v (32); SkarJedn 27 (17); KochOdpr A3v (3); że nietylko ſye ludźiam ieść/ co náturze ſłuży/ chćiéwa Oczko 32v (5); Y co ná niebie/ y co ieſt ná źiemi/ Oczymá widźi nieuchronionemi. KochPs 173 (15); SkarŻyw A2v (67); ZapKościer 1579/2 (9); To/ y czego żal oycowſki nie da ſerdeczny Przypomináć więcéy/ był iéy głos oſtáteczny. KochTr 7 (6); MWilkHist H4v; com ſam widział/ y com ſłyſzał/ y com mogł wyrozumieć porządniem w Comentarz niemáły wierſzem ſpiſał StryjKron A3v (10); CzechEp 17 (52); CzechEpPOrz *; NiemObr 14 (16); KochFr 11 (12); KochBr 151; KochDz 106 (2); KochSz A4; KochMRot A3 (4); Co ſam Bog zbudował [...] kto táki będźie/ coby náwątlić ábo oſłábić mogł? ReszPrz 4 (17); ReszHoz 133; ReszList 155 (3); WerGośc 256 (2); WisznTr 8 (3); BielSen 11 (2); BielSjem 9 (7); KochPam 86; KochPieś 11 (10); KochSob 67; PudłFr [2] (6); ArtKanc A15 (21); BielRozm 8 (6); GórnRozm A3v (10); KochProp 5; PaprUp I3v (4); ZawJeft 5 (13); ActReg 12 (19); Calep 29a (9); GostGosp 1 (25); GostGospGroch kt; GostGospSieb +4; Phil D2 (3); Powiéſz z muſu/ co z dobrą niechceć ſie powiedźieć Wolą GórnTroas 42 (15); KochCn BB (2); KochPij C3v (2); GrabowSet A4v (26); KochFrag 25 (2); OrzJan 49 (8); WyprPl A4 (2); LatHar 21 (30); KołakCath C (3); KołakSzczęśl A3 (7); RybGęśli D2; wiedźiałeś żem ia ieſt człowiek ſrogi/ biorąc czegom nie położył/ y żnąc czegom nie śiał. WujNT Luc 19/22 (120); WysKaz 12 (5); Dotąd co ſie czyniło/ ácz niewiele/ tyle przedśię/ ile látá/ śiłá/ y ſczupłość dopuſczáły JanNKar A2v (8); SarnStat 21 (41); SiebRozmyśl C (3); KmitaSpit Bv (3); PowodPr 3 (20); SkarKaz 2b (38); Coſzci złego czynię? (–) czego Ia niechcę. CiekPotr 47 (21); CiekPotrOstr )?(3v; CiekPotrSzym )?(4; CzahTr Bv (5); GosłCast 23 (15); PaxLiz B3 (4); SkarKazSej 657a (14); KlonFlis C4v (6); KlonWor **3v (16); RybWit B3v; ZbylPrzyg A3v; SzarzRyt B2 (5).

Domyślny odpowiednik w formie G zależnej od czasownika z przeczeniem (211): Cżego niemaſz/ nie obiecuy. BierEz I4 (6); OpecŻyw [57] (7); PatKaz I 4v; PatKaz III 117; TarDuch D4v; FalZioł V 24 (2); BielŻyw 4 (3); WróbŻołt B7; SeklKat I2 (4); RejKup aa5; HistAl I6v; KromRozm I A3v (3); MurzHist E3 (2); MurzNT 56; KromRozm III G7v (3); LibMal 1554/189v; NIechceć iſcie Bog lekce mieć co ſam ſpráwić raczył MrowPieś A4v; BielKom C5v; GroicPorz B3v (4); KrowObr 49v (5); RejWiz 144 (4); Leop *B4v (8); UstPraw A4v; RejFig Aa7; RejZwierz 4v (5); BibRadz Ez 4/14 (3); OrzRozm G2; BielKron 44 (3); Mącz 57d (8); OrzQuin Bv; SienLek 18v; RejAp [Ff5]; thák iż áni w.m. áni żaden (mym zdániem) nie naidzie/ co by do tego miał przyłożyć GórnDworz Dd5v (4); HistRzym 65 (2); RejPos A6v (8); BiałKat c; GrzegŚm 10; RejZwierc 39v (6); WujJud 30v (2); WujJudConf 240; BudBib Lev 25/28 (5); BiałKaz K; BudNT przedm c5v (6); CzechRozm 18v (4); PaprPan B3 (2); ModrzBaz 7 (3); KochOdpr B4; KochPs 172; Piſmo S. obwinia tego ktory inym nieużycża/ co ſam dármo od Páná Bogá ma. SkarŻyw 565 (6); KochTr 22; CzechEp 11 (10); NiemObr 103; KochDz 105; WerGośc 229; KochPieś 42; PudłFr 20; ArtKanc N12; PaprUp K4v; ZawJeft 33; ActReg 82; GostGosp 14 (2); GórnTroas 50 (2); KochFrag 22; OrzJan 106; LatHar 29 (6); Pátrzćie ſámych śiebie/ żebyśćie nie ſtráćili cośćie wyrobili WujNT 2.Ioann 8 (17); WysKaz 39; JanNKar D2v; SarnStat 250 (4); SiebRozmyśl D4 (2); KmitaSpit A2; SkarKaz 122b (3); CiekPotr 19 (5); Niemam zá złé/ co pádnie/ tu ná mię od niego. GosłCast 73 (4); SkarKazSej 675a.

Domyślny odpowiednik w formie przypadkowej (z wyjątkiem A) lub w formie połączenia z przyimkiem (562): Zaż ćię nie ſrom vpomináć/ Cżegoćiem ia niewinná dáć. BierEz N2v (11); OpecŻyw 28 (6); ForCnR A2v; PatKaz III 111v; MetrKor 38/50; HistJóz C3; TarDuch D7; FalZioł I 13a (8); BielŻyw 19 (3); BielŻywGlab nlb 8; GlabGad A2 (7); MiechGlab 41; KłosAlg F2; KlerWes A; LibLeg 7/68 (12); WróbŻołt 58/16; RejPs 55v (5); K cżemu ią przyſtoſuieſz Wielką w niey mocz pocżuieſz LudWieś B5; SeklWyzn 4v; RejJóz B2v (9); SeklKat F3 (5); RejKup B (10); KromRozm I C (2); MurzHist F (2); MurzNT 33v (3); KromRozm II dv (2); KromRozm III A5 (3); Diar 41 (11); DiarDop 99; Ale s cżegoſmy trochę odſtąpili/ wroćmy ſie zás. GliczKsiąż K8 (7); GroicPorz m4 (7); SeklPieś 31v (2); KrowObr 93; RejWiz 7v (16); Leop Num 32/4 (3); UstPraw A4v; LeszczRzecz A6v; RejFig Aa (2); RejZwierz 3 (15); BibRadz I 28c (8); OrzRozm Lv; Pruſowie chcąc ſie pomśćić co im vcżynił Witułt/ wtárgnęli do Litwy BielKron 382 (29); GrzegRóżn H; KwiatKsiąż E (2); LeovPrzep A4; Mącz 37c (11); OrzQuin E4 (2); Prot Av (3); SienLek 5 (23); RejAp BBv (6); GórnDworz E3 (5); HistRzym 4v (2); RejPos 66 (17); RejPosWiecz³ 96v; RejPosRozpr cv; BiałKat 373v (2); GrzegŚm 16 (2); HistLan F5; KuczbKat 85 (4); Przecż ſie fráſowáć co iuż s cżáſem zginie RejZwierc 230 (46); BielSpr 36v; WujJud 56 (3); BudBib I 204d marg (5); HistHel B2 (2); Strum K3 (2); WierKróc B3; BudNT Philipp 2/21; StryjWjaz A3; CzechRozm 3 (17); PaprPan D2v (16); ModrzBaz 8 (10); SkarJedn 259; Oczko 6v; KochPs 4; SkarŻyw A2 (12); ZapKościer 1580/7v (9); CzechEp ktv (25); CzechEpPOrz *2v; NiemObr 5; KochEpit A2v; KlonŻal A4v; KochFr 32; Ták łákomſtwo bezecné ludzką myśl fáłſzuie/ Ze mu nic/ okróm co wrzód rodźi/ nieſmákuie. KochDz 105; KochSz A4; ReszPrz 93 (9); ReszList 163; WerKaz 304; BielSjem 3 (3); KochPieś 14 (2); KochSob 66; KochTarn 77; ArtKanc M3; GórnRozm A3v (4); PaprUp D (4); ActReg 45 (4); Calep 112a (2); á coby ſie do Zapuſt nie wyprzedáło/ przed Wielkąnocą [...] dobry cżás. GostGosp 74 (10); GórnTroas 14 (4); OrzJan 4 (2); OstrEpit A4; LatHar +4 (2); KołakSzczęśl A3v; RybGęśli D3; WujNT 281 (22); SarnStat 218 (7); SiebRozmyśl [A4]v; WitosłLut A2v; GrabPospR N2v; PowodPr 25 (2); co ia zárobię/ á ty wyſłużyſz: dźielić ſię rowno będźiewá. SkarKaz 637a (8); CiekPotr 32 (4); GosłCast 23 (4); PaxLiz Bv (2); SkarKazSej 675b (3); KlonWor 70; ZbylPrzyg ktv (2).

W nawiązaniu do rzeczownika lub zaimka w funkcji właściwej rzeczownikowi wprowadza zdanie przydawkowe (użycia wskazujące na płynność granic między funkcją rzeczowną a przymiotną ‘który’ zaimka „co”; w znacznej części przykładów forma przypadkowa mogłaby być zastąpiona formą nieodmienną z zaimkiem anaforycznym określającym przypadek, cf 2.B.b.α.) [w tym: do rzeczownika „rzecz” (41)] (210): Myć ſwoiego pożywamy/ Cżego pracą nábywamy BierEz O2v; OpecŻyw 121; PatKaz I 15v; ZapWar 1526 nr 2336; Murm 89; Ieſthli inego korzenia nie maſz iedno Cżoſnek, cżymby ie zaprawił/ przyſyp kminu FalZioł IV 45d (5); GlabGad C2v; bo ony nyechodzyly wzadnich zlich rzeczach czo bi ſzye nyegodzylo. LibLeg 11/154v (6); RejPs 104v; ComCrac 20; RejRozpr H4v; RejJóz C3v (2); Ten ieſt kazdego bog iego wczim ſwą nadzieię kto poklada SeklKat D3 (2); RejKup g6v (5); KromRozm I B3v; KromRozm II k (2); Diar 56 (3); DiarDop 100 (3); GliczKsiąż D2v; LubPs P3v (3); GroicPorz z (2); KrowObr 205v; RejWiz 70 (4); Leop Iudith 6/12 (2); RejZwierz 89v (4); wniwecz obroći ſlub iey w ktory ſie wdáłá/ á ná co ſie vſthy ſwemi obowiązáłá BibRadz Num 30/9 (2); OrzRozm I4v (3); BielKron 59v (13); KochSat C; KochZg A2; Verber, Pręt, rózga/ wić y káżda rzecz ynſza czym biyą Mącz 484b (2); OrzQuin Z3; SienLek 157v; RejAp 58v (3); GórnDworz E3v; GrzepGeom P3; HistRzym 70; iżechmy vwierzyli [...] wſzytkim onym dziwnym ſpráwam Duchá s. co nam o tym to Kriſtuſie [...] ieſt opowiedzyano RejPos 270 (14); BiałKat 36; BielSat N2v; HistLan C2 (2); Ale gdy cżłowiek pomierny/ [...] ſwych powinnośći nacż go Pan Bog powołáć racżył ni w cżym nie omieſzka RejZwierc 105v (21); WujJud 74v marg (2); BudBib 4.Reg 12/18 (5); MycPrz II A2 (2); Strum R3; chćieymy dobrego Co by Koronie było ták pożytetznego. WierKróc A3; BudNT Luc 2/15; CzechRozm 234v (2); PaprPan Cc4; Bowim niemogłeś tych ſpraw vmieć w ſwey młodośći/ Przez co ludźie przychodzą k sławie ModrzBaz I4v (2); SkarŻyw 248 (2); KochTr 22; Przedaly dom [...] yſzęwſzytkemy [!] dochodamy czo do thego domu zaleſzy ZapKościer 1582/32 (9); StryjKron 155 (2); CzechEp 52; NiemObr 7 (3); KochFr 11 (2); WerGośc 246; BielSjem 38; ArtKanc A19v; GórnRozm B2v (3); ActReg 158; á oſtátek Inwentarzá/ coby ſie ſkońcżyć nie mogło/ [ma być] przed ś. Marćinem dwie niedźieli. GostGosp 66 (5); GórnTroas 8; KochFrag 38; OrzJan 6 (5); WyprPl B2v; WujNT Apoc 3/2 (2); WysKaz 30 (2); SarnStat 193 (4); GrabPospR K2; niemogąc ſie náſyćić odrobinámi co zbywa od zbytkow Páńſkich PowodPr 71; SkarKaz 85a; CzahTr A4v (2); GosłCast 28; KlonWor 82.

W nawiązaniu do zaimka przysłownego [w tym do: tam (11), tak(o) (9), stąd (5), zewsząd (2), odtąd (1), takież (1), tędy (1), wszędzie (1), zonąd (1)] (32): BierEz F (2); RejRozpr E2v; RejKup I (2); Iże iego náturá muśi chodzić tędy/ Na co ią s cżáſem wiodą przyrodzone błędy. RejWiz 129; Po cżemu gdzye ſwiát bacżą/ tám ſie vdáł káżdy RejWiz 169v (5); á ná co ſię więcey Commiſſarzow zgodzi tám ma być gránicá UstPraw I2; OrzRozm L2; LeovPrzep b; Mącz 156d; RejPos 197v; KuczbKat 300 (2); RejZwierc 22 (4); CzechRozm 63 (2); PaprPan Hv; NiemObr 149; WerGośc 254; BielSen 16; co kazal tak bic muſialo PaprUp G2v; GostGosp 124 (2); PaxLiz D3; SapEpit A4v.

W konstrukcji anakolutowej (18): Fleytuch ieſt v Barwierzow: owo czo wyſkubaią nici z ſtarey chuſty FalZioł V 100; RejKup d7v (2); To iuż teraz maſz wſzytko coś ſie pytał o tym. RejWiz 39v; Leop 1.Cor 15/37; Zá onoś to nieboże/ tey ſzpiże nákupił/ Coś więc ony nędzniki/ choć płákáli łupił. RejZwierz 103; KuczbKat 90; RejZwierc 103; BudNT 1.Ioann 1/1 (4); COm dawno tuſzył/ y w głos opowiedał Ze obelżenia/ y krzywdy ták znácżney Cierpieć nie mieli walecżni Graekowie: Teraz iuż poſły ich v ſiebie mamy KochOdpr A3v; áby Rok á w nim czáſy y Swiętá niebłądźiły/ ták go obráchowáli: iż dźień o co zbywał/ co lat kilko był przepletan. Oczko 29v; ActReg 162; y káżdy Vrzędnik pewny niedbálec/ cżego nie obacży bez Páná zá długi cżás/ co Pan gdy przyiedźie zárázem. GostGosp 12; WujNT 1.Cor 2/9; SarnStat 6.

cum ai, pron i av [w tym: cum G sg n (426), cum N sg n (116), cum av (39), cum I sg n (8), cum N sg f (3), cum ai a. av na -o lub -’e (156)] (748): BierRaj 16v; BierEz A4 (9); aby to w nienáwiſci miala tzoby bogu nielubego znala OpecŻyw 2 (9); PatKaz I 3v; PatKaz III 116v; MetrKor 40/174; Murm 6 (4); BartBydg 12b (3); FalZioł I 50a (5); BielŻyw 7 (11); BielŻywGlab nlb 11 (3); GlabGad A3v (13); MiechGlab 9; BierRozm 19; żeby kożdemu było wroczono czo cżije ieſt. KłosAlg A4v; LibLeg 6/55v (11); WróbŻołt B7 (3); RejPs 42v (7); ComCrac 20; RejRozpr A2 (4); RejJóz A3 (4); SeklKat B3v (5); RejKup aa5 (2); HistAl G5v (2); KromRozm I A3v (3); MurzHist M2 (2); MurzNT 28v (6); KromRozm II b (5); Diar 24 (6); DiarDop 104 (3); BielKom nlb 5 (2); GliczKsiąż A3 (7); GroicPorz A3 (5); KrowObr B2v (6); RejWiz 3v (21); Tobie dawam wſſyſtko co było Mifibozetowego. Leop 2.Reg 16/4 (18); RejZwierz 8 (11); BibRadz Gen 20/7 (18); OrzRozm M4 (2); BielKron 2v (30); GrzegRóżn K3; KochSat B4; KwiatKsiąż E4 (3); LeovPrzep b3; Mącz 39c (44); Gdyżeſmy od tego niepoczęli/ co ieſt w téy rzeczy piérwſzé/ tedy áni onego dowiedźiemy/ co ieſt w tym poślednieyſzé OrzQuin C (3); Prot C3; SarnUzn G6; áby to co wątłym ieſt niechrąmáło SienLek 115v (4); RejAp AA2 (5); ácż w tym co miło nierowno ſie cżłowiek rychley záwiedzie GórnDworz Ii5v (38); HistRzym 65 (2); RejPos A2v (25); RejPosWiecz³ 99v; BiałKat 26; BielSat D2; GrzegŚm 7 (4); KuczbKat 435; Ale co ma być biało niechayże będzie biało/ á co ma być brudno niechay będzie brudno RejZwierc 147 (43); BielSpr 14v (2); ále co było kiedy wątpliwym/ áby záwſze wątpliwym zoſtáło? WujJud 28 (8); WujJudConf 256; Wſzytko co było Saulowo y wſzego domu ie^go dałem ſynowi páná twego. BudBib 2.Reg 9/9 (9); HistHel C4v (2); WierKróc A3 (2); BiałKaz Bv (4); BudNT Matth 20/7 (2); CzechRozm 2 (23); PaprPan P3 (3); ModrzBaz 8 (18); to cżyń co widziſz lepſzego SkarJedn 354 (4); KochOdpr B2; Oczko 5v (4); KochPs 15 (2); SkarŻyw A2 (12); MWilkHist F; CzechEp 17 (18); CzechEpPOrz **3; NiemObr 85 (4); Báczny co dobrze/ to ná wirſch wykłáda KochFr 35 (4); KochBr 151; KochDz 108; KochMRot A3 (2); ReszPrz 93; ReszHoz 140; WerGośc 260 (2); BielSjem 9 (2); KochPieś 12v (2); PudłFr 58 (2); ArtKanc A15v (10); GórnRozm Av (17); KochWr 24 (2); PaprUp A2 (5); ZawJeft 25 (2); ActReg 95 (5); Calep 323a (3); GostGosp 1 (4); Phil D3; GórnTroas 14 (3); KochCn B4v; GrabowSet Cv (7); KochFrag 22; Ocżyść co ieſt plugáwego/ Pokroṕ co ieſt ſuchego/ Vzdroẃ co ieſt ránnego. Náchyl co ieſt twárdego/ Zágrzey co ieſt źimnego/ Rządź co ieſt omylnego. LatHar 367 (14); KołakSzczęśl A3 (4); á co będźie ſpráwiedliwa/ dam wam. WujNT Matth 20/4 (56); WysKaz 7 (4); JanNKar Av (2); áby to co chcemy mieć ná potomné czáſy pámiętné/ piſmem było obwárowano y podpárto. SarnStat 1210 (17); SiebRozmyśl E2v; PowodPr 3 (9); SkarKaz 312a (5); VotSzl Dv; To ty czyniſz co ieſt nałatwieyſza. CiekPotr 47 (4); CiekPotrSzym )?(3v; GosłCast 31 (3); SkarKazSej 675b (4); SzarzRyt B2v (2). W charakterystycznych połączeniach: co biało, blisko (2), bliższego (2), błędnego, bożego (boskiego) (26), boże (9), brudno, brzydko, cesarskiego (12), cesarskie (6), chędoższego, chorego, chwalebnego, chytrego, cielesnego (4), cielesne, nacięższego, cnotliwego (3), cudnego (2), cudne (2), cudzego, cudze, człowieczego, czyjego (2), czyje (22), nieczystego (2), nieczyste, daleko, darmo, długo, (nie)dobrego (55), dobrze (18), dobre (14), doskonałego, drożnego, (na)droższego (5), droższe, drogo, duchownego (2), dziecinnego, gęsto, głowniejszego, głupiego, godnego (8), (nie)godno (8), (na)gorszego (6), gorsze, gotowego, gotowo (2), innego (inakszego) (2), inaksze, inaczej, jasnego, jasno (2), jawno (3), jednakie, jedynego, kosmate, kosmato, kosztown(iejsz)ego (2), kościelnego (3), kościelne, kościelnym, krolewskiego (2), krzywego, krzywo, (na)lepszego (37), (naj)lepsze (3), (na)lepiej (3), (nie)lubego (3), lubo (3), ludzkiego, łatwiego, łatwie (9), nałatwiejsza, mgłego (mdlejszego) (2), mierzionego, miękkiego, milszego, (nie)miło (34), (na)mniejszego (2), mniejszym, mocnego (2), m(oj)ego (4), moje, mokrego, możno (cum inf), nasze, niczemne, nowego (4), obraźliwego (2), nieobyczajnego, ochędożne, odległo, ojcowskie, naokrutniejszego, omylnego, osobliwego, otworzystego, pamiętne, pańskiego, pańskie, (na)pewn(iejsz)ego (4), (naj)pierwszego (2), pierwsze, (na)piękn(iejsz)ego (4), piękne, pilniejszego, plugawego (3), pocieszno, (nie)poczciw(sz)ego (7), poczciwe (2), podniosłego, (nie)podobn(iejsz)ego (8), podobne (2), (nie)podobno (10), pomocno (3), pośledniejszego, pośledniejsze, poświątnem, potężnym, (na)potrzebn(iejsz)ego (niepotrzebnego) (38), (nie)potrzebne (3), (nie)potrzebno (9), (na)pożyteczn(iejsz)ego (6), pożyteczne, pożyteczno (19), (nie)prawego (4), prawnie (2), prętko, prostego, przeciwnego (13), (s)przeciwno (4), przedniejszego, przyjemnego (3), przyjemne, przykrego (2), przykro, (nie)przystojnego (15), przystojno, przywoito, pusto, rannego, nierowne, narozkoszniejszego, nieruchome, rzadkiego (2), silnego, naskrytszego, slachetnego, słodko, (nie)słuszn(iejsz)ego (3), (nie)słuszno (3), (nie)słusznie (2), smacznego, smaczno, spolnego, (na)sprawiedliw(sz)ego (12), sprawiedliwe, sprawiedliwa (2), sprawiedliwo, sprawiedliwie (2), sprawnego, sprawnie, sprosnego (2), najsprosniej, najsroższe, starego, stare, staro (6), niestrawnego, subtylnego (2), suchego (2), suche, swego (2), szczyrego, szkaradego, szkodliwego (7), szkodliwo, szkodnym, nieszkodno, szpetnego, (nie)śmiertelnego (4), naświętszego, tajemnego (2), tajemno, takowego, tanie, tłustego, trudnego (3), trudno (2), przytrudniejszym, trwałego, twardego (2), twego (10), twoje (2), (nie)uczciwego (5), uććiwe, użytecznego, użyteczno, wasze, ważniejszego, naważniejsze, wątłym, wątpliwym, w(z)dzięcznego (2), wiadomo (2), wiecznego, więtszego (2), wilkiego, winno, własnego (4), własne (5), własnym, właściwe, wodnistego, wolnego, wszystkojedwabnego, (na)wyborn(iejsz)ego (2), wyniosłego, wyrosło, wysokiego (2), wysoko, zacnego, zakonnego, zbytniego, zbytnie, zdrowego, (nie)zdrowo (4), zemdlałe, zeschłego (2), zielonego, zielono, zimnego (2), złego (14), złe (11), złym, źle (12), niezwyczajnego (nazwyczajniejszego) (2), żadne, żołto (2); z przymiotnikiem dzierżawczym: w G sg n (3), w formie na -o (3). Cf »i co dalej jest temu podobnego«, »albo co takowego jest«.

cum part [w tym: part praes act (1); cum N sg n na -o (477), cum G sg n (22), cum N sg n na -e (14)] (533): OpecŻyw 98 (3); PatKaz II 78v; PatKaz III 94 (2); HistJóz A3 (2); FalZioł IV 31a (2); BielŻyw 170 (2); BielŻywGlab nlb 13; GlabGad E7; A thak ti czocz yeſt poruczono przetsye spravuj. LibLeg 11/39v (11); RejPs 190v; ComCrac 21 (2); SeklWyzn a3 (2); SeklKat F4 (4); RejKup b7v (3); á to co yeſt pośwyęcone/ ſplugáwyono bywa. KromRozm I Iv (4); MurzHist R2; MurzNT Matth 2/17 (6); KromRozm II d4 (9); KromRozm III C4v (7); Diar 40 (5); DiarDop 109 (2); GliczKsiąż O5; LubPs S4 (3); áby żaden nikomu nie niebrał coby właſną pracą nábytego miał. GroicPorz l4 (5); KrowObr 109; RejWiz 105v; Leop Deut 30/13 (9); UstPraw A2; BibRadz I *5 (25); OrzRozm P; BielKron 35 (6); KwiatKsiąż Av (2); Mącz 2a (97); OrzQuin D3 (4); SarnUzn C3 (3); SienLek 48; RejAp AA2 (14); GórnDworz Dv (5); ábychmy to dáli á przywłaſzcżyli iemu/ co ieſt należącego ſwiętemu imieniowi iego. RejPos 254 (41); BiałKat 41 (2); A ćiáłem záś zowie tho co ieſt nie odrodzonego GrzegŚm 57 (2); KuczbKat 210 (3); RejZwierc 8v (13); WujJud 6 (6); WujJudConf 193v (3); RejPosRozpr c4; RejPosWstaw [143³]; BudBib 4.Esdr 9/5 (3); BudNT 1.Tim 4/4; CzechRozm 19v (38); PaprPan Ev; ModrzBaz 39 (4); SkarJedn 21 (7); Oczko 17v; SkarŻyw 3 (13); StryjKron 612; CzechEp 99 (23); NiemObr 10 (6); ReszPrz 22; ReszHoz 127; Ty nie miéy zá ſtráconé/ Co może być wróconé KochPieś 9; GórnRozm E2v (2); ZawJeft 25 (2); ActReg 20 (3); Calep 226a (17); Phil G2 (2); GórnTroas 35; LatHar 448; WujNT przedm 12 (42); WysKaz 8; SarnStat 45 (17); SiebRozmyśl G4v (2); KlonKr B3v; PowodPr 49; SkarKaz 120b (4); CiekPotr 84; Czás wſzytkowiędny/ Ná świát wywodźi Co ſkryto było GosłCast 75 (3).

Z orzecznikiem rzeczownikowym [w tym: cum N (83) – z formą „być” (1) –, cum I (17) – z formą „być” (1)] (100): FalZioł II 17b; GlabGad L7; thedy pan moy powyedzial mv tho czo byla prawda, yſz go wpanſthwye ye^go K. M. nyebilo. LibLeg 7/9v; SeklKat N2v (3); ZapWar 1549 nr 2657; DiarDop 111; GliczKsiąż B3v; RejWiz 38 (2); niemamy mnimáć/ by to co ieſt Bog/ złotu ábo ſrebru [...] podobno było. Leop Act 17/29 (3); RejZwierz A4; BielKron 260; Ens, To co yeſt rzecz. Mącz 104a (5); GórnDworz K8; RejPos 48; GrzegŚm 28 (2); KuczbKat 290 (3); RejZwierc 167 (2); Gdźie Auguſtyn S. [...] to tylko opiſuie/ co właſnie grzechem ieſt WujJud 63v (3); CzechRozm 22; iż co ieſt rzecżą Pánu Bogu brzydką oprocż małżeńſtwá/ to bywa przez grzechu y vććiwą w małżeńſtwie. KarnNap F3v; ModrzBaz 8 (3); Oczko 8v; CzechEp 85 (3); KochDz 108; WerGośc 211; WerKaz 303; iż to ieſt Wolność/ co nie ieſt niewola GórnRozm A3v; ZawJeft 3; Phil Q2; GórnTroas 8; WyprPl B3v; WujNT Philipp 1/28 (3). W charakterystycznych połączeniach: co (...) artykuł najprzedniejszy, błąd, Bog, drewnem, fałsz (2), grzech (3), grzechem, hańbą, kłamstwo, niewola, nowiną (2), obyczaj pospolity, ofiara, ozdobą, pismem, prawda (10), potrzeba, proch, przyczyną (2), rzecz (8) – ista, pospolita, powinna (2), prawdziwa, przyzwoita, słuszna, trudna –, rzeczą (5) – brzydką, fałszywą, prawdziwą (2), słuszną –, skaraniem, słowem, sromota, wola (4), zapłata, zielem, znakiem, zyskiem. Cf »co jest wola Boga«.

Z koncówką trybu przypuszczającego + inf (7): RejRozpr H4v; Gdy niebędże czo vkazaċ Czem by ſędzego v błagaċ RejKup v6 (2); RejFig Bb8v; RejZwierz 75; Nie máſz v nas nic z łáſki Bożey/ czegoby nie chwalić GórnRozm D2; WujNT Luc 19/48.

Z konstrukcją w trybie przypuszczającym dającą się przekształcić na con czasownika „mieć” + inf (konstrukcja charakterystyczna tylko przy podmiotach żywotnych, zwłaszcza osobowych) [w tym: w zdaniu nadrzędnym i podrzędnym ten sam podmiot (47)] (57): Komor źimie kiedy vmarzł/ Y coby iadł iuż nie nálazł: Do pcżoł ſie nędznik pokuśił BierEz S2 (3); OpecŻyw 51 (2); FalZioł IV 23c; BielŻyw nlb 6; MiechGlab 41; WróbŻołt 58/16; MurzHist M2v; MurzNT 51; KromRozm II p3v; GliczKsiąż D2v; GroicPorz o3v; RejWiz 8 (2); Leop Prov 6/8; OrzList e4; RejFig Bb3v; RejZwierz 121 (2); BibRadz 1.Esdr 2/68 (4); áni przed ſlepym kładź cżymby ſie obráźił. BielKron 44 (3); OrzQuin Z3; RejAp 189; GórnDworz G5v (4); RejPos 65 (2); GrzegŚm 26; RejZwierc 56v (3); BudBib Lev 25/28; HistHel B2; MycPrz I [D]v (2); CzechRozm 212v; áby im doſtawáło coby rozdawáli. ModrzBaz 55v (2); SkarŻyw 98 (2); CzechEp 372; NiemObr 80; GostGosp 36; WujNT Matth 10/19 (2); SarnStat 314; PowodPr 10; o to ſie ſtáraymy. Cżymbyſmy lice ſwoie/ pięknie ozdobiły PaxLiz D2.

Połączenia: »co jedno« (267): BierEz F2v; OpecŻyw [80]v (3); a mychmy ná to wſſytko odpowýedali o co nas iedno pytał HistJóz C4; FalZioł V 78v; BierRozm 6; RejPs 67v; SeklKat F3; RejRozm 408; RejKup y3v; i vczynięć łatwie co iedno chcecie. MurzHist I3v (2); MurzNT 46 (10); Diar 33 (3); BielKom E6v; GliczKsiąż D6v (3); LubPs F4; KrowObr 197; RejWiz 72v (2); Leop *B4v (18); RejFig Aa (2); RejZwierz 51v (3); BibRadz I *4 (18); obiecuiąc wſzytko vcżynić cżego iedno po nich będzye żądał BielKron 109v (5); KwiatKsiąż E; Mącz 161d (9); OrzQuin S; Prot D4; RejAp AA8v (7); GórnDworz D2 (13); RejPos 22v (37); BielSat Gv; HistLan C2 (2); káżdemu áby tego wſzytkiego życżył coby też iedno około ſiebie rad widział RejZwierc 95v (7); RejZwiercPodw 183v; WujJud 26; WujJudConf 198v; RejPosRozpr b4v; MycPrz I A2v; Strum K3; BiałKaz C4v (2); CzechRozm 45v (19); PaprPan C2v (13); SkarJedn 310; Oczko 28v; SkarŻyw 242 (10); CzechEp 161 (6); Bo co iedno kto komu ábo mówić dobrze/ Abo y czynić może/ oboieś to ſczodrze Wypełnił KochFr 108; WisznTr 10; BielSen 14; BielSjem 10 (3); PudłFr 16; ArtKanc A15; BielRozm 27; GórnRozm D4; PaprUp C3 (2); ActReg 138 (2); GostGosp 42 (3); Phil S2; OrzJan 71 (2); LatHar 228; WujNT Matth 19/21 (6); SarnStat 6 (5); SiebRozmyśl E3; SkarKaz 37a (3); CiekPotr 11 (2); co iedno począć dobrego chćieli/ to ieden drugiemu przeſzkadzał SkarKazSej 675b; KlonWor ded **3v.

»co ... tedy« (56): MetrKor 40/813; bowiem lekarze czo chczą odwildzic tedy winem rozwodniaią GlabGad I8v; LibLeg 10/94 (4); RejRozpr E2v; SeklKat N3; RejKup o7v; KrowObr A; Ale ocż mie ſłuſznego ſpytaſz tedyć powiem. RejWiz 85; BibRadz I *5 (10); KwiatKsiąż G4v; RejPos 10v (4); HistLan C2; RejZwierc 74v (4); WujJudConf 203; BudBib 1.Reg 19/3 (4); CzechRozm 12 (14); SkarJedn 206; ZapKościer 1582/40v; Bo Vrzędnik niebácżny á nieſpráwny/ cżego omieſzka w Ieśieni/ Zimie/ y ná Wioſnę/ tedy Lećie męcży chłopy GostGosp 34 (2); SarnStat 942 (2).

Połączenia z odpowiednikami zespolenia [w tym: odpowiednik w formie N i A (około 5170), w formie G zależnej od przeczenia (około 390), w formie innych przypadków lub połączeń z przyimkiem (około 2340)]: »co(ś) [indefinitum] (a. cokolwiek) (...) co« [w tym: co(ś) cum ai a. pron G sg n (73), w składni zgody (13); co(ś) takiego (a. takowego) (32), co(ś) inszego (19); cum con (82)] (157): BierEz M4v; Pothymże Baba pomazawſzy lewą rękę w oleyku Lilijowym/ albo y cżym inſzem czoby rękę oſlizało [...] ma wetknąć w żywot rodzączey FalZioł V 33v (2); BielŻyw nlb 6; poslalby czo czolwyek [!] czo by myal. LibLeg 7/98 (6); RejRozpr Av; SeklWyzn c3 (2); SeklKat I (2); MurzHist H (2); MurzNT 31 (3); KromRozm II p3v (4); KromRozm III D7 (2); Diar 88 (2); DiarDop 104; GliczKsiąż D5v (5); PRzygodę zową Láćinnicy caſum et eueⁿum fortuitum, gdy ſye co złego przytráfi/ o czymſie żaden nie domniemáć niemogł/ áby ſye to sſtáć miáło. GroicPorz mm2v (3); KrowObr 109 (2); RejWiz 90 (4); Leop Gen 31/14; BibRadz Deut 18/8 (3); OrzRozm Mv (2); BielKron 200 (3); GrzegRóżn C; KwiatKsiąż G4 (2); Mącz 103c (3); OrzQuin H4v (4); RejAp 196; Może być co tám tákiego o cżymem ia nie ſłychał GórnDworz Cv (18); HistLan C2 (3); RejPos 188v (2); KuczbKat 5 (4); RejZwierc 58 (7); WujJud 33v (3); BudBib Lev 11/21 (2); CzechRozm 5 (12); ModrzBaz 46 (2); Oczko 17v (2); SkarŻyw 98; CzechEp *2v (8); NiemObr 40; IEſt coś ná świećie/ [...] Z czego ſię dowćip wyplésć niemoże człowieczy. KochFr 132 (2); KochBr 153; ReszPrz Av (2); KochPieś 53; GórnRozm A2 (3); ActReg 44; Calep 82b; GostGosp 60; GórnTroas 5; Phil B4; OrzJan 8; LatHar 269; WysKaz X3 (2); SarnStat 437 (4); PowodPr 41 (4); SkarKaz 485a; GosłCast 55; BA toć mnie coś nowego/ na dródze potkáło/ Cżego ſie nigdy ſerce/ me nieſpodziewáło. PaxLiz D4.

»co(ż) [interrogativum i relativum] (...) co« [w tym: cum ai a. pron G sg n (21); co(ż) takiego (a. takowego) (13); cum con (30) ] (61): BierEz G3; OpecŻyw 23; PatKaz II [54²]; RejJóz I6; RejKup o2v (2); KromRozm I P (2); BibRadz Gen 11/6 (3); KwiatKsiąż L4; co tákowégo w náſzych Dyálógoch ieſt/ coby kogo ſpráwnie obráżáć miáło? OrzQuin E2v; GórnDworz D8v (2); HistRzym 72; RejPos 59v (3); GrzegŚm 26; RejZwierc 218 (4); WujJud 103v; WujJudConf 114v; Co vmieſz cżegoby my nie vmieli? (co) rozumieſz cżegoby v nas nie było? BudBib Iob 15/9 (3); MycPrz II A2v; CzechRozm 164; ModrzBaz 57v (3); Oczko 7; SkarŻyw 178; CzechEp 79 (2); NiemObr 176; KochPieś 48; ActReg 14; GostGosp 12; GórnTroas 71; OrzJan 16 (7); LatHar 151 (2); WujNT przedm 12 (5); SarnStat 1052; SkarKaz 607b; A coż wżdy ieſt takiego/ w cżym mnie potrzebuie PaxLiz B4v (2).

»nic (...) co« [w tym: nic cum ai a. pron G sg n (106), w składni zgody (2); nic takiego (a. takowego) (28), nie inszego (6); cum con (203)] (293): Na proſto nycz ynego v ſziebye myeczy nyemaya thakiego czo by〚bylo〛kv brony ſzluſchalo. MetrKor 26/62v; BierEz G; PatKaz III 109 (3); ForCnR C2v; TarDuch B7v; FalZioł V 47; BielŻyw 49 (2); GlabGad G2 (3); MiechGlab *2; BierRozm 19; LibLeg 10/67 (4); RejPs 57 (3); SeklWyzn 4; RejJóz F2v (2); SeklKat Mv; RejKup dd2; nieieſt nic tak dobrego coby złego ich niemnożyło MurzHist O3v (2); MurzNT 18v (3); KromRozm II a4 (3); KromRozm III D3v; Diar 60 (5); DiarDop 113; GliczKsiąż N4v (2); LubPs Yv (2); GroicPorz 14 (2); KrowObr 85v; RejWiz 11 (7); Leop 4.Reg 20/15 (2); OrzList e4; RejZwierz 54v (3); BibRadz Gen 11/6 (14); BielKron 78 (13); KwiatKsiąż P4; Mącz 93c (8); OrzQuin P4v (4); SarnUzn H; SienLek 14 (4); RejAp BBv (6); GórnDworz H7v (2); RejPos A2v (31); GrzegŚm 1; KuczbKat 430; RejZwierc B2v (15); BielSpr 51; WujJud 6v; RejPosWstaw [21²]; HistHel C2; BudNT Mar 7/15 (6); CzechRozm 25 (5); Naydźie nie iednego/ co okrom titułu śláchectwá niema nic cżemby śię zálećić ábo popiſáć mogł ModrzBaz 32 (12); SkarJedn 187 (8); Oczko 1v; KochPs 89; SkarŻyw 46 (14); StryjKron 672; CzechEp 110 (7); NiemObr 45 (5); KochFr 63; KochDz 108; ReszPrz 22 (2); Nie cżynim nic nowego cżego nie bywáło BielSjem 8; PudłFr 14; GórnRozm D2; PaprUp Fv; ActReg 54 (2); Phil M; KochPij C3; OrzJan 41 (7); LatHar 6 (2); PowodPr 19; WujNT przedm 5 (16); SarnStat 34 (4); SiebRozmyśl C2 (2); SkarKaz 245b (8); SkarKazSej 666b (4).

»co ... nic« [w tym: cum con (2)] (6): BielKom E3v; RejPos 87 (2); RejZwierc 244; Bo ſercá żeláznego/ Coby ruſzeło/ nie máſz nic ták ważnego? KlonŻal D; CiekPotr 25.

»nieco (...) co« [w tym: cum con (4)] (17): Iż kożdy kto śię vrodzi/ Wżdy ma nieco co mu ſzkodzi. BierEz O3 (2); Murm 7; GlabGad L4; KromRozm I E2v; KromRozm II m3 (4); KromRozm III A2v; Mącz 257d (2); SienLek 184v; BiałKat 31; KuczbKat 295; ábo mieli moc Apoſtołowie czynić nieco/ o czym nie mieli wyraźnego Páńſkie^go roſkazánia WujNT 148; SarnStat 942.

»ono(ż) (...) co« (262): ListRzeź w.9; BierEz Lv; A tak wielką laſką roſpálona/ z wielkim placżem rzekla/ ono tzo piſáno w ſſoſté kapitule v Malachiáſſa proroka. OpecŻyw 104 (3); PatKaz I 12v; PatKaz III 111v; HistJóz C3v; FalZioł II 7a (5); GlabGad L5 (2); MiechGlab [90]; BierRozm 17; KłosAlg D4 (2); RejRozpr H4; LibMal 1545/96; RejKup dd5v; KromRozm I B2v (3); MurzHist S3v; KromRozm II b3 (22); KromRozm III C4v (7); DiarDop 110; GroicPorz z4; KrowObr 189; Onego o cżym mowił/ wnet znaydzye przycżynę RejWiz 174 (4); Leop *B4v (5); OrzList b2; UstPraw C2 (10); RejZwierz 103; BibRadz 1.Reg 25/35 (2); OrzRozm E3v (8); OrzQuin C; SarnUzn H; ći doſyć máią/ gdy ono nacz ſye zwyczáią trzymáć będą. SienLek 3v (5); RejAp 2v (3); GórnDworz E7 (19); RejPos 46v (7); BiałKat 86 (2); GrzegŚm 37 (2): KuczbKat 380 (3); A iużby ſie y ono ſnádnie zágrodziło/ Co nam wierę ná potym ſnadź będzie ſzkodziło. RejZwierc 247v (2); BielSpr 48; WujJud 97 (6); RejPosWstaw [21²] (3); BudBib cv; HistHel C3v; BiałKaz D3v; BudNT przedm a4v (5); CzechRozm 4v (22); KarnNap Dv; ModrzBaz 1v (17); SkarJedn 78 (3); Oczko 30v; SkarŻyw 166 (10); CzechEp 22 (25); ReszPrz 21; ReszHoz 124 (4); GórnRozm B2v (2); KochWr 38; PaprUp C3; GostGosp 36; Phil D2 (2); LatHar 78 (10); WujNT Act 4/34 (3); WysKaz 9 (3); żeby mnieyſzą miał poſseſsią/ niżli ono o co był ábo miał bydź pozwan. SarnStat 1161 (2); SkarKazSej 705b.

»co ... ono« (4): Ták cżego ſie ono zá noworoſlych lat náucży/ długo ono pámyętáć będzye. GliczKsiąż I7v; GrabowSet H3v; LatHar 675; GosłCast 32.

»owo (...) co« (15): FalZioł V 100 (2); bo sye boymi abi Krolowa [...] owego oczim yey M. powyadayą niedoſtala. LibLeg 11/41; RejKup i6 (2); SienLek 32 (2); GórnDworz B3 (3); GórnRozm I4; KochWr 23; OrzJan 85 (3).

»to (...) co« (4836): MetrKor 26/62v (11); A gdi by thakowi porządek niebył nieieden by śie waſził thego czoby iemu y drugiemu ku lehkośczi y ſſkodzie beło ListRzeź w.21; March¹ A3; BierEz A3v (28); OpecŻyw 2 (21); OpecŻywPrzedm C4v; ForCnR A4v; PatKaz I 13; PatKaz II 29; PatKaz III 106 (5); ZapWar 1527 nr 2307 (5); HistJóz C2 (2); TarDuch Dv; FalZioł [*8] (20); prziſięgam przez Boga żeć tego nieucżynię ocż ty mie proſić chceſz BielŻyw 154 (43); BielŻywGlab nlb 10 (4); GlabGad A3v (24); March² D4; MiechGlab 18 (3); LibLeg 6/160 (68); KlerWes A (2); March³ V3; WróbŻołt 4/5 (12); WróbŻołtGlab A3v; RejPs 56v (18); ComCrac 16v (4); LibMal 1543/160 (9); RejRozpr A2v (9); ConPiotr 33 (2); SeklWyzn Fv (5); RejJóz C8v (20); SeklKat A4v (27); RejRozm 400 (3); RejKup Bv (53); HistAl Bv (13); HistAlHUng A3v; KromRozm I A2 (22); MurzHist A2 (43); MurzNT 8v (32); MurzOrt Bv; Piſał Luther o ſobye/ iż nyemáſz tego wpiſmye/ czego by nye rozumyał KromRozm II ſ3 (47); KromRozm III A2v (28); Diar 24 (45); DiarDop 100 (21); BielKom nlb 3 (2); GliczKsiąż A3 (42); LubPs C3v (20); GroicPorz B4v (23); GroicPorzRej C2v; KrowObr A3 (82); RejWiz 1v (62); Leop Gen 14/24 (77); OrzList bv (10); UstPraw A2 (13); KochZuz ktv; LeszczRzecz A6 (2); RejFig Aa (3); RejZwierz 9 (21); BibRadz I *2 (164); Goski A3; Coż to mowiſz? (–) To co ſłyſzyſz OrzRozm B4 (35); BielKron 21 (80); GrzegRóżn A2v (9); KochSat B4 (2); KwiatKsiąż Av (9); Repulsam ferre, Nie otrzimáć tego ócz kto ſtał. Mącz 121d (185); OrzQuin A4 (64); Prot B2 (4); SarnUzn B5v (13); SienLek a4 (27); LeovPrzep b3 (2); RejAp AA2 (49); GórnDworz A2v (268); GrzepGeom A4 (4); HistRzym 3v (18); RejPos A5v (200); RejPosWiecz² 91 (2); RejPosWiecz³ 96v (4); BiałKat a4 (33); BielSat C2v (3); GrzegŚm A3v (10); HistLan A2v (9); KuczbKat a2 (44); Bo naydzieſz tego wiele czo ſie z wirzchu pięknie ſwieći/ ále wewnątrz będzie bárzo okopciáło. RejZwierc 138 (130); BielSpr 35v (3); KochMon 25 (2); WujJud A4 (55); WujJudConf 8 (18); RejPosRozpr b4 (6); RejPosWstaw [21²]v (13); BudBib b2 (49); BudBibKaw A2v; HistHel B4 (2); MycPrz I A2v (10); Złóby włóż/ ták [...] żeby ieno właſną wodę ónego meatu mogły zniéść/ á to coby názbyt/ żeby poſzło precz Zwódnicą. Strum N (6); WierKróc B; BiałKaz A4v (10); BudNT przedm c2 (8); StryjWjaz A4v (2); CzechRozm A2v (308); PaprPan A4v (16); KarnNap C3v (3); iż łácno ſię wſzytcy nákłonią do tego co wiedzą że ſię Krolowi podoba. ModrzBaz 88v (99); ModrzBazBud ¶ 5v; SkarJedn A7 (83); KochOdpr Bv (5); Oczko A3 (40); KochPs 21 (8); SkarŻyw A2 (225); KochTr 23 (3); MWilkHist B (9): StryjKron A3v (5); ZapKościer 1582/26v (3); CzechEp *2v (342); CzechEpPOrz *2v (8); KochJez A3; NiemObr 3 (77); Niegardzćie y wy tym/ co dom vbogi nieśie KochFr 99 (3); KochPhaen 5 (2); KochWz 141; ReszPrz kt (15); ReszHoz 127 (4); ReszList 156 (4); WerGośc 203 (8); WerKaz 299; WisznTr 8 (6); BielSjem 15 (3); KochPam 86 (2); KochPieś 10 (5); KochSob 61; PudłFr 9 (7); ArtKanc A16v (17); BielRozm 7 (3); GórnRozm A2v (57); KochProp 7; KochWr 24 (5); Ia tedi to otzijm wi iawnie gadacie [...] chwalic y ganic bede PaprUp F4 (23); ZawJeft 3 (5); ActReg 19 (29); Calep 67a (16); GostGosp 10 (19); GostGospSieb +4v; Phil C2 (18); GórnTroas 4 (19); KochCn B4 (2); KochPij C2v (4); GrabowSet A2 (30); KochFrag 23 (4); OrzJan 5 (30); LatHar [+10]v (74); KołakCath B2v (2); KołakSzczęśl A3 (8); RybGęśli A2 (2); A oćiec iego y mátká dźiwowáli ſię temu co o nim mowiono. WujNT Luc 2/33 (264); WysKaz 5 (28); JanNKar B2; JanNKarGórn Hv (2); A ty mi krzywdy w tym czáśie notoriè nie czyń, w tym czegóm z oyców w vżywániu był ſpokoynym. SarnStat 474 (81); SiebRozmyśl [A3]v (9); GrabPospR K2v (3); KlonKr B3v (2); KlonKrGum Av; PowodPr 10 (23); SkarKaz )(3v (74); VotSzl B (6); Iście ták: bo niemáſz Tego, czegoby mogłá zámilczeć niewiáſtá. CiekPotr 61 (35); CzahTr C4v (10); GosłCast 14 (11); PaxLiz B2v (2); SkarKazSej 657a (24); KlonFlis C2v (3); SkorWinsz kt; KlonWor 4 (5); PudłDydo A3v (2); Więc temu y to zdrowo/ co ſie zda że ſzkodźi Támtemu/ y to wadźi co mu żywot ſłodźi. SzarzRyt B3 (7).

»co... to« (1007): MetrKor 38/287 (2); ZapWar 1520 nr 2260 (5); March¹ A4 (4); BierEz B (17); OpecŻyw 33v (9); ForCnR kt; PatKaz I 2v; PatKaz II 19v (3); PatKaz III 92 (5); HistJóz B2 (2); TarDuch A6; BielŻyw 3 (17); FalZioł I 50a (6); Ale ſrednie na lapſze [!] bo czo w cżas to dobrze, gdyż wſzitka dobroć rzecżi każdey w ſrzodku zależy. GlabGad D6v (10); BierRozm 16 (2); KłosAlg F3v; LibLeg 6/55v (16); March³ V4 (3); WróbŻołt 34/11 (4); WróbŻołtGlab A3v; RejRozpr A2 (10); RejPs 51 (3); LudWieś A2v; SeklWyzn 3v (5); RejJóz C7 (13); SeklKat B3v (7); RejKup C (24); HistAl D5v (2); KromRozm I Ev (10); MurzHist E3 (9); MurzNT 8v (5); KromRozm II a3v (4); Diar 41 (2); DiarDop 100; MrowPieś A4v; BielKom nlb 5 (4); GliczKsiąż D6v (9); LubPs I3 (5); GroicPorz cv (7); KrowObr 52 (8); Przy cżymći ſie ſnádnie zda/ przy tym możeſz zoſtáć RejWiz [A9] (33); Leop *B4v (17); OrzList h3v; UstPraw A (4); KochZuz ktv; RejFig Aa5 (2); RejZwierz 20 (9); BibRadz *5v (9); OrzRozm H4v (6); BielKron 15v (50); GrzegRóżn I3; KochSat Bv (3); Abowiem czemu ſie będąc młodymi zwycżáiemy/ tegoſmy będąc ſtárſzymi zwykli náſladować KwiatKsiąż Fv (6); Mącz 31b (24); OrzQuin B2 marg (6); Prot Bv (2); SarnUzn F6; SienLek 12v (3); RejAp 29 (6); GórnDworz B7 (17); GrzepGeom M3 (2); HistRzym 19; RejPos 32 (24); BiałKat 123v (4); BielSat B3v (3); GrzegŚm 28 (3); HistLan D4 (2); KuczbKat 270 (3); RejZwierc Bv (74); BielSpr I4v (6); WujJud 18v (10); WujJudConf 18 (4); RejPosRozpr b4; RejPosWstaw [21²]v; BudBib b3 (10); HistHel C4v; Strum M4v (2); BiałKaz F4; BudNT Mar 7/15 (4); StryjWjaz A2v (2); CzechRozm 2 (24); PaprPan C4v (7); KarnNap A2v (2); ModrzBaz 1 (28); SkarJedn 16 (7); Oczko 19 (2); KochPs 15 (7): SkarŻyw 28 (25); Co vcżynićie ná źiemi W niebie ſię to nie odmieni. MWilkHist L; StryjKron 682 (2); CzechEp 40 (13); NiemObr 16 (11); ZapKościer 1583/40 (2); KochFr 18 (8); KochDz 106; KochMuza 25; KochSz A2 (3); KochMRot B2; WerGośc 211 (3); WerKaz 283 (2); WisznTr 10 (3); BielSen 16; BielSjem 6 (4); KochPieś 6 (6); KochTarn 74 (2); PudłFr 7 (3); ArtKanc A5v (16); BielRozm 8 (4); GórnRozm Av (13); KochWr 25 (2); PaprUp G4v (4); ZawJeft 6 (5); ActReg 10 (7); GostGosp 5 (14); Phil G3; GórnTroas 8 (10); KochCn B4; KochPij C (2); GrabowSet G2 (5); KochAp 6; Czegóm zbydź niemógł/ przez źiołá/ przez czáry/ To ſam dźiś wyznam ná ſie z práwéy wiáry KochFrag 27 (7); OrzJan 17 (3); OstrEpit A2v; Bez czego téż może bydź/ dayćie pokóy temu. WyprPl A4v; LatHar 4 (12); RybGęśli A4; WujNT ktv (43); WysKaz 2 (2); SarnStat 121 (20); SiebRozmyśl F4; KlonKr B (2); PowodPr 19 (6); SkarKaz 81b (18); CiekPotr 10 (9); CzahTr H3v (2); GosłCast 20 (9); PaxLiz C; SkarKazSej 664a (8); KlonFlis C4 (3); Cżego nie ſpráwiłá Náturá/ tego chłopia ręká popráwiłá. KlonWor 21 (5).

»to samo (...) co« (5): Ale ia wſzyſtki opuſzcżáiąc ná ten cżás/ to ſámo náwet powiem/ co Piſárz liſtu do Hebreow vpátrował CzechRozm 93; SkarJedn 183 (2); OrzJan 111; WujNT 707.

»toż (...) co« (29): KromRozm I D; Diar 29 (2); Przeto thegoż nábywa diſcipuł/ co wyznawa náucżycyel GliczKsiąż L5; OrzRozm Q4v; OrzQuin Aa; RejAp 59 (2); GórnDworz Q3 (4); RejPos 310; RejZwierc 20v (2); CzechRozm 27v (2); SkarJedn 13; CzechEp 260 (2); ReszPrz 112; GrabowSet A2v; OrzJan 67 (2); LatHar 121; WujNT 319 (3); SkarKaz 156b.

»co... toż« (25): BierEz C2v; March³ Xv; RejWiz 61v (2); OrzQuin Q4v; Bo co ſię o iednem rzekło/ toż ſię y o drugich ma rozumieć. ModrzBaz 74 (5); KochFr 109; ReszPrz 7; ArtKanc O3v (3); LatHar 58; RybGęśli Bv; WujNT Ioann 3/32 (4); SarnStat 492; PowodPr 62; SkarKaz 155b; SkarKazSej 703a.

»wiele (...) co« [w tym: cum con (4)] (23): BierEz R2v; RejPs 54v; Oſtatek baczenyv y wyerze thwey przipvſczami thą bendancz mozeſch wyelye obaczicz czego mi thv nyewyemi LibLeg 11/174v; RejKup v8v; MurzNT 81; BielKron 133v; KwiatKsiąż K4v; Mącz 378b; WujJudConf 6; RejZwierc 161v; CzechRozm 235; ModrzBaz [16]v (3); CzechEp 95; NiemObr 124; ReszPrz 64; WujNT 133 (3); SarnStat 812; wiele ná człowieká Przypada, o czym myśli, y o czym nie myśli. CiekPotr 25.

»wszy(s)tko (a. wsze) (...) co« [w tym: to(ż) wszy(s)tko (256), wszy(s)tko to (80), ono wszy(s)tko (12), wszytko ono (1), owo wszytko (1)] (1261): MetrKor 37/2v (3); BierEz Cv (8); Gdy wſſytko popelnicie nácżeſcie obwiązani przikázanim moijm/ ieſſcże mowcie/ ſludzyſmy nieużytecżni. OpecŻyw 35 (14); PatKaz I 3v; PatKaz II 64v; PatKaz III 112v (6); HistJóz A3 (12); FalZioł IV 14c; BielŻyw 68 (4); BielŻywGlab nlb 13; GlabGad D3; March² D3; MiechGlab 59 (2); BierRozm 6; KlerWes A; WróbŻołt 49/12 (3); LibLeg 7/104v (8); RejPs 110; LibMal 1543/69v; ConPiotr 33; RejJóz C8v (12); SeklKat D (3); RejRozm 408 (2); ZapWar 1548 nr 2668 (2); RejKup b3v (34); wſzytko mu obiáwił co mu Kandeolus powiedział. HistAl L5 (6); KromRozm I B2v (5); MurzHist C4 (11); MurzNT 33v (14); KromRozm II c (16); KromRozm III F (6); Diar 33 (6); DiarDop 99 (4); BielKom B7 (3); GliczKsiąż L3 (3); W Páńſkim imieniu ſwiętim wſzytko ocż prośić będzyem wedle obyetnic ie^go łácno otrzymamy LubPs I marg (11); GroicPorz g2 (4); GroicPorzRej C3v; KrowObr 114v; RejWiz A3v (14); Vdziáłał tedy Vryaſz Kápłan wſſyſthko tho co mu był przykazał Krol Acház. Leop 4.Reg 16/16 (31); RejFig Aa6 (2); Bo nie wſzytkoć to Szmárag/ co ſie tám zyeleni RejZwierz 55 (10); BibRadz I *3 (90); OrzRozm C4 (5); BielKron 5v (54); GrzegRóżn I4v; KochSat B3v; LeovPrzep G4v; Mącz 78b (17); MączKoch nlb 12; OrzQuin D4; Prot D3v; SienLekAndr a3v; RejAp 11v (22); ktorzy y to/ y wſzytko ine czo bych ia powiedzieć mogł/ nie prze nieumieięthność opuśćili/ [...] ále iż im podobno cięſzko było dáley mowić GórnDworz Ii8v (50); HistRzym 43v (11); RejPos A6 (80); RejPosWiecz² 91; BiałKat 41 (4); BielSat G2v (2); GrzegŚm 45; KwiatOpis [C2]v; KuczbKat 20 (3); RejZwierc 11 (35); RejZwiercPodw 183v; BielSpr 12v (5); WujJud 26 (8); WujJudConf 104v; RejPosRozpr b4v (2); Summá wſzytkiego co ſie powiedziáło o prawdziwym koſciele Apoſtolſkiem. RejPosWstaw [143⁴]v marg (2); BudBib c2 (50); HistHel B4 (3); SLAwá choć v młodego/ práwie ẃięc ná mieyſce/ Znáć to iuż po poſtępkach do czego ſie mieć chce/ VOobec [!] ſie przypodobáć chcąc we wſzem káżdemu Co iedno przynależy ſtanu pocżćiwemu. MycPrz I A2v; BiałKaz D (2); BudNT przedm bv (9); StryjWjaz A4v (2); CzechRozm A2v (54); PaprPan D3v (7); KarnNap D3v; Ono mię też by namniey nieobruſzy/ ieſli ſię komu nie wſzytko ſpodoba com tu nápiſał. ModrzBaz 1v (24); SkarJedn 70 (16); KochOdpr C2v; Oczko 5; KochPs 3 (6); SkarŻyw A3 (62); MWilkHist B3 (3); StryjKron 567; CzechEp 25 (45); NiemObr 11 (13); ZapKościer 1583/34v (19); A to wſzytko záś podał potomkowi ſwému/ Co weźmieſz od rodźiców á on záś drugiému. KochFr 122 (4); KochMRot B4v; ReszPrz 23 (2); ReszHoz 128; ReszList 156 (3); WerGośc 211 (5); WisznTr 22 (2); BielSen 16; BielSjem 16 (2); KochSob 66; PudłFr 16; ArtKanc A15 (9); BielRozm 6; GórnRozm B3 (10); KochProp 13; PaprUp C4v (3); ZawJeft 21; ActReg 13 (9); GostGosp 10 (10); Phil H4 (4); GórnTroas 42 (2); KochCn B4 (2); KochPij Cv; GrabowSet A2 (8); KochFrag 24 (2); OrzJan 71; LatHar +4 (11); KołakCath B2v; KołakSzczęśl A3v (2); WujNT przedm 2 (82); WysKaz 2 (6); SarnStat 45 (23); SiebRozmyśl Ev (7); GrabPospR N2; PowodPr 10 (3); SkarKaz )(2v (21); VotSzl Fv; CiekPotr 17 (6); Leć ty władnieſz y świátem y niebioſy wſzemi/ Wſzyſtko co ieſt ná źiemi maż pod ſkrzydły ſwemy. CzahTr G4; SkarKazSej 665a (10); KlonFlis C4; KlonWor 20 (3); SzarzRyt A.

»co... wszy(s)tko« [w tym: co ... to wszy(s)tko (38), to co wszy(s)tko (14), co ... wszytko to (4)] (163): Bowiem cobych ia wybielił/ Wſzyſtko by ty záſię zcżerznił. BierEz I2 (2); ForCnR A2v (2); PatKaz III 92; HistJóz B2; MetrKor 46/46v; FalZioł I 94d (2); BielŻyw 30; RejPs 138v; RejRozpr A4v (4); RejJóz C8 (3); RejKup 18v (6); ZapWar 1549 nr 2657 (2); KromRozm II d2; KromRozm III A4; BielKom D3v (2); LubPs C3v; Abowiem co czyni/ wſzytko zá ſkazánim ſpráwiedliwoſći/ nie zá żądzámi ſwymi czyni GroicPorz g4v; KrowObr 200v; RejWiz 1v (6); Leop Iudic 6/4 (4); y owſzem co Commiſſarze poſtánowią álbo ſkáżą to ma być wſzytko dzyerżano. UstPraw L2; RejFig Bb2v; RejZwierz 121v (2); OrzRozm E4; BielKron 26 (6); Mącz 36a (3); OrzQuin B2v; RejAp 180v; GórnDworz B7 (13); HistRzym 123v; RejPos 68 (4); BiałKat 73v; BielSat C3 (2); Nie mogło ſie lepiey sſtáć bo co duſzá chciáłá/ Tego wſzego doſtátek [...] miáłá. HistLan D4; Y tyś wygrał s ſwemi ſkoki/ Ze cie ieſzcże bolą boki/Y w mieſzku co trochę było/ Wſzytko wirzchem wyſkocżyło. RejZwierc 231v (12); WujJudConf 197; Strum R2; BiałKaz C4v (2); CzechRozm 44v (3); PaprPan C2v (15); SkarJedn 288; KochPs 28 (8); SkarŻyw 242 (2); CzechEp 76; KochSz C3; WisznTr 9 (2); BielSen 14; BielSjem 12; KochPieś 25; PudłFr 7; ArtKanc I3 (7); BielRozm 19; Náiedźie Szłachćicá zuchwalecz [...] owá co było wſzyſtko weźmie/ tylko tego poſtrżeże/ żeby domu nie okrwáwił. GórnRozm G4v; PaprUp C3; ZawJeft 32; GórnTroas 30 (5); KochPij C2; OstrEpit A2v; LatHar 571; KlonKr C2; CiekPotr 13 (4); GosłCast 16 (3); KlonWor ded **5; PudłDydo A2.

Połączenia z dwoma odpowiednikami w różnych pozycjach [w tym: to co... to (118), wszy(s)tko co... to (11), to co... toż (8), to co... to wszy(s)tko (7); odpowiednik poprzedzający zawsze w formie N-A (z wyjątkiem jednego I), przy czym forma ta pełni funkcję innych przypadków (39)] (152): ListRzeź w. 7 (2); BierEz N4; a to tzo mu ſie za krziwdę widzialo/ mſcitz ſie tego niechciál OpecŻyw 13v; HistJóz A3v; LibLeg 6/79 (6); ZapMaz V S 2/335; ComCrac 12; RejJóz F6v; SeklKat L2v; RejKup x4; MurzNT 8v; Diar 44; DiarDop 101 (2); GliczKsiąż Ev (6); Wſzytko to ocż cie prośił nie zbraniałeś tego. LubPs E4v (7); KrowObr A (2); RejWiz 4v (5); Przetoż wſzyſtko coś przywiodł ná nas [...] vcżyniłeś to rozſądkiem prawdziwym Leop Dan 3/31 (2); UstPraw A4v; LeszczRzecz A5; RejZwierz 135v; BibRadz I *5 (10); BielKron 118v (2); To co przed ſię weźmie/ to pilnie á rządnie ſpráwuye. Mącz 169b (2); SarnUzn B8; RejAp AA2 (4); GórnDworz G (6); RejPos 19 (12); RejPosWiecz² 95v; HistLan E2v (2); RejZwierc 16 (9); WujJud 70; RejPosWstaw [41⁴]; BudBib Num 18/8; Ale to: cóm nápiſał/ proſzę żeby to W. Miłość [...] zá wdźięczné przyiąć raczyli. Strum Q3; BiałKaz Bv (3); CzechRozm 4 (11); PaprPan Xv; ModrzBaz [16]v; SkarJedn A5 (4); ták ono/ cżemu ſię był w miłośći Boſkiey y ſłodkośći imienia iego przez cáły żywot przyucżył/ tym ku śmierći idąc wſzyćiek woniał SkarŻyw 293 (5); ZapKościer 1580/5v (2); CzechEp 44 (4); To co był Rák ná morze wegnał wielonogi: Wſzytko znika do kóńcá KochPhaen 21; ReszPrz 20; WerGośc 270; BielSjem 18; ArtKanc A3v (2); GórnRozm K3v; PaprUp F4v; OrzJan 50; JanNKarKoch G2; tym co chćiał wygráć/ tymże tráći. SarnStat 764 (2); SkarKaz 160a (6); VotSzl D3; To com w inſzych narodźięch [!] ſłychał tym ſię ćieſzę CzahTr G3v (2); SkarKazSej 697a; KlonWor 5.

Połączenia z odpowiednikami, których forma wykazuje wykolejenia gramatyczno-składniowe [w tym: forma „to” zamiast innych form przypadkowych lub połączeń przyimkowych tego zaimka (11), „to” zbędnie wprowadzone (6)] (19): OpecŻyw 171; RejKup g5; KromRozm II c2v; Abowiem to/ co obiecał Piotrowi/ y Papieżowi/ nigdy nie ſpełnił obietnice ſwoiey KrowObr 19; RejWiz 184; ſlubuiemy temu doſyć czynić/ co to obiecuiemy. OrzList i2v; Y ná to pięknie pomni/ to co mu przyſtoi RejZwierz 82v (2); Resecro, Záś álbo z nowu vprzeymie á pilnie proſzę/ prozbą zaś odpraſzam/ [...] to o com prośił/ nie proſzę. Mącz 363d (4); SarnUzn C4v; RejPos 251v (3); áby był iáko Bog ziemſki świátem y to co ná nim ieſt/ w wodzie y ná powietrzu y nád zwierzęty [...] władnący. SkarŻyw 259 (2); PaxLiz C2v.

Przysłowia: To mamy w zyſku, co zánieśiem w pyſku. CiekPotr 4.

Gdyż záwżdy gębá plecie o cżym myſli głowá. RejWiz 6v.

WisznTr 8; Lecz ia powiem: co mnie dziś/ iutro záśię tobie. PudłFr 12; PaprUp L4v [ogółem 3 r.].

Co násbyt tám ſmiechu y bieſiády niemaſz Mącz 156d.

nie długo ſie zbędzie co nie z Bogá będzie. CzechRozm 140.

Nye wſſyſtkoć złoto co ſye łſnye. KromRozm I [L3]v; RejWiz 91; LatHar +4v [ogółem 3 r.].

co ſie prętko wznieći to nie długo swieći CzechRozm 140.

Mącz 55c (2); GórnDworz Ff2; ACżći to co ſie sſtáło odſtáć ſie nie może PaprPan Ff4 [ogółem 4 r.].

BierEz N3; WróbŻołt B7 (2); á czo tobie niemiło tego ynemu niecżin SeklKat I2 (4); RejWiz 187v; RejZwierc 34v; PaprPan Ff3v [ogółem 10 r.].

co wcas [!] to s nas Mącz 156d.

CZego zá świéżá ſkorupá náwrzáłá/ Ten zapách będźie w ſobie długo miáłá. KochFrag 38.

co z ocżu/ to z ſercá SkarŻyw 301.

Frazy: »bądź co bądź« (1): Acz mię gryzło Sumnienie/ o czym ſnadź nie wiećie/ Bądź co bądź/ chćiałem zoſtáć Pánem ná tym świećie Prot Bv.

»co (Pan) Bog da(ł) (a. dawa)« [w tym: z odpowiednikami (13)] (18): BierEz N4v; GroicPorz z4v; RejWiz 18v (6); RejFig Aa; RejZwierz 134v (2); Iął płákáć ná ſwe głupſtwo że ſie zle ſpráwował/ A tym co mu był Bog dał niemądrze ſzáfował. HistLan Bv (2); RejZwierc 66; CzechRozm 137; SkarŻyw 56 (2); A gdy kto ieſcze ná tym/ co Bóg dał/ przeſtáie/ Twé pieniądze/ y złoto/ ſtoią mu zá iáie. PudłFr 59.

»co z nas być może« (1): Przydźie podobno prágnąć to/ co z nas bydź może GórnTroas 36.

»i co dalej jest temu podobnego« = i tak dalej, i tym podobne (1): A drugie [cnoty] záſię ſą/ ktore nie przez ſię ſáme ſą dobre/ ále dla końcá/ ku ktoremu ſie ſciągáią/ iáko to/ piſáne práwo/ ſzcżodrobliwość/ boháctwo/ y co dáley ieſt temu podobnego. GórnDworz Ee2.

»i co tam dalej stoi« = i tak dalej [szyk zmienny] (3): GórnDworz P2v; Oto málutki ogień/ á iáko wielki lás zápali? y co tám dáley o tymże ſtoi. KuczbKat (2).

»co diabeł kazał« (3): Conferre omnia maledicta in aliquem, Námowić komu co Diabeł kazał Mącz 205c (3).

»czego się może dorwać« (4): Item zeznal yſch od yarmarku do Iarmarku chodzacz kradl czągo ſzyą mogl dorwacz LibMal 1545/95v (3); KlonWor 36.

»co (się) (do)tycze (a. dotyka, a. tknie)« [w tym: z odpowiednikami (21); kogo, czego (68), o co (4), około czego (1), z strony czego (1); często w funkcji zdania okolicznikowego względu] (74): MetrKor 38/500; BielŻyw Glab nlb 8; GlabGad A2 (4); LibLeg 7/68 (2); SeklKat I2v (3); RejKup ſ6; DiarDop 100; Leop Num 32/4; Abowiem ná on czás poſpolićie wſzędy wykład Grecki był w vżywániu/ Acz y ná tym mieyſcu y ná inych co ſie tknie they liczby/ ieſt nie właſnie poſtáwiony. BibRadz I 28c marg (7); BielKron 213; KwiatKsiąż H4v; Mącz 177b; SienLek 5 (2); A ták iż Włoſzy máią tę ſławę iákoby byli dobremi iezdcy/ czo ſie tycże kſtałtownego tocżenia koniem GórnDworz E3; RejPos 317v; GrzegŚm 10; KuczbKat 85 (2); WujJud 118v; CzechRozm 68v (13); SkarJedn 176; SkarŻyw 293 (4); ZapKościer 1582/27 (3); CzechEp 36 (11); CzechEpPOrz *2v; NiemObr 5 (2); ReszPrz 95; Calep 112a; WujNT Act 28/23 (2); przedſię iednák nie opuſzcżę żebym cżegokolwiek co ſię tycże tey przezacney oſoby przynamniey dotknąć niemiał. WysKaz 40; SarnStat 1251; SiebRozmyśl [A4]v.

»niech(aj) (się) dzieje, będzie, toczy, stanie, uroście co chce« = bez względu na nic, cokolwiek będzie [szyk zmienny] (9 : 5 : 2 : 1 : 1): RejJóz F7v (2); RejKup cc7; OrzRozm H3v; Quicquid est, Bá niechay będźie co chce. Mącz 340d (3); RejAp 119v; RejPos 330v (2); HistLan Dv (2); KochPs 107 (2); KmitaSpit B4; Cóż ná tym? żem ia ſtrácón? niech ſie co chce toczy/ Bych winnym nie zſzedł z świátá/ to tylko w méy mocy. GosłCast 74 (2); KlonWor 79.

»co za tym idzie« (1): Ale gdj v śiebie vważyſz/ iáko nędzne ſą y práwie nápoły w báłwochwálſtwo/ y to co zátjm idzie/ w złe obycżáie y ſproſne záſzły ony Kośćioły Moſkiewſkie SkarJedn 377.

»(o)to(ć) (to) jest co..., co(ż) (to) jest co...« (32 : 16): HistJóz C3; GlabGad G8; otoſci to ieſth czo mowił angioł Gabriel iż da iemu pan bog ſtolecz dawida WróbŻołt ee4v; HistAl E4 (2); MurzNT 21; KrowObr 45v (2); BibRadz I 1c marg (11); BielKron 38; Toć tedy było com miał powiedźieć/ o tym wielkim złączeniu Plánetow zwierſchnich LeovPrzep D; OrzQuin A4; RejAp 88; GórnDworz F3; GrzepGeom G4; RejPos 125v (3); RejPosWiecz² 91; WujJud 257; BudBib c2v (2); Co ieſt co mi maſz opowiedzieć? BudNT Act 23/19 (3); KarnNap B2v; ModrzBaz 107; Oczko 5; SkarŻyw 114 (3); LatHar 4; WujNT Act 2/16 (2); WysKaz 13 (2); PowodPr 65; GosłCast 30.

»co łaska, co za łaską« (2 : 1): LibLeg 10/124v (2); Quod sine molestia tua fiat, Co zá łáską twoyą álbo króm yákiey nielubośćy. Mącz 395a.

»co ma itp.« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „dawać” (6); z odpowiednikami (7)] = według własnych (skromnych) możliwości; bez wyboru (16): ForCnR D4; LibLeg 6/159v (2); RejJóz Dv; Srebrá áni Złotá nie mam: ále to co mam toć dawam. Leop Act 3/6; RejFig Aa4v (2); BielKron 319; Warz co maſz choć iedno stych SienLek 154v; RejPos 10v; RejZwierc 97 (2); WujNT Act 3/6 (3); ale y wſzyſtkiego co kto ma/ náwet y gárdłá ſwego żáłowáćby nie miał. GrabPospR N2.

»(oto a. owo) masz co...« = oto jest to co... (10): RejKup f6; KrowObr 43; Przeto boiąc ſię/ ſzedłem/ y ſkryłem tálent twoy w źiemię/ Otho maſz co ieſt twego. BibRadz Matth 25/25; OrzRozm P2v (2); Maſz coś wiedźiéć ode mnie chćiał. OrzQuin E3; WujJud 256v; PaprPan Y4; SkarŻyw 126; WujNT Matth 25/25.

»co z możności naszej, co w mej mocy« (1 : 1): Diar 76; Dáięć to co w méy mocy GórnTroas 52.

»co się nagodzi« [w tym: z odpowiednikiem (1)] = wszystko jedno co, co się da (4): Co ſie nágodzi/ ſchowáć nie wádzi. BierEz O4v; FalZioł I 14a; GlabGad L3v; KromRozm II a3v.

»co się (na)trafi« = wszystko jedno co; według potrzeby (7): LibMal 1545/98 (2); W stodolie pani wdowa ma część trzecią i co ſię trafi wedlug rozmiary ZapKościer 1580/6v; ActReg 126; Calep 29a (2); Bierze co ſię nátráfi/ iáko ſzcżęśćie pádnie KlonWor 36.

»co się nawinie« [w tym: z odpowiednikiem (1)] (10): Tedy iuż wſzytko tłucże/ co mu ſie náwinie. RejZwierz 139; OrzRozm Q4; BielKron 412v; StryjKron 375 (4); ArtKanc K15v; Weźmie świątká śrebrnego/ y co ſię náwinie KlonWor 9 (2).

»co pocznie« [w tym: z odpowiednikami (15)] = wszystko, zawsze; w każdej swej sprawie (25): RejKup I; BielKom E3v; Wſſytko co yedno pocżnye zdárzy mu ſie ſnádnye. LubPs F4; RejWiz 40; RejZwierz 72; Prot D4; GórnDworz D2 (6); BielSat Gv (2); KochPs 3; SkarŻyw 501; StryjKron 567; KochEpit A2v; Ciebie niewiem iáko zwáć: co pocznieſz/ niegrzeczy: Poſtáwá ſzalonégo/ głos ledwe człowieczy. KochFr 115; BielSen 14 (2); ActReg 158; SkarKaz 85a (2); SkarKazSej 669b.

»co się podoba« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „(u)czynić” (32), „ob(ie)rać (6), „broić” (3), „mowić” (3); z odpowiednikami (16)] = według własnego upodobania, chęci, uznania (56): Diar 33; GliczKsiąż D6v; KrowObr 124v; A ták iuż rácżcie mowić co ſie wam podoba RejWiz 39v; Leop Ios 24/15 (4); BibRadz Gen 19/8 (7); BielKron 12 (5); Facies tamen quod tibi visum fuerit, Iednák vcziniſz coć ſie będzie podobáło. Mącz 494b (2); GórnDworz K7v (2); RejPos 59; RejZwierc 26v (4); RejPosWstaw 42; BudBib 2.Mach 7/16; CzechRozm 248; Bo prawdźiwa wolność/ należy w powśćiągániu złych myśli y wyſtępkow/ nie w ſwowolnośći broienia co ſię komu podoba ModrzBaz 70 (7); SkarJedn 377; SkarŻyw 504; CzechEp [401] (3): NiemObr 55 (2); Polak żyie w Wolnośći/ to ieſt żyie iáko chce/ y czyni co mu ſię podoba. GórnRozm A3v (2); ActReg 20; LatHar 142 (2); WujNT 1.Cor 16/2; SkarKaz 610b; CiekPotr 77; SkarKazSej 667b (2).

»co się Bogu itp. podoba« [w tym: z odpowiednikami (22)] = według woli, przykazań boskich (27): KromRozm I N4v; MurzHist O2; Leop 2.Par 20/32 (2); BibRadz 1.Reg 11/33 (4); RejAp 145v (2); KuczbKat 435; Y chodził drogą Aſy oyca ſwoiego/ nie vchyláiąc ſię z niey/ á cżyniąc wſzytko co ſię Iehowie podobáło BudBib 2.Par 20/32 (4); BudNT Ioann 8/20 [29]; ModrzBaz 81v (2); CzechEp 201; LatHar 182 (3); Abowiem Bog dał w ſercá ich/ áby czynili co ſię mu podoba WujNT Apoc 17/17 (3); Ieſli człowiek nie czynił co ſię podoba P. Bogu: wżdy niechay żáłuie iż nie czynił. SkarKaz 638a (2).

»co popadnie« (1): Iuż więc kto co popádnie káżdy w ſwoy kąt nieſie RejWiz 58v.

»co itp. (po)trzeba, jest potrzebnego, potrzebuje, ma potrzebę, potrzeb« [w tym: komu (52), czemu (2), ku czemu (28), do czego (9), na co (5), dla czego (2), cum inf (4); w nawiązaniu do czasownika „mieć” (12), „da(wa)ć” (11), „sprawi(a)ć (sprawować)” (10), „wiedzieć” (10),„(z)naleźć” (10), „(na)kupić” (8), „(u)czynić” (5), „mowić” (5), „nagotować” (5); z odpowiednikami (119); co jedno potrzeba (22)] (167 : 21 : 17 : 3 : 1): Rzekł Xánt/ ocoć trzebá pytay/ Iedno mi cżáſu niemięſzkay BierEz C (6); OpecŻyw 94v (2); PatKaz III 112v; BielŻyw 83 (2); GlabGad C (3); BierRozm 21; WróbŻołt qq2; LibLeg 11/72v (2); RejPs 55v; RejRozpr Dv; SeklKat T3v; Niewczas cżý ſię téraz wraczacz Dawno było tego macżaċ Czego potrzéba na droge RejKup x3 (4); MurzHist T4v; MurzNT 23v; KromRozm II b (8); Diar 68; GliczKsiąż I5 (3); LubPs K2 (3); GroicPorz v2; RejWiz 51v (4); Leop 3.Reg 9/11 (3); RejZwierz 71v; á wſzytko on ſpráwował co iedno tám było potrzebá. BibRadz Gen 39/22 (8); OrzRozm Dv; BielKron 37v (7); Mącz 50b (10); OrzQuin G; SienLek 45; SienLekAndr a3v; RejAp AA2 (5); GórnDworz E (3); GrzepGeom Q4; RejPos 22v (17); RejPosWiecz³ 99v; A niech iuż hauſknecht będzie wſzytkiego pilnował/ Cżego iedno pan ociec tuby potrzebował. HistLan C3v; KuczbKat 260 (4); RejZwierc 9 (8); BielSpr 12v (4); BudBib c2 (3); HistHel Cv; Strum K3 (2); CzechRozm 2v (3); Maſz tu y groſz y rozum y cne obycżáie/ Owa cżegoć potrzebá tu wſzego doſtáie PaprPan O (16); ModrzBaz 8 (7); SkarJedn 184; KochPs 215; SkarŻyw 318 (3); MWilkHist C3; CzechEp 103 (3); KochFr 63; WerGośc 217; BielSen 13; GórnRozm I4v; KochProp 5; PaprUp A2; ActReg 19 (7); GostGosp 8 (6); Phil D2; ZapKościer 1588/77 (2); GrabowSet Xv; KochFrag 28; WyprPl B2v; LatHar 594; KołakCath C4; WujNT 26 (5); WysKaz 2; SarnStat 20 (8); CzahTr H3v; Przeſtańćieſz ſie fráſowáć: gdyż cżego potrzebá/ W rzecży dobrey pomoże/ y ſam Pan Bog z Niebá. PaxLiz B3v; SkarKazSej 695b.

»co (po)winien« [w tym: z odpowiednikami (9)] (16): RejJóz F2 marg; SeklKat H3 (2); á dla tego záſię co przykro/ zániechywa tego cżynić/ co był powinien GórnDworz Ii5v; RejPos 252v (3); RejZwierc 24v; CzechRozm 248v; ModrzBaz [38]; SkarŻyw 291; NiemObr 151 (2); ArtKanc M4; vczyniłám com byłá winná z miłośći ku niemu. SkarKaz 383b (2).

»co potka« [w tym: z odpowiednikami (5)] = wszystko, co w jego zasięgu (8): Bá káżdy tám do ſiebie co podka to gárnie RejWiz 75 (2); RejZwierz 78v (3); RejZwierc 77v (3).

»czego itp. (po)żąda« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „dać” (7), „otrzymać” (6), „uczynić” (6), „dostać” (5), „odzierżeć” (5); z odpowiednikami (32)] = według własnej (lub czyjej) woli; wszystko (55): O wcżaſnas nám goſcina przyſſla/ poydzieſs s nami/ a tzo żądáſs odzierżyſs. OpecŻyw 29 (5); BielŻyw 113 (2); GlabGad N8; MetrKor 61/224; RejJóz P7; HistAl L8v; Diar 34; BielKom B7; Leop 2.Par 1 arg; Goski A3v; BielKron 62v (9); Compotem votorum facere [...] Vczinić to ócz żąda. Mącz 113d (4); HistRzym 22 (2); KwiatOpis [C2]v; KuczbKat 355 (2); RejZwierc 136; y wſzytko cżego żądáć będzieſz odemnie vcżynię tobie. BudBib 2.Reg 19/38; BiałKaz C4; CzechRozm 66v; ModrzBaz 21 (3); KochPs 28; CzechEp 133 (2); KochPieś 25; ArtKanc F15 (2); PaprUp C3 (2); Calep 784a; GórnTroas 18; LatHar 575; KołakSzczęśl A4; CiekPotr 39; GosłCast 51; KlonWor 66.

»co, czym itp. (prze)może« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „uczynić”(14), „dawać” (5), „nieść” itp. (5), „ratować” (5), „wspomagać” itp. (5); z odpowiednikami (20); czym może nawięcej (2)] = według własnych możliwości; wszystko lub cokolwiek, co jest w zasięgu; bez wyboru; za wszelką cenę (100): BierEz A4v (3); OpecŻyw 28 (2); RejRozpr E2 (2); LibMal 1545/102 (2); RejJóz I5; Drugy ſię ku drzwiam przymyka A czo moze każdy chwyta. RejKup c6v (10); MurzHist T2v; MurzNT 3v; Vpádłego w przygodzye cżym może rátuie RejWiz 7v (8); Leop Iudic 9/32; RejFig Bb6; RejZwierz 31v (4); BibRadz 1.Cor 10/13; BielKron 112v (3); Mącz 418a; Prot Av (2); SienLek 101 (3); RejPos 23 (5); HistLan C2 (2); Widzimy iż bráth brátá radby w cżym mogł podſtąpił á oſzukał RejZwierc 78 (14); WujJud 76v; BudBib b3 (2); HistHel B2; BudNT przedm c6; CzechRozm 82v (2); ModrzBaz [38]v; SkarJedn 250 (2); SkarŻyw 354; Ia záś/ cżym mogę/ tym ſie popiſuię KochSz A2; Potym ich in charitate poſiláią/ cżym mogą nawięcey ReszList 163; WerKaz 304; Ty wiédz naprzód/ iże ia nie to co chce dáię/ Lecz co mogę/ to z chęćią tobie dźiś podáię. PudłFr 60; PaprUp D; KochCn B4; OrzJan 4; WyprPl A4; LatHar +4 (2); WysKaz 39; JanNKar A4v (2); GrabPospR N2v; KmitaSpit Cv (2); SkarKaz 7b (3); SkarKazSej 663a (2); RybWit B3v.

»co (przy)należy (a. zależy)« [w tym: komu, czemu (25) – stanowi (2), urzędowi (1) –, na kogo, na co (15) –na stan (1), na [czyj] urząd (11) –; w nawiązaniu do czasownika „(u)czynić” (16), „przywłaszczać” (6); z odpowiednikami (25)] = według (swej) powinności (56): BielŻyw 19; Diar 60; RejWiz 7v (3); Woiewodowie máią tego doyźrzeć co ná nie należy. UstPraw A2 (6); RejZwierz 83; BielKron 197 (4); Facis quod te dignum est, Cziniſz co ná cię zależy Mącz 88d (6); RejAp 192v; GórnDworz Y; RejPos 46v (6); BiałKat 16 (2); RejZwierc 54v (6); WujJud 210; ModrzBaz 1v (6); ZapKościer 1580/7v; StryjKron 477; GostGosp 18 (4); SarnStat 747; SkarKaz 44a; Sczęśćieś do nas wprowádźił/ z doſtátkiem wſzech rzeczy/ Máiąc/ co przynależy/ wſzytko w mądréy pieczy. GosłCast 17; PaxLiz B3; SzarzRyt C3v.

»co (przy)słusza(-e, -y)« [w tym: na kogo, na co (5), ku czemu (4), komu (2); w nawiązaniu do czasownika „czynić” (4); z odpowiednikami (9)] (19): To cżyń co ná ćię ſłuſze. BierEz M4v; OpecŻyw 59v; MetrKor 40/174; Ktemu baba ma pilno pilnować czo przyſluſza ku łacznemu porodzeniu FalZioł V 24; LibLeg 11/48v; RejRozpr K3v; SeklKat C4v (4); HistAl B2; RejWiz 4v; Goski A5; SienLek 42v; niechay przedſię tho wſzytko powie/ co ku iego cżći przyſłuſzy. GórnDworz D7v; BudBib 3.Reg 14/8; CzechRozm 45v; KlonFlis G; KlonWor 58.

»co przystoi« [w tym: komu, czemu (50), k czemu (1), na co (1), cum inf (7); w nawiązaniu do czasownika „uczynić” (17); z odpowiednikami (53)] (82): RejPs 87v; RejJóz F2 (2); KromRozm I A2 (2); DiarDop 115; GroicPorz mm2; Vmieyże iuż á vcż ſie ſwoy ſtan rozeznawáć/ A coć lepiey przyſtoi/ przy tym rácż zoſtáwáć. RejWiz 19v (2); Leop 1.Mach 8/15; RejZwierz 3 (12); V Boga ſcżęſcie wręku/ prozno dufać zbroi/ Lecż ti przedſię cżiń/ ſynu/ co tobie prziſtoi. KochSat [C2]; Mącz 17b (4); Prot D2v; GórnDworz Ee4 (5); RejPos A2v (2); BielSat D2; RejZwierc Bv (16); BudBib 1.Esdr 3/4; BudNT Philem 1/8; PaprPan H3 (6); ModrzBaz 6 (2); ModrzBazBud ¶5v; SkarJedn 117; ZapKościer 1580/10v; CzechEp kt (6); NiemObr 114; KochPieś 23; Phil H4; KochPij C3; GrabowSet C3; KochFrag 25; WujNT 30 (5).

»co raczy« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „uczynić” (24); w nawiązaniu do czasownika w imp (28), w 2 sg praes (25); z odpowiednikami (7)] = według swej woli, zdania; cokolwiek (41): OpecŻyw 38; RejJóz F5v (4); RejKup e7 (7); RejWiz 120 (5); RejZwierz 53; BielKron 295; GrzegRóżn N4v; Mącz 385d; Iedno práwi zgryś ten orzech/ kthory maſz w gębie/ á potym powieday ná mię/ co raczyſz. GórnDworz Q8v; RejPos 46 (5); Wſzákoż wierę cżyń co racżyſz wſzytko wolno tobie. HistLan A2 (2); RejZwierc 97; WujJud 70; BiałKaz E3; SkarŻyw 188; CzechEp 41; ArtKanc L13; BiałKat 73v; GórnRozm A4v (2); PaprUp K2v; ActReg 58; CzahTr K4.

»co (roz-, przy-)każe itp.« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „(u)czynić” (52); z odpowiednikami (45)] (79): BierEz D2; Otociem zawżdy gotow tzo iedno káżeſs vdzialatz/ to ieſſcże vdzialám. OpecŻyw 150; PatKaz III 128v; BielŻyw 150; RejPs 152; RejRozpr E2v; LibLeg 11/135; RejJóz K2; RejKup b6v (3); KromRozm II c; LubPs hh3; Leop Ruth 3/5 (4); Kiedym był tedym cżynił/ coſcie roſkazáli RejZwierz 10; BibRadz Ex 31/6 (2); BielKron 34v (5); Pendet ab illius ore, Nie śmie nic począć yedno co ón każe. Mącz 288a; RejAp 15; GórnDworz Dd4v; HistRzym 119; BiałKat 326; RejZwierc 53 (4); BielSpr 12v; WujJud 99 (2); Tenże też obraca okręgi ſpráwą ſwą/ áby cżyniły co im roſkázuie po oblicżu okregu ziemie. BudBib Iob 37/12 (3); HistHel B4v; BudNT Luc 3/12; CzechRozm 77 (4); ModrzBaz 101; SkarJedn 191; SkarŻyw 41 (16); CzechEp 113 (2); BielSjem 18; ArtKanc T15; GórnRozm F (2); PaprUp I3v; WujNT Matth 26/20 (3); PowodPr 74; SkarKaz )(3v (3); CiekPotr 91.

»co rozumie« [w tym: z odpowiednikami (4)] = według swego rozeznania (6): MetrKor 38/287; OrzRozm Dv; ModrzBaz 29; Naprzod ich hidzono tzim rozumiano PaprUp G2 (2); Phil H3.

»co się ściąga« [w tym: z odpowiednikami (11)] (13): RejKup Ee; Co ſye ku pokoyowi ſćyąga naſláduymy. KromRozm I C; KromRozm III E8v (2); BielKron 133v; RejZwierc 22; CzechRozm 91 (5); ModrzBaz 54v; ReszHoz 140.

»co ślin(k)a do ust, do gęby przyniesie« [w tym: komu (3); w nawiązaniu do czasownika „mowić” (3); z odpowiednikami (2)] [szyk zmienny] (3 : 3): GlabGad C2; a gdy sią roſzgnyewal thedy tho mowyl czo mv zlyna do vsth przynyosla. LibLeg 7/97v; Quicquid in buccam venit, Co ſlinká przinieſie do gęby. Mącz 27c (3); SarnUzn F6.

»albo co takowego jest« = i tym podobne (1): Splenium, Nieyáki plaſterek yákoby poduſzeczká z chuſt którą ná rány przikłádáyą álbo co tákowego yeſt. Mącz 409c.

»co się [komu] widzi« [w tym: z odpowiednikami (4)] = według swego zdania (11): BierEz C4 (2); LibLeg 11/28v; RejJóz M6; HistAl D5v; ále nye wſſyſtcy yedno czynili/ áni káżdy co mu ſye widźyáło. KromRozm III G7v; BielKom F3; Diar 41; RejWiz 145v; GórnDworz Gg8; ModrzBaz 25.

»co jest wola pańska itp.« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „uczynić” (13), „sprawować” (5); z odpowiednikami (29)] (47): OpecŻyw 2; czo bila boza wolya tho ſſye nad namy ſthalo LibLeg 11/166; RejKup ee3v; Diar 33; RejWiz 186v; BielKron 13 (3); RejAp 18; To cżynić co ieſt Páńſka wola iego RejPos 285v (33); RejPosWiecz³ 99; BiałKat 166 (2); Bądź ná wieki pochwalon/ wiekuiſty pánie/ A co ieſt wola páńſka twoiá/ niech ſye ſtánie. KochPs 135; NiemObr 11.

»co się zabaży« [w tym: z odpowiednikiem (2)] = według własnej woli, swego widzimisię (3): KromRozm I Ev (2); chcą áby im wſzytko wolno było/ y cżynić/ y mowić co ſie zábáży. GórnDworz N2.

»co (za-, po-)myśli« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „mieć” (4); z odpowiednikami (7); co jedno pomyśli itp. (8)] = wszystko (11): MurzNT 13v; BielKom E6v; RejWiz 72v; RejFig Aa; RejZwierz 51v; BibRadz 2.Par 7/11; BielKron 281 (2); tedy to co pomyſliſz mieć/ będzieſz miał HistRzym 65; PaprPan M3v; y pewnieby tego łácno tym ſpoſobem káżdy dowieść mogł: coby iedno zámyślił CzechEp 161.

»co się zda« [w tym: komu (37); w nawiązaniu do czasownika „uczynić” (15), „mowić” (7); z odpowiednikami (15); co się jedno zda (3)] = według własnego rozeznania, woli (42): GlabGad L7; LibLeg 11/161v; KromRozm II y2; Diar 57; BielKom G4v; Mowyą to co ſie im zda bez wſtydu żadnego LubPs O4v; GroicPorz A3; KrowObr 45 (2); Leop Deut 12/8 (2); RejZwierz 24 (2); BibRadz Gen 16/6 (3); BielKron 59v (2); Mącz 190d (3); GórnDworz E4v; HistLan C3; KuczbKat 435; RejZwierc 147v; WujJud 128v; BudBib 2.Reg 19/37 (2); HistHel B (2); ModrzBaz 25v (2); SkarŻyw 337; CzechEp 134 (3); KochPieś 22; PaprUp I2v; Piy ty Włódárzu/ y mów coć ſię będźie zdáło KochPij C4; PowodPr 60; SkarKazSej 689b: Rozmáićie wy ſwoie małżonki łudźićie/ A ſwą wrodną chytrośćią zá noſy wodźićie. Czáſem iedná nie pyta/ weźmie co ſię iey zda ZbylPrzyg A3v.

»co itp. (się) (ze)chce« [w tym: w nawiązaniu do czasownika „uczynić” (113), „mowić” (19), „uprosić” (10), „żądać” (10), „mieć” (8), „działać” (6), „napisać” (6), „spytać” (6), „wybierać (obierać)” (6), „brać (wziąć)” (5); w nawiązaniu do czasownika w imp (116), w con w zdaniu będącym transformacją mowy niezależnej (8), do wyrazu modalnego oznaczającego dozwolenie (38); z czasownikiem w 2 sg (111), w 2 pl (19); w przepisach lekarskich (18): pij w, z czym chcesz itp. (10), warz w czym chcesz itp. (6), omyj w czym chcesz (2); z odpowiednikami (78); co jedno chce (31)] = według własnej woli; wszystko; cokolwiek, obojętnie co (337); BierEz B (4); OpecŻyw 46 (4); Wtweyći to woli/ możeſz vcżynićz tzo chceſz ForCnR A4v (3); PatKaz I 13; PatKaz III 131v (2); HistJóz C3v (2); BartBydg 239; FalZioł I 13a (7); y rzekł im proſcie ocż chcecie á dam wam BielŻyw 160 (3); GlabGad N2; RejPs 115; RejRozpr B3v (4); RejJóz B (2); SeklKat X2 (2); Niechay czo kto chcze to broy Smiercz ſię nikogo nieboy. RejKup Cv (12); HistAl I; KromRozm I D4; MurzHist R; MurzNT 11 (5); KromRozm II mv; KromRozm III G7v (3); Diar 33 (3); BielKom E6v; GliczKsiąż N; LubPs dd4; SeklPieś 31v; KrowObr B4v (4); RejWiz 7 (12); Leop *B4v (6); OrzList c3v (2); UstPraw Ev (2); RejFig Aa6v (3); RejZwierz 30v (4); Bo Pan wſzytko co iedno chce ſpráwuie ná niebie/ ná źiemi/ w Morzu BibRadz Ps 134/6 (6); OrzRozm Lv (4); BielKron 11v (21); GrzegRóżn B2v; KwiatKsiąż E; Utrique data petendi quod velit potestate, Dozwoliwſzy obiemá áby prośili oczby yedno chcieli. Mącz 430d (10); OrzQuin S; SienLek 43v (18); RejAp 152 (2); á thák czo chcecie tho znim cżyńcie GórnDworz Y3 (10); HistRzym 4v; RejPos 49v (9); BiałKat 308v; BielSat C2v (3); GrzegŚm 32; RejZwierc 5v (19); WujJud 197v; BudBib Ier 2/24 (4); MycPrz I [A3]v (3); BudNT Matth 20/16; CzechRozm 3 (14); PaprPan D2v (12); ModrzBaz 9 (4); Ząday mię ócz chceſz/ á otrzymaſz ſnádnie KochPs 4 (2); SkarŻyw A3 (17); KochTr 23; CzechEp 17 (9); ReszPrz 7 (3); ReszList 174; BielSen 16 (2); BielSjem 6 (2); Piſz ty co chceſz/ ſzácowáć ſpraw nie będę twoich PudłFr [2] (2); ZapKościer 1586/63v (3); GórnRozm A3 (5); PaprUp I4v; Phil S4; GórnTroas 22 (2); GrabowSet C2 (2); OrzJan 73 (2); LatHar 318; WujNT 81 (11); SiebRozmyśl F4; SarnStat 191; PowodPr 60 (2); SkarKaz 39a (8); CiekPotr 29 (2); CzahTr Bv (2); GosłCast 25 (2); SkarKazSej 694a (3); KlonFlis E4.

»co żywo, żywie« [w tym: z orzeczeniem w pl (2)] = wszyscy, wszystko (39 : 1): RejRozpr G3v (2); Iuż práwie iáko ná miod bieży tám co żywo. RejWiz 70 (6); RejZwierz 129v (2); BielKron 418; Risus hominum de te erat, Co żiwo ſie z ciebie śmiało. Mącz 356a; RejPos 243; BielSat B3v (4); Przetoż to zá wielki dziw wſzyſcy ſobie mieli/ Owa iż więc co żywo tám w ten cżás bieżeli. HistLan Fv (3); A czo dziś pánie zá mływo/ Bá ſkurcżyłoć ſie co żywo. Ledwa cżáſem do niedziele/ Ieden ſie koruſzek zmiele. RejZwierc 234v (3); PaprPan Z4v; KochPs 69 (2); BielSjem 35; KochSob 62; BielRozm 4 (5); ActReg 156; GrochKal 12; W tobie/ y przez ćię/ zna rádość co żywie GrabowSet N4v; RybGęśli D2 (2); KlonWor 19 (2).

α. W objaśnieniach słownikowych bez polskiego rzeczownika nadrzędnego [w tym: cum part praet pass na -o (94)] (305):

Bez nawiązania (190): Menstruus, Etwas das ein monat weret. Co na myeſſyąc bywa. Murm 8 (5); BartBydg 18b (4); Hexastichon, Co ſześć wierſzy ma. Mącz 155d; Ostracium pavimentum, Co cegłą położono/ Tło. Mącz 271b; Impenetrabilis, Co nie może być przebyto/ nieprzebyty Mącz 289d; Dissipabilia bona, Co łatwie ſie vtráći. Mącz 396a; Tolerandus, Co ma być z dobrą wolą ćierpiano. Mącz 457b; Velivolus, in quo vela volant, W czym żagle latáyą. Mącz 479b (163); Linea ieſt/ co ſye ná Punkty dźieli. GrzepGeom C (3); Collatitius – Co ieſt zebranego, znieſzionego. Calep 237b; Inciduus – Czego ſie rebac niegodzi. Calep 519b; Screabile – Czo wiplwano bycz moze. Calep 956b (15).

Połączenie: »co jedno« (1): Iaculum, Strzała/ Bełt/ álbo to czym yedno może być miotano. Mącz 161d.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »nieco (...) co« (8): Murm 7; Decas, nieco/ co w ſobie dzieſięć ma ſztuk Mącz 79a; Olfactorium, Nieco takowego czego woniáyą Mącz 261d (7).

»to co« (57): Animalis, Zywiący/ to co duſzę ma. Mącz 10a; Custoditimi [!], To co w ſtrażi yeſt. Mącz 75d; Oratum, Proźbá to zwłaſzczá ócz kto prośił. Mącz 269d; Substramen, To co podściełáyą Mącz 415a (46); Excusabile – To co wimowki ieſt godno. Calep 385b; Plebeius ‒ To czo ieſt człowieka poſpolitegob [!]. Calep 813a (11).

»wszystko co« (8): Viscus, quicquid est intra cutem seu pellem praeter ossa, [...] Wſſyſtko co ieſt miedzi ſkoram przez koſćy Murm 56; Vernaculus, Domodny/ właſny/ wſzyſtko zwłaſzczá co w náſzym domu Mącz 485b (7).

Fraza: »co (się) (przy)należy (a. zależy)« [w tym: z odpowiednikiem „to” (32)] (41): Coctivus, To co do wárzenia należy. Mącz 65a; Genialis, Przyrodzona rzecz to co ku przirodzeniu należy. Mącz 144b; Triumphale, Co ku tákowemu wiazdu należy. Mącz 466a (36); Pupillaris – Czo ſieroczie prinariezi [!]. Calep [877]a (5).

Sposoby przekładania: łac. ai a. part m – pol. co... (159), łac. ai m – pol. ai a. part + co... (42), łac. ai a. part n [w tym pl (2)] – pol. co... (30), łac. ai m – pol. co... + ai a. part (4), łac. ai m + quod... – pol. co... (3), łac. ai m – pol. sb + co... (2), łac. ai n + quod... – pol. co... (2), łac. ai m ‒ pol. co... + sb (1), łac. ai n – pol. co... + sb (1), łac. ai n – pol. sb + co... (1), łac. ai m – pol. av + co... (1), łac. sb – pol. co... (43), łac. sb – pol. sb + co... (15), łac. sb – pol. ai + co... (1), łac. sb + quod... – pol. co... (1), łac. av – pol. co... (1), łac. quod (quidquid)... – pol. co... (3), łac. ea quae... – pol. co... (1).

β. W strukturach powtórzeniowych (122):

1) W zdaniu podrzędnym po formie osobowej czasownika „mieć” powtórzenie bezokolicznika od formy osobowej użytej w zdaniu nadrzędnym [przeważnie z czasownikami wyrażającymi obowiązek, konieczność, przeznaczenie; w tym: z czasownikiem „uczynić” (12); czasownik zdania nadrzędnego w praet – „mieć” w praet (12), vb w imp – „mieć” w praes (12), vb w con – „mieć” w praes (5), vb w fut pf – „mieć” w praes (2), vb w praes –„mieć” w praes (1), vb w imp – „mieć” w con (1), vb w con – „mieć” w praet (1), vb w con – „mieć” w con (1), vb w part praet act av – „mieć” w praet (1); 2 sg (12), 1 sg (3), 1 pl (2), 2 pl (1)] (36): FalZioł V 104v; O by ludzie rozmyſlali czo maią rozmyſlać, rozumieli czo maią rozumieć [...] ſłyſzeli czo maią ſłyſzeć [...] wewſzemby powolnoſć mieli BielŻyw 170; KromRozm II 13; KrowObr 64; BielKron 319; Operibus patratis, Zrobiwſzy co miał zrobić. Mącz 284c (6); OrzQuin O2v; Vcżże ſie tu moy miły Krześćiáńſki brácie/ cżego ſie thu s tey Roſpráwy ſwiętey náucżyć maſz RejPos 347 (2); BiałKat 21 (2); RejZwierc 92v (2); WujJud 104; BudBib Os 9/14; SkarŻyw 41 (4); GrabowSet C3v; CiekPotr 74; Cobyś miáłá ná ſię wdźiać/ wdźiey ná corkę ſwoię ZbylPrzyg B.

Połączenie: »co jedno« (1): żeby cżynił to co iedno cżynić ma CzechRozm 89v.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »to (...) co« (4): GroicPorz i3v; BiałKat 28v; CzechRozm 89v; iż nie ze zmowy/ nie dla przyiáźni/ y záchowánia/ y towárzyſtwá iákiego/ to o nim mowił/ co mowić miał SkarKaz 514b.

»co... to« (1): tzo máſs cżynitz/ to cżyń rychléy OpecŻyw 94v.

»wszytko... co« (1): iż ſie iuż wſzytko wypełniło/ co ſie zá nędznego cżłowieká wypełnić miało RejPos [105].

2) W zdaniu podrzędnym po strukturze „co ma być” part praet pass na -o od czasownika użytego w zdaniu nadrzędnym (8): BielŻyw 170 (2); SeklKat L3; ták iż czo ma być ſłuſznie pogániono áby pogánić vmiał RejZwierc 21; Co ma być odkupiono [...] odkupiſz ſzácunkiem śrebra BudBib Num 18/16; CzechEp 99.

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »to... co« (2): RejPos 253v; Day mi miły Pánie [...] to miłowáć/ co ma być miłowano LatHar 594.

3) W obu zdaniach ten sam wyraz w tej samej formie – wyraża fakt, który nie wymaga dalszego komentarza; potwierdzenie; lekceważenie [zawsze w połączeniu z odpowiednikiem „to”] (18):

cum vb (14): yako ya tho wyem ysz czo brala anna Gaszyorow[s]ka tho brala. ZapWar 1532 nr 2401 (2); Odpowiedziál Pilát: Czom napiſál tom napiſál. OpecŻyw 140; A ſnadz lepiey co dáć to dáć RejRozpr E2v (3); RejKup t5v; RejWiz 139v; Leop Ioann 19/22; Mącz 338a; Wierę ia niedbam czo on mowił to mowił RejZwierc 27v (2); LatHar 735; WujNT Ioann 19/22.

cum ai i pron [w tym: cum ai G sg n (2), N sg n (1)] (4): bo co głádkyego tho głádkyego/ á co żádnego to żádnego. GliczKsiąż P8v; ále tho ieſt pánem być/ ludzie kthorzy tego ſą imieniá godni/ co ich to ich/ mieć pod ſwą mocą. GórnDworz Iiv; WyprPl B2v.

4) W obu zdaniach ten sam czasownik w tej samej osobie i liczbie, przy czym w zdaniu nadrzędnym występują określenia dalsze; zdanie podrzędne może być zastąpione słowem „wszystko” lub w ogóle opuszczone [w tym: zdanie podrzędne w postpozycji (8); w zdaniu podrzędnym praes – w zdaniu nadrzędnym praes (30), praet – praet (23), praes – imp (5), praet ‒ praes (1), praes – con (1); 1 sg (19), 2 sg (6), 2 pl (4)] (60): RejPs 55v; Co cżyniſz/ cżyń co rychley. Leop Ioann 13/27; BibRadz Ioann 13/27; BielKron 66v (3); SarnUzn B6v; HistRzym 20; y dobrze á práwie mowili/ co mowili. RejPosRozpr b3v; BudNT 2.Cor 1/17 (2); LatHar 650; co ia powiedam; iáko mi mowił Oćiec ták powiádam. WujNT Ioann 12/50 (4); WysKaz 7; GosłCast 61.

Połączenia: »co jedno« (2): CzechRozm 24v; á cżego iedno żąda/ przez zaſługi Páná Iezu Chryſtuſá żąda. LatHar [+11].

»co... tedy« (2): RejPos 296; Páweł też tákże co mowił/ tedy pewnie nie o tym mowił/ ná co ty ſłow iego vżywaſz CzechRozm 66.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »nic... co« (2): CzechRozm 24v; á bez niego nic ſię nie sſtáło co ſię sſtáło. WujNT Ioann 1/3.

»to (...) co« (14): GórnDworz F8v (3); RejPos 296; RejPosWstaw [22³]; to co poſtánawiał zle poſtánowił CzechRozm 100v (2); CzechEp 97 (4); dowiodę tego/ że to co mowię/ prawdę mowię. GórnRozm E4v; LatHar 591; WujNT 1.Cor 10/20.

»co... to« (11): yako czo ya brala thom brala wdomv wlasznym ZapWar 1532 nr 2401 (9); LibLeg 11/70v; co piſmo przywłaſzcża duchowi cżłowiecżemu/ tho mu przywłaſzcża poki ieſt w ćiele GrzegŚm 48.

»to co... to« (1):tho czo trzimamy tho trzimamy zapravem nasem ZapWar 1538 nr 2521.

»wszy(s)tko... co« (10): Leop 1.Mach 13/34; żem nie bez przycżyny to wſzytko cżynił com nád niem vcżynił BibRadz Ez 14/23; RejPos 39 marg; BudBib Ez 14/23; poniewaſz wſzytko co Duch S. ma/ od ſyná ma SkarJedn 279 (2); SkarŻyw 393; LatHar 56; SkarKaz 39b; SkarKazSej 667a.

γ. W zdaniu zawierającym podkreślenie identyczności składników w paralelnych członach (382):

1) Wprowadza składnik eliptyczny [w tym: elementami różnicującymi są podmioty (75) ‒ inf (7) ‒, dopełnienia dalsze (56), okoliczniki (28), orzeczniki (20) ‒ inf (6) ‒, dopełnienia bliższe (6), przydawki (1); identyczność podkreślona wyrazem „też, takież” (20)] (186):

Elipsa w zdaniu podrzędnym (152):

Bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym (13): zwykli oni więcey ſtrzedz tego co im napiſali Rábieiowie/ niż co Moiżeſz álbo Prorocy. BielKron 463 (2); SkarŻyw 92; CzechEp 374; NiemObr 37; ReszPrz 12 (3); ActReg 15; wſzákże nie co ia chcę/ ále co ty. LatHar 707; Gdyż co naprzod Bog potym wiele ludźi widzą CzahTr K2v; O ſobie/ co o tobie/ dźierżeć mi przychodźi GosłCast 71; PaxLiz C2v.

W konstrukcji anakolutowej (1): rádczéy bym vwierzył/ że pomiérſknienia/ źiemie drżénia/ álbo té odmiány/ któré iſtotné być widźiém/ tákiégo/ co y náſzym ćieplicam/ y inſzém ná świećié rzeczam/ przynieść mogą Oczko 30v.

Przysłowie: Co dziś iednemu to potym drugiemu bywa BielKron 129v (2); MycPrz II C4v [ogółem 3 r.].

Połączenia: »co i« [w tym: toż co i (39), to co i (16)] (69): Ale mlecż też to cżyni czo y Lactuka FalZioł [*8] (4); KromRozm I K4; MurzNT 8v (2); KromRozm II c3v; Diar 78; Leop AAA4v; OrzList b3v; Oto widźiſz że ſię tym to przydáło co y onym budownikom wieże Babel GrzegRóżn I3; Mącz 199a (2); Myſzotrzéw/ tóż co y muſzec/ iedno więtſzy rodzay. SienLek X3 (2); GórnDworz E4 (2); GrzepGeom K4; A toż też y o tym krzcżeniu rozumieć mamy co y o piciu kielichá RejPos 313v (2); RejZwierc 206; CzechRozm 106 (4); ModrzBaz 85v; SkarJedn 284 (2); Oczko 30v; SkarŻyw 92 (4); KochTr 16; Z ktorych ſłow toż też co y z Ewánieliſtow vpátruię CzechEp 314 (15); NiemObr 9 (4); KochMRot B2v; GórnRozm C (2); ActReg 87; GórnTroas 5; OrzJan 30; Ták iż toż ieſt nábyć kośćiołá krwią właſną/ co y przez krew właſną. WujNT 483 (3); SarnStat 826; Aczkolwiek máło nie wſzytko ieſt w tey mierze w zakonie y v Prorokow/ co y w Ewángeliey SkarKaz 311a (2); CzahTr C4v (2); GosłCast 16.

»co i pierwej« [w tym: to co i pierwej (3), toż co i pierwej (3)] (7): SienLek 147; GórnDworz E8v; Lecż S. Iágnieſzká toſz co y pierwey mowiłá SkarŻyw 68; StryjKron 616; GórnRozm D2v; ActReg 15; GosłCast 27.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia [w tym: odpowiednik w formie N i A (123), w formie G zależnej od przeczenia (2), w formie innych przypadków (12)]: »onoż (...) co« (2): á ia odpowiem onoż co dawno GórnRozm G2v (2).

»tak... co« (1): Przeto ták trzebá o Páwle rozumieć/ co y o inſzym káżdym cżłowieku CzechRozm 243v.

»to (...) co« (43): FalZioł [*8]; LibLeg 9/50; KromRozm II a3v (2); boć w ſzkole nye vcżą tego/ cżego domá GliczKsiąż Lv; Leop AAA4v; OrzList b3v; GrzegRóżn I (2); Mącz 199a (2); SarnUzn B6v; GórnDworz E8v (2); GrzepGeom H2v; RejZwierc 99; CzechRozm 106 (3); PaprPan O2; KochPs 44; SkarŻyw 368; CzechEp 93 (5); NiemObr 37 (2); KochFr 39; ktoryby to dźiś co wcżorá/ to ſiedząc co ſtoiąc piſał y vcżył. ReszPrz 54 (3); BielSen 14; GórnRozm C3 (2); Bo gdyż téż o to ſzło Włádyſłáwowi z Amuratem/ o co teraz wáſzéy K. M. z Solimanem OrzJan 117; LatHar 186; WujNT 343; SarnStat 264; GosłCast 16 (3).

»co...to« (8): BielKron 129v; Co do iednych to y do drugich Pan wſkázowáć racży. RejAp BB marg; MycPrz II C4v; BiałKaz F2; ReszPrz 15; Co między pieniędzmi złoto/ Co Mieśiąc między gwiazdámi/ Toś ty ieſt miedzy dźiéwkámi. KochSob 68; SkarKazSej 697b.

»to co... to« (1): A to co o Stárośćich ſądźięch [!], to y o innych Iuriſdiciach ſie rozumié. SarnStat 749.

»to samo co« (1): Gdyż to ſámo co thu mowią/ oprzyſtąpieniu Ezáiaſzowym do prorokiniey oney CzechRozm 135.

»toż (...) co« (69): KromRozm I Kv (2); MurzHist L4; MurzNT 8v (2); Diar 78; SienLek 147 (3); GórnDworz Cc2v; GrzepGeom K4; RejPos 313v (2); HistLan D4; RejZwierc 206; BudBib I 416d marg; BudNT Ev marg; CzechRozm 267v; że toż ieſt ná koniu śiedźieć/ co koniem ſpráwowáć ModrzBaz 19v (5); SkarJedn 18 (3); KochOdpr C2; SkarŻyw 68 (2); KochTr 16; StryjKron 616; CzechEp *2v (14); NiemObr 9 (2); KochMuza 27; KochMRot B2v; GórnRozm C (2); ActReg 87; GórnTroas 5 (2); OrzJan 30; WujNT 67 (4); ponieważ /cz/ ſámo bez punktu, znáczy tóż co z punktem JanNKar E2; SarnStat 143 (2); SkarKaz 486a (5); CzahTr C4v (2).

»co... toż« (1): Czego ſobie, tegoſz ſwym przyiaćiołom życzę CiekPotr 6.

»wszy(s)tko (to) (...) co« (12): FalZioł V 4v; GroicPorz vv; iż białagłowá wſzytko to vmieć może/ co męſzcżyzná GórnDworz X6 (3); RejPos A2; BielSat G; SkarŻyw 160; CzechEp 352 (2); WujNT 319; SkarKaz 311a.

Elipsa w zdaniu nadrzędnym (34):

Bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym (2): Co Kryſtus wziáwiał dawno/ dźiś iego poſłowie. LeovPrzepSamb b4; BiałKat 166.

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »co... to« (32): GlabGad H8v; MurzNT 8v; BibRadz 4.Esdr 3/10; co on Tátarom dawał/ to iemu Tátárowie BielKron 404 (3); KochSat B3; RejAp 6 marg (3); RejPos 334v; BiałKaz E3v; CzechRozm 16v; iuż co iedney náturze właśnie należy/ to drugiey iuż niewłaśnie NiemObr 116; ReszPrz 15 (18).

2) Wprowadza składnik nieeliptyczny [w tym: elementami różnicującymi są podmioty (111), dopełnienia dalsze (57), okoliczniki (23), dopełnienia bliższe (3), orzeczniki (1), przydawki (1); identyczność podkreślona jest wyrazem „też, takież, także” (33)] (196):

Bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym [w tym: brakujący odpowiednik przybrałby formę „tego” zależną od czasownika z przeczeniem (1), inną formę przypadkową (1)] (43): OpecŻyw 29; By ty wiedźiáł tzo my wiémy/ podobno by woláł milcżećz? ForCnR D3v; RejPs 124; MurzHist I; MurzOrt B2; MurzNT Matth 15/18 (3); przeto y my nieprzydawaymy/ tzego on nieprzydał KrowObr 200; Leop Iudic 9/48 (2); BielKron 43v (2); GrzegRóżn I2; RejAp 17v marg (2); GórnDworz Kk7; RejPos 37 (4); RejZwierc 197 (3); WujJud 170; SkarŻyw 135 (2); CzechEp 52; ReszPrz 12 (2); PaprUp E3; GostGosp 106; Cżym ſię ty brzydźiſz/ niech ſię ia też brzydzę LatHar 270; GórnTroas 66; WujNT Matth 13/17 (6); PowodPr 6; SkarKaz 607a; SkarKazSej 698b.

Połączenie: »co i« (3): mami za tho yz pan woyewoda bedzie mial przed oczima tho czo y mi mami LibLeg 10/150v; OrzList fv; Mącz 392b.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia [w tym: odpowiednik w formie N i A (114), w formie G zależnej od przeczenia (21), w formie innych przypadków lub połączeń z przyimkiem (15)]: »co... co« (1): ná co nam téż Polakom pewnie przyydźie/ tymże obyczáiem y drogą/ ná co y Czechom było przyſzło. OrzQuin Z2.

»nic ... co« (2): MurzNT 38v marg; Nic nie ma v nich duchowny czegoby świecki nie miał. SkarKaz 608b.

»ono ... co« (1): áby y ono v nas w obycżáiu było/ co bywáło v ſtárodawnych Rzymian ModrzBaz 44v.

»to (...) co« (85): ij proſſa tego czego lotr proſyl vcyebye BierRaj 20; OpecŻyw 145; PatKaz II 31v; LibLeg 10/150v; HistAl G2; MurzHist S4v; MurzNT Luc 10/23; Diar 86; DiarDop 108; GliczKsiąż I4; GroicPorz hh2v; KrowObr B2v (4); żeć wiele Prorokow y ludzi ſpráwiedliwych prágnęli to widzieć co wy widzićie Leop Matth 13/17 (3); BibRadz Lev 15/6; OrzRozm E2v; BielKron 14; Mącz 392b; OrzQuin D4 (3); SarnUzn H6; RejAp 15v (2); GórnDworz N (4); GrzepGeom A3v (3); HistRzym 11; RejPos 75 (9); ieſliże cie Pan Bog kiedy w iákie poſtronne kráie álbo w rozne narody obroći/ mieyże też to ná piecży co przed tym też wielcy á zacni ſtanowie miewáli. RejZwierc 23v; Cżyli tego Chriſtus/ Piotr/ Páweł niegodźien/ cżego Luter/ Philip/ Kálwin godźien? WujJud 47 (2); WujJudConf 67; BudBib b4v; BiałKaz D2v (2); CzechRozm 35 (6); SkarŻyw 80 (4); StryjKron A6; CzechEp 29 (12); NiemObr 125; ReszList 177; Szalone dźieći/ iákoby nie ſobie To nárządźiły/ co nárządzą tobie? GrochKal 24; ActReg 46; WujNT Luc 10/23 (2); SkarKaz 155b (3); SkarKazSej 677a.

»co... to« (28): PatKaz I 4v; KrowObr 201v (5); Quod mihi precaris idem tibi reprecor, Czego mi życziſz/ tego ya też tobie záś życzę. Mącz 320c (2); RejAp 6v (3); RejPos 259v; RejZwierc A5 (2); PaprPan Y4v; ModrzBaz 101; SkarŻyw 320; ReszPrz 21 (3); GórnTroas 73; Bo co ieſt fundáment w budowániu; to ieſt głowá w ćiele WujNT 68 (4); WysKaz 37; wiedząc iż co oni vczynią ná źiemi/ to Chryſtus vczynił ná niebie. SkarKaz 207b (2).

»to co... to« (4): KrowObr 138v (2); bo to co ty zowieſz Státut/ to po łáćinie zową Lex OrzRozm S4; BielSpr 46v.

»toż ... co« (10): OrzList fv; OrzRozm O4; OrzQuin Z3v (2); GrzepGeom G2 (2); RejPos 116v (2); Nowy Rok. TOż będźie w tym idącym/ co z zchodzącym było PudłFr 7; OrzJan 23.

»co ... toż« (2): BibRadz Gen 31/35; co on ſwemu pánu vcżynił/ toż iemu vcżyniono BielKron 172v.

»wszy(s)tko (...) co« (15): Wſziſtko mi ſie podoba/ co ſie też y tobie podoba Mącz 72c; RejAp 110v (3); wſzytko ſie nam sſtánie co ſie sſtáło tym pielgrzimom RejPos 112v (3); WujJud 36v; BudBib 3.Reg 2/26; SkarJedn 280 (2); SkarŻyw 91; CzechEp [411]; WujNT 372; SkarKaz 157a.

»wszytko co ... to« (2): Wſzytko co Ociec cżyni/ to też y Syn cżyni. RejAp 4v; WujNT 600.

δ. Wprowadza zdanie okolicznikowe warunkowe: w zależności od tego co [w tym: w zdaniu podrzędnym połączenie dwóch lub trzech zaimków względnych (12); zdanie podrzędne w postpozycji (9)] (16): Takież drudzi byli zwani Trawianie Drzewianie, iako gdzie cżego wiele było. MiechGlab 44; KrowObr 80 (2); RejWiz 39; Appellácya ma być ná wielkie roki álbo ná Syem wálny co z nich pierwey prziydzye. UstPraw G3v; RejFig Ccv; RejZwierc 27v; BudNT Act 4/33 [35]; StryjWjaz C2v; á w co ktory Ruśin zmierzy/ áli Albo Koń/ álbo ſam Mąż/ ná ziemię ſie wáli. StryjKron 230; Cżynow wſzelákich w folwárcech przycżynić/ gdźie co ieſt: gdźie dębiná/ tám koły/ ſłupy: gdźie ſośniná/ tám żerdźi/ dyle: y wſzelákie cżyny/ tám gdźie co ieſt GostGosp 86 (4); ále co ſtan każdégo nieśie; ſzláchćić niech ná woynę iedźie: kápłan niech żołniérzá wypráwi OrzJan 123.

Fraza: »co kto lubi« (1): Wy tedy/ co kto lubi/ moi towárzyſze/ Pijćie/ grayćie/ miłuyćie KochFr 58.

ε. W konstrukcjach cum inf (lub ich wariantach) wyrażających istnienie lub brak pewnego elementu niezbędnego do realizacji danej czynności, sygnalizuje ogólnikowo ten element (664):

1) mieć, nie mieć, jest, nie ma co + inf [w tym: mieć, mający, miewać (152), nie mieć, nie mający (236), jest (a. było itp.), bywa (91), impers nie ma(sz) (a. nie było, nie będzie itp.), nie bywa – z dopełnieniem (110), nie ma – z podmiotem (2), nie ma(sz) a. nie mieć (14); szyk: mieć itp., co, inf (526), co, mieć, inf (16), mieć, inf, co (9), co, inf, mieć (7), inf, co, mieć (3), inf, mieć, co (3); cf też szyk z elipsą] (605): niemam ći czym tey lutoſći odſlużyć álbo oddać March¹ Wiet Av; BierEz A4v (4); OpecŻyw 25 (3); ZapWar 1527 nr 2382; FalZioł V 42v (2); GlabGad H2 (2); March³ V7v; LibLeg 6/191v (3); RejPs 203v; A ták niemáſći ocz ćiążyć Obádwáſćie nie dáli nic RejRozpr B3v (3); nie będzieć pochwili panie wecż nalewać RejJóz O3 (5); SeklKat Y4; RejRozm 404; RejKup d8 (9); KromRozm I N2; By nie miał K(rolewska) J[M] praemiari czym godnych a zasłużonych Rzeczypospolitej, wielką by szkodę Rzeczpospolita z tego miała Diar 74 (4); DiarDop 110 (3); BielKom F3v; GliczKsiąż Hv (3); LubPs A5v (2); GroicPorz B4v (3); SeklPieś 19; KrowObr 75v (2); A s they przycżyny ſłuſznie ſie nie będzyeſz miał ocż gniewáć/ ieſlićby ſie czo nye podobáło. RejWiz A8 (9); Leop Luc 11/6 (2); UstPraw E2; Abowiem od tych chwaſtow/ nie bywa co chowáć. RejZwierz 100v (4); dla thego żeſmy bydłá czym kármić nie mieli BibRadz Gen 47/4 (7); OrzRozm K4v (3); bo to máły ſtrách nieprzyiaciel [...] kto ma rozum á cżym odeprzeć ná ten cżás BielKron 107 (12); Mącz 16c (4); Prot D4v; OrzQuin D4; SienLek 18v; RejAp 152v; Niema ſie co podobáć/ kiedy kto máiąc ſwe włoſne Polſkie ſłowo/ zárzućiwſzy ono/ pożycża ná iego mieyſce s cudzego ięzyká GórnDworz F2v (9); RejPos 34 (10); BiałKat 228v (2); BielSat B4 (2); HistLan B (2); tu káżdy obacżyć ſnádnie może/ ieſliże ſie to ocż ieſt fráſowáć RejZwierc 154 (19); BielSpr 46v; WujJud 248; BudBib c (3); MycPrz I Cv; Strum P3v (2); BiałKaz K4v (2); BudNT Matth 18/25; CzechRozm Av (8); PaprPan F4v (8); ModrzBaz 78 (4); ModrzBazBud ¶6; SkarJedn 196 (4); KochOdpr C2v; KochPs 72 (4); iuſz zle o nas/ niemáſz ſię cżym żywyć. SkarŻyw 101 (11); KochTr 17; MWilkHist D2; StryjKron 612; CzechEp 93 (4); NiemObr 15 (2); KochFr 31 (3); ReszList 167; WerGośc 235 (2); WerKaz 300; KochPieś 23; PudłFr 9 (2); BielRozm 13 (3); GórnRozm H4v (3); ZawJeft 43; drudzy ta^m niemaią zczegoly nagradzać ActReg 7 (5); GostGosp 28 (2); GórnTroas 67; WyprPl A4v; ábowiem przyiaćiel moy przyſzedł do mnie z drogi/ á nie mam co przedeń położyć. WujNT Luc 11/6 (4); SiebRozmyśl F3v; KmitaSpit C2v; PowodPr 18; SkarKaz 81a (5); żeby ná káżdy czás odbieráć co mieli. VotSzl Ev (2); CiekPotr 9 (7); CzahTr Iv; GosłCast 36 (3); SkarKazSej 663a (3); Gdy widźi iż ieſt co ſkuść/ ſkubie więc proſtaká. KlonWor 18 (5).

jest, nie masz komu, czemu (4): RejRozpr F2v; GórnDworz I3; ieſt ſie wielu rzecżam cżemu zádziwowáć ocżom náſzym. RejPos 270v; Przypátrzże ſię tu [...] ieſli ſię tu ieſt tobie w cżym kochác [!] WerGośc 236.

cum ai [w tym: cum G sg n (11), w składni zgody (9)] (20): RejKup c5; Zły gdy ſie nye ma mśćić cżym inym/ tedy ſie vſzcżypliwą powieſcią mśći. LubPs O4v marg; GroicPorz q4; KrowObr 161; LAndo Papież będąc oſobliwy/ nie maſz o nim co złego y dobrego piſáć BielKron 173v (4); GórnDworz H3 (2); RejZwierc 175; MWilkHist C2; StryjKron 46; CzechEp 96; GórnRozm A2v; byłoby co innego czynic y walnieyszego y potrzebnieyszego, aniemey głowy tym mięszac ActReg 166; KochCzJan A3; WyprPl B2; áby [...] Czytelnik miał ſie czym zábáwić krotofilnym SarnStat 1224; SkarKazSej 701b. W charakterystycznych połączeniach: co dobrego, godnego, in(n)ego (inszego) (8), czym itp. in(sz)ym (8), krotofilnym, co potrzebniejszego, prawdziwego, walniejszego, złego.

Z koncówką trybu przypuszczającego + inf (5): On niema czim by za krycz rzyc RejKup v8; OrzQuin G3; HistRzym 128v; GrabowSet C4; gdyż nie mieli coby ku niey przydáć. WujNT Gal 2 arg.

Z elipsą inf domyślnego na tle zdania nadrzędnego [w tym szyk: mieć itp., co (34), co, mieć (4)] (38): MetrKor 40/816; Bo kiedy iuż niebędzie nic Dopieroby chćiał rządnym być Ano było ſnádz lepiey wczás Niż teraz gdy náczym niemáſz RejRozpr I2v (2); GliczKsiąż M7v; GroicPorz ſ3; RejWiz 125v; RejFig Aav (3); BielKron 131v (3); SarnUzn D2; GórnDworz H5; A dla tegóż/ że nie było co/ nie chćiałem tu tego przypiſać. GrzepGeom M4v; RejZwierc 143 (2); MycPrz II B2 (2); Strum P4v; Obyeraycieſz macie w cżym ktory wam będzye mił. PaprPan Ffv; KochOdpr A2; CzechEp 96 (2); KochFr 35; Smiéymy ſye/ czy niémáſz czemu KochSob 59; bá y mowić o tym nie máſz oczym. GórnRozm Cv; ActReg 155 (2); GostGosp 32 (2); KochFrag 46; OrzJan 101; LatHar 650; JanNKar D2v; CiekPotr 25 (2); KlonWor ded **3.

Z elipsą inf domyślnego na tle sensu zdania i z okolicznikiem (3): Ledwoby ku obronie w czym á ná czym mieli. MycPrz I B2; KochPieś 34.

Frazy i zwroty: »nie masz (a. jest) się czego bać (a. obawać), lękać; (nie) mieć się czego bać, czego, za co lękać; nie mający się czego bać« (3 : 1; 2 : 1 : 1; 1): a zaiſte śię ieſt czego lekac [!]. MurzHist F4v; MurzNT 18v; Ociosus a metu, Nie máyący ſie czego bać. Mącz 259a (2); Prot D4v; RejZwierc 14 (2); GórnRozm C2v; OrzJan 82.

»jest (a. nie masz) co chwalić« (10): KromRozm III N4; Ták záprawdę nyemáſz co chwálić gdi ocyec doma chowa náucżycyelá ſynowi GliczKsiąż L; GórnDworz L4 (2); Tego vcżynku [...] chwalić niemogę/ wiem teſz/ że ich śiłá było [...] ktorzy to [...] gánili/ iákoſz co chwalić niebyło. BiałKaz K2; CzechRozm 233; ModrzBaz 18; CzechEp 296; WerGośc 260; SkarKazSej 663a.

»nie masz, nie mieć czego czekać« (2 : 1): BielKron 200v; iuż nie było cżego cżekáć iedno ſądu ſrogiego RejPos 33v; ActReg 84.

»(nie) mieć co czynić, działać; jest co czynić« [w tym: z kim, z czym (46) – z sobą (26)] (67 : 1; 4): ComCrac 21v; RejRozpr Av; RejJóz A4 (2); LibLeg 11/166; RejKup c5 (4); RejWiz 5v (2); BibRadz 2.Par 35/21; iż wiedząc iż Cezarz miał co cżynić z Sáráceny/ wthárgnęli mu w źiemię Ruſowie. BielKron 347v (16); LeovPrzep G3v; Mącz 62a (2); Prot B2v (3); GórnDworz T4 (4); BielSat Gv; RejPos 20 (2); HistLan ktv; cżytay ty kſiąſzki niemaſzli co dzyáłáć RejZwierc 120v (4); BudBib Sap 13/13; MycPrz II Bv (4); BiałKaz H4v; CzechRozm 51 (4); SkarŻyw 333 (3); StryjKron 345; CzechEp 79 (2); BielSen 14; PudłFr 75; dosyc mąmy zsobą co czynic, iesczebysmy Tatary mieli ActReg 185 (5); gdyż w káżdym domu záwżdy ieſt co cżynić. GostGosp 28; KmitaSpit A4; VotSzl E2v.

»(nie) mieć, nie masz (a. (nie) będzie) co dać« [w tym: w formie zaprzeczonej (11)] (10 : 3): Ktho nie ma co dáć/ muśi v drzwi ſtać. BierEz Sv (2); SeklWyzn g3v; RejKup g8 (3); MurzHist A4v; RejWiz 72; GórnDworz Ff; HistRzym 62v; Kto kradał niech iuż nie kradnie. lecż rádſzey niech robi/ [...] áby miał co dáć potrzebuiącemu [ut habeat impertiri opus habenti]. BudNT Eph 4/28; SkarŻyw 452; KochCn B3v.

»(nie) mieć, nie ma zacz (a. za co) dziękować« (5 : 3): Ia nie mam zacz dziękować po diable mi tuſzy RejJóz K (3); RejKup p4v; OrzRozm L3v; Y ſłuſznie mu Polacy zacż dziękowáć máią RejAp [Ff5]; KochFr 82; SarnStat 314.

»nie masz (a. było) co ganić« (10): RejKup m8v; O Pyetrze piſſe Páweł/ iż było co wnim gánić KromRozm I C3v; KromRozm II q2; W Koſćielnym ſpiewániu niemáſz co gánić. WujJud 186 marg (3); BiałKaz K2; Strum M4v; SkarŻyw 589; CzechEp 33.

»(nie) mieć, nie masz co jeść« [w tym: w formie zaprzeczonej (16)] (20 : 3): OpecŻyw 59; RejRozpr F2v; áby cżłowyek ten ktory rzemyęſlá pátrzy/ myał co yesć y pić GliczKsiąż G7v; BibRadz Gen 47/13 (3); BielKron 192 (4); GórnDworz Q6v; BudBib Eccli 29/31; BudNT Matth 15/32; KochPs 53; Gdybych ia był ták niekradł/ dziśbyſmy nie mieli co ieść. SkarŻyw 100 (3); KochDz 107; ReszHoz 121; WujNT 146 marg (3); SkarKaz 422a.

»(nie) mieć co mowić, powiedać; jest (a. nie masz) co mowić, o czym gadać« [w tym: formie zaprzeczonej (8)] (7 : 2; 4 : 1): KromRozm III I7; KrowObr 161; tedyć nie máſz o cżim gadáć/ iedno wierzyć ze Ociec s Synem y z Duchem s. ſą ieden Bog. SarnUzn C5; GórnDworz K5 (4); RejPos 86v; CzechRozm 11 (2); Byłoby co mowić o tych Rzymſkich táiemnicách NiemObr 85; SarnStat 557 (2); WujNT Act 4/14.

»było na co patrzyć« (2): BielKron 331; Było ná co pátrzyć/ gdy w tákim tłumie pánow y ludzi/ ták pokornie áſz do Aquille iáchał. SkarŻyw 472.

»było(by) (a. nie masz), nie mieć co pisać« (12 : 2): dla krotkośći wieku iego nie máſz o nim co piſać BielKron 177 (8); Mącz 211b (2); O tey chędogośći byłoby co pyſáć RejAp 175v; RejPos 86v (2); ActReg 167.

»mieć się z czego pochwalić (a. przechwalać), chełpić, chlubić; jest się czym chłubić« (2 : 1 : 1; 3): KrowObr 56v; iákoż też z łáſki bożey nie bárzo ſie ieſt cżym chłubić RejWiz A4v; RejPos 201; CzechRozm 72v; ActReg 160; Mam tedy z czego ſię pochwalić w Chriſtuśie Ieſuśie ku Bogu [Habeo igitur gloriam in Christo Iesu ad Deum] WujNT Rom 15/17 (2).

»(nie) mieć się czym, z czego (po-, u-)cieszyć; jest (a. nie masz) się czym cieszyć« (9 : 1; 2): Bo ſię wiecz nięmaż czim czieſyc Gdy zlodzieia ydą wieſyċ. RejKup b8; GliczKsiąż C2v; SarnUzn Cv; RejAp 34; RejPos 175v (3); RejZwierc 257; Wſzákże ſye będźieſz miał czym ćieſzyć że tłuſtégo Sumu będźieſz iadł. Strum Q2v; ArtKanc L7v; GórnRozm B (2).

»jest (a. nie masz), (nie) mieć się czemu (po-, za-)dziwować« (23 : 9): BielŻyw 92; LibLeg 11/170v; KrowObr 115v (2); RejWiz 24; Ieſtći ſye czemu dźiwowáć/ że Pan Bog onym hrubym żołnierzom táki dowćip dawał. OrzRozm M2v; RejAp 143 (3); GórnDworz P4 (2); RejPos 56v (7); RejZwierc 12v (5); CzechRozm 9 (4); SkarŻyw 573 (2); CzechEp 370; KochWr 29; KochFrag 47.

»jest (a. nie masz) się czemu (po-, roz-, na-)śmiać« (8): RejJóz H8v; RejKup h6; A ktoby z gory pátrzał ieſt ſie náśmiać cżemu RejWiz 104; GórnDworz D8 (2); RejZwierc 53 (2); PudłFr 31; GosłCast 16.

»(nie) mieć, nie masz się czego spodziewać (a. nadziewać)« (3 : 1): Nihil est spei, Wſziſtká nádzieyá precz. Niemaſz ſie czego nádziewáć. Mącz 407d; RejZwierc 37; SkarŻyw [282]; SkarKaz 422b.

»(nie) mieć czym (za-, wy-)płacić, z czego zapłacić; nie masz czym płacić« [w tym: w formie zaprzeczonej (21)] (23 : 2; 2): MetrKor 40/816; LibLeg 6/117v; SeklWyzn d2v; GroicPorz g4; á ktoby winy niemiał czym płáćić/ táki ma być w ſádzon UstPraw D4v (2); BielKron 44v (7); Mącz 400c; RejPos 249 (3); BiałKat 61; KuczbKat 415; BiałKaz K4v; BudNT Luc 7/42; ModrzBaz 78; mam ſamá ten dług cżym zápłáćić. SkarŻyw 342; WerGośc 256; GórnRozm I; ActReg 51; WujNT Luc 7/42.

2) mieć, nie mieć, nie masz co + czasownik w formie osobowej [w tym: mieć (2), nie mieć (44), nie masz (2); z czasownikiem w con (30), z czasownikiem „mieć” w con + inf (9), „móc” w con + inf (4), z czasownikiem „mieć” indic + inf (2)] (43): Nie máiąc cżymby zápłáćił: Xántowi ſie ná miłość dał BierEz E (2); OpecŻyw 15v (5); LibLeg 10/122; Diar 34; GliczKsiąż H6; BibRadz Mar 8/1; HistRzym 5v (2); RejPos 182v (2); GrzegŚm 17; że nie máſz cżegobyſmy z niey więcey potrzebowáć á ocżekawáć mieli RejPosWstaw 22; BudBib Eccli 20/6; BudNT przedm a4v; CzechRozm 63v; ModrzBaz 99; SkarŻyw 260 (2); CzechEp [382]; nie máſz cżym ſię mamy trwożyć ArtKanc N20v; Niemáſz tu czymby błędu mógł podeprzeć twégo ZawJeft 33; OrzJan 136; GrabowSet F4v; Zá czym potrzebá było áby ten też miał coby ofiárował [unde necesse est, et hunc habere aliquid, quod offerat] WujNT Hebr 8/3 (6); CiekPotr 3 (2); PaxLiz B4 (2).

cum ai i pron [w tym: cum G sg n (3), w składni zgody (1)] (4): bowiem niemaſz tam czoby inſzego mieli dawać. MiechGlab 62; KrowObr 74; niemamy cżymbyſmy ſie innym bronili BielKron 214; WujNT Act 25/26.

3) Z innym czasownikiem + co + inf [w tym: (z)naleźć (7)] (13): RejWiz A5; Remolior [...] nie dam ſie ócz kuśić komu. Mącz 229d; GórnDworz C8 (2); Vmizga ſie pies gdy gdzye co zyeść cżuie RejZwierc 216v; naydzieſz ſię cżemu śmiać álbo radſzey cżego żáłowáć. BudNT przedm c3 (3); PaprPan R (2); PudłFr [2]; TVby był plác/ co mowić o Duchownym ſtanie BielRozm 34; wnet co żrzéć Greckiému ogniowi nie sſtánie. GórnTroas 9.

4) nie masz, jest co + inf + dopełnienie lub zdanie dopełnieniowe = (nie) trzeba, (nie) należy (3): Poprawdzie ieſt co chwalić/ poſtępek białychgłow tych GórnDworz Z3; PaprPan Y; Acz nie máſz co duchownym/ y prełatom chwalić/ iż o táką dźiśięćinę ktorą Pan wydárł poddáne niewinne záklináią SkarKaz 422a. Cf też Z końcówką trybu przypuszczającego + inf i Z konstrukcją w trybie przypuszczającym... (I.1.A.A)b.).

ζ. W pozycji inicjalnej wprowadza sformułowanie nowego tematu lub zapowiada kontynuację poprzedniego, przy czym zdanie nadrzędne (stojące w postpozycji) zawiera jego rozwinięcie; funkcja pozornie pytajna, niekiedy wprowadza zdanie okolicznikowe względu (677): BierEz A2; Ale tzo tamo piſál/ odpowiedá ſwięty Ambroży w iedné epiſtole/ ijże piſál ty ſlowa OpecŻyw 78; ZapWar 1528 nr 2420; SeklWyzn Ev; MurzNT 43v; BibRadz I *5; KochSat C; BielSat E; GórnDworz B7; GrzegŚm 10; A co ieſzcże gorſzego miedzy námi Krześćijány powſtáło [...] iż ſwoie Miecże ná ſię obracamy BielSpr 61; BudNT przedm cv (3); Oczko 18; W cżym ieſt więtſzy dziw/ iſz niemaiąc nigdy náucżyćielá [...] ſam przez ſię wſzytkiego ſię náucżył SkarŻyw 411; NiemObr 171; KochDz 104; W tancuś iák iedná bogini/ A co ćię ſkutnieyſzą czyni: Niémáſz w tobie nic hárdośći KochSob 69; PudłFr 70; BielRozm 32; GórnRozm A4v; PaprUp F4v; ActReg 48 (2); LatHar +7v; SkarKaz 418a.

Z orzecznikiem przymiotnikowym i przysłówkowym [w tym: cum av (68) – comp (6), sup (62) –, cum N sg f (57) ‒ posit (2), comp (47), sup (8) –, cum G sg n (47) – posit (6), comp (38), sup (3) –, cum N sg n sup (19); z łącznikiem (15), z elipsą łącznika (176); człon następujący jest częścią zdania pojedynczego (31), zdaniem samodzielnym (105), zdaniem zależnym rozpoczynającym się od że, iż (43), jesli (3), aby (2), gdy (2), żeby (2), chociaż (1), gdyby (1), gdzieby (1)] (191): OpecŻyw [79]v; ForCnR B; PatKaz III 130v; FalZioł IV 48c; KromRozm I Gv; Co yeſt wyęthſſego gdy ſie wyucży rzemięſlá/ wſſędzye mieyſce będzye myał GliczKsiąż G6v (12); GroicPorz c4; KrowObr 77; RejWiz 59 (2); Leop *A3v; RejZwierz 73v; BibRadz I *3v (2); BielKron 24v (8); LeovPrzep B3v (3); RejAp 25v (3); zá cżym áni rády/ áni zdánia nicżyiego ná ſwiecie iuż nie przypuſzcżáią. A co ktemu drugiego/ Iż ták zá to máią/ iákoby to bárzo łatwia rzecż byłá/ vmieć krolowáć GórnDworz Ee4v (10); O iákaż tho będzie roſkoſz ſtać [...] przy Pánu ſwoim/ chodzić z nim po obłocech [...]. A co nád nawyzſze/ vſłyſzeć on wdzięcżny głos od Páná ſwoiego RejPos 7 (29); BielSat G4; RejZwierc 41 (3); BielSpr 65v; WujJud A6; BudBib 2.Mach 7/18; CzechRozm 71v (8); SkarJedn 80 (13); Oczko 7 (3); KochPs 110; ále wyſokie y niebieſkie wyrozumienie hoynie podáie: á co nadziwniey/ rzecży trudne [...] łácno dáie zrozumieć. SkarŻyw 317 (12); CzechEp 16 (4); CzechEpPOrz *3v (2); NiemObr 29 (4); KochFr 18 (2); KochBr 151; ReszHoz 137; BielSen 17; KochPieś 46; A co wielka/ do rády ludzie obieráią Młode BielRozm 7; GórnRozm D (8); ActReg 5v (10); Paſtwi ſie kto chce/ y nád niewinnemi: Co gorſza/ ſwoiſz przewodzą nád ſwemi. GrochKal 28; KochCzJan A2v; GrabowSet R4; OrzJan 30 (2); LatHar +5v (3); WujNT 31 (3); JanNKar A3v (2); SarnStat 330 (3); SiebRozmyśl L; GrabPospR M3v (2); KmitaSpit C5v; PowodPr 25 (4); SkarKaz 3b (2); CiekPotr 28 (2); GosłCast 6 (2); PaxLiz E4v; SkarKazSej 660a (2); KlonWor 76. W charakterystycznych połączeniach: co chwalniejsza, cięższego, dalej (7), drugiego (4), (na)dziwniej (7), dziwniejsza (3), dziwniejszego, godnego podziwienia, (na)gorzej (12), (na)gorsza (8), gorszego (15), nagorsze (6), niemniejsza, ostatnia, pocieszniejszego, niepodobnego, nasroższa, nasroższego (2), straszliwsza, nastraszliwszego, (naj)szkodliwsza (2), na(j)świętsza (5), trudniej, trudniejsza, wielka, (na)więcej (44), więtsza (32), więtszego (19), nawiętsze (5), na(j)wyższe (8), nieznośniejszego; a co (150), i co (9), ale co (6), bo co (2), więc co (2), abo co (1); co jeszcze... (35), co nad... (20) [cum N sg n sup (19), cum av sup (1)], co k temu... (5).

Z orzecznikiem rzeczownikowym w N [zawsze „rzecz” + ai] (3): A ſromáćby ſie tu ſłuſznie mieli owi/ ktorzy nie záchowuiąc ſie w tym powinowáctwie przećiw rodzicom ſwoim/ ále co więtſza á ſrozſza rzecż ieſt/ że ſie ich przą RejPosWstaw [41⁴]v; Máłoć niewſzytcy tácy poſpolićie bywáią/ że wolą być pocżeśnieyſzymi/ niżli mędrſzymi. A co iednák ieſt rzecż niesłuſzna/ mnimáią áby to bogáctwu á śláchectwu należáło/ nic nieumieć ModrzBaz 141v; LatHar 678.

Połączenie: »co jeszcze« [w tym: co jeszcze k temu (10); a co jeszcze (8); człon następujący jest zdaniem zależnym rozpoczynającym się od że, iż (4), gdyby (1)] (14): GliczKsiąż B6; GórnDworz Aa7; á pewnie tákowy wypáść muśi z opieki iego. A co ieſzcże ktemu/ że tu iáko ſłyſzyſz iż nigdy nie vydzye ſrogiey pomſthy od niego RejPos 218 (6); PaprPan Y2v; á zaſz to nie niewola gdy v moich okien w nocy kto ſtrżelá [...] á mnie ſpáć nie dopuſcza? Co ieſcze/ we dnie idę ſobie/ ábo iádę/ áli kule z pułhakow imo vcho lecąc wczorá podle mnie dwu [...] zábili GórnRozm A3v (5).

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »ono co« (3): Tákże y ono co cżytamy [...] gdy ſie dowiedował Moyżeſz v Bogá/ kogoby z nim poſłáć chćiał [...] tedy mu ták Bog odpowiedział CzechRozm 16v (2); ModrzBaz 100v.

»to co« (8): BibRadz I 423c marg; RejZwierc 106; CzechRozm 79v (2); Ná koniec to cżego iego przodkowie nigdy w odſzcżepieńſtwie nie cżynili/ pocżął Láćińſkie kośćioły [...] pſowáć SkarJedn 244 (2); Oczko 15; CiekPotr 61.

Frazy: »co za tym idzie« (2): WujJud 127; á Bog nie ma ſług vmárłych: pewnie tedy ſłudzy iego żyią. Co zá tym idźie/ iż też ich ćiáłá zmartwychwſtáną. SkarKaz 208b.

»co się (do)tycze (a. dotyka)« [w tym: a co się (do)tycze (80), ale co się (do)tycze (16), bo co się (do)tycze (9), co się też (do)tycze (14), co się tedy (do)tycze (6); kogo, czego (280), o kogo, o co (14), o kim, o czym (3), około czego (1), z strony czego (1), z kim (1), aby (2), iż (1); zdanie następujące rozpoczyna się od „tedy” (28); w funkcji zdania okolicznikowego względu] (303): MetrKor 26/62 (6); ListRzeź w. 44; KlerPow 4; FalZioł I 142c (3); BielŻywGlab nlb 9; Czo ſye doticze opomocz na dany Czesſarſką Krol ye^go M. yako pyerwey odpowyedzyecz raczil tak y teras LibLeg 10/122 (37); ComCrac 11 (3); ConPiotr 33v; ZapWar 1545 nr 2646 (14); SeklKat N4v; LibMal 1548/144v; MurzHist A3v (2); MurzOrt B (2); MurzNT 13v (4); KromRozm II m3; KromRozm III K3; Diar 40 (4); GliczKsiąż N5 (2); KrowObr B2 (2); Leop *A3v; UstPraw A4v; BibRadz I *5v (5); OrzRozm G4 (5); BielKron 2v (34); KwiatKsiąż B3; Quod ad me attinet, Co ſie mnie doticze. Mącz 343d (4); OrzQuin B3v (2); SienLek 83 (3); GórnDworz B3v (13); GrzepGeom Kv (3); RejPosWiecz² 91; KuczbKat 20 (3); WujJud 147v (5); WujJudConf 14 (11); KochList 2; RejPosWstaw [21²]v; BudBib 4.Esdr 5/1; Strum Qv; BudNT przedm c4 (2); StryjWjaz B4v; CzechRozm 99 (4); PaprPan O2v; ZapMaz II G 61/159; ModrzBaz 4 (2); SkarJedn 96 (4); KochOdpr C2; SkarŻyw 30 (5); ZapKościer 1580/ 11 (7); CzechEp 11 (12); CzechEpPOrz **2v; NiemObr 32 (5); KochPhaen 18; ReszList 164; GórnRozm Dv (7); KochWr 20 (3); ActReg 15 (14); GostGosp 170; LatHar 77 (5); WujNT przedm 9 (2); JanNKar F; JanNKarGórn D3v; A co ſie tycze Arend podwysſzenia/ tedy Arendę oddawſzy ſpełná [...] piątą część do ſkárbu náſzégo dawáć máią. SarnStat 104 (30); GrabPospR K4v; SkarKaz 41a (4); VotSzl B4v (2); CiekPotr 38.

»co się tknie« [w tym: a co się tknie (58), ale co się tknie (7), bo co się tknie (6), co się też tknie (11), co się tedy tknie (9); kogo, czego (118), o kogo, o co (4), około czego (1), o kim (1), iż, że (2); zdanie następujące rozpoczyna się od „tedy” (50); w funkcji zdania okolicznikowego względu] (126): MetrKor 57/117 (2); FalZioł V 63; RejJóz G4v; LibLeg 11/153v; ZapWar 1549 nr 2662 (2); Co ſie też tknie ſynow Lewi/ tedym iem dał dźiedźicznie wſzythki dźieſięćiny od ſynow Izráelſkich [Et filiis Levi, ecce dedi omnem decimam in Israel in haereditatem pro opere corum] BibRadz Num 18/21 (5); Mącz 481c (2); RejPos 126v; GrzegŚm 49; BudBib c (2); MycPrz II C3; CzechRozm 8v (46); ModrzBaz 1v (2); ZapKościer 1581/21; StryjKron 612 (2); Co ſię tknie iż ſámo piſmo ś. przyimuiemy/ co nam ma zá nie dobre/ tego ſię nie wſtydamy CzechEp 215 (34); CzechEpPOrz **2v (2); NiemObr 59 (5); ActReg 81; WujNT przedm 2 (3); WysKaz 23 (4); SarnStat 84 (5); SiebRozmyśl A3v; PaxLiz B2.

η. W zdaniu rozwijającym: a to [w tym: w pozycji wtrąconej (753)] (7403): ZapWar 1505 nr 1968 (13); MetrKor 31/621 (8); LibLeg 4/26 (45); Bog gdy wronę cudną vźrzał: Prze kraſę Krolem ią wybrał: Cżego ptacy żałowali/ Iż na niey ſwe pierze ználi. BierEz K2 (5); OpecŻyw 2v (10): OpecŻywList Cv; ForCnR A2 (10); PatKaz I 2 (8); PatKaz II 31v; PatKaz III 90 (30); LibMal 1533/177v (12); abowiem tha maſć vſmierza boleſć [...] á mocznie goij y zawiera rany. Czo wiele kroć doſwiadcżono. FalZioł V 110 (12); BielŻyw nlb 3 (4); GlabGad B4 (15); MiechGlab *3v (2); KlerWes Av; WróbŻołt 58; WróbŻołtGlab A3v (3); RejPs 68 (12); ComCrac 12 (2); Bo wnich złotá ſrzebrá wiele Nacz ważą nieprzyiáćiele RejRozpr F4 (2); ConPiotr 33 (2); LudWieś ktv; SeklWyzn c3; RejJóz Gv (7); RejRozm 393; RejKup d7v (10); HistAl E2 (4); HistAlHUng A4; KromRozm I A2v (7); MurzHist E2 (13); MurzNT 11 (6); MurzOrt B2 (2); KromRozm II a4 (19); KromRozm III B6v (37); Diar 20 (29); DiarDop 110; BielKom B2; Ale theż y Bog ſam nyeradby áby ſye rodzili/ cżego dokłádáyą ty ſlowá gdy mowi GliczKsiąż B3v (70); LubPs A5v (22); GroicPorz Cv (17); KrowObr 20 (10); RejWiz A6v (32); Leop Deut 29/28 (8); OrzList b (5); UstPraw B (11); KochZuz A2; LeszczRzecz A6 (2); RejZwierz 9v (5); RejZwierzWirzb A4v; ktorzy pożytek nie ledá iáki (o cżym pewną nádźieię mamy) z tey náſzey pracey da Pan Bog odnioſą. BibRadz I*4v (45); Goski *2; OrzRozm A3v (32); BielKron 1 (190); GrzegRóżn B (14); KochSat A3v (4); KochZg A2; KwiatKsiąż C4v (12); LeovPrzep a3 (5); Nimbus aliquando pro nube accipitur, Miáſto obłoku á chmuráwy co pogáńſtwo zá ſpuſzczánie bogów ná ziemię z niebá trzimáli. Mącz 247b (5); Prot D4; OrzQuin A2 (34); SarnUzn B7 (18); SienLek 3 (30); SienLekAndr a3; RejAp [14] (26); GórnDworz A3 (59); GrzepGeom E (4); HistRzym 50v; iż ſie tá ſwięta ſwiátłość miáłá zyáwić ná oſwiecenie tych ktorzy ſiedzyeli w cienioch ſmierći. Czo ſie ſłuſznie może rozumieć [...] o tych/ ktorzy y dziś vſtáwicżnie ſiedzą w cienioch ſmierći RejPos 297v (109); RejPosWiecz² 90v (3); RejPosWiecz³ 96 (5); BiałKat 41 (17); BielSat C4; KwiatOpis B (2); GrzegŚm [A2] (16); HistLan A3 (7); KuczbKat 5 (14); RejZwierc A3 (49); BielSpr 8v (7); KochMon 28 (3); Ieſli przeto przykazánie kośćielne odrzucáć chcećie/ bárzo błądźićie/ co z tego przykłádu obácżyć możećie WujJud 74v (49); WujJudConf 36v (15); RejPosRozpr b3 (7); RejPosWstaw 21v (10); BudBib b2 (12); MycPrz I Bv (13); Strum K4v (2); WierKróc B2; Zywię ia mowi Pan Bog/ mnie wſzelákie koláno kliękáć musi/ y káżdy ięzyk wyznawáć będźie Bogu. Co Izáiaſz o Ieowie Bogu mowił. BiałKaz Gv (13); BudNT przedm a5 (15); Iż też on ſam ieſt nieśmiertelny/ ále záwſze żywiący/ cżemu y ia mocnie wierzę CzechRozm 4v (157); Y nábrał wiele ſkárbow ſrebrá tákże złotá/ Zá co potym nie vſzedł ſam od nich kłopotá. PaprPan Hh3 (18); KarnNap A4v (7); ModrzBaz 7v (63); ModrzBazBud ¶5v (2); Dwie żywe żenie mieć á rozwody węzłá małżeńſkiego cżynić/ to ieſt przećiw Ewánieliey/ y iáſnemu ſłowu Bożemu. Co v Grekow zá grzech ſię nie pocżyta. SkarJedn 240 (43); KochDryas A2; KochOdpr B2 (6); Oczko A2v (35); Więc ieſzcze w ſwychże złosćiách ſobie pochlébuie/ Zá co Bożą/ y ludzką nienawiść zyſkuie. KochPs 51 (9); zárázić ſie może kto z Abrámowego przy właſney żenie (co iáko táiemnicę Bożą Apoſtoł wykłáda) do ſłużebnice przyſtąpieniu [!]. SkarŻyw A5 (84); ZapKościer 1579/1v (15); o biédné/ y płoné Roſkoſzy wáſzé/ któré tak ſą vſádzoné/ Ze w nich więcéy fráſunków/ y żáłośći więcéy: Czego ty doznáć możeſz ſam z śiebie napręcéy. KochTr 21 (6); StryjKron A6 (45); CzechEp 10 (156); CzechEpPOrz *2 (7); NiemObr 6 (108); KochEpit A3v; Był wźiętym v wſzech ludźi: śiedźiał w páńſkiéy rádźie/ Co mu więtſzą czesć nioſło/ niż złoto w pokładźie. KochFr 53 (11); KlonŻal A2v; KochBr 152; KochDz 105; KochMarsz 154 (3); KochPhaen 2 (2); KochSz A2v (2); KochWz 135; ReszPrz 16 (9); ReszHoz 118 (6); ReszList 154; WerGośc 208 (6); WerKaz 291 (2); WisznTr 19 (2); BielSen 3 (3); BielSjem 2; KochPam 86; KochPieś 29; KochSob 65; Zdobiłeś dwór náuką/ dworſtwem/ ſtátecznośćią/ Zdobiłeś (o co trudno ná świećie) ſczérośćią. PudłFr 28 (2); ArtKanc B6 (12); GórnRozm A4v (21); KochProp 6 (3); KochWr 20 (7); Anſzpacha wſadziel na Xieſtwo Pruſkie zaco od niego wzyal dwadzieſcia tiſieci Talerow. PaprUp I2v (24); ZawJeft 29 (8); niezostały mi iedno vrzędy Złoczewskie y to widzę ze w mi ie chcesz odiąc coby mi iescze cięzey cierpiec ActReg 162 (73); GostGosp 2 (15); GostGospSieb +3 (5); Phil B (18); GórnTroas 18 (3); KochCzJan A2v; KochPij Cv (3); GrabowSet C3 (4); KochFrag 19 (5); KochFragJan 4; OrzJan 3 (19); OstrEpit A3 (2); Nieſtworzony Oćiec: o cżym y ſámi nieprzyiaćiele Troyce S. nigdy nie wątpili. LatHar 377 (30); KołakCath B4 (3); A toć práwa ſzcżęśliwość cżłowieká káżdego. Ktory może doſtąpić przyłącżenia tego. Cżego tylko ći ſámi wiernie doſtępuią/ Ktorzy wielkiem ſtárániem o to vśiłuią. KołakSzczęśl [D] (3); RybGęśli B3 (3); Nie báwi ſię ſpráwámi żywotá ábo żywnośći. Zá czym y to idzie/ iż kśięża nie máią żon poymowáć. WujNT 738 (107); WysKaz )?(3 (12); JanNKar A2v (19); JanNKarKoch G2; A Polakom ięzykiem Polſkim naprzyſtoyniéy ieſt w téy mierze philozophowáć. Do czego y Zygmunt Auguſt [...] pilnie ludźi wiódł y vpominał SarnStat *4 (196); SiebRozmyśl [A3] (6); ZapMaz II G 97/90 (2); GrabPospR K2v (8); KlonKr A (4); KlonKrGum Av; KmitaSpit C5v; PowodPr 7 (35); Chrześćijánie do Ieruzálem y do źiemie świętey bieżeli. co y ſam Apoſtoł Páweł czynił. SkarKaz 41b (52); MAdrze y bácznie powiedziano: Boni ciuis praecipuam laudem eſſe, patriam amare. Czego y on ſławny Orator y Senator Rzymſki potwierdził VotSzl A4 (12); CiekPotr 24 (8); Zem ia nie był wdźięcżen tego/ Od ćiebie dáru twoiego. Zacż mię karzeſz ſpráwiedliwie/ Co mi day wytrwáć ćierpliwie. CzahTr H3v (61); GosłCast 14 (5); PaxLiz ktv (16); SkarKazSej 657b (20); KlonFlis E2; SapEpit [B2] (3); KlonWor 71 (2); PudłDydo B4; SzarzRyt Av.

W konstrukcji anakolutowej [w tym: wtrącone (2)] (6): Tak yako v.K.m. raczil my roſkazak [!] przes lyſti v.K.m. abich tho roſkazanie [...] wedle navky v.K.m. sprawyl, czom wyernie y vedle dochczypv rozvmv mego mego [!] rad vczinyl y sprawyl LibLeg 11/9v (2); iáko s przegránych bitew y z dobytych miaſt zdrowo komu cżego Bog nie obiecał wychodzą RejZwierc 85v; CzechEp 53; Kto gdy ſię prośić wſtyda/ á wydrzeć ſromotá/ Cżego iż nie dopuſzcża przyrodzona cnotá. CzahTr D (2).

Wprowadza podrzędny człon złożonego zdania rozwijającego [w tym: ze wskaźnikami zespolenia: gdy (233), iż, że (177), jesli(by) (135), aby (74), aczkolwiek)(by) (61), gdyby, gdzieby (35), iżby, żeby (17), kiedy(by) (15), chociaż(by) (9), by (8), li (3), gdyż (2), ponieważ (2), skoro (2), niż (1), poki (1), zaimek względny (83); orzeczeniem jest: (u)czynić (106), (u)słyszeć (36), dowiedzieć się (18), (o-, po-)baczyć (15), ujźrzeć (10); co gdy się stało (5); wtrącone (4)] (858): BierEz D4v (2); proſſę wás niechátz iuż tu vmrę przy nijm/ abych nie byla żywa po nijm/ Cżego ieſtli vcżynitz niechcecie/ mnie s nijm poſpolu pogrzebcie OpecŻyw 157 (2); ForCnR Bv; PatKaz I 2v; PatKaz III 120 (2); GlabGad A5 (2); LibLeg 7/31 (15); ComCrac 11v; ConPiotr 31; HistAl C4 (8); HistAlHUng A2v; LibMal 1551/166 (2); MurzHist A3v (5); MurzNT Matth 17/6 (9); KromRozm III B3v (4); Diar 22 (14); DiarDop 99 (6); GliczKsiąż A4 (22); LubPs F2 (6); GroicPorz 1v; RejWiz A3v (3); Pan Bog Abrámowi ſyna obiecał/ cżemu iſz vwierził/ był vſpráwiedliwiony Leop Gen 15 arg (20); OrzList iv; RejZwierz A3; BibRadz I *2 (26); BibRadzBaz ktv; OrzRozm A3 (8); BielKron 141 (5); GrzegRóżn A2v; KwiatKsiąż F2v (3); Mącz 71c; OrzQuin A2 (6); Prot E; SarnUzn A3 (5); SienLek 54v; RejAp BB2v (5); GórnDworz Bv (45); RejPos 15 (9); BiałKat 108v (3); Duch iáko śię rozmáićie w piſmie rozumie: ták że y ćiáło/ co gdy pilnie kto vpátruie/ łacwie błędy y zdrády Antykryſtowe obacżáć może. GrzegŚm 33 (4); KuczbKat 130 (8); RejZwierc 18v (3); WujJud 39v (4); WujJudConf 8; RejPosWstaw 110v; BudBib bv (4); Strum A3v (2); BudNT przedm a5 (3); CzechRozm 7v (91); PaprPan E; KarnNap ktv (4); Bo wielką (co ácżem pirwey powiedźiał/ wſzákże y cżęśćiey to przypomináć trzebá) wielką mową dobrych obycżáiow ſkázę przyniosłá nieumieiętność. ModrzBaz 39 (37); SkarJedn A4 (19); A my o tym roku ták wiédzmy: Ze to ſą nam niepotrzebné fántázye [...] iedno to ſobie ludźie vczynili: co ábyś wiedźiał dowodnie/ otoć krótko powiém. Oczko 29v (33); KochPs 6; SkarŻyw 14 (63); MWilkHist Hv; ZapKościer 1580/11 (3); StryjKron 245 (14); W teyże Przedmowie X. K. zádáie nam to [...] żebyſmy ſię tu do Polſki/ z inſzych kráiow/ zbieżeć mieli etc. Co iáko też przyſtoynie y dobrze mowi/ inſzy ſądźić będą. CzechEp 57 (87); CzechEpPOrz ** (3); NiemObr 11 (32); KochFr 60 (2); KochWz 135 (3); ReszPrz 45 (6); WerGośc 223 (2); PudłFr 50; GórnRozm A2 (7); KochProp 14 (2); KochWr 28 (2); PaprUp Fv (3); ZawJeft 26; ActReg 13 (15); GrochKal 11 (2); dwu rzecży nawięcey pożądał. Pirwſzey/ żeby vmieráiąc zoſtáwił w wolnośći lud Rzymſki/ nád co od Bogow nieſmiertelnych powiedał/ że nic zacnieyſzego cżłowiekowi dano być nie może. Phil Fv (12); GórnTroas 19; KochCn B4; KochCz A4v; GrabowSet A2v (5); KochFrag 22; OrzJan 20 (11); LatHar +11 (2); KołakSzczęśl A2v (2); RybGęśli D3; A iedná przednieyſza głowá beſtiey [...] ieſtći ſam Antychriſt/ ktory ſię będzie zdał vmrzeć/ á zá ſpráwą ſzátáńſką ſam ſię záſię wzbudzi: áby náſládował prawdziwey śmierći y zmartwychwſtánia Páná Chriſtuſowego: Czego ponieważ Papież żaden nigdy nie vczynił: przetoż Papież nie ieſt Antychriſtem. WujNT 869 (22); WysKaz 41; SiebRozmyśl Gv; JanNKar A2v; JanNKarGórn D4; SarnStat 33 (38); PowodPr 15 (6); SkarKaz 40a (13); VotSzl A2 (6); CiekPotr )?(2; CzahTr A2 (5); GosłCast 18; PaxLiz B2 (3); SkarKazSej 657a (5); KlonWor **3v; RybWit [A]v.

Wprowadza imiesłowowy równoważnik zdania pełniący funkcję podrzędnego członu złożonego zdania rozwijającego (350):

~ cum part praes act [w tym: co widząc (45), co, o czym słysząc (29), co bacząc (21), na co patrząc (9)] (220): ForCnR B2; PatKaz III 92v (3); LibLeg 7/8v (3); A tham wſſythczy ony ſluzebnyczi [...] sluzbąmv wipowyedzieli. Czo on ſlyſſacz kaſzdemv ſnych mytho zupelnye zaplaczil LibMal 1546/111 (11); HistAl B8v (5); MurzHist Gv; MurzOrt B2v; KromRozm III I4; Diar 60; GliczKsiąż B6 (3); Co gdy ſłyſząc Filiſtyni y Moábitowie [...] Wnet ſie s ſtráchem zátrwożyli/ z nimi ich krolowie. LubPs gg3 (6); KrowObr 58 (2); Leop Iudic 19/25; BibRadz Iudic 9/46 (5); OrzRozm Pv; OrzQuin D2v (3); Ludźi zámordowánych krew ku Niebu woła [...] O czym mysląc gorzkimi łzámi ſię oblewam Prot C; SienLek a4 (2); GórnDworz A2v (10); RejPos 55; BiałKat 281 (3); GrzegŚm [A2] (3); HistLan C (4); KuczbKat 195 (4); WujJud 135; WujJudConf 4v (2); RejPosRozpr b4 (2); RejPosWstaw [110²]; BudBib b; BiałKaz B4v; BudNT przedm a6; CzechRozm 8v (5); ModrzBaz 91v; Oczko 5v; KochPs 118 (2); vzdrowił niemotę iego. ná co wiele ludzi pátrząc Bogá ſłodko chwalili. SkarŻyw 372 (40); ZapKościer 1580/9; StryjKron 225 (5); CzechEp 5 (11); NiemObr 8 (9); KochWz 138 (2); ReszList 149; WerGośc 217 (3); GórnRozm I (2); ZawJeft 11; ActReg 48 (3); GostGospSieb +3v; Phil F (9); GrabowSet Q3; áni oni znáią/ Iáko młodość/ y żywot prędko vpływáią/ Co ty wiedząc/ bądź ćiérpliw do kréſu żywotá KochFrag 15; LatHar 201 (2); WujNT Matth 16/8 (9); WysKaz 28; COnſtitucią 1565. omienioné ſą Towáry/ któré do Gdańſká puſczáné bydź máią: co my w mocy oſtáwuiąc/ pozwalamy tego SarnStat 283 (8); SiebRozmyśl F4v; PowodPr 32 (2); SkarKaz 3a (6); VotSzl B4; PaxLiz A3v (4); SkarKazSej 696a; RybWit [A]v.

cum part praes act [w tym: co, o czym usłyszawszy (wysłyszawszy) (40), co (p)obaczywszy (23), czego, o czym dowiedziawszy się (11), co uj(ź)rzawszy (8), co uczyniwszy (4)] (119): LibMal 1546/111 (2); MurzHist P2v (2); MurzOrt B; MurzNT 1 marg (3); GliczKsiąż B8v (2); LubPs V6; GroicPorz ſ3v (3); Ale zwolennicy groźili tym kthorzy ie offiárowáli. Co obacżywſſy Iezus/ miał im zá złe [Quos cum videret Iesus, indigne tulit] Leop Mar 10/14 (4); BibRadz Gen 20/8 (8); HistLan C2; KuczbKat 50; BudBib 1.Mach 9/43; MycPrz I [A3]; BudNT q7v (2); SkarJedn 220; Oczko 12 (3); przy iednym bárzo ſzerokim y wyſokim drzewie [...] ſwe zabobony ſpráwowáli. Ná co ſię oburzywſzy Mąſz święty zniektoremi wiernemi ono drzewo wyćináł. SkarŻyw 517 (17); StryjKron 6 (18); CzechEp 156 (7); Tu ná tym mieyſcu X. K. przyznawa/ żeſmy nie ſkryćie/ ále iáwnie ſchadzki ſwe odpráwowáli. Cżego prętko zápomniawſzy/ rzecż przećiwną piſze NiemObr 22 (3); WerGośc 256; GórnRozm H; ActReg 48 (3); Phil H2 (3); KochAp 7 (2); Mowi mu Piłat: A coż to ieſt prawdá? Co wymowiwſzy/ wyſzedł znowu do Zydow LatHar 732 (4); RybGęśli A3; WujNT Matth 14/13 (18); SarnStat 417 (3); KlonKr A2; PaxLiz A4v.

cum part praet pass (11): SkarJedn A8v (2); zgánił to: iſz liſtom Kśiążęcym cżeść/ ktora ſię Boſkiey rownáłá/ dawáli. O co Kśiążę obruſzony przegrażał ſię nań SkarŻyw 462 (8); GórnRozm C3v.~

Wprowadza zdanie, w którym są dwa równorzędne człony dopełnieniowe lub podmiotowe: w postaci „co” oraz w postaci zdania podrzędnego lub (rzadziej) członu zdania pojedynczego (funkcja pośrednia między zaimkiem a spójnikiem) [w tym: co...iż, że (107), o czym... iż, że, żeby (20), czego... aby, iżby, żeby (19), co... aby, żeby (21), czego... że (12); wtrącone (5)] (285): BierEz Cv; PatKaz I 3v (2); PatKaz II [54²]; Iuſch uypyſacz chczą kozdego czlonka ſluſznoſzcz czego nyeyeſt dzyw yſz ta panna byla uewſzytkych czlonkach przednye czudna PatKaz III 120v (5); FalZioł I 6a (3); GlabGad H4v (2); LibLeg 10/62v (7); RejJóz E4 (2); HistAl G7; MurzHist L; KromRozm III Ev (2); Diar 53 (3); DiarDop 116 (2); GliczKsiąż C7v (7); LubPs N3v (2); GroicPorz f2v (3); Gdy ſie iuż dowiedzyał o niebye/ radby theż był wiedzyał o piekle. Co mu ſzyroko rozwodził Solon Philozoph/ o náturze y o mocy cżártowſkiey RejWiz A7v (9); Leop 1.Reg 25/4 (2); UstPraw A2; RejZwierz A3 (6); BibRadz I *2v (9); OrzRozm B; Ten w młodych leciech był wybrány ná ſtolec Papieſki/ to ieſt/ we XXXIIII leciech/ cżego obycżay nie bywa ták młodemu ná tákim ſtolcu być BielKron 187v (13); GrzegRóżn F4v; KochSat A3; OrzQuin M4 (2); SarnUzn F6; SienLek 140v (2); RejAp 17 (5); GórnDworz Ee8v; Toć ieſt ſzáfárſtwo/ toć ieſt ten właſny chleb tych/ á ná to ieſt nádan do ſpołecżnośći Koſciołá ſwiętego. Co káżdego rozmyſlániu niechay będzye porucżono/ iákim ſzáfárzem ieſt RejPos 23v (34); GrzegŚm 41; HistLan D4; KuczbKat 175; RejZwierc A3 (8); BielSpr 20v; WujJud B3v (3); Acżkolwiek przycżynił do tego wiele Papież Rzymſki/ co z żáłośćią káżdy wierny bácżyć może/ iáko wiele proznego chlebá w kośćiele Powſzechnym. WujJudConf 141v (7); RejPosWstaw 42; BudBib 1.Mach 5/34; strzeſz Boże by nas Turek nie rozwádźił/ ieſl[i]by nam przyſzło do zátárgnienia z nimi/ co iuż káżdy niechay vważe wyſzſſe zdánie moie. MycPrz II Cv (9); Strum Q2v; BudNT przedm b6 (2); CzechRozm 25 (7); PaprPan V2; KarnNap ktv; Ieſliby niechćieli/ niechby z miáſtá byli wygnáni. Co y o cudzych żebrakoch ma być rozumiano/ żeby y oni do ſwoich miaſt byli odſyłáni. ModrzBaz 37v (5); SkarJedn 176 (2); Oczko A3v (7); SkarŻyw 46 (6); ZapKościer 1581/21v; Przeſzłey też nocy widziano ná Niebie przy okręgu Mieſięcznym/ Krolá y Mnichá ſpołnie ſię bijących [...] Czego Cromer ſzerzey dowodzi/ iż to zá ſkutkiem obrotu Plánet Niebieſkich być mogło. StryjKron 532 (12); CzechEp 89 (17); Cżęſto ſię tego náſłuchamy/ gdy nam to zádawáią/ iż ſpychaćie z máieſtatu ſyná Bożego. Co niechay káżdy bogoboyny vważa/ ſłuſznieli to nas od nich potyká NiemObr 106 (13); ReszPrz 62; ReszHoz 140; ArtKanc L10; KochWr 28; PaprUp D4v; ActReg 46 (4); GostGosp 118; GórnTroas 30; KochCzJan A2v; OrzJan 23 (3); Co gdy vſłyſzał śieſtrzeniec Páwłow tę náſadkę/ przybieżawſzy y wſzedſzy do obozu opowiedźiał Páwłowi. WujNT Act 23/16 (6); WysKaz 15 (2); SarnStat 497 (4); SiebRozmyśl K3v; Nie zápozwawſzy/ áni cżyniąc controuerſiey żadney/ wpiſano iáko priuatum mandatum w Conſtitucią Seymową: przećiw cżemu iednák proteſtował ſie wſzytek duchowny ſtan/ o ták nieznośne grauamen. PowodPr 23 (4); SkarKaz 156a (4); CzahTr Cv (3); PaxLiz B (2); SkarKazSej 661a (3); RybWit [A]v.

Z orzecznikiem nierzeczownikowym [w tym: cum ai a. av na -o lub -’e (46), cum av (21), cum N sg f (13), cum N sg n (5) ‒ part praet pass (2) ‒, cum G sg n (5), cum part praet pass na -o (74); wtrącone (37)] (164): OpecŻyw 187; PatKaz I 10v; PatKaz III 94v (2); za ieden mieſiącz zeydzie z ciała wſzytka plugawoſć, Czo od wiele ludzi doſwiadcżono ieſt wiele kroć. FalZioł II 19a (3); LibLeg 7/11 (4); RejPs 61; HistAl Hv; MurzNT 116 (2); KromRozm III B5 (2); Diar 34 (2); GliczKsiąż G4 (2); GroicPorz d3v (9); KrowObr 63; Iákom ſie ia po then cżás iuż nápátrzył tego/ Co było bárzo dziwno v rozumu mego. RejWiz 130 (3); UstPraw E3; BibRadz I 353v (2); BielKron 150 (6); Mącz 331a (2); OrzQuin I3v; SarnUzn C; Weźmiſz pothym gęś tłuſtą álbo pſá/ álbo liſá/ coć ieſzcze lepiey/ á wyrzućiwſzy wnątrze nákłáść w nię oney tłuſtośći SienLek 123 (2); ále Sárdánápalow teraz licżbá ieſt niezlicżona/ co dáleko gorzey. GórnDworz Z7 (6); RejPos 23v (4); KuczbKat 285; RejZwierc [203]; BielSpr 20v; WujJud 50 (2); WujJudConf 186v (2); RejPosWstaw 22 (2); MycPrz II B (2); BudNT przedm bv (2); CzechRozm 10 (12); KarnNap C4; ModrzBaz 15v (12); Ale iuż tych pochwał/ á zálecania náſzego Fricżá/ od zacnych/ á (co dźiwnieyſza) od poſtronnych ludźi [...] ſłuchaymy. ModrzBazBud ¶5; SkarJedn 286 (2); Oczko 2 (5); SkarŻyw 16 (4); MWilkHist H3; StryjKron 437 (3); CzechEp 100 (7); KochFr 30 (2); ReszList 145; KochSob 69; KochWr 41 (2); PaprUp G4; ActReg 80; Phil E; GórnTroas 73; OrzJan 43; KołakSzczęśl B4v; WujNT przedm 26 (8); z drugiéy ſtrony to, żeby iuż żadnégo a/ bez kréſki niebyło, coby zbytnié było. JanNKar E (4); SarnStat 56 (13); PowodPr 37; SkarKaz 487b; CiekPotr 28; PaxLiz E2; SkarKazSej 658b; KlonFlis D2; Nuż tá w ſzáćie koſztowney/ áleby to mnieyſza/ Gdyby nie tákim kroiem/ coby więc znośnieyſza. ZbylPrzyg A2v. W charakterystycznych połączeniach: co anielska, ciężko, nacięższego, daleko, dalsze, dobrze (2), dziwno (4), dziwniejsza, godno, gorzej (2), najgorsza, gorszego, gruntowme, inaczej (2), lepiej (5), ludzka, łacno (2), łakomie, niemądrze, mierziono, miło (2), mniejsza (2), nikczemna, pilniejszego, (nie)podobno (8), niepodobna (2), podobniej, pomocno, pospolite, potrzebno (2), niepożyteczno, przeciwno, przezpieczno, przyjemniej, przykro, przytrudniejszym, rzadko, niesłuszno (2), słuszniejsza, swiadomo, szczęśliwo, szkodliwie, szpatnie, nietajno, teszno, trojako, trudno (2), wdzięczno (2), wiadomo (2), (na)więtsza (2), więtszego, własno, wolno, zbytnie, ziemska, znajomo, znośniejsza, (nie)źle (3), żałośniejsza.

Z orzecznikiem rzeczownikowym [w tym: cum N (144) ‒ bez przydawki (23), z przydawką (121) ‒, cum I (15) ‒ bez przydawki (3), z przydawką (12); wtrącone (43)] (159): ListRzeź w. 27; OpecŻyw 2v; PatKaz I 1v; PatKaz III 121 (3); FalZioł I 22a (5); gdy ſie żołądek obetka tedy y pokarm drugi nad nim zoſtawa w cżeluſciach iego, czo ieſt rzecż barzo ſzkodliwa GlabGad G3; WróbŻołt aa5; LudWieś B; SeklWyzn 2v; RejJóz H4; LibMal 1548/138v; KromRozm II q (2); KromRozm III D4v (7); Diar 50; DiarDop 99; GliczKsiąż C8 (5); LubPs Y marg (2); GroicPorz i2v; Abowiemby thym obytzáiem były pogáńſkie y żydowſkie dziewice Zbáwione/ co ieſth iáwny błąd y fáłſz. KrowObr 148v (3); RejWiz 28v (3); BielKron 80v (3); KwiatKsiąż E (2); Mącz 120b; SarnUzn B8 (4); ále niewiem cżemu ták podle rozumiemy o ſwym ięzyku/ iákoby Láćińſkich náuk w ſię wziąć nie mogł/ czo ſie mnie wielkie głupſtwo widzi. GórnDworz F8 (5); RejPos 197 (4); RejPosWiecz² 95; BiałKat 61 (2); GrzegŚm A4v (2); A nigdy niebędźiemy mogli ták iáko przyſtoi Páná Bogá miłowác y chwalić/ (co ieſt nieiáką rzecżą więtſzą y poważnieyſzą/ niżelibyſmy leżąc ná źiemi zá mocą ludzką doſtáć iey mieli) ieſli nas pomoc łáſki Bożey nieweſprze. KuczbKat 395 (6); RejZwierc 69 (2); WujJud 11 (3); náucżą ſie pożądliwośći cieleſnych powſcięgáć y hámowáć/ co ieſt pocżątkiem pobożnego á vcżćiwego żywotá. RejPosWstaw [41³] (3); Strum G2v; BudNT przedm c2v; CzechRozm 16 (8); ModrzBaz 80v (5); SkarJedn 162 (4); Oczko 3v (4); KochPs 161; SkarŻyw 91 (2); Bo máiąc zránioną duſzę/ Rad y nie rad płákáć muſzę/ Co ſnaść nie cześć KochTr 18 (2); StryjKron 76 (2); CzechEp 159 (10); CzechEpPOrz **3; NiemObr 15 (2); KochFr 87 (2); ReszHoz 132; KochPam 87; GórnRozm C4; KochWr 35; ZawJeft 35; ActReg 125 (3); GostGosp 94; GostGospSieb +3; Phil L; GórnTroas 70; OrzJan 68 (3); WujNT 27 (11); SarnStat 848; y wſzyſtkie inſze perſony kátolickie obowięzuie ſumnieniem/ przećiw przyśiędze raz ná krzćie Bogu vcżynioney. Coby było iáwnym przećiw Bogu ſámemu krzywoprzyśięſtwem. PowodPr 45 (3); SkarKaz 120a (2); SkarKazSej 657a; KlonFlis Ev (2). W charakterystycznych połączeniach: co jest (okazało się) apparycyją..., bałwochwalstwo (...) (3), bałwochwalstwem, bluźnierstwo... (2), błąd (...) (11), nie cześć, część..., dar..., dług..., nie dziw, eksperyjencyja..., fałsz (...) (5), figura..., fraszka, głupstwo..., gościniec..., grzech... (3), hańba..., hypocrysio, kacerstwo (...) (2), kłocie..., kwiatek..., krzywoprzysięstwem..., marność, moc..., motivum..., nauka (...) (2), nie nowina (4), obłuda..., obyczaj..., pobudka..., początek..., pocżątkiem..., podobieństwem, post..., potwarz..., prawda (5), prawdą, przeźrzenie... (2), przyczyna..., przysmak..., rada, radość, rozeznanie..., rzecz... (66) ‒ biskupia, dobra, doświadczona (6), dziwna, dziwniejsza, głęboka, godna, insza (4), jawna, jedna (2), lepsza, mierziona, niełacna, niemożna, nowa, obrzydła, pełna marności, niepewna, (nie)podobna (10), potrzebna (3), najpotrzebniejsza, powinna, prawdziwa, przyrodzona, nieprzystojna, rzadka, niesłychana (2), sprosna, szkodliwa (3), trudna (2), wielka (3), więtsza, winna, własna, właściwa, najwyższa –, rzeczą... (6) – daleką, niepodobną, poważniejszą, prawdziwą, trudną, więtszą, własną, znośniejszą –, siarka, skarb, słowo boże, sprawa..., szaleństwo..., szczęście..., szkoda..., szyderstwo..., ścieżki..., ślepota..., śmierć..., urząd..., wesele, wina... (2), własność..., wola..., wymowka..., wywodem..., znak... (6), znakiem... (2).

Połączenia: »co i« [w tym: co i uczynił (9); wtrącone (3)] (29): Diar 19 (4); LubPs L2v (2); Leop Act 11/30; BibRadz Act 11/30; BielKron 240; kto pilnie weyzry w to/ obacży że ſzátan oto ſię ſtára/ cżego y dowiodł/ áby iednego y prawdźiwego Bogá Oycá z iego iednorodzonem Synem zniſzcżył GrzegRóżn G4; y ku tey ſtarożytney domu waſzego chwałe [!]/ nową chwałe wyzwolonych nauk kuśiłeś ſię przydáć/ czoś y wykonał. KwiatKsiąż F3; RejAp 33v (2); WujJud 87; BudNT Act 11/30; CzechRozm 178; SkarJedn 13 (2); SkarŻyw 573; ZapKościer 1581/23; CzechEp 86 (2); WujNT Act 11/30 (2); JanNKar E; SarnStat 360; PowodPr 46; SkarKaz 1b; Lepiéy ták/ niżli zdrádné táić w ſobie myśli/ O czym ſie y w głowie méy vſtáwicznie kryśli. GosłCast 47.

»co iście, zaiste, zaprawdę« [w tym: wtrącone (1)] (9 : 6 : 5): GliczKsiąż F2v (3); By też iedno przełożeni ſłuſznym opátrzenim ná godne ludźi bácznoſć mieli/ Czego záprawdę wielka ieſt potrzebá GroicPorz B4v (2); RejZwierz A2 (2); káżdy raz thrzydźieſći y dźiewięć plag/ co záiſte było podług ſrogoſći zakonu BibRadz II 103a marg; KwiatKsiąż L4v; LeovPrzep bv; RejPos 304v; RejZwierc 148 (2); WujJud 239v; CzechRozm 43v (2); ModrzBaz 26v (3); WujNT 728.

»co jednak« [w tym: wtrącone (6)] (57): LibMal 1546/111 (3); LibLeg 11/187v; KromRozm II r2v; LubPs ee2; GroicPorz d3v; táki ma być karan winą iáko ſkaźcá rzeczy poſpolitey/ á to ná imieniu y ná inſzych rzeczach/ o co iednák práwem ma być zwyćiężon. UstPraw Ev; OrzRozm V; BielKron 316 (2); KochSat [C2]v; SarnUzn B2; KuczbKat 200 (2); WujJud 5v (3); BiałKaz C3v; CzechRozm A5 (4); ModrzBaz 15v (10); Oczko A3v; Przeor widząc iſz to z proſtoty vcżynić mogł/ á podcżiwe dla świętey iákiey przycżyny niewiáſty w prowádził: co ſię iednak niegodziło żadną miárą [...] zá pokutę wygnał go do klaſztoru w Márchiey SkarŻyw 372; CzechEp 87 (4); ReszList 139 (2); ActReg 134; Phil P3; OrzJan 98 (3); WujNT 32 (3); JanNKar C3 (2); SarnStat *4 (5); PowodPr 23.

»co każde z osobna« (1): Antychriſt nie będzie dłużey pánował/ iedno przez pułczwártá látá: to ieſt przez czterdzieśći y dwá mieśiącá [...] Abo przez pułtegodniá lat. Co káżde z oſobná vczyni pułczwártá látá. WujNT 864.

»co oboje, dwoje« [w tym: wtrącone (5)] (18 : 1): KromRozm II q; ábyſmy wtym oboim zgodę á yednoſć záchowáli: Co oboye Páweł S. tu przez yednoſć wyáry/ á yednoſć krztu rozumye. KromRozm III E8v; GrzegRóżn Lv; RejAp 80v; GórnDworz C5v; RejPos 206; RejZwierc 18 (2); CzechRozm 184v; CzechEp *2v (5); KochBr 152; ActReg 127; WujNT 611; Item, Tykoćińſkié tákże z leśnictwem Ráygrodu y Auguſtowá/ tákże moſtu y młynów Wárſzáwſkich/ z czego dwoygá dźieie ſie popráwá moſtu Wárſzáwſkiégo/ oddawánia quarty E.P. należącéy/ do żywotá Iey Kró.M. wolné czyniémy SarnStat 105; PowodPr 81.

»co ono« [wtrącone] (1): A dźieie ſie cżęſtokroć v nas/ z cżego ſie ono pośmiewał Diogenes/ Iż wielcy złodźieie máłych wieſzą. PowodPr 79.

»co owo« [wtrącone] (1): Iam náwet zebrał y Formularze terminátur Piſárſkich/ co owo więc Dekrétá ná pozwiéch króćiuchno terminuią conſignuiąc: áby ták młodſzy przyuczył ſie ſtylum Cancellarię SarnStat 5v.

»co przedsię« [w tym: wtrącone (2)] (6): BudNT przedm b8 (2); CzechRozm 140v (2); Ono też bárzo márny á zły oby cżay/ iż poſpolſtwo nic nieumie mowić/ ieſliby máło nie do káżdego trzećiego słowá nieprzydáli przyśięgi: oco przedśię nikogo niekarzą. ModrzBaz 60; CzechEp 373.

»co samo« [w tym: wtrącone (1)] (3): Bo to dziewka od matki za teſtáment bierze/ Ze cnotliwa niebędzie ſiedzieć przi wſzetecżney: Za co ſamo/ Bog ſwiadek/ godne ſławy wiecżney. KochSat B2; GórnDworz Ff8v; StryjKron 617.

»co snadź« [w tym: wtrącone (4)] (26): RejPs 133v (2); RejJóz M5v; Y yne haniebne przeklinania czinia/ tego ſię Boże pozał/ czego ſnać y pogany nieczinią SeklKat F2v; KromRozm III F6; GliczKsiąż D5 (6); LubPs Q3; RejWiz 87v; Prot Bv; RejAp 137v; GórnDworz Tv; RejPos 23v (3); HistLan B3v; RejZwierc 189; KochMon 24; CzechRozm 137; KochTr 18; KochFr 107; ReszList 149.

»co też« [w tym: wtrącone (15)] (254): PatKaz III 132v; FalZioł IV 17b; GlabGad N5v; MiechGlab *5 (2); LibLeg 7/35 (5); RejPs 65v; ConPiotr 30v; MurzHist C2v (5); MurzNT 1 (6); MurzOrt B (2); KromRozm II d4 (8); KromRozm III G2v (3); Diar 77; GliczKsiąż B4 (6); LubPs Y5 marg (2); GroicPorz vv (2); KrowObr 55; OrzList iv; WyprKr 2; BibRadz I 68d marg (2); OrzRozm B; BielKron 79v (6); KochSat Bv; OrzQuin A4 (4); Powiedáią przećiwnicy/ że Ociec będzie ſądził przez Syná. Cżego my też nie przemy. SarnUzn E2v (2); SienLek 9v (5); RejAp 183v (2); GórnDworz E4; RejPos 25 (6); GrzegŚm 27 (2); HistLan D4 (4); Zową ie też Nuptię, ábowiem/ iáko mowi Swięty Ambroży/ Pánny zákrywáły śie dla wſtydu: przez co śie też znácżyło/ iż Mężom ſwym poſłuſzne y poddáne być miáły. KuczbKat 250 (12); RejZwierc 160; WujJud 135 (2); RejPosRozpr cv; BudNT 2.Thess 1/11; WierKróc B2; CzechRozm 22v (27); ModrzBaz 76; SkarJedn 317 (2); SkarŻyw A2 (7); MWilkHist F4; ZapKościer 1580/8; StryjKron 76 (7); CzechEp 56 (28); CzechEpPOrz **3; NiemObr 8 (16); ReszPrz 26 (3); ReszHoz 132; ReszList 145 (4); WerGośc 223 (3); WerKaz 284; ArtKanc Kv; GórnRozm C4; ActReg 54 (7); Phil F (7); LatHar 26; Oznaymił im porządek wſzytek ſwoiey ſpráwy. 18 Ná czym też wſzyścy przeſtáli/ chwaląc Páná Bogá. WujNT Act 11 arg (13); WysKaz 28; SarnStat 106 (6); SiebRozmyśl [A2]v (3); GrabPospR Lv; SkarKaz 40a (4); VotSzl Ev; CzahTr H.

»co też i« (17): FalZioł I 137b; WróbŻołtGlab A4; MurzHist M; KrowObr 79v; OrzRozm F3; WujJudConf 245v; MycPrz I C3v; CzechRozm 147 (2); ModrzBaz 24; StryjKron 11; ZapKościer 1582/41; Wierzę temu/ iż ieſlibym kędy ſłowkiem ktorym oſobę I. M. [...] obráźił [...] że mi to I. M. condonuie: o co też y proſzę. CzechEp [416]; NiemObr 89 (2); WujNT 517; PowodPr 39.

»co to(ż)« [w tym: wtrącone (15)] (87): Proch s korzenia tego ziela [...] ciało ktore bywa iakoby wody pełno/ czo ſie to ſthawa dla zimnych wilkoſci: roſpuſzcża FalZioł I 113b; BielŻyw 116; RejPs 158v; á nád tho ieſzcże dla wielkiey wielkoſći wężow muſieli we zbroi iezdzić/ co to było z ich więtſzą cięſzkoſcią y z vćiskiem. HistAl H5; Diar 71; GliczKsiąż D5 (6); RejWiz A4v (6); UstPraw A3 (3); RejZwierz 74; BielKron 79v (12); KwiatKsiąż C (2); RejAp 48 (3); Iż ia widzę cory Syońſkye/ co to iuż możymy rozumieć cory Krześćiáńſkie/ á ony chodzą z wyciągnionemi ſzyiámi RejPos 306 (32); BiałKat 156 (2); RejZwierc Av (5); WujJudConf 240v; RejPosRozpr cv; HistHel C3v; Strum G2v; Oczko 11; ZapKościer 1587/68v; GrabPospR N4v; CzahTr F3v; PaxLiz C (2); ZbylPrzyg A4.

»to co« [w tym: wtrącone (6)] (13): OrzList iv; RejPosRozpr b3v; RejPosWstaw [21²]v; źiemiá oná [...] miáłá być opuſzcżoná/ to ieſt miáłá być zwoiowána: [...] á pod obcych Pánow roſkazánie przyść/ to coby nadáley do roku/ po tym proroctwie być muśiáło CzechRozm 141; Oczko 19v; SkarJedn 9; SkarŻyw 31 (3); ReszList 145v; JanNKar A3v; CzahTr Ev (2).

»co to wszy(s)tko« (15): RejPs 94v; ZapWar 1549 nr 2657; A ten co tu roſkoſzy ná ſwiecie vżywa/ Tám po śmierći po vſzy záwżdy w piekle bywa. Co to wſzytko zmyſlili oni goli łgarze/ Aby im przykłádano więcey ná ołtarze. RejWiz 21v (2); UstPraw E3; OrzRozm S2; RejPos 2 (7); RejZwierc 103 (2).

»co więc« [w tym: wtrącone (8)] (43): ListRzeź w. 10; BierEz G3 (2); ForCnR B4v (2); BierRozm 21; RejJóz E4; RejKup b4v; GliczKsiąż K; RejWiz 152; á ták chory nie może ná nię pátrzyć/ co ſye więc iuż ku złemu ma/ á ták temu zábieżeć trzebá SienLek 151v (4); RejAp 137; GórnDworz M6v (3); GrzegŚm Av; KuczbKat 125 (2); KarnNap C4; ModrzBaz 91v; Oczko 6v (2); KochSob 69; ZawJeft 26; GostGosp 94; GórnTroas 30; KochPij C4; KochAp 11; OrzJan 7 (2); JanNKar B3v (3); SarnStat 5v; SkarKaz 609b; VotSzl B2v (3); CzahTr F3v; ZbylPrzyg A2v.

»co wszy(s)tko« [w tym: wtrącone (14)] (266): ForCnR C3v; LibLeg 7/32 (4); MetrKor 59/77; RejPs 67v (2); MurzHist K2 (3); MurzNT kt (4); KromRozm II a3v; KromRozm III I4v (2); Diar 70 (4); GliczKsiąż A2v (15); Kędy nic inego nie máſz iedno obłudność/ fáłſz/ zdrádá/ obmowiſká/ pochlebſtwá/ ſzyderſtwá/ co dziś wſzytko dworſthwem przezywáią. LubPs X2v (7); GroicPorz k4 (3); RejWiz A3 (2); Leop 2.Par 21 arg; BibRadz Gen 43/17 (4); OrzRozm C2 (2); OrzQuin Nv; Prot B2; SienLek 24v (2); RejAp BB2v; GórnDworz B4v (12); GrzepGeom Nv; RejPos 3 (13); BiałKat 153v; GrzegŚm A4v; KuczbKat 115 (2); RejZwierc 30v (12); WujJud 223; WujJudConf 90v (2); RejPosRozpr c4; RejPosWstaw [143³]v (2); BudBib 2.Par 29/28 (2); MycPrz I [D] (2); WierKróc A4 (2); BiałKat K3; BudNT kk8; CzechRozm A3 (33); ModrzBaz 60 (2); SkarŻyw 490; Oczko A3v; StryjKron 421 (2); CzechEp ktv (32); NiemObr 8 (13); thedi ma Ianovy Kvrkowy wſzelake skodi nagrodzycz y vtraty za czo ſzyę Ie^go M. pán woyewoda za wſzytko ſzastępuyę ZapKościer 1584/47v; ReszHoz 139; ReszList 185; WerGośc 231; GórnRozm B2 (4); KochWr 32 (2); ActReg 143; GostGosp 158; KochPij C2v (2); KochFrag 48; OrzJan 69 (3); LatHar +7v (2); WujNT 76 (10); WysKaz 43; SarnStat 165 (22); SiebRozmyśl [A4]v; GrabPospR Nv (2); PowodPr 71; SkarKaz 161b (2); VotSzl B4v; CzahTr A3; GosłCast 11 (2); PaxLiz E2v; KlonWor ded **2.

»co wżdy (a. wżdam)« [w tym: wtrącone (1)] (15): Bo wolno ieſt goſpodarzowi/ [Ale] nie wolno złodzieiowi: Cżego wżdy drudzy niedbáią/ Czudze ſobie przywłaſzcżáią. BierEz O2v; GlabGad A4v; HistAl G7; GliczKsiąż M3v (3); BielKron 179; SarnUzn B2; RejZwierc 3 (3); ModrzBaz 15v (3); NiemObr 161.

Frazy: »czego Panie Boże obroń« [wtrącone] (1): Tego téż nie opuſczáiąc: iż ieſliby Władyſław Król przerzeczony (czego pánie Boże obroń) przez potomſtwá zéydź miał SarnStat [994].

»czego się (Panie) Boże (po)żal« [w tym: wtrącone (8)] [szyk zmienny] (14): WróbŻołtGlab A5; SeklKat I3v; OrzQuin L4; SarnUzn F6; RejAp 197; ſrogą kaśń Bożą w rękách y niewoley pogáńſkiey/ (cżego ſię żal Boże) odnieſli SkarJedn 171 (3); Ale y v nas w Polſzcże/ ázaż pokázáć nie możemy tey łamániny dość ták w duchownym iáko w świeckim práwie/ cżego ſię Pánie Boże pożal. ReszPrz 74 (3); KochWr 22; PaprUp D4v; PaxLiz B4.

»czego (Panie) Boże uchowaj itp.« [w tym: wtrącone (33)] (47): RejPs 119v; LibLeg 11/13 (2); ConPiotr 33v (2); SeklKat S3v (2); ZapWar 1548 nr 2669; KromRozm I F; MurzHist B3v; Iuſz tu piekło w ciele vznał/ I pośmiercy śię tam doſtał. Czego nas Boże vchowai MurzHistSekl ktv; KromRozm II b3; Diar 78; DiarDop 113; BibRadz I *2v; BielKron 244 (3); KwiatKsiąż Q2v; RejAp 23 (2); GórnDworz L2v; RejPos 115 (3); MycPrz II B; Bo gdyby nieprzyiaćiel/ cżego Boże vchoway/ woiował á naſze pośiadał/ niemiałby żadnego bacżenia ták ná świetſkie iáko ná duchowne. ModrzBaz 139 (2); SkarŻyw 48 (3); CzechEpPOrz *4v; NiemObr 11 (3); ReszPrz 106; GórnRozm B4 (2); ActReg 12; SarnStat 15 (9); VotSzl Dv; SkarKazSej 701a; KlonWor 68.

»co być (nie) może« [w tym: wtrącone (2)] (22): KromRozm III F2v; BielKron 132 (3); OrzQuin B3; SarnUzn E6v; GórnDworz H8; tedyby w drugim [klinie] były trzy kąty więtſzé álbo mnieyſzé niż dwá proſté/ co być nie może GrzepGeom Q3 (3); RejPos 206 (2); KuczbKat 60; CzechRozm 23v (3); GórnRozm D4v (2); JanNKar H4; SarnStat 1294; GrabPospR K2 (2).

»co bywa« [w tym: wtrącone (6)] (14): Też ołowianey barwy vrina/ [...] Znaminuie pierſi y płucza być dręcżone/ iako dychawicżną niemoczą/ zranieniem od ſlonych á zagniłych wilkoſci/ czo bywa w ſuchotach FalZioł V 2v (3); GlabGad A7v (3); GliczKsiąż F3; GroicPorz B4; RejWiz 77v; Mącz 452c; RejPosWstaw 42; CzechRozm 219; WujNT 243; JanNKar B3v; SarnStat 718 (4); PowodPr 51; VotSzl B2v.

»z czego bądź (a. niechaj będzie) (cześć i) chwała Panu Bogu« [wtrącone] [szyk zmienny] (2): ActReg 12; boſmy do téy doby/ z czego Pánu Bogu bądź chwałá/ [...] záſzćia żadnégo z nikim nie mieli. KochFrag 48.

»co, czego daj (Panie) Boże; co Pan Bog da« [w tym: wtrącone (5)] [szyk zmienny] (10 : 1; 1): Yutro/ yáko prośiſz/ o koſcyele/ co pan bog da z ſobą rozmáwyáć będźyewá. KromRozm II y3; RejPos 237v; SkarŻyw A3v; CzechEp *4v; OrzJan 137; áby iuż z tych Lábiryntow/ ktore dotychmiaſt pánowáły przy ſądźiech/ Rzeczpoſpolita mogłá bydź wyprowádzoná. Co day Pánie Boże. SarnStat *8v (4); GrabPospR K4; PowodPr 54; PudłDydo B2v.

»czego nie daj Boże« [w tym: wtrącone (7)] (8): OpecŻyw [192]v; LibLeg 6/79 (2); BibRadz I *2v; BiałKat 381v; ále prżećię kiedyſz tedyſz Polacy z Turkiem walczyć muſzą/ ábo mu (czego nie day Boże) hołdowáć. GórnRozm M2; SarnStat 141; SkarKaz 634b.

»co się dzieje« [w tym: wtrącone (3)] (31): MurzNT 8v; BibRadz I 143d marg (2); SarnUzn G5v; SienLek 95v; RejAp 57v; RejPos 303; A niemáſz żadney inſzey Swiątości/ ktoraby więcey modlitw przy ſwym odpráwowániu miáłá. Co śie bárzo przyſtoynie dźieie KuczbKat 230; RejZwierc 201; WujJud 12 (4); ModrzBaz 86; SkarJedn 171 (2); Oczko A3v; CzechEp 351 (3); ReszPrz 42; WerGośc 255; GórnRozm F2v; ActReg 106; WujNT 93; SarnStat 443 (2); PowodPr 95; VotSzl A2v; SkarKazSej 697b; A ták/ nie zá miecżem ſzły dobrá/ lecż zá brzuchem: Co ſię dźiało máćierze niepocżeſney duchem. KlonWor 63.

»co jest« [w tym: co jest przełożywszy (wyłożywszy) (5); dotyczy objaśnień językowych (10); wtrącone (4)] = co znaczy, co brzmi (14): PatKaz III 127v; KrowObr 15; Znalazł ten pierwey brátá ſwego Symoná/ y mowi mu Nalezliſmy Meſyaſzá/ co ieſt przełożywſzy namázániec. BudNT Ioann 1/41 (2); Oczko 20; CzechEp 348; WujNT 51 (8).

»co jest« = a mianowicie (1): Były bliſko Rzymu ná ten cżás ine mieyſcá oſobne/ co ieſt/ Kollácya/ Antemne/ Fidene/ Láwinium Kámeſſá/ Iánikulum BielKron 99.

»co jest itp. (na)przeciw(ko), przeciwno« (w tym: wtrącone (3)] (48 : 1): WróbŻołt S6v; KromRozm I F2 (2); MurzNT 51; KromRozm II f; KromRozm III I6 (4); GliczKsiąż G2v; winá co namocnieyſzego kázał mu pić/ co ieſth przećiw wſzytkim lekárzom. BielKron 403 (7); GórnDworz Ffv; RejPos 305; RejPosWiecz³ 96v; WujJud 106; CzechRozm 55v (2); SkarJedn 343; To mu było naćiężey/ iſz gdy [...] modlitwy cżynić miał/ iſz muśiał onego towarzyſzá obudzić. Co mu ſię zdáło przećiw miłośći bliżniego SkarŻyw 75; CzechEp 190; ReszHoz 140; WujNT 13 (16); SarnStat 537 (3); SkarKaz 312a (3).

»co się (p)okaże itp.« [w tym: z czego (38), w kim, w czym (29), na kim (12), czym (7), nad kim (2), przy czym (2), kiedy (gdy) (9), stąd (6); jaśnie (10), jawnie (8), znacznie (8), dowodnie (3), dostatecznie (2), na oko (2); wtrącone (5)] (157): RejPs 158v; KromRozm I F; MurzNT Luc 1/17; KromRozm II a3v (14); Záwżdy yą pan [...] rátował/ á wſſyſtkye ony burze y nawáłnoſci dźiwnye ſtrzaſkyem w niwecz obracał: Coby ſye hiſtoryámi koſcyelnymi dowodnye okázáć mogło KromRozm III L3v (12); GliczKsiąż E8v (2); LubPs Y5v marg; GroicPorz mmv; RejZwierz 59 (3); przeto Kápłan [...] wyſzſzym nád Krolá w Polſzce będąc/ co ſye iuż pierwey doſtáthecznie pokazáło/ vczynił przećiwko doſtoieńſtwu ſwemu/ że ſye przez Przyśięgę ſwą podnożkiem ſtał Krolewſkim OrzRozm I4v (3); BielKron 195v; SarnUzn G4v; SienLek T4 (2); SienLekAndr a2v; RejAp 58v; GórnDworz H5v; RejPos 2 (23); RejPosWiecz² 91v; BiałKat 156; HistLan A3v (2); KuczbKat 50 (3); WujJud A6 (4); WujJudConf 152v (2); RejPosRozpr b3v; RejPosWstaw [21³]v; BudBib Av (2); MycPrz II C; WierKróc B3; BudNT przedm b8; CzechRozm 82 (7); ModrzBaz 24v (2); Oczko 6v (2); SkarŻyw 114 (2); StryjKron 350; CzechEp 28 (5); CzechEpPOrz **3; NiemObr 23 (27); ReszPrz 75 (2); WerKaz 283 (2); ActReg 163; Phil N3 (2); LatHar +4v (2); bo iego boleśći ná krzyżu koniec wzięły. Co ſię z onych ſłow okázuie: Dziśia będzieſz zemną w ráiu. WujNT 403 (6); JanNKar C3v; SarnStat *7; SkarKaz 274a; SkarKazSej 678b (3).

»czego, o czym, co poświadcza (a. świadczy)« [w tym: wtrącone (2)] (28 : 16 : 8): PatKaz III 146; Diaſcorides powiada iżby był rowny wmocżi byliczi kthorą zową wrotycżem/ cżego poſwiadcża Pandecta. FalZioł I 15c (3); KromRozm II f2 (6); KromRozm III I7 (3); GliczKsiąż F; LubPs L2v; GroicPorz z; KrowObr 219v; RejWiz 2v; SarnUzn B2v; RejAp 38v; RejPos 224v (4); KuczbKat 35; RejZwierc 256; WujJud 142; BiałKaz E2; CzechRozm A5v; PaprPan ktv; ModrzBaz 53 (2); SkarJedn 252; SkarŻyw 320; StryjKron 71; CzechEp 275; y tám kędy ſię ták rządzono/ cżęśćiey z ſzkodą niż z pożytkiem bywáło/ o cżym hiſtorye świádcżą. NiemObr 27 (8); WerGośc 244 (2); WerKaz 299; Phil B3 (3); SarnStat 84; SkarKaz 155b.

»co się przygadza, przyda(wa), (przy)trafia itp.« [w tym: wtrącone (7)] (11 : 6 : 5): Cudnych obyczayow byla kozdemu ſwą oſoblyuoſzczyą myla czo ſyą rzatko przygadza PatKaz III 122v; FalZioł II 21a (3); WróbŻołtGlab A5; GliczKsiąż L4v; LubPs ee2; GroicPorz z3v; KwiatKsiąż B4; SienLek 2v (5); RejZwierc A5; ModrzBaz 130; Oczko 25v; LatHar 130; SarnStat 610 (3); SkarKaz 82a.

»czego, k czemu, o czym przykład« [w tym: w kim, w czym (12), na czym (2), kogo (1), z czego (1), miedzy kim (1), nad kim (1), o kim (1); jasny (5), niedawny (2), świeży (2), znaczny (2), jawny (1)] (26 : 1 : 1): MurzNT 66; KromRozm III Kv; GroicPorz bv; LeszczRzecz A4v; Pan Bog ſam Kápłaná pierwey poſtánowił/ á potym przez Kápłaná/ Krolá ludźiom poświęćił: o czym przykłádow w Piśmie maſz wiele. OrzRozm D3v; OrzQuin X2v; SarnUzn B7v; GrzepGeom Ev (3); KuczbKat 220; WujJudConf 138v (2); CzechRozm 66; CzechEp 13; NiemObr 3 (4); WerGośc 225 (4); ArtKanc Kv; Iáko iednák ſrogość w Rzecżypoſpolitey pod cżás bywa vżytecżna/ ták też záſię ſzkodliwa. Cżego ieſt przykład w onym Sylli/ ktory prze okrutność ſwą ná tablicy wywołáńce popiſáć dał Phil S (3); WujNT 193.

»co (przy)należy (a. zależy)« [w tym: komu, czemu (15), na kogo, na co (7), na czym (2), w czym (1); wtrącone (10)] (25): BierEz K2; PatKaz III 89v; KromRozm III N4; iednym go tylko vchem zwykł ſłucháć [...] dáiąć przes to znáć/ iże drugie vcho ku ſłuchániu drugiey ſtrony chował. Co przynależy ná dobrego Przełożonego á Spráwiedliwego Sędźiego. GroicPorz aa4; KrowObr 103v (3); RejWiz 44v; RejPos 150; BiałKat 198v; WujJudConf 59v; CzechRozm 89; ModrzBaz 23v (2); NiemObr 45 (3); GórnRozm L; KochWr 32; Phil M3; SarnStat 293 (4); PowodPr 81.

»co przystoi« [w tym: komu, czemu (13), cum inf (1); wtrącone (7)] (15): KromRozm I Mv; GroicPorz h2; BielKron 255; WujJud 160v (2); ModrzBaz [38] (3); CzechEp 63 (3); Młynarz co Pánú powinien. NAprzod ma mieć we młynie co obecnie miele/ ſtátki młyńſkie/ do młyná potrzebne: to ieſt Topor/ Siekierę/ Piłę/ [...] Tacżki dwoie: co dobremu y rządnemu Młynarzowi przyſtoi. GostGosp 60; GórnTroas 73; JanNKar A2; SiebRozmyśl F3v.

»co się rozumie« [w tym: o kim, o czym (20), przez co (2), na kogo, na co (3), wedle czego (1), gdyby (gdzieby) (3), tak (3), iż(by) (3); dotyczy objaśnień językowych (12); wtrącone (9)] (45): OpecŻyw 181; PatKaz I 7 (2); PatKaz III 125 (2); Iod. Co ſie rozumie początek RejPs 180v (6); ConPiotr 31; KromRozm II q4 (2); KromRozm III D2; LubPs Y4v marg (3); GroicPorz bb2; Gdzyeby kto zá Sláchćicá ſię miał nie będąc iem á był zábit/ tákowego głowá gdy ſię to Scrutinium okaże płácona być niema/ co ſię rozumieć ma gdzyeby o głowę iego iáko o ſláchecką powołánie było vczynione. UstPraw K2; BibRadz I 68d marg (3); RejAp 54; GórnDworz O5; RejPos 204v (4); WujJud 237v; ModrzBaz 43 (2); StryjKron 21 (3); WujNT 841 (2); SarnStat 235 (7); SkarKaz 313a.

»co się stało« [w tym: co się tak stało (4)](30): BierRozm 26; HistAl L4v; KromRozm II a2v; KromRozm III B3v; Diar 75; GliczKsiąż B6; Potym dniá piątego roſkazałeś ſiodmey częſći gdźie były wody zgromádzone aby zwierzętá ptaki y ryby zrodźiłá/ co ſię ták ſtało. BibRadz 4.Esdr 6/47; OrzRozm C2; BielKron 163v; LeovPrzep E4v; GórnDworz S4v (3); RejPos 18v (2); BiałKat 18v; KuczbKat 130 (2); CzechRozm 165v; SkarJedn 323; SkarŻyw 566; ZapKościer 1580/5v (3); StryjKron 350; CzechEp 355; Phil M3; WujNT 293 (2); SkarKaz )(4.

»co się ściąga« [w tym: na kogo, na co (6), do kogo, do czego (3); wtrącone (1)] (9): LubPs T5 marg; A tu ſie iuż pocżyna drugie poſelſtwo/ ktore Pan roſkazał opowiedzieć koſciołowi Smierneńſkiemu/ co ſie ſciąga/ ták iákochmy ſłyſzeli/ y do wſzytkich wiernych Páńſkich. RejAp 20v; KuczbKat 290; CzechEp 310 (3); SarnStat 7 (3).

»o czym świadectwo, czego świadectwo, świadectwem« (6 : 3 : 1): BielKron 467v; RejPos 107 (2); HistAl A2v; NiemObr 112 (2); ArtKanc N15; Phil K4; [S. Bernard] drugi raz cżáry ſrodze zepſowánemu cżłowieku/ zdrowie przywroćił. o cżym ći dáią pewne świádectwá/ ktorzy żywot iego nápiſáli. LatHar 648 (2).

»czego, o czym świadkiem (a. świadek)« (14 : 1): FalZioł I 128d; Diar 33 (3); Tego Iezuſá wſkreſił Bog. Cżego my wſſyſtcy ieſteſmy ſwiádkowie. Leop Act 2/32; BielSpr 5; BudNT Act 3/15; PaprPan V2v; SkarJedn 87; CzechEp 361 (2): WujNT Act 2/32 (2); CzahTr A2v (2).

»co (u)czyni« = równa się (zwykle wprowadza wynik działania rachunkowego) (11): KłosAlg G2; GroicPorz dd3; BibRadz II 12a marg; A ták/ ſto y dwádźieśćiá pedes, vczynią łokiet Krákowſkich ſześćdźieśiąt y śiedḿ nie cáłych: co wſzytko vczyni Prętów po pułoſmá łokćiá dźiewięć/ bez iednégo łokćiá nie cáłégo. GrzepGeom Nv (2); BudNT kk8; CzechRozm 136; ZapKościer 1579/1v; WujNT 75 marg (2); WysKaz 43.

»co uczynił, udziałał« (31 : 2): Y hnet roſkázáł Dwormiſtrzowi [...] aby go w kſięgi dworſkie wedle obycżaia wpiſáł/ tzo więtz Dwormiſtrz rychło vczynił ForCnR B4v (2); MiechGlab 57; LibLeg 11/173v; LibMal 1548/146v; Diar 19 (3); GliczKsiąż F7; Leop Act 11/30; BibRadz Dan 13/18 (2); OrzRozm T4; BielKron 104 (6); BiałKat 343v; WujJud A7; BudBib Dan 13/18; BiałKaz K3v; BudNT Act 11/30; CzechRozm 267v; SkarJedn 124; SkarŻyw A2 (5); ZapKościer 1581/23; WujNT Act 11/30.

»co się wykłada« [w tym: po jakiemu (3), na jaki język (2), z jakiego języka (1); jakoby (2), właśnie (3), iż (1); dotyczy objaśnień językowych (44); wtrącone (15)] (46): TarDuch D4v; FalZioł IV 56c; MiechGlab 30 (2); iáko kámień był wzgárdzony przy budowániu koſćiołá/ á potem był názacznieyſſy co ſie ná Kryſtuſá wykłáda/ y iáko lud był oſwiecon przez przyſćie iego RejPs 173 (4); HistAl M4; I viąwſzy rękę dźiécięcia/ rzecze mu/ Talitha kumi/ co śię wykładá/ Panienko tobie mowię/ wſtáń MurzNT Mar 5/41 (2); RejWiz 154; Leop *B4v (6); BibRadz 2.Mach 1/36; SarnUzn C2; RejAp 67v (3); RejPos 3v (8); BiałKat 120v; RejZwierc 164; BudBib 2.Mach 1/36; BudNT Ioann 1/42 (2); ModrzBaz 140; StryjKron 110; LatHar 712 (2); WujNT przedm 7 (6).

»co zdarz Panie Boże« (1): o Boże iáko to Známienite podánie. (–) Czemuſz też ty nie mowiſz: co zdarz pánie Boże, Pozwalam y przyrzekam? CiekPotr 39.

»co znaczy (a. znamienuje)« [w tym: cum A (16), cum A a. N (1), iż, że (7); dotyczy objaśnień językowych (13); wtrącone (8)] (28): PatKaz III 101 (3); Abowiem Aman [...] myſlił przećiwko im złe rzecży/ áby ie był pozábijał/ y wygłádził: y rzućił Ffur/ co známienuie los. Leop Esth 9/24; BibRadz Matth 1/23; Mącz 210a; RejAp 122v; GórnDworz O5v; WujJudConf 147; BudBib I 326c marg; CzechRozm 34; CzechEp 156; Wſzákżem [!] iednák te varias lectiones [...] máią ten znák o/ przydány/ co znáczy iż to czytánie ieſt w niektorych exemplarzách máłey ábo żadney wagi/ tem ia wſzędy opuśćił WujNT przedm 18 (16).

»co się znaczy (a. znamionuje)« [w tym: z kogo, z czego (10), przez co (3), w czym (2), cum N (1), stąd (1)] (19): PatKaz III 126; KromRozm II 13v (5); KromRozm III D3v (4); RejWiz A4v; BibRadz I 68c marg (3); RejPos 8v (3); BiałKat 243v; Bo w nim ſą/ źli y dobrzy: co ſię w Ewángelijey znácży przez one trzody/ przez onę rolą ReszPrz 23.

»co zow(i)ą« [dotyczy objaśnień językowych; w tym: z polskiego na obcy (29), z obcego na polski (6); cum I (18), cum N (2), cum N a. A (16), cum A a. I (2), cum N a. A a. I (2); wtrącone (44)] (83): KromRozm III B5v (2); zápłáćiwſzy Powodowi głowę wedle opiſánia Práwá/ co zową Wargeltem/ iuż Rękoymia od wſzythkiey ſpráwy bywa wolen GroicPorz r4 (22); KrowObr 141v (4); RejWiz 138v; BibRadz I 1b marg; BielKron 38v (10); SienLek 23v; GórnDworz O8v (3); RejPos 55; RejPosWiecz³ 98; Potym tho ſłowo Anima/ co polacy zowią Duſzá rozmáićie śię też rozumie. GrzegŚm 21; RejZwierc 3; BielSpr 9v (4); RejPosRozpr b3v; BudBib c4 (2); BudNT przedm b7v; StryjWjaz C3; Oczko A3 (8); StryjKron 400; CzechEp 67 (2); GórnRozm A2 (2); WujNT Ioann 1/38; SarnStat 230 (11); SkarKazSej 661b.

W apostrofach do Boga (lub Matki Boskiej 1 r.) zamykających pewien odcinek tekstowy [w tym: co nam (a. mi) racz dać... (55) – u Reja (42) ‒, czego nas racz domieścić... RejPos (9)] (121): Cżego nás vchowáy blogoſlawioná panno Mariá OpecŻyw [192]v; zaczo bacz czeſcz a chwala bogv mylemv LibLeg 10/62 (2); RejPs 111 (3); SeklKat A2v; RejKup dd6v; wcżem pánye Boże im pomoſz. GliczKsiąż K8 (2); LubPs B3v (4); KrowObr 190v (2); BibRadz I *2; SarnUzn A3; RejAp 31v; Co nam wſzytkim rácż dáć z miłoſierdzya ſwoiego ſwiętego/ ktory żywieſz y kroluieſz poſpołu z Bogiem Oycem y z Duchem ſwiętym ná wieki wiecżne. Amen. RejPos 339v (51); RejPosWiecz² 90v; BiałKat 203v; GrzegŚm 55; Co w tobie rácż vtwirdzić á ozdobić Bog Ociec Syn y Duch s. Bog ná wieki błogoſłáwiony. Amen. RejZwierc [28³]v (2); WujJud B (3); WujJudConf 19; RejPosRozpr [c4]v; RejPosWstaw 144; CzechRozm A8v (3); PaprPan V2; Cżego niech nam vżycży miłośćiwy Pan/ przez Chriſtuſá Iezuſá Páná náſzego/ Amen. KarnNap C2 (3); SkarŻyw 293 (8); co mu Pánie BOże odpuść y day vpámiętánie. CzechEp 215 (3); Co pánie Boże ſpraẃ A. NiemObr 67; ArtKanc D18 (3); Zá co my tobie/ O Boże náſz wiecznie/ Wdźięczni ſye ſtáwiem ZawJeft 19; ActReg 164; LatHar 26 (4); WysKaz 48; SarnStat *8v (2); SiebRozmyśl E4 (3); Czego day Boże Iey K. M. doczekáć z poćiechą nas wſzytkich. SkarKaz )(4v (2); zá co y powtore Tobie naywyżſzy Boże dźiękuię CiekPotr 62 (2); CzahTr H4; PaxLiz C3v.

1) W formułach odsyłaczowych (szeroko pojętych) lub poprzedzających przytoczenie, streszczenie itp. [w tym: z elipsą orzeczenia (74); wtrącone (25)] (721):PatKaz I 3; PatKaz III 131; O cżym ſzyroko w piątym Cap. namieniono. FalZioł V 34 (2); BielŻyw nlb 3; GlabGad L4; czo też potwierdza Cornelius Tacitus piſząc o położeniu ludu Germanſkiego MiechGlab 50 (2); SeklWyzn G; MurzHist E3v; MurzOrt B2; MurzNT 3v (2); KromRozm I H; KromRozm II i2; KromRozm III Ev (2); GliczKsiąż K2; cżego iáwny przykład Exo. XIIII. LubPs X4v marg; GroicPorz y2; OrzList d3; BibRadz I 353v (2); LeovPrzep H4; OrzQuin K3v; SarnUzn G4v; SienLek 144; SienLekAndr a3 (2); RejAp 197v; RejPos 36v (6); RejPosWiecz² 93 (2); co w Dźieiach Apoſtolſkich okfićie maſz napiſano. BiałKat 116; GrzegŚm 5; KuczbKat 100 (4); RejZwierc 197v; WujJud 70v (2); RejPosWstaw [21³]v (6); BiałKaz E3; BudNT przedm b4v; co káżdy z onego iego Pſál 119. łácno poznáć może CzechRozm 207v (14); SkarJedn 192; Oczko 17; StryjKron 1 (6); Abowiem nie zſtąpił do Sodomy o cżym ſię potym powie, bez woley oycowſkiey CzechEp 250 (21); O cżym przypátruymy ſię Apoſtolſkim ſłowom/ ktore piſze do Teſzáloniceńſkich NiemObr 85 (18); ReszPrz 26; ReszList 187; WerGośc 244 (3); WerKaz 284; Phil G (4); cżego y z piſmá świętego dowieść nie trudno/ Act: 2. Apocal: 3. Iſa: 66. LatHar 244 (6); WujNT 35 (7); SarnStat 227 (6); GrabPospR K3; PowodPr 18 (4); SkarKaz 274a (5); SkarKazSej 688a.

Frazy: »o czym [z elipsą orzeczenia]« [w tym: kto (28), co (2), w czym (3)] (40): O czem. 1. Sámu. 7.v.18. BibRadz I 48c marg (2); OrzQuin B; o cżjm w dzieiach Apoſtolſkich. RejPosWiecz² 94; GrzegŚm 24; O czym Długoſz Kroniki Pruskie y Miechouius lib. 4. cap. 40. fol. 273. StryjKron 492 (17); CzechEp 114 (3); NiemObr 69 (2); otzim conſtitutia Warſzewſka roku 1578. PaprUp Lv; KołakSzczęśl A2; SarnStat 347 (5); O czym S. Chryſoſtom do Theodorá mnichá WujNT 782 (6).

»o czym czytaj itp.« [w tym: kogo (9), co (7)] (30): GroicPorz 14; BibRadz II 120c marg (2); o czym czytayćie Polyticorum libros Platonis OrzRozm Q4v (3); OrzQuin O3 (3); SarnUzn D2 (3); BiałKaz D3v; O cżym też cżytáć możeſz Ezái: 59. v 9. CzechRozm 119 (4); StryjKron 36 (4); CzechEp 136; NiemObr 60 (2); WerKaz 300; LatHar 286; WujNT przedm 8; O czym czytay diſzkurs potrzebny Stániſłáwá Grzebſkiégo SarnStat 283 (3).

»o czym masz« [w tym: co w czym (3), u kogo (3), przy czym (1), w czym (1); wtrącone (1)] (12): LubPs O2v; BibRadz II 98b marg (2); SarnUzn F6; o czym Náuki maſz/ w Rozdźiale iedennaſtym Kſyąg wtorych. SienLek 46; GrzegŚm 10; KuczbKat 20; ocżym maſz przy 27 rozdziale 3. kſiąg mo: BudBib I 102a marg; CzechRozm 115 (3); SarnStat 791.

»o czym mowi itp.« [w tym: kto (22), kto u kogo (4), kto w czym (3), kto do kogo (1), co (2), w czym (2), u kogo (1) ] (41): PatKaz III 132v; O cżym Awicenna y Serapio powiadaią FalZioł I 4c (2); KromRozm III B5v (3); LubPs Z3; OrzRozm Nv; OrzQuin N2v (3); RejPos 16v; O cżym Páweł s. w liſcie do Koryn. piſząc mowi RejPosWiecz² 94 (3); RejPosWiecz³ 98v; GrzegŚm A2v; WujJud 122v (4); RejPosWstaw [21²]; ModrzBaz 2v (3); SkarJedn 156 (2); CzechEp 250; NiemObr 44; ReszPrz 19 (3); Phil N4 (2); SkarKaz 5b (5); o czym piſmo mowi SkarKazSej 706a (2).

»o czym niżej itp.« [w tym: o czym będzie niżej (12), o czym patrz niżej (4), co się niżej powie (2); z elipsą orzeczenia (8); wtrącone (3)] (33): MurzHist C3v; KromRozm III B5v (2); GroicPorz ſ4v; Oczem pátrz niżey Ká. 21.v.11. BibRadz I 128d marg (3); Syllá poráźił Máryuſá/ o cżym będzye niżey/ á od tych ſie ſzkodliwe walki pocżęły wnętrzne Rzymſkie. BielKron 121 (8); RejPos 82; BielSpr 10; o cżym niżey. WujJud 29 (2); BudNT przedm b2v marg; co ſię niżey námieni. SkarJedn 120; NiemObr 21 (2); ReszPrz 26; WujNT przedm 7 (6); SarnStat 233 (2); CiekPotr 8.

»o czym patrz(aj), patrzyć, weźrzy« [w tym: w czym (4), w co (1)] (15 : 1 : 1): O czym pátrz w kſięgách. 4.Mo. 18.v.19. BibRadz I 241a marg (9); BudBib I 254a marg; BudNT przedm b2v marg; O czym weyźrzy w Conſtitucie Séymów annorum 1590. SarnStat 139 (6).

»o czym pisze itp.« [w tym: kto (78), kto w czym (15), kto do kogo (5), co (2), w czym (17), przy czym (2), u kogo (1), z czego (1); wtrącone (4)] (134): FalZioł I 115b (2); GlabGad L3v; MiechGlab 39; KromRozm II 14v (2); KromRozm III M2; GliczKsiąż Kv; LubPs Z3; GroicPorz n4 (2); O czym Zacny Hiſtoryk Iozephus piſze. OrzRozm I2v (3); BielKron 20 (15); Mącz 81b; OrzQuin Gv (3); SienLekAndr a3; RejAp 105 (2); GórnDworz B3v; RejPos 42 (13); GrzegŚm 10 (3); O cżym Páweł S. do Gálátow ták piſał KuczbKat 295 (3); BielSpr b4 (2); WujJud 11 (6); WujJudConf 65 (7); RejPosRozpr cv; CzechRozm 179v (2); ModrzBaz 22v (3); SkarJedn 371; SkarŻyw 277; StryjKron 11 (7); CzechEp 21 (14); o cżym ták nápiſano z ſpraw Apoſtolſkich 11. rozdźia. NiemObr 41 (15); ReszPrz 26 (2); WerGośc 255; GostGosp 158; LatHar 55 (3); WujNT przedm 31 (9); SarnStat 1027; SkarKaz 578a; O czym ſię w innych kazániach iuż piſáło. SkarKazSej 686a.

»co się (p)okazuje itp.« [w tym: z czego (29), czym (1), w kim (1)] (34): co ſye yáſnye z pirwſſego liſtá Páwłá śwyętego do Korynthow cap. VII. okázuye. KromRozm II x4v (7); KromRozm III E7 (7); RejPos 151; KuczbKat 315; WujJudConf 152v; co ſię niżey iáwnie pokázuie BudBib I 132a marg; MycPrz II C; BudNT przedm b8; CzechRozm 246 (3); NiemObr 21 (7); ReszPrz 81; WujNT 187 (3).

»o czym, co stoi« [w tym: u kogo w czym (2), w czym (2), przy czym (1)] (14 : 1): o cżym w I. káp. v Lukaſzá ſwiętego thák ſtoi LubPs T4; co v Dánielá w ſwiętym piſmie iáwnie ſtoi BielKron 128 (13); BielSpr 30v.

»o czym szyrzej itp.« [w tym: co szyrzej zrozumiemy itp. (19), o czym szyrzej pisze itp. (18), o czym szyrzej stoi (8), co szyrzej usłyszysz (5), o czym szyrzej będzie (4), o czym szyrzej czytaj (3), o czym na swym miejscu szyrzej (3); z elipsą orzeczenia (14); wtrącone (2)] (91): KromRozm III D2v (2); o czym kto chce może ſzerzey w w Kſyęgach wyſzſzey námienionych czytáć. GroicPorz 14 (2); KrowObr 181; OrzList f3v; BielKron 2v (18); RejPos 11v (33); BiałKat a4 marg; Coſmy ſzerzey rozbieráli w Kredźie/ kiedyſmy o zmartwychwſtániu ćiáłá mowili. KuczbKat 390; gdy Tánao Krol ich walcżył z Ninuſem Krolem Aſyriyſkim/ o cżym piſałem ſzyrzey w Kronice ſwoiey/ ten Narod natrudnieyſzy był ku zwalcżeniu BielSpr 67 (3); MycPrz II B4; WierKróc B2; ModrzBaz 76; Oczko 28v; SkarŻyw 277; StryjKron 95 (2); CzechEp 118 (4); WerKaz 300; GostGosp 158; O czym ſzerzey Auguſtin S. WujNT [405] (10); SarnStat 60 (4); SkarKazSej 674a (2).

»o czym świadczy« [w tym: wtrącone (5)] (43): OpecŻyw 188; FalZioł I 34a (6); O czym ſſyroce ſwyádſſy Dawid prorok ná wyelu myeyſcach/ á zwłaſſſczá Pſal. XVIII. KromRozm II b2 (7); KromRozm III L2; KrowObr 181; RejWiz 115; SarnUzn [G2]v; WierKróc B2; BiałKaz B4v (2); CzechRozm 4; ModrzBaz 49; O czym Kroniki Pruſkie y Liflandſkie ſtáre ſwiádczą doſtáteczniey StryjKron 432 (3); NiemObr 36 (4); WerKaz 292; PaprUp B3 (2); LatHar 121 (2); WujNT 382 (4); SarnStat 85 (3); KlonFlis A3v.

»o czym świadectwo itp.« (8): LubPs aa3v marg; BibRadz I 138d marg (2); WujJudConf 107; CzechEp 329; NiemObr 117; WujNT 853; O czym ieſt wiele świádectw świętych ſtárych/ Anákletá/ Hieronymá/ Dámázá/ Auguſtyná/ Leoná/ y Koncyliy. SkarKaz 607a.

»o czym (w)spomina (a. przypomina, a. napomina)« (8): KromRozm II d; WujJudConf 31v (2); O czym też Herberſtein wſpomina fol. 70. in Commentarijs Moſchouiticis. StryjKron 421; NiemObr 108 (2); Co y wielebny Bedá przypomina/ piſząc ná to mieyſce. WujNT 835 (2).

»o czym wyższej« [w tym: o czym (z)najdziesz wyższej (5), o czym wyższej się napisało itp. (6), o czym patrz(aj) wyższej (3), o czym czytaj wyższej (2), o czym masz wyższej (2); z elipsą orzeczenia (8); wtrącone (4)] (32): KromRozm II x4v; GroicPorz dd2; o cżym maſz wyżſzey káp. 9. BibRadz II 141a marg (2); BielKron 13v (2); SienLek 9v; GrzegŚm 24; KuczbKat 170; SkarJedn 251; StryjKron 76 (2); NiemObr 17 (3); WujNT 310 (3); O czym Státut znaydźieſz wysſzéy Tit. Aptéki. SarnStat 294 (14).

»o czym (z)najdziesz itp.« (28): OrzQuin L4; o czym go piſząc naydźieſz/ Liſtu 44 a SienLekAndr a3; O cżym ieſzcże náydzieſz Kálwinowe ksiąſzki ktore názwał Impietate^m Gontilis. kártá 69. CzechRozm 19 (3); StryjKron 31 (3); CzechEp 44 (3); LatHar 76; SarnStat 133 (16).

c. Nieokreślony: coś; aliquid, quicquam Mącz; quid Calag (5089): yeslize czo wzyąl tham stąd pan stanyslaw abo nye, ma przyssyącz ZapWar 1550 nr 2666 (12); MetrKor 34/135 (2); March¹ A4v (3); BierEz A3v (21); OpecŻyw 71 (10); PatKaz I 2v; PatKaz III 87v (3); HistJóz Cv (3); FalZioł II 1d (13); BielŻyw 3 (16); GlabGad D8v (4); A z człowieka nalepszego Wnet uczyni przewrotnego. Iżby radniej gardła pozbył, A niżby cze[go] ustąpił BierRozm 16 (2); KłosAlg A2; KlerWes A2; LibLeg 7/35 (29); March³ V4v (2); RejPs 47v (5); LibMal 1543/75 (5); ComCrac 17v (2); RejRozpr Av (15); SeklWyzn a4 (7); RejJóz A3v (34); ieſly czego będziecie proſic oyca mego wymie moye da wam SeklKat P3 (9); RejRozm 396 (3); RejKup B (46); RejKupSekl ee6v; HistAl I6 (2); KromRozm I A3v (6); MurzHist A2 (9); MurzNT Matth 5/23 (10); KromRozm II c4v (7); KromRozm III C3 (4); Diar 26 (23); DiarDop 99 (5); Wiedz pewnie á nie mnimay kiedy co ſpráwuieſz BielKom C5v (9); GliczKsiąż A4 (35); LubPs A5v (19); GroicPorz a4 (20); GroicPorzRej C3v; KrowObr 48 (10); RejWiz A5 (85); Leop *B4v (41); UstPraw A3 (18); KochZuz A4v; RejFig A8v (7); A niechby wżdy w goſpodzye/ co ieść vcżyniono RejZwierz 137 (32); BibRadz I *4 (38); Goski A8v; OrzRozm B3v (13); BielKron 9v (77); GrzegRóżn C (4); KochSat B3v (3); KwiatKsiąż D3v (3); LeovPrzep I2; Mącz 13b (152); OrzQuin B2v (15); Bo żeby co po śmierći gdźie indźiey być miáło/ Widźiáłem że Rzymiánie o tym dźierżą máło. Prot Bv (3); ProtStoj Ev; SarnUzn H3v (2); SienLek 14 (17); RejAp BB2v (22); GórnDworz B2v (87); GrzepGeom B4 (6); HistRzym 3v (2); RejPos A6 (82); RejPosWiecz² 90v (2); RejPosWiecz³ 98v; BiałKat 63v (2); A wżdy iedzą y piją więcey niż co robią BielSat C3v (2); GrzegŚm 47 marg (3); HistLan A3 (13); KuczbKat 5 (3); RejZwierc A2v (158); BielSpr 2v (10); WujJud 29v (9); WujJudConf 4v (10); RejPosRozpr c4; RejPosWstaw 42; áni ieſli im kto co obieca á nie ſpełni/ tedy ſię tego nie vpomináią. BudBib Bar 5/34 (17); HistHel ktv (4); MycPrz I B2 (5); Strum C2 (16); WierKróc A4 (4); BiałKaz E2v; BudNT a2 (14); StryjWjaz A3; CzechRozm A5v (84); PaprPan Cv (9); KlonKr C4 (2); Przetho mogą z tám tąd bráć/ ieſliby cżego im tu niedoſtáło. KarnNap C2v; ModrzBaz 1v (63); SkarJedn A5v (7); KochOdpr A4v (3); Oczko 6v (9); KochPs 84; SkarŻyw A4v (49); KochTr 24 (2); MWilkHist B (5); ZapKościer 1581/18 (8); StryjKron A3v (4); Klenoty y koroná wiernych niewinnie co ćierpieć. CzechEp 338 marg (89); CzechEpPOrz **2; NiemObr 5 (11); KochFr 3 (11); KochDz 108; KochSz A3v (2); ReszPrz 72; ReszList 171; WerGośc 204 (3); WisznTr 16 (2); BielSen 12 (2); Ieślibyſmy w tey ſpráwie ná cżym ſzwánkowały/ Prośimy ábyśćie nas nie odſtępowáły. BielSjem 13 (2); KochPam 86; KochPieś kt (4); KochSob 58 (3); KochTarn 79; PudłFr 26 (10); ArtKanc F19v (2); BielRozm 5 (2); GórnRozm A2 (21); PaprUp B (11); KochWr 21 (3); ZawJeft 33 (2); ActReg 10 (26); GostGosp 1 (28); GostGospSieb +2v (2); Phil B4 (5); GórnTroas 9 (5); KochCn B4v; KochPij Cv; GrabowSet Bv (10); KochFrag 17 (3); KochFragJan 3; Ztądże/ choćiaś wáſzá kró: M. domá co mądrze/ álbo więc ná woynie co ſczęśliwie ſpráwił/ nigdyś przećię nieſzukał właſney chwały OrzJan 95 (9); WyprPl A2v (8); LatHar 137 (6); KołakSzczęśl C2 (2); RybGęśli C3v (3); gwiazdka znáczy kiedy co więcey; rożenek zás kiedy co mniey; á ten znák ” kiedy co ináczey inſze kśięgi niżli náſze máią. WujNT przedm 29 (57); WysKaz )?(3v (5); JanNKar B2 (5); SarnStat 5 (73); SiebRozmyśl A2v; GrabPospR M2v (2); zwołał ſwych do śiebie/ Młodźieńcy/ terazby co pokázáć w potrzebie. KmitaSpit B4 (3); PowodPr 14 (14); SkarKaz )(3 (26); VotSzl F; CiekPotr )?(2v (18); CzahTr Bv (2); GosłCast 5 (17); PaxLiz B4 (3); SkarKazSej 660a (12); KlonFlis E4 (2); A kiedy twoie bydlę vcżyni w cżym ſzkodę/ Muśiſz ie wydáć KlonWor 25 (8); PudłDydo A3; RybWit B3v; ZbylPrzyg A2 (2); SzarzRyt D3v (2).

W połączeniu z zaimkiem „kto” lub „on” w szyku przestawionym, stwarzającym pozory konstrukcji względnej (4): Skarze tego co kto złego zbrodzi. BielKom E2v; Gdy kto kogo pozowie o co/ tedy ten o co go pozową [...] będzye chćiał widzyeć Woźnego UstPraw C3v; Fiduciarius, Ten czego komu zwierzono, álbo do rąk dano.Mącz 126b (2).

co z czego (8): UstPraw E4v; WujJud 168; O tey iedney rzecży Márek myſlił/ áby cżego s tych rzecży ktore ſłyſzał nie opuśćił RejPosWstaw [143³]; BudBib 1.Mach 14/45; Oczko 12v; SkarŻyw A4; StryjKron 294; WujNT Act 26/26.

cum ai, pron, nm i av [w tym: cum G sg n (1267) ‒, comp (84), sup (6) ‒, cum ai a. av na -o lub -’e (15), cum N sg n (8) – sup (1) ‒, w składni zgody (364) ‒ comp (20); szyk odwrotny (40)] (1654): BierEz C4v (3); ieſtliby iadowaté^go tzo pili/ niebędzie ijm ſſkodzitz. OpecŻyw 173 (3); MetrKor 38/503; FalZioł I 70b (17); BielŻyw nlb 6 (5); GlabGad G5v (2); BierRozm 27; LibLeg 6/116v (5); RejPs 24v (2); ComCrac 11v; RejRozpr C (4); RejJóz D5 (3); LibMal 1544/90v (2); RejKup e3 (6); RejKupSekl a5v; HistAl B7v; MurzHist A4v (3); MurzNT 61; KromRozm I N3v; KromRozm II a4 (6); Diar 25 (4); DiarDop 101 (2); GliczKsiąż C2v (10); LubPs K2v (5); GroicPorz g2 (2); GroicPorzRej C4; KrowObr 63v (4); RejWiz A5 (26); coſz ábo mnimaćie byzmy co ziedli Krolewſkiego [aliquid ex rege]/ cżyli że nam dáry dano? Leop 2.Reg 19/42 (2); OrzList b4v; UstPraw Ev (2); RejFig Dd4v; RejZwierz 51 (5); BibRadz I *5v (11); OrzRozm E (2); BielKron 20v (10); GrzegRóżn F4v; KwiatKsiąż C2v (2); Tetigin tui quicquam? Ruſzyłemci czego twego? Mącz 470d (26); Prot A2v (4); SienLek 4v (8); ogląda to iáwnie á iáſnie/ ieſliże ſie tu co namnieyſzego nie zgadza s piſmy ſwiętemi y s proroctwy przednieyſzymi RejAp 196 (3); GórnDworz T8v (21); GrzepGeom B3v (3); RejPos 3v (20); BiałKat 148v; BielSat Nv; áni zdrowie ieſt też co ſámo oſobne GrzegŚm 50 (3); HistLan D4 (2); KuczbKat 15 (6); A ieſliżeby theż czo iákiego z nieobacżká przypádło/ á przecżże ſie názbyt fráſowáć mamy? RejZwierc 152 (40); BielSpr 45v (2); WujJud 20; KochList 3; RejPosWstaw [41³]; BudBib c3v (4); Strum A3v (3); Zaſz było Polſztze kiedy w tey mierże trudnego Co WierKróc A3; BudNT Luc 12/48; CzechRozm 21 (18); PaprPan B4 (2); ModrzBaz 6 (12); SkarJedn 67; KochOdpr B3; Oczko 23v (4); SkarŻyw A3 (19); że by téż co było W tym docześnym żywoćie człowieczeńſtwu miło KochTr 21 (3); MWilkHist Iv; CzechEp 15 (9); NiemObr 41; KochFr 53; KlonŻal D3; KochSz A2 (2); ReszHoz 119; WerGośc 205; WisznTr 9 (3); KochPieś 25 (2); PudłFr 4; ArtKanc Qllv (2); Nie wiem iżbyś co prżećiwko práwu náſzemu mogł mowic ſłuſznego GórnRozm D4v (8); KochPropKKoch 4; KochWr 20; ZawJeft 31; ActReg 58 (5); Calep 552b (2); GostGosp 54 (3); GostGospSieb +2; Phil Q2; GórnTroas 25 (2); KochCzJan A3; Vżyieſz przeto łáſki/ gdy pobacżyſz Pánie/ Ze ſię podcżás co głupie/ z mey krewkośći sſtánie GrabowSet D (3); OrzJan 39 (3); WyprPl B (2); LatHar 50 (2); KołakSzczęśl B3 (2); RybGęśli D2v; WujNT Mar 16/18 (9); WysKaz 16; JanNKar A4v; SarnStat 133 (6); PowodPr 45 (2); SkarKaz 44b (9); VotSzl A3; CiekPotr 28 (2); PaxLiz A2v (2); SkarKazSej 670b; GosłCast 5; KlonFlis Bv (3); KlonWor 1 (2). W charakterystycznych połączeniach: czego bacznego, co brzydkiego (brzydliwego) (2), burzliwego, całego, chędogiego (3), czym chłodnym (2), co chwalnego (2), cielesnego, czym cienkim, co ciepłego, czym ciepłym (2), co ciężkiego (cięższego) (10), cięższego (czym ciężkim) (2), co ciężko, cnotliwego, cudnego (3), cudzego (3), czego cudzego, co czyjego, (nie)czystego (3), czego nieczystego, czym dalszym, co długiego, dostateczniejszego, drogiego, dworskiego, dziecinnego, dziedzicznego, fałszywego (2), (nie)foremnego (4), czego nieforemnego (2), co niefortunnego (2), czego głębszego, co głowniejszego (2), głupie, gniewliwego, godn(iejsz)ego (10), czego godniejszego, co gorącego, czym gorącym, co najgorszego, gorzkiego (3), gotowego (2), grubszego, gruntown(iejsz)ego (3), gwałtownego, haniebnego, hardego, jadowitego (5), czego jadowitego, co jakiego, czego jakiego, co jaśniejszego, kosztownego, kościelnego, krolewskiego, czego krotochwilnego, co krzecznego, czego krzywego, co lekkiego (lekszego) (4), nalepszego (3), lubego, łakomego, czego łakomego, co łatw(i)ego (2), małego (3), czego marnego, co mądrego (3), męskiego, miernego, czym mierzionym, co miękkiego, miłego (milszego) (3), miło (2), młodego,(na)mniejszego (3), mocnego, nabożnego, nagłego (2), niespodzianego, obłędnego (obłędliwego) (2), czego obłędliwego, co ochędożnego (2), czego okrągłego, co omylnego, osobne, ostr(sz)ego (2), czym ostrym (3), co ozdobnego, czego pełnego, co niepewnego, pierwszego, piękn(iejsz)ego (4), najpiękniejsze, piln(iejsz)ego (6), plugawego, płytkiego, pobożn(iejsz)ego (2), pociesznego (3), czym pociesznym (czego pocieszliwego) (2), co poczciw(sz)ego (4), (nie)podobnego (7) podobno, porządnego (2), postronnego, pośledniego, potężnego (nie)potrzebn(iejsz)ego (25), czego potrzebn(iejsz)ego (czemu potrzebniejszemu, czym potrzebniejszym) (4), co poważn(iejsz)ego (5), powierzchownego, (nie)pożytecznego (6), (nie)prawdziwego (4), czym prywatnym, co prożnego, przecznego, przedajnego (3), czym przemierzłym, czego przeszłego, co przygodnego, nieprzyjacielskiego (2), przykrego (7), przykro (2), przyległego, (nie)przystojnego (7), czego (nie)przystojn(iejsz)ego (czym nieprzystojnym, czemu nieprzystojnemu) (7), co przyszłego, rownego (6), czego rowniejszego (czym rownym) (2), co rozdzielnego, rozważnego, rożnego (9), czego nierządnego, co sklane, słabego, czym słodkim, co słonego, (nie)słusznego (8), czego niesłusznego (3), co smacznego (3), smętnego (smutnego) (3), czego smrodliwego, co snadnego, sniednego, niespokojnego, niesporo, (nie)sprawiedliwego (2), sprochniałego, sprosnego (3), srogiego (sroższego) (2), (nie)stateczn(iejsz)ego (7), (po)straszliwego (strasznego) (3), surowego, swarliwego, sw(oj)ego (15), szalonego, (nie)szczęśl(sz)ego (4), czego szczęśliwego, co szczęsno, szkaradego, szkodliwego (3), czego szyrszego, co śmiertelnego (2), śmiesznego (3), świętego (3), tajemnego (2), tajno, czego tłustego (czym tłustym) (3), co (nie)trefn(iejsz)ego (18), czym nietrefnym (2), co troskliwego (2), trudnego (14), trudno, trwałego (natrwalszego) (5), trzeciego (2), twardego (2), czym tward(sz)ym (czego twardego) (3), co tw(oj)ego (2), czego twego, co uczciwego, czego nieutciwego (czym nieuczciwym) (2), umarłego, co upornego, ważn(iejsz)ego (2), czym ważniejszym, co wątpliwego, wdzięcznego (5), czego wdzięcznego (2), wesołego, widomego, wiecznego, wielkiego (8), czego wielkiego (2), co więtszego (7), czego więtszego (czym więtszym) (6), co własnego, wolniejszego, wonnego, wrzedliwego, wszetecznego (2), wysokiego (2), zacn(iejsz)ego (5), czego zacnego, co zbawiennego, czego zbawiennego, co zbytniego, (nie)zdrożnego (4), zgniłego, znacznego (4), znamienitego, zwierzchnego, niezwykłego, żałobliwego, żywego (2). Cf cum G sg n w pytaniu retorycznym, »mieć co spolnego«, »mieć w sobie co [jakiego]«, Wyrażenia.

cum part [w tym: part praet pass (55), part praes act (3); cum N sg n na -o (41), cum G sg n (16) ‒ comp (1) –, w składni zgody (1); szyk odwrotny (1)] (58): LibLeg 7/33; KromRozm III F3v (2); panowie posłow pytali, jeśliże co namowionego mają około obrony Diar 31 (2); GroicPorz k4 (4); A cżáſem cżym pachniącym y z gory ſpluſkáią. RejWiz 17; UstPraw Hv; RejZwierz 141; BielKron 334v; KwiatKsiąż H; Vetari aliquid proverbio, Przepowieścią być co zákazano. Mącz 490d (10); RejAp 14; BiałKat 68v; GrzegŚm 49; KuczbKat 5; RejZwierc 70v; BielSpr 60v; BudBib Ez 15/5; BudNT przedm b (4); ModrzBaz 17; SkarJedn 227; káżdemu namnieyſzemu ſłużył tym ochotniey im mu co wzgárdzeńſzego porucżono SkarŻyw 353 (3); CzechEp 163 (2); ZapKościer 1588/78; KochPij C; OrzJan 113; KołakSzczęśl C4v (3); WujNT przedm 4 (2); áni chcemy/ áby o ich krzywdy przed nas przynaſzano co było SarnStat (8).

cum G sg n comp w pytaniu retorycznym zakładającym odpowiedź negatywną i wyrażającym najwyższą ocenę (13): BielŻyw 6; GroicPorz y; Azaſz może iuż co być nád to wdzyęcżnieyſzego. RejWiz 60v; BibRadz 3.Esdr 4/32; OrzRozm Q3; Niewiem áby czo dziwnieyſzego ná ſwiecie być mogło. GórnDworz P4 (2); RejPos 247; NiemObr 30 (2); GostGospSieb +3v; OrzJan 131; SkarKazSej 695b. W charakterystycznych połączeniach: co cudniejszego, dziwniejszego (2), gruntowniejszego, mocniejszego, piękniejszego, potężniejszego, pożyteczniejszego, przystojniejszego, slachetniejszego (2), użyteczniejszego, ważniejszego, wdzięczniejszego, zacniejszego.

Połączenie: »(nie) leda (a. lada) co« [w tym: przyimek wewnątrz połączenia (40), przed połączeniem (5)] (204): BierEz L3v; FalZioł I 50b (4); BielŻyw 19 (2); GlabGad E7 (6); A z ſſywa drugi ony płáty Co ledá nacz podárł ſſáty RejRozpr I3 (3); RejJóz C6v (4); RejKup e2 (11); MurzHist H; KromRozm III Q3v; BielKom E3 (3); GliczKsiąż C8v (3); GroicPorz hh2; KrowObr 44v (2); Ktorzy niebo y Bogá ledá zacżby dáli RejWiz 140 (9); RejFig Aa (2); RejZwierz A2v (8); BibRadz 1.Reg 18/10 (3); BielKron 233 (10); Mącz 142c (10); Prot A2v; A toć ſą ty [...] opoki obłudnego ſwiátá tego/ ktore nam ledá w cżym inſzym vkázuią álbo obiecuią zbáwienie náſze RejAp 64v (5); GórnDworz C8v (12); RejPos 85v (8); BielSat D2v; HistLan A3v (2); RejZwierc 7v (15); BielSpr 25v; KochList 3; BudBib 1.Reg 18/22; Strum Iv (2); BudNT przedm a5 (3); Widzę to co mowiſz być nie ládá co CzechRozm 75v (4); PaprPan C2v; ModrzBaz 62v (3); SkarJedn 232; Oczko 8v; SkarŻyw 308 (2); tákli do ludu ládá co trzy po trzy obcym ięzykiem mowili? CzechEp 362 (16); NiemObr 84 (7); Bo ledá co wyrzućiſz/ to my/ iáko dźieći/ W táki tréter/ że zſobą wynieśiem y śmieći. KochFr 40 (2); KochSz A4; KochMRot A4v; WerKaz 305; BielSjem 24 (2); KochPieś 23; PudłFr [2] (2); BielRozm 14 (3); GórnRozm C (3); KochWr 19; ZawJeft 9; Calep 268a (5); bo plenne pieniądze z domowego goſpodárſtwá/ á z ládácżego názbieráć może GostGosp 132 (3); RybGęśli B3; JanNKarKoch F; SarnStat 566 (2); KmitaSpit A3v; PowodPr 47; ále iż ſię ſámi w ſobie bárźiey niż potrzebá kochamy: ládá ſię czym obráźim. SkarKaz 314a (2); PaxLiz D3; SkarKazSej 687a (3); ZbylPrzyg A3. W charakterystycznych połączeniach: leda co bełkotać, (na)bajać (6), bredzić (bredzący) (2), gdakać, mowić (mowiący) (22), pleść (plotący, pletliwy) (20), powiedać (powiedzieć) (6), szczebiotać.

Przysłowie: lepſze co niż nic GrabPospR N2v.

Frazy: »jest co na tym [komu]« = zależy, jest pożyteczne (1): A ieſli ieſt co ná tęm Rzecżypoſpolitey [Quod si interest reipublicae]/ áby kto nieużywał źle rzecży ábo ſwey ábo cudzey/ iáko dáleko więcey ieſt ná tem/ áby kto nieużywał źle ludźi ModrzBaz 46v.

»musi co być w tym« [szyk zmienny] (2): Non pol temere est quod tu tam times, Muśi owſzeki co być w tym yż ſie ták boyiſz. Mącz 442c (2).

»do czego, k czemu przydzie« [szyk zmienny] (5 : 2): y owſzem gdzyeby kcżemu przyſzło/ áby iáſnie powiedział że w tym ieſt proſtak. GórnDworz N4 (2); A miłoſnik oycżyzny choć w kápłáńſkim ſtanie/ Gdyby do cżego przyſzło nie da też nic tanie. PaprPan C (5).

»[komu] co do tego« (1): Y niewiem/ ieſli nam co do tego. KochOdpr C.

Zwroty: »mieć co spolnego [z kim, z czym]« (4): SarnUzn G5v; GórnDworz M2v; A maſz theż co ſpolnego ten to Moyżeſzow [zakon] piſány/ z onym Boſkiem wiecżnym CzechRozm 89; SkarKaz 606b.

»mieć w sobie co [jakiego]« [szyk zmienny] (6): KromRozm II p3v; GórnDworz Cv; A ieſli ieſt namieſtnikiem Bożym/ miałćiby też wżdy co Páńſkiego mieć w ſobie. RejZwierc 45v; CzechRozm 213; CzechEp 96; JanNKar B.

Wyrażenia: »co dobre(go)« [w tym: cum G sg n (124), cum N sg n (2), w składni zgody (40)] [szyk 163 : 3] (166): a vkaz gym laſkα ſwᾳ ij duſſam onich ktorzimy nyegdi co dobre^go czinyly BierRaj 20v; BierEz E4v (4); FalZioł V 69v; WróbŻołt Sv (3); RejPs 79 (2); RejRozpr K3v; A powiedas bych ganyła Chocbych czo dobre baczyła. RejKup k6v (3); HistAl K3v; KromRozm I N2 (2); MurzHist H3; MurzNT A4v (3); KromRozm III A5v (2); GliczKsiąż F3 (10); LubPs Dv (2); KrowObr 59 (4); RejWiz 20v (4); Leop Lev 14/13 (5); RejZwierz 18v (2); BibRadz 2.Reg 9/1 (3); OrzRozm C4 (2); BielKron 144v (4); Mącz 320c (2); v których ieſliże co dobrégo znaydźiemy/ bierzmy to od nich iáko dáry Bożé OrzQuin O4 (2); RejAp 80; GórnDworz I7 (4); HistRzym 122; RejPos 19 (6); BielSat G3 (2); GrzegŚm 28; RejZwierc 50 (16); WujJud 64 marg (3); BudBib I 179c marg; BudNT przedm c3v (2); A BOg nie dopiero cżłowieká miłowáć pocżyna/ gdyby ſie vrodźił/ y co dobrego cżynił/ ále y przed iego vrodzenim CzechRozm 259 (8); PaprPan Hh3; ModrzBaz 1 (5); SkarŻyw 147 (3); CzechEp 42 (4); ReszHoz 141; BielSen 17; BielSjem 9 (2); GórnRozm G; KochWr 40; PaprUp F; Ieśliże co dobrégo iéy ſye tám przydáło/ Sczęśćié ſwoię okrutność przyſzłą cukrowáło ZawJeft 46; ActReg 161; Calep 66a; iákóż ten obráć ma między dobrym/ á złym/ kto niewié co złé/ á co dobré/ y dla czego dobré co ieſt/ ábo złé? GórnTroas 4; GrabowSet B2v; OrzJan 21 (5); WyprPl B3; LatHar 4 (2); RybGęśli Dv; WujNT Rom 9/11 (3); WysKaz 47; JanNKar D3; SarnStat 192; KmitaSpit C5v; PowodPr 26 (2); SkarKaz 208b (5); CiekPotr 24 (3); GosłCast 43; PaxLiz C2 (2); SkarKazSej 657b (4).

»co drugiego« [w tym: cum G sg n (8), w składni zgody (8); co drugiego takowego (2)] (16): FalZioł II 5a; RejKup aa7v; GliczKsiąż A3v; ieſliby co drugiego tákowego było/ coby ſie zdrowey náuce ſprzećiwiáło/ według chwały błogoſláwionego Bogá? KrowObr 227v; Nunquid est aliud, Maſz co drugiego. Mącz 254d (4); GórnDworz R6v (2); GrzepGeom N3; RejPos 327v; HistLan E4; CzechEp 254; GostGosp 26; tedy exekucia ich ábo żadna/ ábo táká/ iż ſie o nię ſtroná choć wygráłá/ znowu iednáć musi/ ábo nic nie weźmie/ y ieſzcże tego cżym drugim przypłáći. PowodPr 65.

»co dziwnego, dziwno« [w tym: cum G sg n (10), w składni zgody (3)] (13 : 1): BierEz Nv; Bo gdyby miedzy námi Pan ſam być nie racżył/ Káżdyby co dziwnego nád ſobą obacżył. LubPs cc4; Kiedy iuż wzgorę doydą powietrza źimnego/ To ſie iuż tám odmienia záwżdy nacż dziwnego. RejWiz 150v; OrzRozm Q3; Admirabiles in nectendis machinis Aegypti [!], Proverb. Trafni ku wynáleźieniu czego dźiwnego. Mącz 223d (3); GórnDworz E (3); RejPos 35v; BudNT 1.Petr 4/12; VotSzl B3v (2).

»co gorszego« [w tym: cum G sg n (15), w składni zgody (7)] (22): Bowie^m z więtſzego zapalenia przychodzi czo gorſzego. GlabGad L6v; RejPs 190; MurzNT 33v; RejWiz 80v; Hiſzpani boiąc ſie cżego gorſzego/ z żáłośćią precż poiecháli. BielKron 446 (6); Mącz 67d; GórnDworz T5v; WujJudConf 90; StryjKron 421; CzechEp 208; NiemObr 17; BielSjem 30; GórnRozm E2v; ActReg 63; GosłCast 29 (3).

»co in(n)e(go) (a. insze(go))« [w tym: cum G sg n (256), cum N sg n (2), w składni zgody (149); co inego niż(li) (56), co inego jedno (14), co inego oprocz (5), co inego nad (5), co inego okrom (2), co inego jako (1), niż(li) co inego (19); z dodatkowym przymiotnikiem lub zaimkiem (20) ‒ co inego ciężkiego, dobrego (2), gorszego, co nagorszego, nowego, obcego, ostrego, plugawszego, potrzebn(iejsz)ego (2), pożyteczniejszego, przeciwnego, przyszłego, takowego (takiego) (2), większego, złego, niezwyczajnego, co nieczystego inego; w funkcji odpowiednika zespolenia (10)] [szyk 401 : 6] (407): Kiedy ty dupę vcieraſſ/ zaż co inego wten czás dźiáłaſſ. March¹ A3v; BierEz D; FalZioł I 17b (7); GlabGad I5 (3); żeby wczym ynszym yedno wthych rzeczyach a wſpravach o kthore soboczski od naſſ yeſdzil yachal. LibLeg 7/103 (5); RejPs 107v (2); ComCrac 19v; RejRozpr F2 (2); SeklWyzn c2; Ano lepiey nie mędrować Nacz inſzego rozum chować RejJóz E6v (8); SeklKat V4v; Bo nie trwa pṙzi Panu w wierze A czo ýnſe pṙzedſię bieṙze RejKup T (10); HistAlHUng A3; KromRozm I Lv (3); ale ią pán ieſli nieczęm inſzęm zdóbr docześnych tedy pomnożęniem dobr duſznych, abo zbawięnnych nagrodźi MurzNT 33v (4); ktorzy co wyętſſe wyſtempki czem inym niżli śmyerćyą karáli KromRozm II l4v (5); ále dźiś to poſtánowyą/ yutro co inego przećiwnego KromRozm III D7 (5); Diar 31 (12); DiarDop 102; GliczKsiąż C6v (7); LubPs E4 (3); GroicPorz hh2v; KrowObr B2 (7); RejWiz A5 (5); Leop 1.Mach 13/39 (3); OrzList cv; RejFig Ee3v; RejZwierz 67v (3); BibRadz I 9d marg (4); OrzRozm G4v (2); BielKron 21v (3); GrzegRóżn I3 (2); KwiatKsiąż F; Evagari, [...] od przed ſię wziętey rzeczy odſtępić ynſzego co powiedáyąc. Mącz 473c (12); OrzQuin B (4); Prot B3; SarnUzn H2v; SienLek 7 (5); RejAp 11v (11); á ieſzcże drugie rzecży/ iáko muziká/ thaniecz/ miłość/ w lećiwym cżłowiecże/ więtſze błazeńſtwo ieſt/ niż co inego GórnDworz Kkv (23); Dyoptrę z laſką álbo z czym inſzym tákowym połóż ná Liniéy c.f. GrzepGeom O2; áby ſobie cżym inym pomogł/ oprocż wſpomożenia iego RejPos 51 (50); BiałKat 11 (3); HistLan B; A to może być nie z gniewu/ ále z życżliwośći/ áby potym ná co inſzego gorſzego nie przyſzedł. RejZwierc [78²] (16); WujJud 40 (3); iż by też y Angioł z niebá zſtąpił á opowiedał nam co inſzego nád to poſtánowienie ie^go święte/ iż to ma być wſzyſtko v nas zá przeklęćie rozumiano. WujJudConf 8v (3); RejPosWstaw [21³]v (2); BudBib b3v; HistHel C; Strum P2v; BudNT 1.Tim 1/10; CzechRozm 2 (25); PaprPan Ff3v; ModrzBaz 3v (11); Oczko 14; SkarŻyw 134 (2); MWilkHist D2; CzechEp *3 (31); CzechEpPOrz *4; NiemObr 20 (8); KochSz B2; ReszPrz 8 (3); WisznTr 8; PudłFr 13; Więc y co inego/ czego wſpomináć nie trzebá było w tym GórnRozm A2 (5); KochWr 21; PaprUp G4v; ZawJeft 7; ze ine co Krol ztą Controuersią Vczyni onsię otym nie pyta ActReg 47 (8); Calep 1031a; GostGosp 50; GostGospSieb +2 (2); KochPij C3; KochFrag 29 (2); OrzJan 23 (5); LatHar 194 (3); WujNT przedm 6 (15); WysKaz 5 (2); JanNKarGórn G3v; SarnStat 442 (7); GrabPospR L2; VotSzl B3 (2); CiekPotr 56; GosłCast 67; KlonWor ded **2; PudłDydo B2; ZbylPrzyg A4.

»a(l)bo, i, ani, bądź, abo i co in(sz)ego (a. innego)« [w tym: cum G sg n (40), w składni zgody (17); z dodatkowym przymiotnikiem lub zaimkiem (10) – co inego jadowitego, takowego (takiego) (7), wysokiego (2); w funkcji odpowiednika zespolenia (2)] = lub tym podobne, i tym podobne (39 : 15 : 1 : 1 : 1): PatKaz III 126; A ieſtliby ſobie odbil bok/ albo czo inſzego/ tedy dijałteą mazać FalZioł V 89v (4); ZapWar 1548 nr 2668; MurzNT 11 (2); KromRozm III Dv; GliczKsiąż D5v (5); GroicPorz m; Leop 1.Cor 15/37; Kto komu ręczy zá iáki dług y też o co inſzego/ á on co zań ręczono nie uczyni doſyć UstPraw F4v (6); BibRadz I 66b marg; GrzegRóżn H2v; Mącz 103c (2); SienLek 6v (4); GórnDworz Kk2v; poſtaẃ proſto z Dyoptrą Pręt d.e. álbo co inſzégo tákowégo GrzepGeom N4 (6); RejPos 170v; KuczbKat 90; RejZwierc 96v; BudBib bv; CzechRozm 73v; choc kogo ná gárdło ſkazano/ tedy ie ma dáć/ choc ná pieniężną winę/ ábo ná co inſzego. ModrzBaz 96 (2); CzechEp 337; GórnRozm A3v (4); ActReg 131; Ferrumen ‒ Wſzeliakie metallum [...] bądz cina albo co niſzego [!]. Calep 415b; LatHar 115 (4); SarnStat 199 (2).

»co lepszego« [w tym: cum G sg n (39), w składni zgody (4)] [szyk 42 : 1] (43): ComCrac 17v; RejRozpr Av; RejJóz A3; RejKup f6; KromRozm I A2v; DiarDop 119; BielKom E4v; GroicPorz q4v; Yeſliże vczony niech co lepſzego nápiſze GroicPorzRej C4; RejWiz 10 (2); BibRadz 4.Esdr 3/28; BielKron 200; KochSat B2v; Iesli maſz co lepſzego niż náſzy Poſłowie/ Mowże Prot C4v (2); SienLekAndr a3v; GórnDworz H2 (3); RejZwierc 62; CzechRozm 20v (7); PaprPan B2v (2); SkarJedn 236; CzechEp 264 (2); CzechEpPOrz **3v; Calep 297b; WujNT 30 (4); JanNKarGórn Hv; KlonKrGum Av; Mądry iáko przy ſwym mnimániu/ gdy mu co lepſzego vkażą/ nie ſtoi SkarKazSej 661b; KlonWor 43.

»mało co« [w tym: mało czego (2), mało na co (2), mało o co (1), mało w co (1); cum ai a. pron (4) ‒ cum G sg n (3), w składni zgody (1)] (10): RejKup aa7v; A przyſſedſſy do náwrocenya Páwłá S. máło co inego/ yedno pyelgrzymowánye y przygody yego opiſuyą. KromRozm II e (2); Iż y tym ktorzy ſie máło o czo ſtháráią/ Pan doſyć wſzytkyego dáye. LubPs cc6 marg; GórnDworz G3; Bo tám nędzá/ á máło cżego dobrego vżyć ná ſwiecie przy nichby mogł. RejZwierc 122 (4); CzechEp 67.

»co nowego, nowo« [w tym: cum G sg n (38), w składni zgody (4); co nowego swego (1)] [szyk 42 : 1] (42 : 1): A gdzie ſie co ziáwi nowo Iuż rzecznikom bywa zdrowo RejRozpr C; SeklWyzn A2; KromRozm I Fv (2); KromRozm II p3v; KromRozm III C3 (3); DiarDop 114; BielKom A3v; GroicPorz vv (2); RejWiz 148v; Leop Ex 35/35 (3); RejFig Ee4; BibRadz II 59d marg; KochSat B3v; KochZg A4; Res semper aliquid apportat novi. Skoſztowánie przinieſie ſobą záwżdy co nowego. Mącz 353a (4); RejAp E8 (2); RejPos 5 marg (4); RejZwierc 18v (3); ModrzBaz 39 (2); MWilkHist L2; CzechEp 140; Ieſli prżyſzło co nowego ná Koronę/ nie czekał Krol z tem Seymu GórnRozm M3; ActReg 44; GostGosp 164; WujNT 652 (2); KlonWor 11.

»co osobnego (a. osobliwego)« (w tym: cum G sg n (25), w składni zgody (2)] [szyk 26 : 1] (27): Potyfar iuż w Egipcie vyrzawſzy Izmaelity pyta nie maiąli cżego przedać oſſobnego. RejJóz B8 (2); RejKup v8; BielKron 9 (5); Mącz 18b (2); niemáſz nic mizernieyſzégo nád té ludźi/ którzy co oſobliwégo/ o rzeczách wielkich piſzą OrzQuin E3; ktho ma cżego oſobnego dowieść/ muśi ſmieć/ y vfáć ſobie GórnDworz D8 (6); GrzepGeom A4v; RejPos 225 (3); RejZwierc 242; SkarŻyw 160; NiemObr 48 (2); GórnTroas 5; JanNKar B.

»co pewnego« [w tym: cum G sg n (24), w składni zgody (5); w comp (9); z dodatkowym part praet pass (1)] [szyk 28 : 1] (29): BierEz H4; ConPiotr 31v; LeovPrzep b2v; Bo dał poſłá pewnego/ ábowiem Anyołá/ á ieſzcże pewnieyſzego co do niego poſyłá/ bo Páná náſzego Iezuſá Kriſtuſá. RejAp 196; RejZwierc 152v; WujJud 37v; BudNT Act 23/20; CzechRozm 5 (3); ModrzBaz 1 (5); KochPs 108; SkarŻyw 283; CzechEp [394]; NiemObr 23 (3); Vzywam zwielką pilnoscią WKM Zebych co pewnego oiego sprawie wiedziec mogł. ActReg 115 (2); Phil P4; KochCz A4; SarnStat 667; SkarKaz 274b (2); SkarKazSej 662a.

»abo co temu podobnego« = i tym podobne (1): Gdy záśię [...] kancer/ karbunkulus/ morowka/ ábo co temu podobnego: tedy tám plaſtry mieyſcá nie máią PowodPr 37.

»co (s)przeciwnego« [w tym: cum G sg n (51), w składni zgody (1)] [szyk 51 : 1] (52): Bo ile kroć mi ſie co ſprzećiwnego trefi ku komuſz ſie inemu vćiec mam iedno ku tobie RejPs 127v (5); LibLeg 11/39v; HistAl G; KromRozm II p3v; Diar 54; LubPs Z6; GroicPorz aa3v; RejWiz 136 (2); BielKron 199 (2); OrzQuin Dv; wolićem pieſzczony bogacz gárdło ſtráćić niż co przećiwnego ſwey woli ćierpieć. SienLek 18; RejAp 150v; RejPos 26v (5); RejZwierc 198v (2); BudBib b3v; RejPosWstaw 44; y náiázdy wſzelákie/ ábo ſzturmy tych/ ktorzy co przećiwnego mowią/ nie tylko wytrwáć/ ále ie też y odbić/ porządnymi y właſnymi świádectwy ſłowá Bożego CzechRozm 225 (5); CzechEp 296 (2); NiemObr 178; PaprUp F (2); ZawJeft 8; WujNT 519 (2); Przeminęło wſzyſtko/ y to ieſliś ſię w cżym kochał/ y to ieſliś co przećiwnego ćierpiał/ wſzyſtkiemu koniec WysKaz 46; SarnStat 290 (9); PowodPr 41 (2).

»co takowego (a. takiego)« [w tym: cum G sg n (111), w składni zgody (7); z dodatkowym przymiotnikiem lub imiesłowem (15) – co takowego niebezpiecznego, gotowego (2), niepewnego, podobnego, pokazującego, przeciwnego (4), niesłychanego, (nie)trefnego (2), trudnego, złego; w funkcji odpowiednika zespolenia (24)] [szyk 116 : 2] (118): S tego ſie naucż gdytz ſie tzo takowego przyda przeciwnégo/ miey cirpliwoſtz. OpecŻyw [27]v; Thedy lepiey aby mu dał czo takiego: iże by miał iaką inſzą chorobę nieſzkodliwą FalZioł V 98v; A gdibi czo thakowego wam ſzye zdalo trvdnego nam beſz omyeſkanya oznaymyczye. LibLeg 11/161v (9); LibMal 1545/103v; KromRozm I A2v (2); Przytem iako i dziś náſzali ie [miedziane pięniądze] [...] wtrzośiech abo wczęm takowęm w co śię téſz opaſowali MurzNT 12 marg (2); KromRozm II d4v (3); KromRozm III K8; Diar 61 (3); A ieſli by ſye ktory dáley co tákiego dopuſćił/ iuż ma być powrozem ná ſzubienicy nácechowány GroicPorz kkv (2); KrowObr 154v (2); RejWiz 183v; OrzRozm E2; Aliquid tale putavi fore, Nádziewałem ſie czego tákowego. Mącz 439a (14); GrzegRóżn K2v; Nákoniec ma to ſobie drugi zá wielkie dworſtwo/ zmyſlić czo thákiego podobnego ku prawdzie/ cżymby pocżćiwą białągłowę we złe mniemánie przywiodł. GórnDworz Aa3v (18); BiałKat a2v; WIele śię ich ſprętká obrażáią gdy ſłyſzą co tákiego zdawná w Kroleſtwie Antykryſtowym nieſłychánego GrzegŚm A2v; HistLan F4v; KuczbKat 290; RejZwierc 73 (2); WujJud 187v; BudBib Gen 44/8 (3); CzechRozm 25 (5); PaprPan Y2v; áby co tákiego dumał/ ſkądby teráznieyſzego Rzecżypoſpolitey poſtánowienia [...] ku gorſzemu odmiáná vrość mogłá. ModrzBaz 82 (4); KochPs 131; SkarŻyw 292; Maćie tu co tákowego? Zieść w ſtoiącki gotowego. MWilkHist K4v (4); CzechEp 251; NiemObr 40 (2); KochFr 13; ReszPrz Av (2); ReszHoz 140; GórnRozm Gv (2); PaprUp L; ActReg 105; GostGosp 60; Phil B4; OrzJan 8 (3); JanNKar A2v; SarnStat 13 (4); PowodPr 73 (2); Częſto ſię tráfia/ iżći ſię zda kto być złym/ ábo co tákiego niepewnego kto o nim mowi/ y do vchá twego nieśie: Zmiłuy ſię nád ſławą iego. SkarKaz 278b (2); CzahTr A4v (3); GosłCast 22 (2).

»a(l)bo, i, ani co takowego (a. takiego)« [w tym: cum G sg n (26), w składni zgody (7); z dodatkowym zaimkiem lub imiesłowem (2) – co takowego innego, należącego] = lub tym podobne, i tym podobne (27 : 5 : 1): WróbŻołt oo8; Boże day to by nye było/ á iżeby koſcyoł yuż był chwálebny/ nyemáyący zmázy áni zmárſku/ álbo co tákowego KromRozm I N3v; MurzHist S4v; MurzNT 108v; KromRozm III A5v (3); kożdy z nas oſobliwie pátrzy/ kto godnym ieſt być komu źięćiem/ álbo co tákowego innego OrzRozm P2v; Spinter [...] obrecz Kneflik álbo co tákowego. Mącz 408b (18); dworna páni ma być piękną/ vcżćiwą/ [...] ma vmieć zábáwić/ á nie wniść do nikogo we złe mnimánie/ y co ktemu ieſzcże tákowego. GórnDworz X5 (4); GrzepGeom P2v; WujNT 222 (2).

»co więcej, wiele« (34: 1): LibLeg 10/121v (2); SeklKat Ev; I czi niewiem czo wygrayą Co mowjſs yz tam czekaią Ieſli czo wielé na bralj Aby nám gdzie nie poſtali RejKup v4v; Diar 77; Kthorzy gdy ſpilnośćią robili/ ná káżdy dźień ráno/ lud ieſzcże co więcey offiárował [vota populus offerebat], Leop Ex 36/3 (2); RejZwierz 89; BibRadz Num 22/18; OrzRozm E3v; GórnDworz Ee2; BiałKat 41; CzechRozm 29v (3); SkarŻyw 52; CzechEp [408]; NiemObr 120; KochFr 79 (2); ReszPrz 26; Bo gdźie co więcey w Graeckim niż w Láćińſkim było/ tom gwiazdką náznáczył w texćie y ná brzegu WujNT przedm 16 (4); JanNKar A4v. Cf »i nad to co więcej«.

»(i) nad to co więcej« [szyk 10 : 1] (11): Co wſzytko/ y nád to ieſzcże co więcey/ będzieſz ſam mogł po woli cżytáć CzechRozm 9v (4); CzechEp 63 (7).

»co złe(go)« [w tym: cum G sg n (86), cum N sg n (2), w składni zgody (24)] [szyk 111 : 1] (112): O ſynácżku móy mily/ ij komus ty tzo zlégo vdzialál OpecŻyw 28v (2); PatKaz III 110; BielŻyw 35; GlabGad Mv; March³ V7; WróbŻołt 55/5; LudWieś B5v; ieſtli czo złego wiez Przecz mię tak długo fraſuieſz RejJóz G5v (4); SeklKat Fv; LibMal 1548/138; RejKup cc6; RejKupSekl a4; HistAl E6; KromRozm I A2v; KromRozm III A5v; MurzNT 116; BielKom E2v; GliczKsiąż G4; GroicPorz mm2v; RejWiz 28 (2); Chytry obacżywſſy co złego/ ſkryie ſie: á proſty idzie y w páda w ſzkodę. Leop Prov 22/3 (2); UstPraw D; RejZwierz 19v (2); BibRadz I 3c marg (4); OrzRozm B; BielKron 12 (7); Lotrowská ſztuka/ Wielki wyſtęp/ Dopuſzczenie czego złego. Mącz 301c (17); OrzQuin O4; Prot B2v; HistRzym 32v; RejPos 172v (2); HistLan B3 (2); RejZwierc [78²] (6); BudBib 2.Esdr 2/2 (3); HistHel C2v; CzechRozm 87v (3); ModrzBaz 13v (5); SkarJedn 85; SkarŻyw 183 (4); CzechEp 8 (4); KochSz B2v; Pijáni gdy co złego vcżynili/ kazał dwoiáką winą káráć WerGośc 265; GórnRozm B3v; ActReg 13 (2); Calep 66a; GórnTroas 4; LatHar 4; KołakSzczęśl A4 (2); WujNT Act 18/10 (4); SarnStat 379; SkarKaz 639a; GosłCast 52; SkarKazSej 661b; KlonWor 70.

α. Określa typ składni w objaśnieniach słownikowych [w tym: odpowiednik łaciński z zaimkiem (181), bez zaimka (326), inne (73)] (580): BartBydg 115b; Asses vel Axes, Szkudłá/ Gonty któremi dopobiyáyą czego. Mącz 17d; Habere voluntatem ad aliquam rem, Mieć chuć k czemu. Mącz 151a; Obiectus, Zádánie co komu Mącz 162c; Dies impetrabilis, Fortunny dzień ná proſzenie ócz. Mącz 284c; Superimpendeo, Wiſzę nád czim Mącz 288b; Assideo, Prziſiádam ſie do kogo/ ſiedzę przi czym álbo przi kim. Mącz 379a; Conservare memoriam alicuius rei, Bes przeſtanku ná co ſpomináć. Mącz 389b; Inspuo, Wpluwam/ nápluwam w co Mącz 410d (573); Iść przez co/ et przeiácháć. Ire per quid. Calag 137a (4); Indormio –Spię naczim. Calep 528b (2).

β. Coś innego, cośkolwiek w ogóle (18): RejWiz 169; BielKron 392v; KochSat B2; ktho tego wſzytkiego vmie vżyć/ powiedáią że też y tym/ iáko cżym/ roſmieſzyć może. GórnDworz S2 (3); BudBib b; BiałKaz L4v; Ale naprzod niż co trzebá opiſáć ſpoſob obieránia Krolá [Sed ante omnia regis electio praescribatur] ModrzBaz 75 (2); którą to opátrzność Bożą/ ieſli w czym/ tedy w tych Cieplicaċh ná then czás obáczmy Oczko 1v (2); CzechEpPOrz *2v; KochWrJan 18; OrzJan 122; Y ieſli co, to dzytá Gréckié ieſt bárzo potrzebné. JanNKar E3; GosłCast 6.

W charakterystycznych połączeniach: jako co (3), jesli co (2), jesli co ... tedy (6), jesli co ... to (2), niż(li) co (3).

Fraza: »co po tym« (1): Bo żyw być/ á nie ſłyſzeć/ ledwe by co potym. KochMuza 28.

γ. W połączeniu z przeczeniem pełni funkcję zaimka przeczącego „nic”; aliquid, nihil Mącz (301): A kobyłki nic niedbáły/ Ani ſie ocż prácowáły BierEz Mv (2); PatKaz III 146; BielŻyw 71 (2); BierRozm 25; LibLeg 7/104v; LibMal 1545/100; RejKup f7; Abowięmći nigd nie dźiała czego wſkrytości [Nemo quippe in occulto quid facit]/ ktory chce być iawmy MurzNT Ioann 7/4 (2); KromRozm II b4v; Diar 51; BielKom D3v (2); GliczKsiąż F6v (4); RejWiz 146v; Leop Lev 19/31 (3); OrzRozm L2v; GrzegRóżn Iv; Mącz 151d (3); RejAp 154v; GórnDworz G3v (2); RejPos 38v; KuczbKat 370 (2); RejZwierc 15v (5); RejPosWstaw [110³]; BudBib c3; MycPrz II C2v; Strum B3 (2); BudNT przedm dv; CzechRozm 14v (2); ModrzBaz 1 (3); ſtrzeſz ſię ábyś wcżym wętpić nie śmiał/ wierny cżytelniku SkarŻyw 253 (5); CzechEp 114 (3); bo z przyrodzenia wſzyſcyſmy ku złośći ſkłonni/ ieśli nas co od niéy nie pohámuie. KochWr 30; ActReg 169; GostGospSieb +4v; WyprPl C2v (2); WujNT 533; SarnStat 141 (4); SkarKaz 155b; CiekPotr 83.

co z czego (1): A táć ieſt wolá [...] Oycá/ ábych co nie ſtráćił s tych wſzytkich ktore mi dał. GrzegŚm 6.

cum ai i pron [w tym: cum G sg n (120) ‒ comp (2) ‒, w składni zgody (98) – comp (1)] (218): Leop Gen 31/29; KromRozm II f4v; GliczKsiąż E (2); Si tibi subiti nihil est [...] Ieſli niemaſz co pilnego przed ſobą Mącz 425c; GórnDworz F8v (2); HistRzym 7; RejPos 347v; RejZwierc 37; żeby cżego więtſzego nád to w nim widźieć niemieli. CzechRozm 195v (2); SkarŻyw 119 (2); CzechEp 303; GostGosp 6; SarnStat 1273. W charakterystycznych połączeniach: co cięższego, czym drogim, co dziecinnego, czego nieforemnego, pewnego, pilnego, niepoczciwego, co podobnego, potężniejszego, czego potrzebnego, co przykrego, nieprzystojnego, czego nieprzystojnego, co rożnego, czego sprosnego, tajemnego, więtszego. Cf Wyrażenia.

cum part praet pass [G sg n] (6): Abowiemći/ nie ieſt co (marg) nic (–) ſkrytego/ żeby obiawiono być niemiało MurzNT Mar 4/22; GroicPorz y3; SarnStat 113 (4).

Zwrot: »nie mieć czego [nad kogo]« (1): iż zábił Abnerá y Amázá z zazdrośći/ áby nádeń cżego nie mieli BielKron 74v.

Wyrażenia: »co dobrego« [w tym: cum G sg n (1), w składni zgody (2)] (3): KromRozm I N2; áni ieſſcże co dobrego [aliquid boni] ábo złego vcżynili Leop Rom 9/11; RejZwierc 176.

»co dziwnego« (1): żeby nas to nie potrzebne pijańſtwo do cżego dźiwnego nie domieśćiło WerGośc 261.

»co gorszego« [w tym: cum G sg n. (7), w składni zgody (3)] (10): bycz się czo gorssego iescze nyeprzidalo. ZapWar 1548 nr 2656; KrowObr 63; by cżego papieżnici gorſzego nieuſtáwili ná luterá BielKron 194 (3); KarnNap D2; SkarJedn 342; GórnRozm L; WujNT Ioann 5/14; PowodPr 34.

»co in(n)ego (a. inszego)« [w tym: cum G sg n (94), w składni zgody (74); nie dla czego inego (44), nie prze(z) co inego (28), nie przecz inego (5); nie co inego... je(d)no (111), nie co inego... tylko (10), nie co inego... ale (1), nie co inego... jako (1), nie co inego... tedy (1); z dodatkowym przymiotnikiem: co inego nieprzystojnego (1); w funkcji odpowiednika zespolenia (1)] (168): OpecŻyw 43; BielŻyw 95; RejPs 22; ale nyedlaczego ynschego tak my sye przidalo ale za moy grzech ſkaral mie yeſth bog LibLeg 11/55v; RejJóz D8v; RejKup d3v; KromRozm I K4v (3); KromRozm II d3 (2); mnyeybyſmy dźyeći/ ſſáfárzow/ kuchmiſtrzow/ myernikow/ máſſtálirzow/ iż co inego nye rzeknę/ ná vrzędźyech koſcyelnych myewáli. KromRozm III K2 (5); Diar 22 (3); GliczKsiąż B4 (8); KrowObr 94 (2); OrzRozm G4v (4); BielKron 194 (2); Mącz 492d; OrzQuin E (4); zaſtánowi biegunkę/ ktorey niemogł záſtánowić czym inym. SienLek 101v (3); GórnDworz E5v (6); RejPos A6 (6); RejPosWiecz³ 98; bo też w oney nędzy Nie mogł mieć co inego/ coby tám w niey chował HistLan C2 (2); KuczbKat a2 (2); RejZwierc A2v (2); WujJud 21v (2); WujJudConf 98; RejPosWstaw 21; MycPrz II A2; BudNT przedm c2v; Ktory báłwan nie co innego znácżył/ iedno cżtery Monárchie ábo páńſtwá CzechRozm 168v (41); ModrzBaz 14 (3); Oczko 1 (3); nie przecż innego to vcżynił/ iedno żeby kośćioł Boży vſpokoił. SkarŻyw 389 (2); CzechEp 14 (23); CzechEpPOrz **2; NiemObr 20 (6); ReszPrz 107; ReszList 142; WerKaz 284 (7); ActReg 43; GostGospSieb +3; Phil D3 (2); OrzJan 51 (2); WujNT ktv (3); SarnStat 1026; CzahTr A3; PaxLiz Bv.

»co lepszego« (1): tedy ten ſpoſób Tribunału ma zoſtáć/ dokąd ſie co lepſzégo przez wſzyſtkié ſtany nienaydźie. SarnStat 854.

»co nowego« (1): áby Pan cżego nowego iemu nie roſkazał/ gdy przyiedźie. GostGosp 10.

»co osobnego« (1): nie chowáli ná dworze ſwoim żadnego ſługi ktoryby był cżego oſobnego nie vmiał BielKron 9.

»co przeciwnego« (3): od ktorego byś ſie ty nie ſpodźiewał nic złego/ ániby on też tobie myſlił co przećiwnego CzechRozm 232v; SarnStat 369 (2).

»co takowego (a. takiego)« [w tym: cum G sg n (3), w składni zgody (3); w funkcji odpowiednika zespolenia (2)] (6): MurzHist Q3v; GrzegRóżn [H4]v; ieſlibychmy też thám cżego tákiego nie náſzli o coby nas też ſłuſznie pokaráć miano. RejZwierc 77; GórnRozm H4v; Phil E3; WysKaz X3.

»co więcej« (5): RejPs 183v; Gdyż ſie nie o co więcey záſtawiamy/ iáko oto/ żeby Bog [...] chwałę ſwoię miał CzechRozm 194v (2); ReszPrz 67; KochWr 22.

»co złego« [w tym: cum G sg n (5), w składni zgody (2)] (7): March³ V6v; gdzye ſie dźiwowáli iż Bog cżego ná láchy złego nie przepuśćił BielKron 382 (3); Mącz 220b (2); WujNT Act 28/21.

δ. -cz w połączeniu »co zacz« (19): BielŻyw 145; Każdą tam rzeċ mianowáno Czo zaċ ma bycz wſſkrzinką dano RejKup t7v; KromRozm II y2v; LubPs B5 marg; OrzList b2v; BibRadz I *5; OrzRozm B2 (2); Mącz 343b; chcę mówić o tych rzeczách/ co zacz ſą OrzQuin H4v (2); SienLek 155; GórnDworz Kk8v; CzechEp 69; co były zacz poſelſtwá iego OrzJan 87; WyprPl B; WysKaz 25; SiebRozmyśl [A4] (2).

*** Bez wystarczającego kontekstu (25): ZapWar [1526] nr 2454; March² D; Czoſz zawzyal czoſz ochinal, vymyą oycza etc. LibMal 1544/85; Quid caeterum. Co ynego. Mącz 30d (20); ActReg 135.

B) W funkcji przysłówków i wskaźników nawiązania (w różnych stadiach leksykalizacji) (4749):

»czego« przysłówek przyczyny (6):

a. Pytajny; w pytaniu niezależnym; cur PolAnt (5): Niewiaſto/ czego (marg) częmu (‒) płaczeſz? MurzNT Ioann 20/13 (2); BudBib 4.Reg 9/11.

α. W pytaniu retorycznym zawierającym zarzut i sugerującym odpowiedź „niepotrzebnie” (2): IEſli niegrzéſzyſz/ iáko mi powiádaſz/ Czego ſię/ miła/ ták częſto ſpowiádaſz? KochFr 12; Czego tu ſtoiſz krwáwa beſtya/ nic v mnie ſzkodliwego nie naydźieſz. SkarKaz 391a.

b. Względny w konstrukcji cum inf (1): Ieſt cżego ſłucháć thákiey rozmowy GórnDworz F4.

»czemu« przysłówek przyczyny (2059):

a. Pytajny; cur Mącz, Calag, Calep, Cn; quam ob rem, quare, quidnam Mącz, Cn; qua de re, qua gratia, qui, quia, quid Mącz; quapropter Cn (2049):

α. W pytaniu niezależnym [w tym: cum con (44)] (1401): BierEz C3v (5); OpecŻyw 76 (3); BielŻyw 58 (3); Cżemu niewiaſty nie łyſieią. (‒) Bowiem one ſą zbitnie wilgotne GlabGad B2 (308); March² Dv; SeklKat G; MurzNT 248v marg; KromRozm II mv; Cżemuś nie weſoł Iuſtinie/ Alboć co zginęło s ſkrzynie BielKom F7v; KrowObr 8v (2); Leop Ex 2/18 (6); RejZwierz 119; BibRadz I *6v (2); BielKron 1v (9); Cur tu solus improbas [...] Częmuć ſie to nie podoba/ czemu to gániſz Mącz 324a (8); OrzQuin O3v; RejAp 110v; GórnDworz R6v (2); RejPos 59 (3); Gdy ie przywiedziono przed krolá pytał ich/ cżemubyſcie przeſtąpili krolewſkie przykazánie? RejZwierc 205 (3); BudBib 2.Reg 19/42 (4); Strum E17 (2); CzechRozm 5v (5); Calag 557b; SkarŻyw 31 (21); MWilkHist D (4); Ale czemu ſwoié/ Oycze/ oczy odwracaſz odemnie vczćiwé ZawJeft 20 (2); Calep 278b; KochFrag 46 (2); WujNT Ioann 20/15; SkarKaz 80b; CiekPotr 6 (2); GosłCast 48 (2).

W funkcji równoważnika zdania (14): KromRozm III H7v (2); przywiedź go ku mnie bo żyw nie będzye. Rzekł Ionátá/ á cżemu? BielKron 66; Mącz 340b (2); tedyby y ták/ oſtáć ſie to nie mogło. (‒) A cżemu nie? CzechRozm 218v (7); GosłCast 64; KlonWor 66.

Połączenie: »czemu to« (10): Cżemu to miły łábęćiu/ Groźniey wſzelkiemu źwierzęćiu: Smierći śię ty ſam ráduieſz BierEz O3; OpecŻyw 55v; BielŻyw 162; RejJóz B3v; CzechRozm 110v (3); MWilkHist H3 (2); GosłCast 64.

Fraza: »czemu tak« = quid ita Mącz (4): Quamobrem unica dictio, quibusdam etiam tres quam ob rem, Interrogantis particula et rationem alicuius rei petentis. Dla czego/ czemu tak. Mącz 337d (4).

Szereg: »czemu albo dlaczego« (1): Quidnam ille commotus venit, Czemu álbo dla czego ten ták s gniewem przichodźi Mącz 341b.

1) W pytaniu retorycznym (966): PatKaz I 1v; PatKaz III 94 (2); A Piotrá tzemu nie wſpomina/ á zwłaſztzá Papieżá? ábowiem go w Rzymie niebyło. KrowObr 21v (7); OrzRozm O3v (3); BielKron 80; OrzQuin C4 (2); RejAp 29v (3); RejPos 164v (2); Cżemu nágo nie chodziſz? mowiſz że ſromotá: á ſromothá cżemu? RejPosWiecz³ 98 (7); BiałKat 356 (2); WujJud 52v (2); BudBib Iob 15/12; BiałKaz B2 (3); CzechRozm 164 (2); ModrzBaz 80v; Oczko 5 (2); SkarŻyw 63 (2); CzechEp 177; KochFr 103; KochSz C3; WerKaz 295 (4); GórnRozm D3v; Czemu kámieniá w drzewo? á trupá martwégo Czemu nie ożywićie? Rzeczećie/ onégo To ieſt dźiéło/ który nas y ten świát poſtáwił ZawJeft 36; GórnTroas 32; KochFrag 21 (2); LatHar 511; WujNT 681; SkarKaz 41a (3); Proch podnoſzká twoiego/ czemu wolność mamy Twych vſtaw vſtępowáć/ w ktorych żywot znamy? SzarzRyt B3v.

W funkcji równoważnika zdania [w tym: a czemu (29)] (66): KromRozm I N3; Nye boy ſye/ ábowim nye będźyeſz zelżon/ áni ſye poſromaſz. A czemu? Abowim vczynił ſnim przymirze tákye KromRozm II tv (3); KromRozm III K4; Diar 34 (2); KrowObr 56 (4); á przybytek ćiáłá páńfkiego názwałeś báłwanem/ y ſzczyrym báłwochwálſtwem. Czemu? boś wiárę onę ſtráćił OrzList cv (2); OrzRozm L; OrzQuin D2 (7); RejAp 128v (2); GórnDworz F7v; BiałKat 328v; KuczbKat 70; RejZwierc 60 (4); BiałKaz A4v (4); CzechRozm 20v (7); Oczko 30v (2); Synowie Efráimowi/ [...] W potrzebie tył podáli: czemu? bo wzgárdźili Przymiérzem páńſkim KochPs 115; SkarŻyw 91 (2); KochFr 104; KochDz 106; PudłFr 76; GórnRozm B4; ZawJeft 15; GórnTroas 38; Bo do czegóż ſie wżdy té ſłowá śćiągáią: ROSKAZ PLON WROCIC. Czemu? Temu że choćiaż práwem przymiérze tobie ſłuży/ práwem iednák krzywoprzyśięgłégo przymiérza/ móy ieſt właſny. OrzJan 88 (8); KołakCath B4; WujNT 447 (3); SkarKaz 158b; SzarzRyt D3v.

Połączenie: »czemu to« (3): A czemu to tak yey ſzwyatloſzcz ſzwyeczy/ abouyem ona myala poth czaſem porodzy{cz y porodzyla} PatKaz II 37; SkarŻyw 91 (2).

a) W pytaniu zawierającym protest, sugerującym odpowiedź „niepotrzebnie, niesłusznie, bez powodu”; często z odcieniem emocjonalnym żalu, oburzenia, potępienia, zdziwienia, szyderstwa, lekceważenia itp.; w polemikach wprowadza zarzut zdaniem autora wypowiedzi nieodparty, którego oczywistość często uwydatnia się przez kontrast z poprzedzającymi wywodami; zwykle może być przekształcone na zdanie rozkazujące w formie zaprzeczonej; przy orzeczeniu zaprzeczonym może być przekształcone na formę twierdzącą ze słowem „powinien” [w tym: z apostrofą w V (123); w opozycji do zdania rozpoczynanego przez „jesli” (72), „gdy(ż)” (6); a czemu (69), i czemu (34); cum con (43)] (837): Oczcze ſzwyąthy. y naboſzny czemu chczeſch roſzpaczacz wmyloſzyerdzu bozym PowUrb I; Miſtrzu możeli być/ By mogł ieden morze wypić? Rzekł Xánt/ cżemuby nie wypił/ A y ſambych to vcżynił. BierEz D4 (19); OpecŻyw 1v (58); PatKaz II 54v; PatKaz III 112 (4); HistJóz Cv (5); PAnie cżemu ſie rozmnożili Kthorzy zaſmuczaią mie TarDuch D7 (3); BielŻyw 50 (6); WróbŻołt 4/3 (11); Czáſem drudzy kráwcá proſſą Vczyń mi iáko dziś noſſą A czemu nie iáko w czorá Zaż to iny rok zwiećzorá RejRozpr Iv; RejKup c5v (5); HistAl A7v (3); Ieſliż ták yeſt/ iż wyele dobrego Luter/ Melánchton/ y ini ći nowi nápiſáli/ czemubyſmy dobrego nye náſládowáli/ á złe odrzucáli? KromRozm I [L3]v (8); Ale czamu widźiſz trzáſkę woku brata ſwego/ a trámu woku twoięm nieobáczáſz? MurzNT Matth 7/3 (4); KromRozm II r; BielKom D5 (3); LubPs R3 (2); GroicPorz cc3 (2); Ieſli ták ieſt/ iż go zá Bogá niemaſz/ tzemu tbedy więcey Papieżá/ á niſſli Bogá ſámego ſluchaſz? KrowObr 8 (75); RejWiz 94v; Leop Gen 26/9 (26); OrzList b3 (2); RejFig Bb8v; RejZwierz 136v; BibRadz Gen 12/18 (8); Bá moẃże/ czemu milczyſz? OrzRozm R (8); BielKron 232 (56); GrzegRóżn G3v (4); KochZg A2v; Quid me incusas [...] Y czemu ſie ná mię vskarżaſz. Mącz 75c (21); Prot C2 (3); SarnUzn B7; SienLekAndr a2v; RejAp 61 (12); GórnDworz B8v (2); HistRzym 3v (4); RejPos 8 (69); RejPosWiecz³ 98; BiałKat 261; RejZwierc 46 (13); WujJud 39 (11); WujJudConf 114v; RejPosWstaw 44 (4); BudBib c (8); BiałKaz G3v; BudNT przedm c3 (4); ćżemu [!] by ná ſercách ludzkich obiecował ſam piſáć práwá ſwe/ gdyby ono nápiſánie ná kámiennych tablicach/ onego pierwſzego zakonu ważne było? CzechRozm 86v (14); PaprPan Ff2v (3); Cżemu tá máiętność ktorą mi práwo Chełmieńſkie dawa/ práwem Máydeburſkim bywa mi odiętá? ModrzBaz 100 (28); Ieſli v nich wiárá Kátolicka/ cżemu dopiero powſtáłá? cżemu nie Apoſtołá ktorego ále Lutrá ma przodká? cżemu o niey świát nie wiedzial? cżemu tákiey poganie nie przyięli? cżemu o tákiey przodkowie náſzy Polacy y Litwá báłwochwálſtwo porzućiwſzy niewiedźieli? SkarJedn 28 (19); KochPs 14 (19); gdy widziſz iſz przy nas prawdá/ cżemu ſię iey nie imieſz SkarŻyw 369 (58); KochTr 15 (2); MWilkHist K3v (2); Mowi iż Páweł ś. tego zákazał: á cżemuż go w tym nie vſłuchał? cżemu mi przedśię y w Grámmátyce [...] przymawiał? cżemu ſam Imperfectum pro infinitiuo, przećiwko mnie vżywał? CzechEp 93 (20); NiemObr 19 (3); Czemu nam téż bóg tákiéy zgody niepozwoli/ Aby wżdy ieden ćieſzył/ gdy drugiego boli. KochFr 56 (2); ReszPrz 83; BielSen 8 (3); KochPam 87 (2); KochPieś 8 (2); KochSob 56; PudłFr 39 (3); ArtKanc D13 (2); BielRozm 6; GórnRozm D3 (6); PaprUp Kv (2); ZawJeft 28 (3); ActReg 184; GostGosp 132; KochPij Cv (3); GrabowSet A4v (7); WyprPl B2v; LatHar 29 (31); RybGęśli B3; A około dźiewiątey godźiny záwołał Ieſus wielkim głoſem/ rzekąc: [...] Boże moy/ Boże moy/ czemuś mię opuśćił? WujNT Matth 27/46 (26); WysKaz 11 (2); Bo ieſliż ięzyki/ Zydowſki/ Grécki/ Láćińſki [...] máią w ſwym piſániu káráktery ſwé właſné rózné od drugich: Polſki czemuby mieć niemiał? JanNKar A3v (4); SiebRozmyśl E (3); PowodPr 25 (3); Coż ći ludźie mowią? ieſli łácne piſmo y otworzyſte/ czemu ſię w nim nie zgadzáią SkarKaz 81b (22); CiekPotr 56 (3); GosłCast 28 (2); SkarKazSej 668a (3); KlonWor 12 (3); ZbylPrzyg A2v (3); SzarzRyt A4 (2).

cum inf (8): BielKron 386; RejZwierc 77; Bo ieſli onego ſłuſznie papiernikiem zowiemy/ kto papir robi á cżemu też onego offiarnikiem nie nazwać/ kto offiary ſprawował? BudBib b4; CzechRozm 231v; ModrzBaz 105; SkarŻyw 147; GórnTroas 47; Cżemu nie bráć lotunku: gdyż y źiemiá dáie Zá trochę źiarn pośianych gumná iáko gáie? KlonWor 76.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (5): Gdy było dzyecię żywo płákałem/ y prośiłem Páná Bogá áby było żywo/ á po śmierći iego cżemu mam płákáć BielKron 71 (2); Mącz 41d; BudBib b3v; ModrzBaz 66.

W funkcji równoważnika zdania (15): KromRozm III G4; z kąd widzę/ że wybieráią tu ſobie niektorzy ſámi przes ſye Biſkupy y Miniſtry: á czemu też nie Krolá. OrzList hv; OrzQuin A4v; GórnDworz X4v; ActReg 140. Cf Frazy.

Połączenia: »czemu to« (7): BierEz O4v; WróbŻołt 49/16; BielKron 42v; RejPos 324; BudNT Mar 2/8; SkarŻyw 127; PYtano Káznodźieie/ czemu to práłaćie Nie ták ſámi żywiećie/ iáko náuczaćie? KochFr 51.

»czemu wżdy« (8): Ieſli ſie Bogá/ takowych rzetzy piſáć y powiedać nieboićie tzemu ſie wżdy ná koniec ludzi bogoboynych niewſtydzićie. KrowObr 95v; RejWiz 27v (2); Prot Cv; RejAp 60; CzechRozm 200; SkarŻyw 22; CiekPotr 88.

Frazy: »czemu nic« = tak, i owszem; maxime Mącz; quippini Calep (6): KromRozm I A3v; Námawiał go tez Weus/ áby ſwe piſánie ná roſądek Ceſárzowi z Kſiążęty dał/ Luter rzekł/ cżemu nic/ niechcę ſie ia kryć ſpiſmem ſwoim Máieſtatu Ceſárſkiego BielKron 197; Mącz 204a; CzechRozm 234; KochFr 91; Calep [890]a.

»czemu nie« = tak, i owszem; quid ita non, quidni Mącz (4): Quidni adverbium confirmandi, Czemu nie. Mącz 341b (4).

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) (116):

1) Bez formalnych wykładników zależności (42): PatKaz III 131 (2); Spytał go Dyoniſius cemu ſie zawżdi mę[dr]czy do bogatich garną, ale nie bogaci knim BielŻyw 57 (2); GliczKsiąż I3; KrowObr 35 (2); OrzRozm O4 (2); BielKron 53v (4); SarnUzn F; RejPos 349v; BielSpr 47v; WujJud 75; Y Ariſtoteles pytáiąc ſye/ czemu ludźie Cieplice świętémi być zowią? Powieda/ że z rzeczy świętych ſą vczynioné. Oczko 6; SkarŻyw 212 (5); WujNT 358; SkarKazSej 682b.

W funkcji równoważnika zdania (15): BielŻyw 166; KromRozm II r; DiarDop 102; Pytaſz mię tzemu? powiem. KrowObr 7v (7); BielKron 322; BiałKaz B4v (2); SkarŻyw 261; Bo ſkoro Szyc do iżby [!]: áli Pánny w ſtráchu. Pytam czemu. A ony: nie rad pry mrze głodu/ Bo záwżdy w izbie pełno Szycowégo ſmrodu. PudłFr 30.

Połączenia: »czemu też« (1): tylko go ſpytam/ cżemu też Krol Polſki zniedobywa kráin tych/ ktore niedawno Moſkiewſki pobrał BielKron 232.

»czemu to« (3): KrowObr 43v; A kiedy go Pan ſpyta/ Czému to vrodzay zły ná Folwárku á v Kmieći dobry: Tedy vczyni wymówkę/ w mokro ſye śiało Strum L4v; SkarŻyw 261.

Fraza: »czemu tak« (1): Borzywoiowi ná źiemi oſobno kazał przykryć y ieść dáwáć. Ktory zá wſtydem ſpytał cżemu thák? Odpowiedział iżeś ty pogánin BielKron 322.

2) Z formalnym wykładnikiem zależności [w tym : cum con (34), ze zmianą osoby: drugiej na trzecią (59), pierwszej na drugą (1), pierwszej na trzecią (1), drugiej na pierwszą (1), ze zmianą zaimka osobowego: pierwszej osoby na trzeciej (4), drugiej osoby na trzeciej (4), drugiej osoby na pierwszej (1), trzeciej osoby na pierwszej (1); ze zmianą zaimka dzierżawczego: pierwszej osoby na drugiej (1), drugiej osoby na trzeciej (1), ze zmianą czasu teraźniejszego na przeszły (7)] (74): Oná kiedy to widziáłá/ Cżemuby płákał pytáłá. BierEz G4v (2); pocżąl natychmiáſt żydow pytatz/ Cżemu by tego cżlowieka przedeń przywiedli bez winy? OpecŻyw 118v (4); PatKaz III 104v; MetrKor 46/46v; y pytaligo cżemu wſzytci mowią iedno on nic BielŻyw 99 (9); GlabGad K; LibLeg 7/33v; SeklKat Z2; LibMal 1552/167; pytają nas o to, czemu za tak długim a częstem czasu trawieniem na sejmiech nie znają żadnej odmiany k lepszemu DiarDop 106 (2); Ieſli mię pytaſz/ tzemu tákowe krzyże dármo maćie vkázowáć? Powiem. KrowObr 239; Abyś ty ſpytał Włádyſłáwá Krolá/ czemu on więcey ſtrzegł Duchownego ſtanu/ á niżli Swieckiego w Kroleſtwie ſwym: pewnieć by odpowiedźiał OrzRozm K3 (2); á tam ich pytano cżemu Słowieńſkim ięzykiem mſzą miewáli á nie Láćińſkim. BielKron 343 (9); Yeślicie kto ſpyta/ czemu mie w Rzimie niemáſz. Mącz 337a; ſpytáłá tá pánná ſługi/ cżemuby ſtano GórnDworz R (6); BielSpr 43v (3); SkarJedn 141; Y gdy go pytał/ cżemu tego słowá cżęſto vżywał? powiedział SkarŻyw 294; á mnie pytaſz cżemu ręki tey/ ktorą przecżyſtą ofiárę Syná panieńſkiego Bogu Oycu ofiaruię: twym niecżyſtym rękom niedáię? SkarŻyw 510 (13); NiemObr 29; ActReg 142; Phil G3 (3); KochAp 9; SiebRozmyśl K3; PowodPr 66; KlonWor 65; Bo kiedy ſię náchyli wſzytkie nogi widáć/ Czemu ták niewſtydliwa/ muſzę iey wnet ſpytáć. ZbylPrzyg A2v.

Połączenia: »czemu też« (1): A wſzitci ktorzi tam byli mowili á on milcżał, y pytaligo cżemuby też nie mowił BielŻyw 8.

»czemu to« (3): BielŻyw 162; BielKron 71v; Co gdy Poſłowie przynieſli/ pythał ſie od nich/ cżemuby tho iemu ſámemu poſłał Alexánder/ poniewaſz wiele ieſth Athenieńcżykow. Phil I3.

»czemu wżdy« (1): Pytáli go niektorzy cżemu wżdy o ſobie komu z ſwych kápłanow niepowiedział? SkarŻyw 392.

γ. W nagłówkach i marginesach [w tym: cum con (1)] (279): MiechGlab **4v (2); MurzNT 93v marg; LubPs bbv marg; Czemu złodźieie wieſzą/ á niewiáſty topią. GroicPorz kkv marg (4); KrowObr 28v marg (32); RejWiz 135v marg (4); OrzRozm C4 marg (7); OrzQuin C2v marg (9); SarnUzn B4 marg (2); RejAp 52 marg (8); RejPos 12v marg (10); RejPosWiecz³ 96v marg (5); Grzechy cżemu winami zową. KuczbKat 415 marg (21); Cżemu ſie nam pychy chce. RejZwierc 70 (5); WujJud 29 marg (25); RejPosRozpr b3 marg (2); CzechRozm 88v marg (31); SkarJedn d6v (4); SkarŻyw 31 marg (20); CzechEp 191 marg (3); WerKaz 290 marg; GórnRozm N2 marg; LatHar 12 marg (13); WujNT przedm 9 marg (27); Ale y ná Sędźie Ziemſkié in vlteriori Proceſſu, czemuby nie miáłá przepádáć tá kaźń, gdyby byli niedbáłémi w czyniéniu Exequutiiéy. SarnStat 801; PowodPr 13 marg (8); SkarKaz 122a marg (25); SkarKazSej 665a marg (2).

cum inf (2): Cżemu ſie tego lękáć co powinnie być muśi. RejZwierc 166 (2).

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (1): Cżemu mamy dobre vcżynki cżynić. KrowObr 64.

W funkcji równoważnika zdania (2): KuczbKat 410 marg; Swiętych zdawná wzywano 327. y cżemu 328. LatHar 751.

δ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: cum con (49); zdanie nadrzędne w postpozycji (6)] (253): BierEz D2v; OpecŻyw 45; BielŻyw 72; Cżemu by to tak było piſze Ptholomeus Pheludianus w kxięgach wtorych Quadrupertiti. MiechGlab 35; RejRozpr G2v; RejJóz G5; KromRozm II xv; Diar 25; DiarDop 119; KrowObr 15v (19); Leop Sap 4/17 (2); OrzList b3; BibRadz Dan 7/20; OrzRozm I (4); Podobáłá ſie byłá thá rádá/ iedno niewiem cżému ſie to było zániecháło. BielKron 307 (7); Mącz 149b; OrzQuin A2 (7); RejAp 106 (3); GórnDworz F3 (15); Widziáłám [...] że Pan wáſz ná káżdy dźień [...] wchodził oſobliwie do iedney komnáthy weſoły/ á gdyż z niey wychodźił záwżdy płákał/ á potym obiadwał/ ále cże^mv by to cżynił niewiem. HistRzym 36 (2); RejPos 280 (3); KuczbKat 25; RejZwierc 2 (3); WujJud 32 (3); BudBib b4v (2); Cżemu by go Ian Słowem/ Bogiem názywał chceſz wiedzieć? CzechRozm 24v (9); ModrzBaz 28v (7); SkarJedn 224 (2); KochOdpr B4; Oczko 25v (2); SkarŻyw 389; KochTr 24; CzechEp 64 (12); NiemObr 150; KochFr 14; BielSen 6; KochPieś 3 (2); ále ia mowię o Szláchćie/ y dźiwuię ſię/ czemuśćie ná ſię ták głupie poſtánowili práwo. GórnRozm E4 (4); GórnTroas 75; OrzJan 24 (3); LatHar 57 (2); WujNT przedm 8 (4); JanNKar E2v; GrabPospR N3; PowodPr 80; CiekPotr 30 (2).

W nawiązaniu do rzeczownika [w tym: do „przyczyna” (64)] (73): [Lew] Wſzyſtkim przycżynę powiedział/ Cżemu wieprzá ſobie obrał. BierEz S2 (2); FalZioł I 5c; Przeto godzi ſie od cżłowieka pocżąć naſze powiadanie y onim gadek zadawanie/ cżemu by on tak był ſtworzon á nie inacey GlabGad A5 (14); WróbŻołt L6; KromRozm II i; GliczKsiąż O7v; LubPs T4 marg; KrowObr 64v (5); BielKron 451v; OrzQuin H2v (2); GórnDworz B2v (5); RejPos 243v (3); RejPosRozpr c4; RejPosWstaw 21v (2); BudBib b4v; BiałKaz C3v; CzechRozm 74v (4); Obrok ś. Grzegorza y náuká czemu święći ludzie máią teſz niedoſtatki ſwe y vłomnośći. SkarŻyw 325 marg; Poydę á oglądam to wielkie widzenie/ cże^mv ten tarn wtym ogniu zgorzeć niemoże? SkarŻyw 479; CzechEp 191; KochMarsz 154; WerKaz 295 (7); ActReg 14 (4); OrzJan 86 (2); Bo tá też ieſt/ miedzy inſzymi/ przycżyna/ cżemu ten Sákráment po Grecku názwano Eucháryſtyą LatHar 199 (3); WujNT 760 (2); SarnStat 81 (3); SkarKaz 514a marg; Twoy grob widżimy [!]/ Páni/ zacnych krolow płemię [!]/ Y cnot świętych przybytku/ z dźiwem/ czemu źiemię Bog tobą lub ozdobił/ lubo ośieroćił SzarzRyt Dv.

W nawiązaniu do przymiotnika lub przysłówka (5): Verebar quorsum evaderet, Dźiwno mie było czemu ſie zánośił. Mącz 484d; RejPos 85v; Ale v nas/ gdźie máło nie wſzytko budowánie drzewiáne/ y bárzo máło ieſt ludźi/ ktorziby trzeźwość miłowáli/ dźiwna rzecż/ cżemu ták wielką około gáſzenia ogniá niedbáłość Vrząd ćierpi. ModrzBaz 35v; Oczko 5v; WerGośc 245.

W nawiązaniu do zdania, w którym można przypuścić elipsę wyrazu rządzącego zdaniem dopełnieniowym (4): RejWiz 95v; Po tey ſzkodzye Krol poſłał do Przekopſkiego Carzá/ cżemu to ſzkodę vcżynił nád przyſięgę ſwoię. BielKron 416v; BielSpr 47v; ActReg 155.

cum „by” + inf (1): niewiem cżemuby wtym wętpić GórnDworz F7.

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem jako członem zdania pojedynczego (6): RejKup v5v; Tom yuż o troyákim przykazányu zakonnym wyrozumjał/ czemu nam pożyteczne KromRozm II m3; RejWiz 134; Poydę á ogłądam tho widzenie wielkie/ cżemu nieżgore [!] ten kierz. Leop Ex 3/3; OrzRozm F2v; RejAp 130.

W funkcji równoważnika zdania [w tym: w nawiązaniu do „nie wiem” (4)] (10): KrowObr 157 (2); Płácżeſz/ á to wiem pewnie/ nie rozumieſz cżemu RejFig Cc; GórnDworz Cv; RejPosWstaw [143⁴]; BiałKaz Ev; CzechEp 349 (2); Chrónię ſye ludźi ſámá niewiém czemu KochPieś 19; ActReg 27.

Połączenia: »czemu też« (1): y przynieſli głowy ich [królów] do Gedeoná gniewáiąc ſie á mowiąc/ cżemu ich theż k tey potrzebie nie wezwáli. BielKron 50v.

»czemu to« (3): BielKron 416v; Są Pan Chryſtus ieſt zmárthwiwſtánim y żywotem. I chceſz że wiedźieć cżemu to? BiałKaz Ev (2).

»czemu wżdy« (1): Przetoż iuż nie wiem cżemuś wżdy ták chćiwy Polaku bráćie KlonFlis C2.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »ono... czemu« (1): Temu ſie ſprzećiwiáć nie będę: wſzákże mi y ná ono powiedz cżemu ták Ian ś. mowi. CzechRozm 38v.

»to (...) czemu« (10): Dziwuię ſię y ſam te^mv czemu ſie ták bárzo ſtaram oto doczeſne dobro RejPs 72v; DiarDop 116; GliczKsiąż K2; Leop Ier 9/12; y rad bym to bárzo wiedźiał/ czemu przed tym w Polſzce wſzytkiem Krolom otworzona ręká byłá OrzRozm O (2); RejPos 85v; CzechRozm 10; NiemObr 114; KochWr 26.

»czemu... to« (2): OrzQuin C3; A cżemuby tákowego chćiał mieć Bog ſpráwiedliwy [...] poſtáramy ſię żebyſmy to wyłożyli. CzechEp 258.

Szereg: »czemu a (i) dlaczego« (2): Acżem ya nye tylko tę yednę przycżynę położył/ cżemu á dla cżego themi cżáſy/ lepyey ſnadź ożenić ſie niż kápłanem oſtáć. GliczKsiąż O7v; SkarŻyw 79.

b. Względny (5): álbo co wżdy przeſzkadza/ czemubyś wáſzá kro: M. páná Bogá ná pomoc wźiąwſzy [...] vſtrzédz ſie/ y od śiebie odráźić niemiał? OrzJan 105.

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »to wszystko czemu« (3): y vkazał nam kóniec tego wſzyſtkiégo/ czemu nas wezwał OrzQuin N2v (3).

α. W konstrukcji z „mieć” i elipsą inf (1): á gdi go pytano cżemuby płákał/ odpowiedział/ á za práwi niemam cżemu GórnDworz D8.

c. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego, wprowadza zdanie rozwijające: i dlatego (2): MetrKor 26/62v; Niemáſz czego żáłowáć/ nálazłbyś tám zmázy wielkie narodu Polſkiego/ á zwłaſzczá domow niektorych zacnych Polſkich: czemu ludźie folguiąc Długoſzowi/ ná świát do tychmiaſt niedáli. OrzRozm K4v.

** Bez wystarczającego kontekstu (3): a coſs to za ć bęndzie/ gdy miaſto ćemv/ poloſchys/ czemu? JanNKarOrz F3v (3).

»czym« przysłówek sposobu, przyczyny i wyjątkowo stopnia: w jaki sposób, w jakim wypadku, wskutek czego, z jakiego powodu; in quo PolAnt (443):

a. Pytajny (153):

α. W pytaniu niezależnym [w tym: cum con (1)] (38): Cżem by ſię chczał ten wyprawicz Abych go był winien zbawjċ RejKup aa5; Mącz 445d; GórnDworz E7; Vprácowáliśćie Iehowę słowy wáſzemi. Lecż rzecżećie. Cżym vprácowáliſmy [In quo laborare fecimus]? BudBib Mal 2/17 (2); A cżymbyś to pokázáć/ y tego dowieść mogł? CzechRozm 208v (5).

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: dowieść (5), pokazać (2), upracować, wrocić się, wymawiać się, wyprawić się.

1) W pytaniu retorycznym [w tym: czym... jedno (7), czym... jeśli nie (1)] (28): LubPs aa2 marg; RejPos 248v (2); A cżym wielki Alexánder poſiadł ſwiát iedno miłoſcią v poddánych ſwoich? RejZwierc 44v; BiałKaz I (2); SkarŻyw 305; A cżym ſię to pokázáć może? Ono ſię iuż przedtym [...] pokázowáło CzechEp 97; GórnRozm H2v; OrzJan 55.

W funkcji równoważnika zdania (1): Nas tylo Pan Bog záchowáć racżył w pokoiu do tego cżáſu. Cżym to proſzę was? Nicżym inſzym/ iedno [...] wielkim ſtáránim. BiałKaz H3v.

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: być w podziwieniu, dowodzić, leczyć, oddać, pokazać (2), popsować się, posieść, spustoszeć, sta(ną)ć (2), zapłacić.

Połączenie: »czym wżdy« (2): OrzJan 29; czym wżdy oni tego domyſłu dowodzą? Iż/ práwi/ Cyprian [...] nie wſpominał tego ſłowá/ Bog. WujNT 555.

Fraza: »czym się to dzieje« = dlaczego; qui fit Cn (2): RejPosWiecz³ 98; Ale cżym ſie to inym dzieie/ ſnádnie káżdy obacżyć może/ iedno nędzną Priwatą RejZwierc 188v.

a) W pytaniu sugerującym odpowiedź negatywną, często z odcieniem emocjonalnym (13): ij cżymém to iá zaſlużyl/ żes mie tu nawiedzil OpecŻyw 35 (2); PatKaz II 35; OrzRozm R4 (2); KochPs 11; cżym tego dowiodą/ iż to ieſt Boże y Moyżeſzowe/ á ono záś cżyie inſze? CzechRozm 101 (4); Ieſliz ſie wy tedy nie złożyćie: królewſkié téż dochody nie wyſtátczą/ czym woyná ſtánie? OrzJan 59; WitosłLut A5; SkarKaz 3b.

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: być godzien, dodawać, dowieść (dowodzić) (3), odkupić, pokazać, stanąć, utulić, zasłużyć (3), zleczyć.

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) [w tym: bez formalnych wykładników zależności (5), z formalnymi wykładnikami zależności (4): cum con (4), zmianą pierwszej osoby na trzecią (2), ze zmianą zaimka drugiej osoby na trzeciej (1)] (9): Był też pytan Dyogenes cżymby mogł narichley nieprzyiaciela zaſmucić, odpowiedział gdiby ty ſam dobrym był. BielŻyw 76 (5); Krol iey pythał cżymby przećiw niey przewinił. HistRzym 13.

Połączenie: »czym też« (1): Pytano Mędrcá Pogáńſkiego/ cżymby też nalepiey ſtałá R. P.? PowodPr 65.

Fraza: »czym się to dzieje« = dlaczego (2): DiarDop 105; Przedśię ná wſzytkim/ iák widźimy/ choro/ Wſkuráć nie ſporo. Cżym ſię to dźieie? ieśliby mię pytał/ Ia ná to pátrząc właśnie iákbym cżytał KlonFlis C4.

γ. W nagłówkach i marginesach (34): RejWiz 51 marg (2); Leop Deut 25 arg; KROL POLſki czym ieſt bogáty. OrzRozm N2v marg (3); WujJud 16 marg (3); ModrzBaz 4; Heretyctwo cżym rozne od odſzcżepieńſtwá SkarJedn D5v (3); SkarŻyw 80 marg (2); PowodPr 78 marg; SkarKaz 158a marg (13); SkarKazSej 679a marg.

cum inf (1): Czym dowodzić gránic. UstPraw I2.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (2): Cżym zbáuienia [!] doſtáć mamy. WujJud 109v marg (2).

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: dostać sławy (3), dostać zbawienia (2), dowodzić, przegrać, usłać; z przymiotnikami i imiesłowami: bogaty, hardy, karan, podobien (2), rożny (18), wyrzucony, zachowan w całości.

Szereg: »przez co abo czym« (1): Trzećia przez co ábo cżym ten gliniány Fundáment wyrzucony ma być. CzechEp 235 marg.

δ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: cum con (25); zdanie nadrzędne w postpozycji (9)] (72): LibLeg 10/154; Rad bych ſlyſſał czim by ſwego dyabelſkiego ſtatutu/ okrutni/ haniebny zabiacze/ chcieli bronić SeklKat I4; HistAlHUng A2v; śiedź a śiądź czem ſą rozné łattwie obáczyć/ ale gdy znich ktoré połaćinie przyidźié mowić/ iednem to słowem odprawuią MurzNT 101 marg; MurzOrt Bv; dowiedzmy się, czym one sławne państwa zginęły. Diar 35; RejZwierz 49; powiedz mi/ czym ná Krzćie ſtawa ſye Człowiek Krześćiáninem OrzRozm B4v; KochSat Bv; OrzQuin A2 (3); SienLek 184 (2); GórnDworz K5 (4); HistRzym 19v; Myſlił cżymby rátowáć mogł nędzney ſtárośći HistLan B4 (2); RejZwierc 97 (2); CzechRozm 129 (2); SkarJedn 237; KochPs 127; powinnemi ſwemi wielkie ludzie zowie/ a cżym ſie wielkimi ſtali niezrozumiał. SkarŻyw A3v (2); CzechEp [381]; NiemObr 40 (2); GostGosp 14; OrzJan 111; SkarKaz 156a (6).

W nawiązaniu do rzeczownika (4): Co s te^go pſalmu przed ſię bráć mamy. I. Modlithwę y náukę/ cżym á iáko mocna ma być obroná kroleſtwá káżde^go. LubPs O5v marg; RejPos 327v; HistLan Cv; RejZwierc 116.

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem jako członem zdania pojedynczego (3): Diar 77; SienLek 128v; ſłychaćie y odálſzych [królestwach]/ cżym poginęli? BiałKaz I.

cum inf (5): FalZioł V 32; SienLek 111v (2); iuż niewiedzieli cżym go zádzierżeć w żywocie iego RejZwierc 127v (2).

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (5): áby iedno wiedzyał cżymby ſobie miał pomoc do tego. RejPos 54 (5).

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: bronić, dać się słyszeć, dogoić rany, dowieść (dowodzić) (3), (z-, po-)ginąć (3), nadstawić, niszczyć, odprawować, (p)okazać (2), otworzyć, podeprzeć, podobać się, pomoc (3), potkać, potwierdzić, przegrać, przyłożyć się, przypstrzyć, przysłużyć się, przywieść, psować, ratować, rozganiać, rozjędrzniać się, rozwlec się, słynąć, sprawić, stać, sta(wa)ć się (kim a. jakim) (2), strofować, trzeźwić się, uczynić przyjaźń lub szkodę, użyć wesela, wetować, wniść w łaskę, wygnać, wygrać, wyniść, wywieść, zabieżeć, zadzierżeć, zalecić, zasłużyć, zwyciężyć; z przymiotnikami i imiesłowami: lepszy (3), mocny, naprawiony, odrzucony, pożyteczen, rozny (8), ubłagan, więtszy, wyszuflowany, zwyciężony, żyw.

Połączenia: »czym też« (2): Diar 77; Tu ſie też godzi przypomnieć/ cżym też lud poſpolity tego weſela vżył BielKron 331.

»czym wżdy« (2): Báczijṡ to wżdy naſwej głowie Cżem by wżdy mogł pomocz ſobie RejKup r5; HistLan Cv.

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »to... czym« (9): RejKup r5; A o tymby ſnadź wſzyſcy piſáć y cżyść mieli/ Cżymby w pocżćiwey ſławie ná wieki ſłynęli. RejWiz 5; weźmiemy przedſyę to czymby pośpiech mogł być ku poczęćiu SienLek 111v (2); SienLekAndr a3; RejPos 199; RejZwierc 262; GostGospSieb +2v; OrzJan 42.

Frazy: »czym się (to) dzieje« = dlaczego (4): GórnDworz D4v (2); CzechEp 192; Niewiem czym ſię dzieie/ iż nie pomaga im poſelſtwo twoie SkarKaz )(3.

»czym się stało« (1): co nie wiem cżym ſie stáło CzechEp 324.

Szereg: »czym, (abo, i) przez co« [szyk 2 : 1] (3): Pátrzmyż [...] cżym y przez co tá mieſzániná gliniánego fundámentu ma być wyſzuflowána CzechEp 235 (2); OrzJan 3.

b. Nieokreślony: w jakiś sposób, z jakiegoś powodu; w pewnym stopniu (38): RejPs 165; RejJóz F5; Ratuy mila ieſly mozes A wa my wzdy czym pomozes. RejKup h2 (4); KromRozm III Gv; BielKom F4v; GliczKsiąż Gv; GroicPorz p3; RejWiz 91v; Leop Ps 38/1; SienLek 28v; GórnDworz K8v (2); A nie lękay ſie áni ſie fraſuy ieſliś ſie cżym omieſzkał w niedbáłośći ſwoiey. RejPos 61v (4); RejZwierc 6 (8); BudBib Eccli 29/8; MycPrz I B3; ModrzBaz 125v; Y bárwie iuż rok minął/ czás by inſzą ſpráwić/ Trzebáby poczciwośći czym wáſzéy nádſtáwić. PudłFr 8; PaprUp Lv; JanNKar D2v; SarnStat 13 (3); A kiedyby ieſzcże przećiw iemu od nas wyiácháć chćieli/ byłáby Polſká cżym lepſza. PowodPr 83.

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: abrogować (3), derogować (3), nadstawić (się) (2), obruszyć, omieszkać, opatrzyć, pocieszyć, poczcić, podejść, podeprzeć się, poprzeć, pomoc (2), (s)przeciwić się (2), przewyciężyć, przycukrowαć, przykładać się, przypodobać się, przypodobnić (2), ratować (się) (2), ruszyć, ustąpić, wspomoc, wymawiać, zasłużyć, zelżyć, zgładzić, zniewolić; z przymiotnikami i imiesłowami: lepszy, obciążony, podobien, umiarkowany, uskromiony, zjednocony.

Zwrot: »czym [nad kogo] mieć« (1): Gdy ktora cżym nád mężá ma/ tedy ſię chlubi WerKaz 291.

c. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku sposobowo-przyczynowego, wprowadza zdanie rozwijające [w tym: wtrącone (8)] (252): RejKup 14; KromRozm II t3; Diar 83 (2); Syná yeſliby tákowego myał/ ktoryby bárzo wyetrzył płeć nyewieſcyą/ [...] żeby go w ſthadło małżeńſkye wpráwił/ cżem pomoże yemu ná żywot dobry y ſtáteczny GliczKsiąż Pv (6); RejWiz 124; OrzRozm L4 (3); BielKron 364v; GrzegRóżn C4 (2); SienLek 116; nie miłość thego przycżyną ieſt/ ále oná chćiwość nápełnienia żądzy cieleſnych/ cżym ze źwirzęty nápoły ludzie máią: ktora chćiwość bywa cżáſem ták można/ iż cżłowiecży rozum wyſzpoći. GórnDworz L1 (3); RejPos 78v (4); RejZwierc 18; RejPosRozpr c2; CzechRozm 80 (3); PaprPan F4 (4); ModrzBaz 43 (3); Moyżeſz mu dawał od Bogá moc/ áby znim ony wielkie cudá cżynił [...]. Cżym był wielki bárzo Aaron z Moyżeſzem v wſzytkich Egipcyánow. SkarŻyw 490 (10); Tarnowſki Polak bramę ſam wyſiekł Zamkową/ Czym do ſzturmu ſwym dziurę vczynił gotową. StryjKron 602 (7); A wżdy go też indźie y oſobą/ ſłowo wykłádáiąc zowie/ fol. 53. cżym cżyni oſobę w oſobie będącą CzechEp 177 (8); NiemObr 70 (4); KochBr 152; ReszHoz 137; ReszList 148; PudłFr 62; ktory nálazſzy mieyſce/ onę wielkość ludźi tám záwodźili/ y role iem rozdawali/ czym nie tylko vlżylo ſię miáſtu ćiężaru/ ále y mocniło ſię Páńſtwo Rzymſkie. GórnRozm K4 (2); PaprUp I; ActReg 77; GostGospSieb +3v; GrochKal 6; Ze woli w Athenach ſol lizáć/ niżli v Kráterá przy roſkoſznym ſtole ſiadáć. Cżym znáć dał/ że wolność [...] nád wſzythkie bogacżow delicye ma być przekłádána Phil F (8); GrabowSet I3; KochFrag 42; Rzékł: [...] Iuż niewczás: czym ſie vſkarżał/ że iuż nádźieiá wſzyſtká zginęłá. OrzJan 36 (7); WujNT 89 (14); WysKaz 13; SarnStat 80 (10); SiebRozmyśl A3 (4); GrabPospR L (2); KlonKr Fv; PowodPr 13 (2); SkarKaz 4a (8); CzahTr F2; GosłCast 59; Chceć to oná podobno mieć Páná młodego/ Cżymby ſnádniey záżyłá imięnia dobrego. PaxLiz C (5); SkarKazSej 687a (4); KlonFlis D4.

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: allegować, budzić, chełpić się, ciągnąć miłość, (u)czynić (co, co jakim, kogo kim) (8), da(wa)ć (się) znać (21), dogodzić (2), dostać, dziać się (2), działać sławę, ginąć, grzeszyć, (z)jedn(yw)ać (4), krocić się, kurczyć się, mieć z kim, mienić się, mocnić się, nabawić, niszczyć, obnażyć się, obrażać (obrazić) się (2), odejmować się, odnosić zelżywość, odprawować potrzeby, ohydzić, (p)okaz(ow)ać (15), omieszk(iw)ać (się) (4), osrożyć, otwierać się, pocieszyć, podnieść się, podpierać, pomoc (2), poradzić, poruszyć, potępiać, przyść do czego (2), rozdraźnić, rozkazować, rozściągnąć, słynąć, spełnić się (2), sprawić, stać (2), szkodzić (2), trapić (2), ubłogosławiać się, ucieszyć, ulżyć (się) (2), umarzać się, umniejszyć, umylić się, uprzykrzyć się, uskarżać się, usłyszeć, utwierdzać (utwierdzić się) (2), wietrać, wychować się, wydawać się (2), wygrać, wynędzić, wziąć cześć, wzruszyć się, zadać ranę, zafrasować się, zamieszawać się, zamknąć, zatrzymawać w czym, zawierać się, zażyć mienia dobrego, zbawić (wybawić) (2), zbijać się, zginąć, zhołdować, zmiękczyć się, znaczyć (się) (2), zniszczyć, zwabić, zwodzić, zwyciężyć; z przymiotnikami i imiesłowami: cały, groźny, nierowien, oszukany, pocieszony, przekładany nad co, rozny (2), strwożony, wielki (2), wielmożny, wniesiony, zacny, zwyciężony.

Połączenia: »czym samym« (3): wtym tylo wſzytkie zgodne ſą [sekty]/ iż ná ieden kośćioł S. Rzymſki biją: cżym ſamym ſię wjdáią/ iż ſie żadna z nich zoſtáć przed Papieżem/ iáko śnieg przed ſłońcem nie może. SkarJedn A3; GórnRozm A4v; GostGospSieb +3v.

»czym więc« (1): Lácnoć z Owidyuſzem kiedy o miłośći/ Przecżytaſz iego błędne ſwieckie wſzetecżnośći. [...] Cżym ſie więc młody rozum práwie zámieſzawa RejWiz 6v.

»czym wszytkim« (1): Cżym wſzytkim świádectwo ſię iáſne wydáie/ náſzemu wyznániu CzechEp 270.

»dlaczego« przysłówek przyczyny; qua propter Mącz, Calep, Cn; quam ob rem, quidnam Mącz, Cn; cur Calep, Cn; qua de re, qua gratia, quia Mącz; quianam, utquid Calep; quas ob res, quare Cn [w tym: w pisowni rozłącznej (636), w pisowni łącznej (12)] (648):

a. Pytajny (288):

α. W pytaniu niezależnym (61): Liſzká k niemu przyſtąpiłá/ A łágodnie znim mowiłá: Dla cżego táko prácuieſz BierEz S4; HistAl D3v (3); Mącz 334c (7); BiałKat 88v (2); BudNT Luc 5/33 (2); CzechRozm 97v (3); NiemObr 101; Calep 278b (4); WujNT Matth 13/10 (2).

Połączenie: »dlaczego to« (5): Nie godźi ſię mowić/ przecż to ták ieſt? ábo dla ćżego to? BibRadz Eccli 39/21 (2); BudBib Eccli 39/21 (2); CzechRozm 262v.

Szereg: »czemu albo dlaczego« (1): Quidnam interrogativum, Teren. Quidnam ille commotus venit, Czemu álbo dla czego ten ták s gniewem przichodźi. Mącz 341b.

1) W pytaniu retorycznym (30): LubPs Z3; BudBib Ez 18/19; O tym ták Páweł S. światcży/ gdy mowi wnim [...] wſzyſtki rzecży ſtoią y trwáią. A dla cżego pytaſz? Dla tego że on ieſt iáſność chwały BiałKaz E4.

W funkcji równoważnika zdania (6): KrowObr 37 (2); Tyś iedno ſam godzien otworzyć ty kſięgi/ tyś iedno godzien ſam tey chwały. A dla cżego? Otho ſłuchay RejAp 55; RejZwierc 150v; BudBib Mal 2/14; CzechEp 69.

Szereg: »przecz a dlaczego« (2): Proſzę cie przecz á dla cżego onego wężá miedziánego ná palu kázał im Bog záwieśić? SarnUzn D3 (2).

a) W pytaniu zawierającym protest, często z odcieniem emocjonalnym [w tym: po apostrofie w V (8)] (19): dlá cżego tedy opuſciles mię matuchnę ſwą á zálimcie gdy od narodzeniá opuſcila/ nigdy OpecŻyw 33; O Iupiter boże nawyſzſzy/ y dla cżegos dni moie w máłym cżáſie poſtánowił HistAl M8v (11); MurzNT Mar 7/5; KrowObr 76; BiałKat 208v; Y Rzekli do niego mężowie Efráimſcy/ coś to nam vcżynił/ dla cżegoś nas nie wezwał gdyś ſzedł walcżyć BudBib Iudic 8/1; BiałKaz D2; BudNT Act 5/3; CzahTr Bv.

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) (16):

1) Bez formalnych wykładników zależności (5): BiałKat 223v; RejZwierc 260; Gdy nas bowiem kto ſpyta/ dla cżego Iezus ieſt ſynem Bożym názwány/ nie będźiem mu odpowiedáć z rozumu ſwego NiemObr 97 (3).

2) Z formalnymi wykładnikami zależności [w tym: cum con (5), ze zmianą osoby: drugiej na trzecią (9), drugiej na pierwszą (1), ze zmianą zaimka osobowego pierwszej osoby na drugiej (1), ze zmianą czasu teraźniejszego na przeszły (1)] (11): Lepak pytan dlacżego ſie ludzi warował, odpowiedział BielŻyw 75; BielKron 73; á ieſli mie kto pytha/ dla cżegom ſie bárzo wdáć nie chciał/ przeto/ iżem widział tych wiele/ ktore miłość nędzne [...] á máło do ludzi podobne cżyniłá GórnDworz C4v (2); ModrzBaz 113v; Tám gdy go Ceſarzowa pytáłá/ dla cżegoby to cżynił: z żáłośćią y z płácżem rzekł SkarJedn 210; SkarŻyw 73; i ta^m ich ſpitaicie dlatzego ſie na was buntuija PaprUp Kv; Phil E4; OrzJan 36.

Szereg: »prze co abo dlaczego« (1): NA oſtatku pythan ieſth przeczo abo dlya czego Cunrathowy thak barzo layal LibMal 1543/70v.

γ. W nagłówkach i marginesach (59): RejPs 223v; Spowiédz dlá czégo a iaka má być wkościele chrzéśćjańskiem MurzNT 33v marg; KromRozm II i3v marg; KromRozm III H2 marg; LubPs cc3 marg; KrowObr 94 marg (4); BibRadz Num 15 arg; SarnUzn E8 marg; RejAp Dd3v; RejPos 70v marg; BiałKat 243v marg (3); Dlacżego mowimy że Pan Bog ieſt w niebie. KuczbKat 380 marg; RejZwierc 91 marg (2); WujJud 60 marg (2); ModrzBaz 24 (2); Duch S. przez kośćielne ſtárſze poſyła ná kazánie y dla cżego. SkarŻyw 536 marg (3); StryjKron 95 marg; CzechEp 9 marg; ReszPrz 14 marg (2); WerKaz 285 marg; GórnRozm A4v marg (3); WujNT 471 marg (3); SarnStat 493; PowodPr 50 marg; SkarKaz 116a marg (9).

cum sb N z elipsą orzeczenia (6): BiałKat 363v marg; Ceremonie dla cżego w koſćiele. WujJud 206v marg (2); GórnRozm N marg; SkarKaz Oooob (2).

cum inf (1): Oycow dla cżego ſzánowáć. KuczbKat 305 marg.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (5): Dla cżego mamy prziymowáć then zakon ſwięty. RejPos 43 marg; WujJud 190 marg (4).

δ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: cum con (8); zdania nadrzędne w postpozycji (8)] (151): OpecŻyw 13; BielŻyw 159; czoſz mv ya roſkazal zebi ſcherzey vſtnye powyedzyal dlyaczyegom ych zahamowal. LibLeg 11/155v; MurzHist A2v; KromRozm III F8v (3); GliczKsiąż L2; LubPs Z3; KrowObr 24v (8); Leop Matth 5 arg; Niektorzy to zową Rácyonał/ ktore było ochędoſtwo/ co ie kłádźiono ná pierſi Biſkupowi/ A dla czego to było/ thedy ſie niżey wykłáda w tym Kapit. v. 29. BibRadz I 48d marg (4); BielKron 111; Ut quod ad to venio, intelligas, Abyś wyrozumiał dla czegóm do ciebie przyſzedł. Mącz 343d; OrzQuin B4v; RejAp 8 (2); GórnDworz R4 (2); IVżechmy ſie obficie náſłucháli/ iáko á dlacżego ten Pan náſz Iezus Kriſtus ná ſwiát ſie zyáwić racżył RejPos 28 (6); BiałKat 150v (4); WujJud 13 (2); BudBib Sap 18/18; BiałKaz Lv; BudNT Act 19/32; PaprPan B2v (2); ModrzBaz 4v; SkarJedn 5; SkarŻyw 92 (4); CzechEp 368 (2); NiemObr 51 (4); KochSz C3; ReszHoz 122; KochPieś 18; Aleć wáſze práwá nie widzę dla czego by ich/ gdy ná nie śmierć prżiydźie żáłowáć trżebá/ bo ſą pieſczone bárżo GórnRozm D4v (4); ActReg 159 (2); GórnTroas 4 (2); WujNT Act 19/32 (2); SiebRozmyśl Bv; CiekPotr 46.

W nawiązaniu do rzeczownika [w tym: do „przyczyna” (32)] (39): Auguſtyn S. kłádzie tę przycżynę dla cżego nyektore mátki ſámy nyechcą ſwemi pyersyámi karmić dzyeći ſwych GliczKsiąż D5 (2); LubPs T3v marg (5); KrowObr 95 (2); BielKron 125v (2); Mącz 375d; SarnUzn F4; GórnDworz B2v; V Wſzytkich nas iuż tho nie nowiná/ dlacżego Pan náſz Pan Iezus Kriſtus/ thu ná ſwiáth przyść á okázáć ſie racżył RejPos 291 (3); BiałKat 241 (3); PaprPan Hh2; ModrzBaz 24v (4); Summá w krotkośći/ dlacżego y kiedy Grekowie odſtąpili od iednośći kośćiołá Bożego y posłuſzeńſtwá Stolice Apoſtolſkiey Rzymſkiey. SkarJedn A8 (3); StryjKron 707 marg; NiemObr 117 (2); KochCzJan A2v; WujNT przedm 17 (3); SarnStat 599 (3); CiekPotr 41.

W nawiązaniu do przymiotnika lub przysłówka (7): SarnUzn B7 (2); Aby to pewna byłá: Dla cżego Kryſtus mowił GrzegŚm 43; ModrzBaz 120v; Może to komu być dźiwno/ dla cżego Ewánielium Páná Chriſtuſowe [...] ná świećie zá ſobą tákie rozruchy y niepokoie ćiągnie? NiemObr 9; WerKaz 279; SkarKazSej 657b.

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem jako członem zdania pojedynczego (7): Yákoż yáſnyey mogł wypiſáć porządek koſcyelny y vrzędy/ ktore/ od kogo/ dla czego/ y poki ſą poſtánowyone? KromRozm III G8v; KrowObr 160; Wyznał ſie Nektánáb y powiedzyał mu ſwoię przygodę [...] dla cżego Alexánder wynioſł go s przykopu ná rámionach iuż vmárłego BielKron 123; RejPos 158 (2); SkarŻyw 353; do nóg Máieſtatu Wáſzéy Kró: M. poſyłam/ gdźie/ co czás y potrzebá z ſobą nieśie/ doſtátecznie opiſano o woynie Tureckiéy/ ieſli z Turkiem woynę ztoczyć/ á dla czego OrzJan 3.

W funkcji równoważnika zdania (13): MetrKor 57/120v (2); SeklWyzn a2 (2); A chceſz wiedzieć dla tzego? powiem. KrowObr C2v (2); Prot C2; nieśmiałem ktemu nic rzec/ iż ini rzkomo mędrſzy milczeli/ niewiem dla czego SienLek 95v; CzechEp 97; CO báią Poétowie/ że rózné ofiáry Róznym Bogóm czyniono [...] Ia nie baczę dla czego: bo nic nie wſkurali Ná tych Bożkách PudłFr 49; KochCzJan A2v; OrzJan 3; JanNKar E2.

Połączenie: »dlaczego też« (3): OpecŻyw 13; Powiedz mi? dla tzegośćie teſz ták wiele ſthołow w kośćielech wáſzych nábudowali KrowObr 77; BibRadz Philipp 3/12.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »to (...) dlaczego« (8): Mącz 338c; GrzegŚm 43; CzechRozm 77v; KarnNap A3; Cżwarta cnotá Krolowi należąca ieſt ſzcżodrobliwość/ mieć ná to pilne bacżenie/ komu/ co/ dla cżego/ á iáko wiele dáć. ModrzBaz 15v; CzechEp 365 (2); SkarKaz 608a.

»dlaczego... to« (2): A świát ten/ przecżby ták vcżniow Chriſtuſowych nienawidźiał y dla cżegoby im to wyrządzał/ y tego on dołożyć nie omieſzkał CzechEp 22; ReszPrz 65.

Szeregi: »czemu a (i) dlaczego« (2): GliczKsiąż O7v; Gdy ſię pomáłu przypátrzem/ cżemu y dla cżego Pan Iezus/ y innych błędnikow zániechawſzy tego/ táką świátłośćią y mocą przyćiſnął [...] nie máłe zbudowánie w Bogu wziąć możem. SkarŻyw 79.

»nacz a dlaczego« (1): iedno tylko pilnie rozcżytay nacż á dla cżego nam ſą ty źwierciádłá á ty obrázy ſwiętych ludzi w piſmie wyſtáwiony. RejZwierc 205v.

»przecz, (a) dlaczego« (6): BielKron 196; Y dziwno nam ieſt [...] przecż á dla cżego te niebożątká/ Piotrá/ Páwłá bytnośći Perſoną zową SarnUzn B7 (3); RejPos 354; BielSpr 15v.

»dlaczego, (albo) z, dla ktorej przyczyny« (2): Mam zá to żem doſić słów vczinił/ okázuyąc to dla czego álbo z którey przicziny tá wypráwá woyenná ná ten czás yeſt wielmi potrzebna. Mącz 338c; SarnStat 1263.

b. Względny: dla której przyczyny (20): Acżkolwiek tych naſzych komorek ku żadney inſzey rzęcży [!] iedno dla cżego poſtanowione ſą niebedźiem vżywać KwiatKsiąż L4v; Mącz 307d; A ſzcżodrobliwość nic inſzego ieſt/ iedno dáć w ten cżás kiedy trzebá dáć/ komu trzebá dáć/ iáko wiele/ y dla cżego co ma być dano. ModrzBaz 22; ZawJeft 34.

W nawiązaniu do rzeczownika: dla którego (2): BielKron 383v; Toć ich piérwſzy vmyſł dla czego dźiatek chrzćić nie chcą: to ieſt/ áby piérworodny grzéch zgłádźili BiałKat 253v.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »coż... dlaczego« (1): Coż tedy ieſt dobry Pánie/ dla cżegobyś ſię ty nád drugiego przekłádáć/ á drugiego lekce ważyć miał? ModrzBaz 57v.

»dlatego... dlaczego« (1): niemoże być tam prawdziwy ſacrameⁿt/ bo nie dla tego ieſt poſwieczony dla czego gy pan Chriſtus vſtawił. SeklKat Y2v.

»nic... dlaczego« (1): Záprawdę ná dobrego cźłowieká [!] to należy/ nic ſobie ták wielce nieważyć/ dla cżegobyś pokoy ſwoy ábo cudzy przerywáć y mieſzáć [...] miał. ModrzBaz 107.

»nieco dlaczego« (1): A pirwe^go świádká mamy pytáć/ vmieli paćierz to ieſt vcżyniłliby nieco/ dla cżego by pychá ſwiećiłá przećiw iemu. HistRzym 76.

»to (...) dlaczego« (3): OpecŻyw 35v; Ták zás gdi wprog ſzkolny wſtępuye/ Myſlić o tem ma wſſytkim iákoby to wypełnić mogł Dla cżego nábyć chce thákyey náuki GliczKsiąż L3v; HistRzym 69v.

»dlaczego... to« (1): Bo w pokoiu mieſzkáiąc iednák nie prożnuie/ A dla cżego on ſłynie to ſie w tym náyduie PaprPan H4v.

»wszytko... dlaczego« (1): O námileyſſy ſynu/ dobrzes wſſytko ſprawil/ dla cżegom cie na ſwiat zeſlál. OpecŻyw 150.

α. W konstrukcji z czasownikami „nie masz, nie mieć, jest” cum inf (cf I.1.A.A)b.ε.) (5): Niemáſz przeto dla cżego tych rzecży [...] ták wielce wáżyć/ áby nam miáły myśli dodáwáć. ModrzBaz 57; A ieſli do tego ieſcze nie będźie miał dla czego woyny zwłóczyć/ y owſzem co powiádam/ niemáło przyczyn mieć będźie OrzJan 83 (3); GrabPospR Nv.

c. Nieokreślony (1): Co był vcżynił Pitheus/ pusćił tę był ſlawę miedzy ludzie o Thezeuſye bękárcie żeby myał być ſynem Neptunuſowym [...] á to nye dla cżego yedno aby nye był w podeyrzányu rod yego GliczKsiąż B5v.

d. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego, wprowadza zdanie rozwijające: i dlatego (338): LibLeg 11/44v (2); Słyſzeleſmy [!] iż ná nas iedzieſz walcżyć/ dla cżego ſie themu dźiwuiemy/ bo nic od nas nie możeſz wziąć HistAl H8v (2); KromRozm I D2; MurzNT Matth 6/25; KromRozm III P7 (2); Diar 27; Owa do żony bárzo mądrego potrzebá. Leć mądrosć z láty przychodzi/ dla cżego nye młodo ſie ożenić potrzebá by było/ iáko wżdam dzis młodo ſie żenyą. GliczKsiąż P3 (18); Leop Ez 43/8 (2); BibRadz Is 53/12 (2); WVlkanus [...] brát Iowiſzow/ vrodził ſie ſzpetny y chromy/ dla cżego mátká iego zánioſłá go ná wyſep Lemnos áby tám zginął. BielKron 23v; Piſze też Wáleryus/ iż bogowie przepowiedáli śmierć Filipowi od wozá/ dla cżego wozow ſie chronił BielKron 123v; IAn dwudzyeſty był Papieżem cżterzy látá y cżterzy mieſiące/ ná pokoy á ná leniſtwo ſie vdał/ dla cżego nie máſz o nim co piſać. BielKron 176 (121); GórnDworz Hh6; KuczbKat 175; RejZwierc 126v; WujJud 107v; WujJudConf 78; RejPosWstaw [21³]v; BudBib Ion 4/2 (3); BudNT Philem 1 /8; CzechRozm 131v (3); Bo trzey bráciey rodzonych dla imienia zábił. Y potym ſie ná cżwartem tąż niecnotą báwił. Dla cżego był od Rzymian o to ſkaran márnie PaprPan Hh3v (2); ModrzBaz 81; KochPs 3; StryjKron 6 (13); CzechEp 68 (7); Lecż Chriſtus pan oſtrożnie mowił [...] nie vymuiąc cżći y chwały/ Oycu ſwemu niebieſkiemu: dla cżego mowiąc o vcżynkách ſwoich zacnych/ wprzod tego dołożył/ że nie ſam od śiebie/ ále od Oycá ſwego to miał. NiemObr 105 (24); ReszList 180; PaprUp B3 (2); ActReg 26 (3); GostGospSieb +3; WujNT przedm 32 (6); WysKaz 1; IZ Státuty przećiw mężobóycóm vczynioné/ do tych czáſów w Exekucią nie przychodźiły/ dla czego mordérſtwóm zábieżéć ſie nie mogło SarnStat 611 (12); SiebRozmyśl A2v; VotSzl C4v; SkarKazSej 693b.

Połączenia: »dlaczego i« (17): KromRozm III D4v; GliczKsiąż Cv (6); Trudnać to ieſt rzec/ áby żal y ſmutek ziąć cżłowieká nie miał/ po miłych rodźicach/ powynowátych/ y przyiaćielach/ Dla cżego y wpiśmie ty przykłády mamy/ że żywi/ vmárłych płákáli BiałKaz D2v; BudNT Act 24/26; StryjKron 747; CzechEp 26 (5); SarnStat *8 (2).

»dlaczego snadź« (1): IZ dziſieyſſych cżáſow ludzie wdáli ſie ná bárzo zbytnye [...] nábycye pyenyędzy [...] dla cżego ſnadź nye tylko ſámi o ſobye właſną pracą/ ále theż y o ſwych dzyatkách ſtáránye ná ſtronę odepchnęli GliczKsiąż Mv.

»dlaczego też« (69): Ale dzdzewnicza ieſt ſłodſza niżli inſza woda, á to dla gruboſci ziemney znią zmieſzaney dla cżego też widzi ſie rudawa. GlabGad I (3); KlerWes A; MurzHist Cv (2); MurzNT 96; GliczKsiąż A2 (6); LubPs cc5v; BielKron 87v (2); GrzegRóżn K2; GrzegŚm 21; KuczbKat 295; WujJudConf 102v; BudBib b; CzechRozm 25 (11); gdyż przedſię Krolewſka władza winna obycżáiow y praw źiemſkich słucháć/ á wedle zamiáru ich ma rządźić. Dla cżego też wſzytcy Krolowie Polſcy [...] áż do śmierći zacność ſwoię w cáłośći záchowáli ModrzBaz [16] (2); StryjKron 667; CzechEp 134 (13); NiemObr 12 (9); ReszPrz 24; WujNT przedm 9 (9); SiebRozmyśl K4.

»dlaczego też i« (7): CzechRozm 266v; Abowiem iako piſmo ś. [...] tákże y Patreſowie ſtárzy/ y zgodnie y znácżnie záwżdy Bogá oycá ſługą názywáli ſyná: dla cżego też y inſzych przykłádem iego ku ſłużbie Bożey y bliźnich nápomináli. CzechEp 199 (4); NiemObr 110; WujNT Aaaaaa2v.

»dlaczego więc« (1): Ale y tho ieſt od napáśći lékárſtwo pewné/ gdy mu pod oczymá żyły zátną/ dla czego więc niektorzy z oká pod źrzenicą ſkorę wyćiągáią/ pomaga téż pod czás SienLek 167.

»k(u) czemu« przysłówek przyczyny i celu: po co; quo Mącz; quod, quorsum Cn [w tym: w pisowni rozłącznej (12), w pisowni łącznej (5)] (17):

a. Pytajny; w pytaniu retorycznym (7): Bo nieprzyiaćiel bárzo rad będźie miał przy ſobie tego żołnierzá/ ktory mieyſc świádom/ y wſzytkich poſtępkow oney źiemie/ z ktorą woynę wieść chce. Ale kcżemu to [Sed quorsum ita]? Atoli/ áby náſzi [...] żołnierze woynę służyli/ niżliby poſtronni mieli być przyzywáni ModrzBaz 110v (2).

α. W pytaniu zawierającym protest, z odcieniem emocjonalnym (5): OpecŻyw 105v (2); á cżłowiekowi zawiſnemu kcżemu [ad quid] ieſt złoto? Leop Eccli 14/3; Quo mihi fortunam si non conceditur uti, Y k czemu mi yeſt fortuná yeſli yey vżywáć nie mogę. Mącz 343d.

W funkcji równoważnika zdania (1): A to kcżemu. Azaſz ſie Kośćioł kiedy z tego fundámentu ná inſzy przenieść może? WujJud 120v.

b. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego i ogólnotreściowego, wprowadza zdanie rozwijające: i dlatego, a ponadto (10): Tráfia ſie to że nyepłodne nyewyáſty/ áby yedno płod myáły/ nyewyedzyeć coby ná to wyłożyły/ ku cżemu ważą ſie płodu doſtáwáć przez przypráwy GliczKsiąż C4 (8); WujJudConf 153v; Przećiwko themu pąn Bieniaſz podlieſki brath ich przyrodny odstępuie wmłym [!] Podlieſiu braći ſwey przerzeczony Oiczyſtego y Maćierzystego takze i spadku po nieboscze siestrze swey Annie, kcżemu na przyſzly Swięthy Michal obiecuie y przyrzeka wroku ninieyſzym polożyć Sto zlotych liczby y Monethy Polskiey ZapKościer 1580/ 13v.

»na co, nacz« przysłówek celu; ad quid, quo, quorsum Cn [w tym: na co w pisowni rozłącznej (51), w pisowni łącznej (4)] (55 : 11):

a. Pytajny (52):

α. W pytaniu niezależnym (17): ná co [Quia] to ſiedmioro owiec ktoreś poſtáwił oſobno? BudBib Gen 21/29; RybGęśli B3v.

1) W pytaniu retorycznym, zwykle z odcieniem dezaprobaty (15): BielKron 402; BudBib Ier 6/20; A ná co mam wſpomináć gwałtowne á práwie ſzalone wiela ludźi popędliwośći? Ná co náieżdzánia ſzalonemu podobne ná gárdło y ná máiętność cudzą? Ná co wyrzucánie okrutne zdomow y z mieſzkánia ſtárodawnego [Quid memorem violentos et furentes multorum impetus? Quid invasiones rabiosas in vitam et fortunas alienas? Quid eiectiones immanissimas ex domibus et sedibus vetustis]? ModrzBaz 141; GostGosp 108; LatHar 693; WujNT Matth 26/50; A ná coby ſłał ſługi ſwe do poddánych/ gdyby ná poddáne tego práwá nie włożył/ áby ſłucháli iego poſłáńcow/ iáko iego ſámego? SkarKaz 206a; Sośnia od wiátru powálona mowi. Ná co Sośniey Sżkutnicy morzu powierzaćie Ktorą w gorách wywroćił ſrogi wiátr? KlonFlis B2; KlonWor ded **3.

cum sb N z elipsą orzeczenia (4): A vyrzawſzy vcżniowie iego/ za złe mieli mowiąc/ ná co tá vtrátá [Ad quid perditio haec]? BudNT Matth 26/8; Bo á ná co tákie gromády ábo y broń/ iedno áby ſtrách zádano ſędźiemu/ y przećiwney ſtronie [Quorsum enim et catervae eiusmodi et arma pertinere intelligenda, quam ad metum incutiendum et iudici, et adversario]? ModrzBaz 94v (3).

β. W nagłówkach i marginesach (10): RejPos 23v marg; Bogáctwá ná co nam ſą dáne RejZwierc Aaa3 (2); WujJud 233 marg (2); CzechRozm 99 marg (2); WujNT Luc 4 arg; PowodPr 44 marg; SkarKaz Oooo2b.

γ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: cum con (2)] (25): RejWiz 65; RejZwierz 109; náſzy rycerze zakonni/ pámiętháiąc ná co ſą vſtháwieni/ wźiąwſzy ná ſię zbroie/ Litwę z Tártáry wygnáli BielKron 231v; RejAp 1; RejPos 27 (3); BiałKat 61; RejZwierc 18 (3); WujJud 232v; PaprUp Hv; SkarKaz 42a; Látá/ zdrowié/ vrodę/ niewiém nacz chowamy GosłCast 37.

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem jako członem zdania pojedynczego (1): A to ſnadź napilnieyſza nędznemu cżłowieku/ Aby ſwoię powinność nacż ieſt ſtworzon wiedzyał RejWiz 46v.

Połączenie: »na co też« (1): nie wierzą/ ná co też poſtánowieni ſą [in quo et positi sunt]. WujNT 1.Petr 2/8.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »to... nacz« (6): OpecŻyw 94v; RejWiz 163v; RejZwierz 65v; BibRadz Ioann 13/28; RejPos 293v; A tego żaden nie rozumiał z śiedzących naczby mu rzekł [ad quid dixerit ei]. WujNT Ioann 13/28.

»nacz... to« (1): Ktorego y iáko ſtworzył/ y przecż go ſtworzył/ y nacż go ſobie chowa [...] byłoby o thym y wiele piſáć y wiele piſmá wſpomináć. RejPos 216v.

Szereg: »nacz a dlaczego« (1): iedno tylko pilnie rozcżytay nacż á dla cżego nam ſą ty źwierciádłá á ty obrázy ſwiętych ludzi w piſmie wyſtáwiony. RejZwierc 205v.

b. Względny; w konstrukcji z czasownikiem „nie masz” cum inf (1): MVſzę wyznáć/ bo ſye iuż niemáſz ná co chowáć. KochPieś 14.

c. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowo-następczego; w zdaniach rozwijających: w następstwie tego, wobec tego, dlatego; następnie (13): LibLeg 11/137v; OrzRozm Q; vpominał go Hetman Bártłomiey áby był poſłuſzen Krolá Hiſzpáńſkiego/ á wiárę Krześćijáńſką przyiął. Ná co ſie poddał/ y płáćił káżdy rok Krolowi Hiſzpáńſkiemu dań BielKron 443; Po kazániu Bázyli S. z obiáwienia Boſkiego o nim w kośćiele wiedżąc [!]/ wołáć go do śiebie [...] kazał. Ná co ſię zdziwi Ephrem. SkarŻyw 118 (4); CzechEp 370; ActReg 86; Przyiął go on wielki mąż z pokorą od niego/ Ná co mu záś odeſłał garść pieprzu gorżkiego. CzahTr F3v; GosłCast 73; SkarKazSej 689a; ZapKościer 1597/78v.

»od czego« przysłówek przyczyny i celu: po co; quem ad finem Cn [w tym: w pisowni rozłącznej (2), w pisowni łącznej (2)] (4):

a. W pytaniu retorycznym (3): KromRozm I N2; Odczego przyiaćieł/ odczego ſługá/ á ze zwádliwemi/ á kto mi záśiádáć każe? GórnRozm C.

b. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego, wprowadza zdanie rozwijające: i dlatego (1): Dla cżego też przed tem nyewolnikom ſie nye godziło/ áni wolno było vcżyć thákich náuk yedno wolnym á ſláchetnym/ od cżego y dzis náuki máyą to v łáćinnikow doſtoyeńſtwo że ye zową Artes liberales. GliczKsiąż M4v.

»po co, pocz« przysłówek celu; qua gratia, quid Cn [w tym: po co w pisowni rozłącznej (29), w pisowni łącznej (5)] (34 : 6):

a. Pytajny (29):

α. W pytaniu niezależnym (16): Ezop rzekł/ pocżeś tu przyiał BierEz A4; y ſpytał ich: gdzie y po co idziećie? SkarŻyw 402 (3); CiekPotr 68.

1) W pytaniu retorycznym z odcieniem dezaprobaty (11): Leop Gen 26/27; Abo iżby nam nie rzecżono: Przyiacielu po coś tu ſmiał wniść nie máiąc żadnego ſwádzyebnego odzyenia ná ſobie. RejPos 356v (3); Po co mie prozno/ ſrogi Apollo trapiſz. KochOdpr D; SkarŻyw 51; KochTr 8; KochFr 103; KochPieś 2; GrabowSet I2; CiekPotr 56.

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) ze zmianą drugiej osoby na trzecią i zaimka pierwszej osoby na trzeciej (1): á z pokorną mową Pyta/ po co poń ſłáłá GosłCast 57.

γ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: cum con (1); zdanie nadrzędne w postpozycji (2)] (12): LibLeg 7/35; KrowObr 159v; A powiedz mi co ſie to tám nowego sſtáło. Y gdzye idzyeſz álbo pocż RejWiz 159; BibRadz Dan 10/20; RejPos 166v; SkarŻyw 51; Przyiechałem do Zamoscia 23 february przyietem az nazbyt ochotnie poco mię tak pilno trzeba było, zlistu [...] wyrozumieć w bedziesz raczeł. ActReg 97 (2); Mnie ROSPVSTA, á corkę moię zowią NEDZA. Ktorey, po cobym tám wniść kazáłá, nátychmiaſt Z vſt moich vſłyſzycie CiekPotr 3.

W nawiązaniu do zdania, w którym można przypuścić elipsę wyrazu rządzącego zdaniem dopełnieniowym (1): Naprzod Legat Contrarium pisał, de Inducys unius mensis Do Biskupa Kuiawskiego tamze zKrzepic. Druga po co praepostfary y Czechowie przysli iesli miał do Domu Maximilian iachac. ActReg 94.

cum inf (1): Naprzod vpátruy gdźie y po co płynąć KlonFlis E2v.

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »o tym... po co« (1): Wſchodnie páńſtwá z ktorych ći byli krolowie/ pewnie o tym wiedźieli/ po co ći ieźdźili. SkarKaz 517b.

b. Względny: z której przyczyny (10):

W nawiązaniu do rzeczownika (2): Ale powiedz mi czo mi wſkazał ná moie pytánie/ po com ia ciebie ſłał GórnDworz Pv; GostGosp 18.

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »to (...) po co« (3): A tám zániechawſzy tego niektórzy/ po co ſą od nas poſłáni/ imieniem wſzéy Korony Polſkiéy/ ſtánowią Wiárę nową OrzQuin C4v (2); SkarŻyw 212.

α. W konstrukcji z czasownikami „jest, nie ma(sz)”'cum inf (5): Acz ſie niebilo pocz kwapicz Liepiei bilo ten czas zapicz RejRozm 402.

Z elipsą inf (3): A przeto rodzicy niechayby ſie nie kwápili z dzyećmi ſwemi do dworu boć nyemáſz po co GliczKsiąż I3; GórnDworz T4; RejZwierc 135v.

Z elipsą inf i okolicznikiem (1): A ieſli mnieyſzą cżęść do ſzkuty włożyſz/ Choć ſię rozbije/ ty ſię nie zubozyſz/ Ieſzcże ſię możeſz nie kłániáć nikomu/ Ieſt pocż do domu. KlonFlis Ev.

c. Nieokreślony (1): Kmieć kiedy z cżym álbo po co przyiedźie/ áby nie cżekał záraz go odpráwić. GostGosp 28.

»po czym« wskaźnik nawiązania na podstawie związku następstwa w czasie, wprowadza zdanie rozwijające: a następnie (1): A ieſli ktemu przyidzie ná mię ćięſzkie vboſtwo/ zimno/ niemoc/ nágość: będę cżekał śmierći/ á to mi ſie krotko zdáć będzie: pocżym lepſzy koniec náſtąpi. SkarŻyw 196.

»przecz, przeć, przec, prze co, przez co« przysłówek przyczyny, niekiedy z odcieniem celu: dlaczego, z jakiego powodu; po co; quam ob rem, quapropter Mącz, Cn; quid ita Mącz; cur, quare, quidnam Cn [w tym: w pisowni rozłącznej prze co (34), przez co (17), w pisowni łącznej przeco (19)] (738 : 1 : 1 : 53 : 17):

a. Pytajny (699):

α. W pytaniu niezależnym (313): Kur iey rzecże/ przecż táńcuieſz? BierEz S4 (2); BielŻyw 73; GlabGad A7v (5); RejKup d4v; rzékli donich panowie iego/ Przécz oślę odwięzuiecie MurzNT Luc 19/33 (3); RejWiz 27v; Leop 2.Reg 19/41; BibRadz Gen 3/13 (6); Mącz 337d (7); HistRzym 31 (9); BiałKat 68v; RejZwierc 174; BudBib Ex 2/18 (3); CzechRozm 3v (3); WujNT Matth 9/14 (5); CiekPotr 39 (2).

W funkcji równoważnika zdania (1): Przecż powiedz moy ſynu/ ſkąd ſie tá rádość roi. PaxLiz D4v.

1) W pytaniu retorycznym (261): RejPos 322; Złotnik niż kowal przecż bywa bogátſzy/ Bo przy tym bráncie iuż záwżdy glanc głádſzy. RejZwierc 227; MycPrz I C3v; WierKróc Bv; WujNT 1.Cor 15/30 (3).

W funkcji równoważnika zdania (3): RejPos 317v; A ieſtże też kośćioł ten kośćiołem Bożym prawdźiwym/ ktory z śiebie táki owoc rodźi? Nie tuſzę. A przecż? iż kośćioł prawdźiwy Boży ták ſię nie rządźi CzechEp 97; SzarzRyt D4v.

Szereg: »przecz a dlaczego« (2): Proſzę cie przecz á dla cżego onego wężá miedziánego ná palu kázał im Bog záwieśić? SarnUzn D3 (2).

a) W pytaniu zawierającym protest, zwykle z odcieniem emocjonalnym (cf »czemu«) [w tym: po apostrofie w V (42); a przecz (15), i przecz (6); cum con (11)] (249): BierEz C2 (6); OpecŻyw 169; BielŻyw 92; BOże moy boże moy/ przecz ſnadz ták raczyſz opuſſczáć mnie RejPs 31 (3); RejKup h5 (8); HistAl N3v; MurzHist H4 (5); MurzNT Luc 18/19 (4); LubPs B3v (12); RejWiz 18 (5); Leop Gen 31/26 (8); RejFig Aa7 (3); RejZwierz 17 (10); BibRadz Gen 4/6 (16); OrzRozm C2v; GrzegRóżn N; Prot C2 (2); RejAp 25 (2); HistRzym 20v (23); Iż ieſlić mnie ſwiát przeſládował/ będzyeć y was/ á przecżbyſcie wy lepſzy być mieli. RejPos 336v (25); Hárdy gdy ſtráći od rozumu klucże/ Ieſt iáko pęcherz co ſie wiátrem tłucże. Y przecż ſie pyſznyſz báńko málowána RejZwierc 218v (6); przecż oblicże moie nie ma być ſmętne/ gdyż miáſto y mieyſce grobow oycow moich poborzone ieſt BudBib 2.Esdr 2/3 (33); BudNT przedm a3 (2); CzechRozm 159v; PaprPan Ff2v (2); ModrzBaz 50v (2); GŁupi mówi w ſercu ſwoim/ Niémáſz Bogá/ przécz ſye boim? KochPs 18 (5); KochTr 16; KochFr 18 (2); KlonŻal C4v; KochMRot Bv; WisznTr 9 (2); A ieſli áni mármór ſerdecznéy rány/ Ani vlżą iedwabiem obité śćiány/ Przécz mam zayźrzéć koſztownych páłaców komu KochPieś 18 (3); Przećies PAnie zapomniał mnie ták cżás nie mały? ArtKanc Q9 (3); ZawJeft 41; GórnTroas 31; GrabowSet Bv (11); WujNT Matth 6/28 (22); GosłCast 9 (3); SzarzRyt B3v (2).

cum inf (1): Przecż ſie fráſowáć co iuż s cżáſem zginie RejZwierc 230.

Połączenia: »przecz też« (2): RejKup o6; bo yego ocyec iż ma ná co inſſego/ á to ná piwo/ ábo vbyory/ przecżby theż nyemyał myeć náucżycyelowi GliczKsiąż M6v.

»przecz wżdy« (4): RejKup Iv; Za czem mu Biſkup powiedźiáł/ przecz byścieſz wżdy namileiſzy panie Franciſzku w miłośierdźie boże vfac niemieli? MurzHist S3; RejWiz 172; RejPos 30v.

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) (35):

1) Bez formalnych wykładników zależności (8): BierEz Cv; Paweł pyta przeċ taky nieṙzad na ſwiecze kiedy mayą Piſma doſſyċ RejKup o5; LubPs N5 marg (2); RejWiz 71; SzarzRyt D2.

Połączenia: »przecz to« (1): Przypythawánie przecż ſie to dzieie nád wiernymi tháka łáſká Boża. LubPs Z6v marg.

»przecz wżdy« (1): Tháć byłá rzecż według wyroku ſtrożow/ á święći to vrádźili pytáiąc ſię/ Przecż wżdy ták? BibRadz Dan 4/14.

2) Z formalnymi wykładnikami zależności [w tym: cum con (21), ze zmianą drugiej osoby na trzecią (20), ze zmianą zaimka osobowego: pierwszej osoby na trzeciej (2), drugiej osoby na trzeciej (2), ze zmianą czasu teraźniejszego na przeszły (1)] (27): A tedy Bog małżá ſpytał/ Przecżby ták trudney rzecży chćiał BierEz P3v (2); BielŻyw 5 (4); RejKup d4 (2); MurzNT 176 marg; RejWiz 70v; RejFig Aa7v; RejZwierz 2 (3); GórnDworz P4v (2); á pytháli mie o koſzulę przecżby ták záwżdy bez pránia biała byłá á przecżby ſie nie káźiłá HistRzym 108 (4); RejZwierc 170; CzechRozm 166; ArtKanc G14; WujNT 76; poſłał poſłá ſwego/ Pytáiąc/ [...] przeczby ſię ták/ że wſtąpił/ dźiwowáli? SiebRozmyśl K3; PudłDydo A3.

Szereg: »prze co abo dlaczego« (1): NA oſtatku pythan ieſth przeczo abo dlya czego Cunrathowy thak barzo layal LibMal 1543/70v.

γ. W nagłówkach i marginesach [w tym: cum con (1)] (134): MurzNT 91 marg (3); LubPs D marg (5); RejWiz 130v marg (4); Przeco ſą Krolowie w kośćiele. OrzRozm M2 marg; SarnUzn C4v marg (2); RejAp 1 marg (2); Przecżby ſie ſłuſznie káżdy obacżyć miał w hárdej myſli ſwoiey. RejPos 201 marg (38); KuczbKat 10 marg; Iáko á przecż Pan ſtworzyć racżył cżłowieká. RejZwierc 1v (31); BudNT przedm bv marg (3); ModrzBaz 127v marg; CzechEp 233 marg; WerKaz 281 marg; WujNT przedm 17 marg (33).

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (4): LubPs X3 marg (3); Przecż nie mamy płákáć vmárłych ſwoich.RejPos 356 marg.

W konstrukcji dającej się przekształcić na zdanie oznajmujące w formie zaprzeczonej (2): Poććiwemu przecż ma być śmierć ſtráſzna. ABowiem poććiwemu á rozumem ozdobionemu cżłowiekowi á cżemu być ma ſmierć ſtráſzna? RejZwierc 167 (2).

Szeregi: »przez co abo czym« (1): Trzećia przez co ábo cżym ten gliniány Fundáment wyrzucony ma być. CzechEp 235.

»przecz i z ktorych przyczyn« (1): a przecż y s ktorych przycżyn przypadáią ſtráchy j niebeſpiecżeńſtwá thák ná wierne iáko y ná niewierne. RejPos 328v marg.

δ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: cum con (18); zdanie nadrzędne w postpozycji (14)] (217): ForCnR A2v; Podnieſli znamiona ſwoie znamiona/ podnieſli wyſoko y w obronie á nie vżnali przeczo ſie to działo. WróbŻołt 73/5; RejPs 119v; RejKup b4v (6); MurzHist A2v; MurzNT 36 marg; Diar 84 (2); LubPs M (2); GroicPorz ee2; KrowObr 52 (2); RejWiz 76 (4); Leop Sap 18/19; OrzList b; RejZwierz 77; áby ſię dowiedźiał co to ieſt zá ſpráwá á przeczby ták czynił. BibRadz Esth 4/5 (6); Ták też Rády Koronne [...] Krolá náuczyć y iemu vkázowáć máią/ gdźie dáć/ kiedy dáć/ komu dáć/ á prze co dáć OrzRozm O2v (4); Mącz 406d (2); Prot C4v; RejAp 10v (2); HistRzym 13 (7); RejPos 4 (19); KuczbKat 100 (2); A wżdybyś ſie dowiedzyał/ przecż/ y iako cie Bog ſtworzył/ y ná co cie ſtworzył. RejZwierc 160 (3); WujJud 108; BudBib Esth 4/5 (4); Niewiem przeco Koroná to ná ſobie nośi/ A s ſwych kráiow poháńcow iże nie wypłoſzy. MycPrz I C3v; CzechRozm 97v; Ktora fundámentu tego omylnego y falſzywego/ ná fundámenćie prawdźiwym od Bogá záłożonym/ vſutego/ gliná/ ná cżymby záwiſłá/ y z kądby mogłá być poznána/ á przez co ábo cżym odrzucona/ tu iuż nam porządkiem ſwym vpátrowáć/ y to krotko rozbieráć będźie potrzebá. CzechEp 223; KochTarn 77 (2); ArtKanc P15v; ZawJeft 22; GrabowSet F3 (2); KochFrag 22; TVRCYKI [...] do nóg Máieſtatu Wáſzéy Kró: M. poſyłam/ gdźie [... ] doſtátecznie opiſano o woynie Tureckiéy [...] czego trzebá/ co zá wypráwá bydź ma/ czym/ przez co/ y iáko zwyćiężyć ſie może. OrzJan 3.

W nawiązaniu do rzeczownika [w tym: do „przyczyna” (64)] (84): GlabGad A2 (3); DWie nawiętſze przicżinie ſą [...] Przec ci ktorzy nieiakie kźięgi miedzi poſpolſtwo ludu wypuſzcżaią, niektorim ie panom znakomitim przypiſuiąc offiaruią. MiechGlab ktv; LibLeg 10/70v (3); LibMal 1544/83v; Iż da y o ynych ſprawę. Przecz ſię tak beſpieczny ſtali RejKup b7; MurzHist I3; Diar 25 (5); DiarDop 99 (2); Przyſthoyna rzecż przecż mamy prośić obrony od Páná LubPs F marg (15); GroicPorz m2v (4); RejWiz 185v (3); BibRadz Is 26 arg (4); OrzQuin S4; SarnUzn D5v (3); HistRzym 94v (2); Thu ieſth náuká/ przecż ſie pán náſz wthák pokornym ſtanie okazáć racżył RejPos 1 marg (18); KuczbKat 410; RejZwierc B2v (9); A ták wymowki niema nikt/ przecżby tego S. Zboru oſmego przyimowáć/ á iáko głoſu Bożego ſłucháć káżdy wierny Chrześćiánin niemiał. SkarJedn 300; CzechEp 324; GrabowSet I2v (2); WujNT Act 28 arg (2); MAm ia przyczyny domowé, przéczem ia winien ſłużby ſwé oddáwáć Wáſzéy Kśiążęcéy M. SarnStat 168.

W nawiązaniu do przymiotnika (4): A tobie ieſt iáwna moy pánie żądza moiá y wzdychánie moie y przecz wemnie drży ſerce moie RejPs 57v; SarnUzn B7 (3).

cum „by” + inf (1): A cżekáć záwołánia od Páná ſwoiego/ Gdyż wiem iż żaden mocarz nie może vydź tego. A też niewiem przecżby ſie názbyt lękáć tego RejZwierc [272].

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem jako członem zdania pojedynczego [w tym: podmiotem zdania dopełnieniowego jest wyraz występujący uprzednio jako dopełnienie (4), wyraz, którego dzierżawczy odpowiednik występuje uprzednio jako przydawkα przy dopełnieniu (6)] (18): RejPs 62; BibRadz Dan 7/20; RejAp 128v (4); Przypátruyże ſie tu pilno dziwney opiece y dziwney ſpráwie Páńſkiey/ przecż oná ku ktoremu końcowi co przywodzić racży. RejPos 27v (8); BudBib Ex 3/3 (2); WIém to/ iż mię miłuieſz: ácz nie czuię w ſobie Téy godnośći/ przeczbych miał ták miłym być tobie. PudłFr 16 (2).

W funkcji równoważnika zdania (6): Teraz záś nas odrzucaſz á zháńbyaſz nyewyem przecż LubPs Mv; SienLek Vv; HistRzym 131; HistLan B3; MycPrz I Cv; CzechEp 211.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »to (...) przecz« (11): BierEz D2; RejWiz 135v (2); Nieprzy ſię iż go y o ine rzecży winuią/ ále to wyraża przecz ſię nań tak bárzo zwaśnili Sáduceuſzowie BibRadz II 79c marg; HistRzym 111; RejPos 87 (4); CzechRozm 168; OstrEpit A2v.

»przecz... to« (3): RejPos 216v; A przecżby go Powſzednim Chlebem zwano/ łatwia ieſt ná to y dwoiáka odpowiedź KuczbKat 410; CzechEp 22.

»przecz... wszystko« (1): To com rozumiał o rzeczypoſpolitéy náſzéy/ y przécz ſię o nię boię/ wſzyſtkom powiedźiał KochWr 40.

Szeregi: »czemu a przecz« (1): á potym iuż wypiſuie thy dziwne ſądy iego/ iáko á kthorym kſtałtem/ y cżemu á przecż bywáią ná ſwiát ſpuſzcżáne od niego. RejAp 130.

»przecz a dlaczego« (5): A táć ieſt przycżyná przecż á dla cże^go ná iednych mieyſcach piſmo Oycá wynaſza/ á Syná nam iákoby ná niſzſzym ſtopniu ſtánowi. SarnUzn F4 (3); RejPos 354; BielSpr 15v.

»przecz a prze(z) ktore przyczyny, z ktorych przyczyn, dla ktorej przyczyny« (2 : 1 : 1): A iuż theż wieſz/ przecż á prze ktore przycżyny to ná nie Pan Bog dopuſzcżáć racży RejPos 51 (3); RejPosRozpr b3.

1) Wprowadza przeciwstawne składniki zdania rozwiniętego (4):

Połączenie: »przecz... a przecz« (2): RejAp 128v; Bo gdy tu widziſz iż złośćiwy pomſtę bierze/ gdyż y ſpráwiedliwy tákąż rownie drugą pokaran z nim bywa/ tedy tu trzebá rozſądku roznego/ przecż ſie to nád tym/ á przecż ſie też to nád onym dzyeie. RejPos 330.

b. Względny: dla której przyczyny (32):

W nawiązaniu do rzeczownika; cum inf (1): Gdyż pewnie wiemy iż káżda przygodá/ Przecż ſie fráſowáć/ przypada od Bogá. RejZwierc 230.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »co takiego przecz« (2): Ale w práwie náſzem/ niewiem co widźiſz tákiego/ prżeczby ſię ábo tobie/ ábo komu ná świećie podobáć nie miáło. GórnRozm D4v; OrzJan 90.

»to przez co« (1): Y ieść będą to/ przes co ſię vbłagánie ſtáło/ ku nápełnieniu rąk ich BudBib Ex 29/33.

α. W konstrukcji z czasownikami „mieć, nie masz, jest” cum inf [w tym: nie mieć (10), nie masz (impers) (6), mieć (5), jest (3), nie mieć a. nie masz (4)] (28): Rzekł mu łábęć ktoby chćiał znáć/ Niema przecż z świátá żáłowáć: Ktory pełen wſzelkiey złośći BierEz O3v; A zá łáſką twoią ieden krok moy nie vſtąpi zdrogi ſpráwiedliwoſći y będę miał przecz wyſláwiáć wielmożnoſć twoię RejPs 38 (2); LibLeg 10/154 (3); Bo iſcieć ieſt tu prze czo wſzytkiego zaniechać RejJóz P5; RejKup d4v; Nihil est quod labores, Niemaſz ſie przecz ſtáráć. Mącz 180d (2); SarnUzn C3; ábowiem kto miłuie/ ſtára ſie vprzeymie/ áby go było przecż miłowáć GórnDworz Bb6v (3); RejPos 317; RejZwierc 151v marg (3); KochPs 175; KochFr 32; NIe mam ſczęśćia przecz winić/ że mi nic nie dáie PudłFr 29.

Frazy i zwroty: »nie mieć się przecz chlubić« (2): Przeto ſie wy z wáſzą tą nową prawdą/ á piątą Ewángelią/ niemaćie prze co chlubić. WujJud 4; WujNT 1.Cor 9/16.

»jest, nie mieć przecz chwalić« (1 : 1): A to coś w.m. o tey tám nieſłycháney powſcięgliwośći Alexándrá wielkiego y Scipioná powiedział/ prawdá ieſt/ iż w they mierze ieſth ie przecż chwalić GórnDworz Aa4v; WujJud 123.

»nie masz się przecz dziwować« (1): patrząc na twarz i taką urodę, Niemasz sie przecz dziwować, że tak wielką szkodę Dla niej Trojanie cierpią KochMon 24.

»nie mieć się przecz lękać« (2): Stały ni ma ſie przecż śmierći lękáć. RejZwierc 166v marg (2).

c. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego, wprowadza zdanie rozwijające: i dlatego, i wskutek tego [w tym: prze co (43), przez co (9); wtrącone (1)] (79): OpecŻyw 125; MAłoch miła gromado Niewiaſtek naſzych niezapomniał/ przeczoby ſie barzo rozgniewać mogły/ gdyż ych kxiądz Oſtromądr Krakowski w ſwoich Ludycijach nigdy nieprzepomina LudWieś B3 (2); LibMal 1546/112 (5); A tak vczeń poſpolicie Nad miſtrza gdi mędroie [!]. Niema mieſcza na warſtaczie Przecz ſwowolnem wędruie RejKup Bv; GroicPorz A4v (4); OrzRozm G4; OrzQuin P2 (4); BudBib Eccle 7/16; ZOilus był Poetá Amphipolitáńſki/ Rad káżdego omowił miał ten zwycżay páńſki. Prze co oni vcżeni ludzye go wzgárdzili PaprPan B2v (6); ZapKościer 1582/32v; CzechEp 328; bo k woli ſwey woley/ odſtąpić muśiſz od pámięći/ przez co Pánu Bogu naprzod/ á potym y ludźiom wſzytkim/ zoſtáć muśiſz obrzydłym. WerGośc 236 (3); WerKaz 299 (2); WerKazPapr 274; GostGosp 88; KochCn B4; GrabowSet H2 (6); WujNT przedm 6 (14); JanNKar C2v; SiebRozmyśl H3; SarnStat 141 (3); Przypowieść ſtáropolſka po ſzkodźie polak mądr. IAm też ná tę przypowieść nic nie pomniał zmłodu/ Przecż widzę żem też przegrał dźiś bárzo zawodu. CzahTr C3v (3); PaxLiz A2 (8).

Połączenie: »prze co też« (8): OrzRozm D3 (2); GórnDworz C8; Akádemia był lás niedáleko Atheⁿ/ tamſie Plato vrodźił/ y Filoſofiey potym vcżył: prze co też vcżnie ie^go Akádemiki zwano. ModrzBaz 129v marg (2); Ale Zydzi/ iż ſię wſpieráli ná ſwoich vczynkách/ ktore właſnymi śiłámi według zakonu ſpráwowáli (prze co ie też zową vczynki zakonne) y nie chćieli ſię vkorzyć [...] przetoż też miłośierdzia nie doſtąpili WujNT 520; JanNKar B; KlonKr A4v.

»przy czym« wskaźnik nawiązania na podstawie związku ogólnotreściowego, wprowadza zdanie rozwijające: jak również, a ponadto [w tym: w pisowni rozłącznej (12), w pisowni łącznej (2)] (14): MetrKor 61/224v; MurzHist H2v; KromRozm III I5; GliczKsiąż G7; A Wáſzá Kro. M. [...] chęć moię [...] wdzięcżnie przyiąć będzieſz racżył. Przy cżym vniżone á wiecżne me ſłużby w miłośćiwą łáſkę W.K.M. zálecam. GórnDworz A3; A tak oto maſz nieomylne dwá znáki/ że tichto słow przedtym niebyło [...] iáko ſię z Euſebiuſá pokazáło. Przy cżem pámiętay/ gdzie mowi że te słowá (IAko Mnimano) Africanus przydawa/ nie dziwowáć ſię BudNT Ii3v; Oczko A4 (2); ReszPrz 73; JanNKar H4; pokorné podwysſza/ iego w nich kochánié/ Y miłośiernym okiem ſwoim pátrzy ná nie. Przyczym téż y to miéć chce/ żeby wſzelkié ćiáło/ Onému tu ſámému chwałę oddawáło. SiebRozmyśl F4v (3); CzahTr G2v.

»w czym« przysłówek sposobu i przyczyny: w jaki sposób, wskutek czego, z jakiej przyczyny [w tym: w pisowni rozłącznej (251), w pisowni łącznej (77)] (328):

a. Pytajny; w nagłówkach i marginesach (7): GroicPorz aa4 marg (2); Wiárá [...] w czym rózna od Hiſtoryéy. BiałKat 71 marg; Polſkie kroleſthwo w cżym ieſt vbogie. RejZwierc 185v marg (2); SkarŻyw 241 marg; WujNT 649 marg.

b. Nieokreślony: w jakiś sposób; z jakiejś przyczyny; quid Mącz (221): Powiáday pśie coś pocżynił/ A ieſlibyś w cżym przewinił: Iżby tu odpokutował BierEz R3v (3); OpecŻyw 152v; BielŻyw 20 (2); WróbŻołt 37/13; WróbŻołtGlab A4v; LibLeg 6/158 (5); GDyſz zadna moznoſc przed ſtrachem boſtwa twego wytrwac niemoze aby ſie wczem mogła ſprzeciwic ſwiętey woley twoiey RejPs 112 (12); RejŁas w. 19; ComCrac 21v; SeklWyzn c4; RejJóz Fv (3); gdi przednym wyznawamy zeſmy go w cżym rozgniewaly/ obrazily/ albo vſkodzily SeklKat V4 (2); Day to boze myli kxieże Byſmy wczem vlzyl tey nędze. RejKup h5 (6); ZapWar 1549 nr 2662 (4); KromRozm II t3; Diar 76; BEdzyeli w cżym chciał młody cżłek drogi ſwey porpáwić [!]/ Nie lza iedno zakonem twym zawżdy ſie ma báwić LubPs aa5 (12); GroicPorz ee3v; RejWiz 130v (3); Leop Eccli 13/29 (2); BibRadz I *6; OrzRozm Fv; ále gdzieby od was przeſládowáni w cżym byli/ chcemy ich bronić BielKron 209 (23); KwiatKsiąż Q2v; Ne quid detrimenti fiat dabitur opera a me, By ſie w czym ſzkodá nie ſtáłá będę yá tego prziſtrzęgał [!]. Mącz 128a (5); OrzQuin E2v (2); RejAp 138 (2); GórnDworz Dv (17); HistRzym 64; RejPos 64v (22); BielSat D4v (2); HistLan Ev (2); KuczbKat 435; RejZwierc 14v (4); BielSpr 4 (2); BudBib Iudith 5/18; MycPrz II C4v; CzechRozm A3v (8); ModrzBaz 40v (5); SkarJedn 251; Oczko 16v; SkarŻyw 161 (2); ZapKościer 1580/13v (2); CzechEp 54 (4); NiemObr 54; KochBr 151; WisznTr 16; BielSjem 18; BielRozm 32; GórnRozm C3 (4); KochWr 36; KochWrJan 18; PaprUp D3 (2); Albom ćię w czym namilſzy Oycze przegniewáłá? ZawJeft 20 (3); Phil Q; GrabowSet Pv; OrzJan 118 (2); LatHar 4 (2); muśiałem áppellowáć do Ceſárzá: nie żebych miał w czym narod moy oſkárżyć [non quasi gentem meam habens aliquid accusare]. WujNT Act 28/19 (8); SarnStat 17 (12); PowodPr 85; SkarKaz 278b; VotSzl A3; GosłCast 57; KlonWor 30.

W charakterystycznych połączeniach z czasownikami: (z-, po-, o-, u-)błądzić (10), czynić dosyć, da(wa)ć (winę, przyczynę, wiarę) (5), dotknąć, (po)folgować (2), mieć gorę, naleźć, napominać, naruszyć, obrazić (obrażać się) (7), obruszyć, odstępić (4), odstrzelać się (2), okazać się, omylić się (2), oskarżyć, osoczyć, oszukać, pochwalić (przechwalać) się (2), pochybić (7), począć (poczynać) sobie (6), podchwycić (9), podejć (8), podmowić, podobać się, podstępić (3), pokuszać, pomoc (2), poprawić drogi, poradzić, postępować, poszczęścić się, potknąć się, powinąć się, pozwolić, (s)przeciwi(a)ć się (6), przegniewać, przejść, przekazić (2), przerazić, przestąpić (3), prześladować, przewinić (4), ratować (2), rozgniewać (2), skiełznąć się, służyć, spomnieć, staczać się, szkalować, szkodzić, tknąć, ubliżyć (6), ucieszyć, uczynić co (4), ukracać sprawiedliwości, ukrzywdzić, ulżyć, ułapić (2), umniejszyć, unieść się (6), upomnieć, upośledzić, upsnąć się, usidlić, usłużyć, ustąpić (3), uszkodzić (zaszkodzić) (4), uwinić, wykroczyć (wykraczać) (12), wynieść się, wysłuchać, wystąpić (7), zachować się, załuczyć, zamieszkać (2), zawadzić, zdzierać z posłuszeństwa, zgadzać się (2), zgwałcić; z przymiotnikami i imiesłowami: godny, groźny, naruszony, naszczerbiony, obwiniony, obrażon, podezrzany, podobny, pomocen, (nie)posłuszny (2), przeciwny (2), przenagabany (3), prześladowany, przyrownan, rozny, uciśniony, ukrzywdzony, uszkodzon, winien (7), wzruszon; z rzeczownikami: krzywda, naganienie, niełaska (2), obciążenie, potrzeba, szkoda.

c. Wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego, rzadziej ogólnotreściowego i czasowego, wprowadza zdanie rozwijające: w związku z tym, a tym samym, i dlatego, z tego powodu, w ten sposób; w tej chwili (100): Izem ya nyevylovyl rib pospolythych [...] wgego sadzawcze na gymyenyv Regulach gwalthem w czem on skody ma yako sescz kop grossy. ZapWar 1516 nr 2195; LibLeg 11/160v; LibMal 1551/ 160v; KromRozm II t2v; Diar 22; Záwſſe ma to ná pámyęći myeć iż ſynowi ſwemu yeſt oycem/ wcżem nye ma mu tego dobrodzyeyſtwá zbrányáć ktore oycowi należy vcżynić ſynowi. GliczKsiąż Q2v (15); Grzeſznik ſie w złośći chłubi w cżim znáć że ieſt chłubny LubPs C2v marg; RejWiz 153v; BibRadz I 113d marg (7); BielKron 332; GrzegRóżn C3v; SienLek 2 (2); GórnDworz X4v (2); Lecż ony wſzytko wziąwſzy namniey oń niedbáły. W cżym iſcie zle á głupye ſobie poſtąpiły HistLan F3v; KuczbKat 245 (3); WujJud 44 (3); WujJudConf 67 (2); CzechRozm A5v (3); SkarJedn 65; Oczko 4 (2); SkarŻyw 242 (5); ZapKościer 1580/14; StryjKron 340; wprowádzáć záwżdy będźie inſzego Chriſtuſá zmyślonego/ przećiw prawdźiwemu: w cżym ſię pokaże być Antychriſtem z ſwoim Papieżem CzechEp 346 (4); CzechEpPOrz *3v; NiemObr ktv (7); ReszHoz 140; GórnRozm K2 (2); PaprPan A2v; ActReg 108 (2); GostGosp 150; Phil G3 (5); KochCn B3v; WyprPl A2v; KołakSzczęśl A3v; Páweł y Sylás modląc ſię wychwaláli Bogá. A więźniowie ich ſłucháli. W czym ſprętká powſtáło wielkie źiemie trzęśienie [Subito vero terrae motus factus est magnus] WujNT Act 16/26 (4); JanNKar E3; SarnStat 25 (6); A tu przykłádem ſwoim gdy ſię ſam modli [...] y ták długie godźiny ná modlitwę obiera: wielce ią nam záleca. W czym ſię naprzod przeſtrzeżmy/ áby kto nie rozumiał iákiey nierownośći boſtwá Páná náſzego z Oycem/ ktoremu ſię vkarza y modli. SkarKaz 608a (3); VotSzl A2; PaxLiz B2v.

»czego względem« wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego, wprowadza zdanie rozwijające: i dlatego (1): A iáko źiemiá [...] máterialnym początkiem ieſt/ ták przy oſtátniéy ſkáźie/ iſtnośći káżdéy ſwą w śię część biorąc/ okazuie to/ iż ieſt podporá/ początek/ á iákoby fundáment wſzyſtkiégo: czego względem Poétowie y Philoſophowie/ mátką ią wſzytkich rzeczy zwáli. Oczko 3v.

»z czego« wskaźnik nawiązania na podstawie związku przyczynowego, wprowadza zdanie rozwijające: i dlatego, wskutek tego [w tym: w pisowni rozłącznej (28), w pisowni łącznej (7)] (35): LudWieś B3; Dla cżego Pitágorás nyemáło trudnosći myął y prace/ s cżego odrzekł ſie potym nigdy gdiby ktho ſlyſſał álbo widzyał/ nye káráć. GliczKsiąż G5 (7); RejWiz 171v; RejZwierz A2v; widźiałem iż zginęły/ á wſzytko ćiało Orłowe gorzáło/ z cżego ſię wſzytká źiemia vſtráſzyłá BibRadz 4.Esdr 12/3 (3); HistLan C; RejZwierc 112v (2); SkarJedn A6v; Oſobliwie niemocnych bráćiey pilnował [...] zcżego bráćia go miłowáli iáko właſną mátkę SkarŻyw 333 (12); Phil M2v; SiebRozmyśl H3v; SkarKaz 242a (2); Oto was tu z rádośćią dźiś przez mię witáią. Ci cośćie im ná pomoc gárdłá ſwe przynieſli/ Z cżegośćie pewnie godni ábyśćie odnieſli. Od nich wielką pochwałę CzahTr F2v (2).

»za co, zacz« przysłówek przyczyny: dlaczego; pytajny, w pytaniu retorycznym zakładającym odpowiedź negatywną „niepotrzebnie” (1 : l): A kto czo za ſwą Krew kupj A zaċz by był tako głupj. RejKup o6; Za co z drógi mówimy? prziymi to łáſkáwie. GosłCast 17.

»za czym« przysłówek przyczyny: dlaczego [w tym: w pisowni rozłącznej (159), w pisowni łącznej (116)] (275):

a. Pytajny; w nagłówku (1): BIADA komu y zá czym przychodzi. WujNT Xxxxx2v.

b.Względny: z której przyczyny (1):

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »to... za czym« (1): ácżkolwiekeś ſie tego ważył zácżymby káżdy ſłuſznie przećiw tobie ſrożyć ſie mogł Phil C2.

c.Wskaźnik nawiązania na podstawie następstwa w czasie, związku przyczynowo-skutkowego lub ogólnotreściowego, wprowadza zdanie rozwijające: a następnie, a ponadto, wskutek tego, wobec tego, w związku z tym, a więc, a tym samym (273): FalZioł V 20c; LibLeg 11/160v; MurzHist C2v (3); A on ocuciwſzyśię/ zgromił wiatr i náwłanośc wody (marg) i (‒) zaczem ony przeſtały i ćichośc śię s ſtała [et cessaverunt, et facta est tranquillitas] MurzNT Luc 8/24 (3); Diar 22 (3); GliczKsiąż B8v; GroicPorz hv; á wdy/ kiedyby ſie bez przycżyny vſtháwicżnie ſmiałá/ á telko dla tego/ żeby widziano iey białe zęby/ poznałby káżdy/ że tho náſchwał cżyni: zá cżym nie telko by oná piękność zębow zgáſłá/ ále y ſámá zdáłáby ſie wielką ſproſniczą. GórnDworz G2v (14); KuczbKat 70 (3); WujJudConf 17; RejPosWstaw [41³]; To ieſt nie opádły znog twoich boty/ zácżym nie pomázałeś nog. BudBib I 102a marg (4); BudBibKaw A3v; MycPrz II A3 (3); BudNT przedm bv (4); gdy to ſłowem Bożym okazáno będzie/ iż obrzeſká iáko y ſzábát/ iuż ſwoy koniec w Chriſtuſie wźięłá/ á iż iuż wierzącym nic nie ieſt pożytecżna: zátym [errata: zácżym]/ też y dowod od vſtaw Papieſkich vſtánie. CzechRozm 73v (7); KarnNap Fv; Inſzym ſpoſobem niemogłá by ſię zágrodźić drogá łápánia tych vrzędow/ zácżemby do tego przyſzło iż [eoque tandem veniretur, ut]/ iáko do Biſkupſtw y innych beneficyj/ ták do tych vrzędow wieleby ſię przez przycżynę ćiſnęło ModrzBaz 93v (10); SkarJedn 364; Oczko 13 (3); KochPs 142 (2); A iáko ſię wy ſwe^go báłwochwálſtwá wſtydzić ieſzcże niechćećie [!]? á ſłońce/ mieśiąc/ y ogień/ zá Bogá maćie? Zácżym y gorom/ y láſom/ y innemu ſtworzeniu/ cżeść Boſką dáiećie. SkarŻyw 75 (9); ZapKościer 1580/13; W tym kilko dzieſiąt Pruſkich Contorow zginęło/ Zá czym Niemcy pierzchnęli StryjKron 528 (20); CzechEp 107 (14); KochJez B2; NiemObr 32 (4); KochMRot B; ReszPrz 3 (3); ReszHoz 131; ReszList 165; BielSjem 26; KochPieś 50; PudłFr 64; GórnRozm Cv (8); KochWr 25; PaprUp B; ActReg 40 (15); Phil C (16); GórnTroas 17 (2); DObroć mnie twoiá/ Pánie/ poćieſzyłá/ Z chorob/ fráſunkow/ duſzę otrzeźwiłá/ Zá cżym/ wzgárdzoney lutnie ſwey/ dobędę/ Láſkę twą ſławiąc GrabowSet I (11); OrzJan 62 (2); KołakCath C4v; Abowiem káżdy Arcykápłan bywa poſtánowion ku ofiárowániu dárow y ofiar zábitych: Zá czym [unde] potrzebá było áby ten też miał coby ofiárował. WujNT Hebr 8/3 (10); JanNKar C3v (2); SiebRozmyśl [A4]v (4); SarnStat *6 (13); ZapMaz II G 97/89v (2); KlonKr E4; PowodPr 5 (12); SkarKaz )(4 (5); VotSzl A2 (4); CiekPotr 50 (3); CzahTr A4 (19); GosłCast 15 (6); podźmy popátrzaymy/ gdźie Pánná troſkliwa/ Zá cżym przyrzecż wam nie ſmiem/ znaydźieli ſie żywa. PaxLiz C3 (6); SkarKazSej 703b; SapEpit Bv; KlonWor 18.

B. Zastępuje rzeczownik osobowy: kto (519):

a. Pytajny (267):

α. W pytaniu niezależnym [w tym: w funkcji orzecznika (41) ‒ co (35), czym + być (4), czym + jest (2) ‒, w funkcji podmiotu (7)] (55): A wy cżym mie bytz miénicie. OpecŻyw 56v; RejWiz 170v (2); coś ty ieſt? Máchometan/ cżyli Zyd/ cżyli Krześćijánin. BielKron 458; RejZwierc 236v; SkarJedn 69; SkarŻyw 152; WujNT Matth 16/13 (3).

Polączenie: »co wżdy« (1): Rzekł mu on pan/ coś wżdy ieſt/ á o cżym tu chodziſz RejWiz 109.

1) W pytaniu retorycznym (44): RejAp 163v (2); CO ieſt niedbálec nikcżemny ná ſwiecie/ Iáko wieprz w chlewie ták ſwoy żywot gniecie. RejZwierc 221 (4); KochPs 30 (2); SkarKaz 43a; Ieſlim tym nie ieſt, czymem ieſt? CiekPotr 74.

Połączenia: »co to« (1): Co to iako iezioro nádyima ſię [Quis iste tanquam fluvius ascendet] BudBib Ier 46/7.

Fraza: »co to jest« (1): Co to ieſt pánná [...] y do cżego ſie chędoży/ ábowiem do zakonu Páńſkiego RejAp 175v.

a) W konstrukcjach zdaniowych sugerujących odpowiedź negatywną „nikt” (32):

cum G sg n (1): co [może być] Páwłowi rownego? SkarŻyw 595.

W konstrukcjach uściślająco-wyłączających:

cum comp G sg n + nad (11): czo yeſth ſzlachethnyeyſzego nath mathką bozą PatKaz I 10 (2) [idem] PatKaz III 144v (3); Co było ſproſtnyeyſſego nád Cerdoniany KromRozm III Cv; SkarŻyw 595; co kiedy ſczęśliwſzégo Polſká nád Boleſłáwá widźiáłá? OrzJan 93; GosłCast 3 (3).

co inszego... jedno (1): A kmiećie co inſzego ſą/ iedno wiecżni niewolnicy [Quid autem cmethones sunt aliud, quam ministri perpetui] ModrzBaz 124.

co... jedno (5): RejPos 144v; NiemObr 42 (2); LatHar 24; Coż tedy ieſt Apollo? á co [quid] Páweł? iedno ſłudzy tego ktoremuśćie vwierzyli WujNT 1.Cor 3/4.

Fraza: »co jest [kto]« [w tym: że, iż (8), ktory (3), aby (2), żeby (1); sugeruje brak należytych podstaw czyjegoś postępowania, dysproporcję między przyczyną i skutkiem, zwykle ze względu na niską ocenę czyjejś wartości] (14): A thy cżymeś ieſt [Tu autem, quis es] że ſądziſz bliźniego ſwego. Leop Iac 4/13 (3); á ia com ieſt przećiwko im/ áby Pan moy ták prędko wyſłucháć álbo mie vſpráwiedliwić miał. RejPos 309v (2); WujJud 143; Co ieſt [quid est] cżłowiek żeby ſię mogł ocżyśćić BudBib Iob 15/14 (2); KochPs 11 (2); A ty coś ieſt/ ktory przećiw Bogu dowodow ſzukáć chceſz SkarŻyw 456 (2); GrabowSet B3; WujNT Rom 9/20.

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) [w tym: bez formalnych wykładników zależności (6), z formalnym wykładnikiem zależności (4) ‒ cum con (1), ze zmianą osoby (2), czasu teraźniejszego na przeszły (1); w funkcji orzecznika (9) ‒ co (7), czym (2)] (10): Był też pytan czo ieſt cżłowiek bez nauki BielŻyw 50 (4); OrzRozm D3; OrzQuin L3v; Rychło potym páni porodziłá/ á ſługá ieden nie pytáiąc ſie co miáłá/ ſzedł/ j powiedział pánu/ iż páni miáłá ſyná GórnDworz R7; bo ſie káżdy pyta o nim/ y co ieſt RejZwierc 104; Iakoż y ſam Ian Ponurzyćiel/ gdy był pytan od poſłáńcow Ierozolimſkich/ cżymby on był/ to o ſobie powiedźiał CzechEp 154.

Szereg: »kto i co« (1): przedsię do tákiego pytánia przychodźi: Kto ieſt/ y cżym ieſt: zkąd ábo z ktorey źiemie ieſt PowodPr 54.

γ. W nagłówkach i marginesach [zawsze w funkcji orzecznika: co (47), czym (2)] (49): MiechGlab **6v; KrowObr A4 marg (4); RejWiz 126v marg (3); OrzRozm B3 marg (3); Arcybiſkup Gniéźniéńſki czym ieſt w Polſzce. OrzQuin S2 marg (2); Iezabel co byłá. RejAp 30 marg (17); RejPos 33v marg (12); RejZwierc 141 marg (2); WujNT Yyyyy2 (3); SarnStat 236; SkarKazSej 657a marg.

δ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: w funkcji orzecznika (142) ‒ co (126), czym + jest (14), czym + być (3) ‒, dopełnienia dalszego (4); zdanie nadrzędne w postpozycji (14); cum con (1)] (153): ForCnR E3 (2); RejKup v7v; KromRozm I K4; thák ten ſyn ktory nye poſtánowiwſſy ſie będzye ſlużył/ nye doydzye cżemby myał być/ nye cżłowiekiem ſie ſtánye GliczKsiąż I4v (16); KrowObr 152v; Libertas ſzyroko rozwodzi/ co ſą ludzye tym ſwiátem zábáwieni RejWiz A6v; Leop 1.Mach 10/72 (3); RejZwierz 65; Ceremonia Koronácyey/ Náuczy KRolá czym on ieſt OrzRozm F2v marg (5); Poſłali tedy po puſtelniki [...] áby przyſzli vznáwáć com ieſt. BielKron 458; Mącz 382d; gdy vczyniſz/ wielé ſkrytych/ á tobie pożytecznych rzeczy poznaſz/ y ſam śiebie oglądaſz: gdy wiedźiéć będźieſz/ coś ieſt/ gdźieś ieſt/ y czymeś ieſt OrzQuin A2; Abowiem ſłyſzyſz cżym ſie nam ten Iezus opowieda być RejAp I94v (6); GórnDworz V5v; RejPos 7v (39); RejPosWiecz² 91; Naymileyſzy: teras ſynmi Bożymi ieſteſmy ále śię ieſzcże nie okazáło co będźiemy GrzegŚm 11; KuczbKat 100; A pomni cżymeś ſthworzon RejZwierc 18 (11); CO to ieſt Bog kto chce myſlić/ Muśi we łbie dziwnie kryſlić. RejZwiercPodw 183v; RejPosWstaw [143²]; [Jezabel] Wſzytki Páńſkie Proroki/ mordowáć kazáłá/ Práwie dobrze cżym byłá/ w ten cżás ſie znáć dáłá. HistHel B3; BudNT 1.Ioann 3/2; CzechRozm 159; PaprPan A3; Oczko 3v; Duſzą y ćiáłem/ ſercem y zwierzchnym kośćielnym obrządkiem/ co y iákie ieſt to málucżkie pácholę/ ktore nam ná zbáwienie biała głowá w kośćioł dziś wnośi/ vważyć ſię godzi SkarŻyw 111 (4); CzechEp 283 (2); znayże więc/ co prziiaćiél práwy KochFr 32 (3); GrabowSet C; OrzJan 23; WujNT 1.Ioann 3/2; WysKaz 4; SkarKaz 316a (2); O ſzczęśliwy/ kto ſtanu doſtawſzy wielkiego/ Pomni czym był SzarzRyt D3.

W nawiązaniu do rzeczownika (1): Wielka to rzecż ieſt/ kogo ſobie zá co/ hnet s przodku/ ludzie wezmą GórnDworz M7v.

cum ai i pron (2): Wierę ia niewiem/ co innego ieſt ten Dworzánin/ ktory ná woynie niebywał OrzRozm R; Gdźie záś ći/ ktorzy ſię kiedy od nas do Kátholiki Rzymſkiey vdáią/ nie mogąc z nieść kárnośći náſzey zborowey Chriſtyáńſkiey [...] niewiedźieć cżym ſię záś złym nie ſtawáią. CzechEp 359.

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem jako członem zdania pojedynczego (5): A żadne tu ſtworzenie nie ieſt ſmyſłu tego/ By ſie mogło przypátrzyć tey iſtnośći iego. Co ieſt álbo iáki ieſt/ iákie iego ſpráwy RejWiz 186; GrzegRóżn C; RejZwierc 93v; A to ſobie zá płochy ſen y bayki máią/ Gdy im o przyſzłym wieku drudzy powiádáią. Co ieſt Bog/ co Anieli KołakSzczęśl A3.

W funkcji równoważnika zdania (z elipsą orzeczenia) (2): RejPos 142v; V nich to przedtym byli heretycy/ ktorzy piſmu ś. nie wierzyli [...] á v tych záś ći ſą nie tylko heretykámi/ ále niewiedźieć cżym CzechEp 129.

Połączenie: »co wżdy« (1): Wſpomniſz ná to com wżdy ia ieſt BibRadz Ps 88/48.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »to ... co« (14): BielŻyw 106; Widząc młodzyeniec iż bez Bogá káżda trudna ſpráwá/ ſzukał gdzyeby ſie tego náucżyć/ co ieſt Bog RejWiz A7 (2); BibRadz Ps 88/48; RejAp 43v; GórnDworz V5v; Obácżże też to coś ty ieſt RejPos 146v (2); RejPosWiecz² 91; RejZwierc 8 (3); SkarŻyw 15; CzechEp 242.

»co ... to« (2): RejWiz 136; Gdyż czo ieſt cżłowiek [...] bychmy też namniey o tym piſmá nie mieli/ iuż ſie ſnádnie w tym wſzyſcy ſpráwić y obacżyć możemy. RejPos 300v.

1) Wprowadza przeciwstawne składniki zdania rozwiniętego (7):

Szereg: »kto a co« (1): á bárzo ſie zátrwożyłá byłá/ vźrzawſzy y Anyołá onego/ że go byłá przed tym nigdy nie widáłá/ y niewiedząc kto ieſt/ á co ieſt RejPos 272.

Połączenie: »co ... a co« (4): RejWiz 136; Drugie mamy obacżać/ co ieſt Licemiernik á co ieſt Iáwnogrzeſznik RejPos 202v (2); Potym dla tego/ iż tu żadnego przećiwieńſtwá w rzecży tey nie będźie/ gdy to ſobie cżłowiek ná pámięć przywiedźie/ iáki ieſt ſam w ſobie z vrodzenia ſwego/ cżym też ieſt z wychowánia y z náłogu: á cżym ſie potym ſtał z łáſki Bożey CzechRozm 214.

b. Względny [tym: w funkcji orzecznika (77) ‒ czym + jest (52), czym + być (6), co (16) ‒, podmiotu (51), dopełnienia bliższego (11), dopełnienia dalszego (8) ‒ przy domniemanej elipsie „być” (7)] (146):

W nawiązaniu do czasownika bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym (42): OpecŻyw 8v; KrowObr 118; Iuż co ſie mu kłániáło precż od niego bieży. RejWiz 53 (2); RejPos 151v (4); KuczbKat 25; GrzegŚm A3v (7); WujJudConf 23v; BudNT R5v marg; CzechRozm 156v (6); CzechEp 194 (5); Iego [Orphoeusa] pieśni żáłośćiwé Zięły bogi nieżyczliwé: Y miał w ręku co miłował KochPieś 25; LatHar 448 (3); WujNT Matth 1/20 (3); KlonWor 63. Cf Frazy.

cum ai [w tym: cum N sg n (3), cum G sg n (1)] (4): GrzegŚm 64; przetoż y to co ſię národźi święte/ będźie názwano ſynem Bożym NiemObr 97 (2); WujNT Luc 1/35.

Połączenie: »co jedno« (1): ábowiem cżym iedno ieſtem/ cokolwiek mogę [...] to wſzytko od ćiebie ma^m LatHar 570.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »ten (...) co« (2): Ten ći ieſtem cżym ſię mienię być grzeſznik wielki SkarŻyw 166; GórnRozm N3.

»to (...) co« (82): a niebóy ſie o marią oblubienicę moię ij twoię/ bo to tzo noſi/ z ducha ſwiętego ieſt OpecŻyw 14; PatKaz I 9; PatKaz II 73 (2); LibLeg 8/132v; GliczKsiąż D4v (2); NiemObr 97 (2); Leop Matth 18/11 (3); BibRadz Matth 1/20 (3); OrzRozm I2 (3); BielKron 103v; Mącz 394c; Bog błogoſłáwiony Y człowiek/ Bog prawdźiwy w ćiele obiáwiony/ Nie wtory Bog/ áni tym czym ieſt Oćiec iego/ Bo tego zowie Paweł Bogá iedynego. Prot C2; SarnUzn F7v; SienLek T4; RejAp 18; RejPos 16v (8); GrzegŚm 5 (3); RejZwierc 57; WujJudConf 23v (2); BiałKaz C4 (2); BudNT przedm c4v; CzechRozm 64v (3); Trzebá żebyś rządźił/ ieſli chceſz być tym cżem ćię zową ModrzBaz 106v; SkarŻyw 59 (2); CzechEp 72 (26); WujNT 18/11 (6); WysKaz 47; SkarKaz 160b; GosłCast 14.

»co... to« (5): Cżym ſie komu nie godzi być/ Prozno ſie má o to kuśić BierEz Pv; RejZwierz 121v (2); BudBib b4; ModrzBaz 15v.

»wszy(s)tko (...) co« (5): ofyáruyę ſye podáyąc pod nogi twego błogoſláwyeńſtwá ze wſſyſtkim com yeſt/ y co mam. KromRozm I I3; BibRadz 1.Ioann 5/4; SarnUzn H2; SkarŻyw 263; GrabowSet X3.

Frazy: »czym chce(sz)« (2): Quantivis precii homo ille sit, Niechay będzie czim chce Mącz 338b; WysKaz 46.

»czym się podoba« (1): Bądź czymći ſię podoba CiekPotr 74.

α. W zdaniu zawierającym podkreślenie tożsamości składników w paralelnych członach (8):

1) Wprowadza składnik eliptyczny (1): Isti nihilo sum aliter, quam fui, [...] Tymem dźiś v niego czym y przed tym. Mącz 247a.

2) Wprowadza składnik nieeliptyczny [elementem różnicującym są podmioty] (7): Syn/ to Duch S. ieſt: tákże téż co ieſt Syn w Boſtwie/ że Bóg ieſt. BiałKat 8v.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »co... (tedy) to« (3): Gdyż też ieden natrętny naſmiewca Dyoge[ne]ſowi mowił, czom ia [ie]ſt tos ty nieieſt BielŻyw 76; BiałKat 8v marg (2).

»to(ż)... co« (3): Tożći byli drudzy ápoſtołowie/ co był Pyotr KromRozm III L8v; WujJudConf 153v; WujNT 391.

β. Wprowadza zdanie rozwijające: a ten [zawsze: czym (nie)był] (4): á práwie ſie z niego náſmiewaćie/ tzyniąc go Głową kośćiołá wſzyſtkie^go/ opoką/ y nawyſſſzym przełożonym/ tzym on nigdy niebył KrowObr 22; KuczbKat 30 (2); NiemObr 29.

c. Nieokreślony [w tym: w funkcji podmiotu (22), orzecznika (20) ‒ czym + być, stać się, ostać (10), czym + jest (4), co (6) –, dopełnienia dalszego (8), dopełnienia bliższego (1)] (106): áni then ktory ſádzi ieſt co/ áni ten ktory kropi/ ále ten ktory dáie rozmnożenie/ Pan Bog. KrowObr 3v; BibRadz 1.Cor 3/7; Mącz 95d; GórnDworz Ff7; RejPosRozpr b4v (3); MycPrz II A3; BudNT 1.Cor 3/7; ModrzBaz 53v (2); miedzj nieucżonymi pychy ſię bał/ áby go ſobie zacż niemieli SkarŻyw 332; KochSob 60; WujNT 556 (6); Puſzcżam Archelausa Krolá w Mácedonie/ Iák miał Euripideſa/ zá co w ſwoim domie. PaxLiz A2v.

cum ai i pron [w tym: cum G sg n (22), cum N sg n (1), w składni zgody (8)] (31): Możeć ſie tu nyebać yeſliby ſnadź chcyał áby ſyn yego cżem godnem oſtał GliczKsiąż P4 (2); Leop Gen 47/6; Mącz 179c; RejPos 301; Spiéwáć/ mówić/ rymowáć/ iáko co vczoné. KochTr 11; KlonŻal A2; PaxLiz C3v. Cf Wyrażenia.

Wyrażenia: »co dobrego« (10): nyech dzyeći karzą nye iżeby ye zabili/ álbo yedli/ ále áby ſnich co dobrego mogło vrosć GliczKsiąż G5 (2); Leop Ioann 1/46; RejPosRozpr b4v; RejZwierc 178v; BudNT Ioann 1/46; CzechRozm 159v; ModrzBaz 53v; SkarŻyw 383; WujNT Ioann 1/46.

»co inszego« [w tym: cum G sg n (1), w składni zgody (3)] (4): nádzyewáli ſie go iuż niektorzy być Meſyaſzem/ ábo cżym inſzym dziwnym RejPos 8v; CzechRozm 157v; CzechEp 304 (2).

»co osobnego« (1): iedno go vkazcie Ieſtli czo oſobnego/ pieniądżmi odwaſcie RejJóz B.

»(jako, by) co złego« [w tym: cum G sg n (5), w składni zgody (3)] (8): Boiąc śię táko żádnego/ Mnimáły áby co złego. BierEz A4v; Foedus, Mierziony/ Szkárády by co złego Mącz 132d (7).

α. -cz w połączeniu »co zacz« (54): Quid si, czo zacz BartBydg 248; LibLeg 10/92v; GliczKsiąż B2v; KrowObr 120v; RejWiz 167; Leop Eccli 13/29 (5); BibRadz I 5d marg (8); OrzRozm L2; Mącz 71a (3); KochMon 27; BudBib 2.Par 2/6 (2); Ale/ co zacż byli oni ModrzBaz 42v (3); SkarŻyw 13 (6); CzechEp 42 (3); NiemObr 134 (2); KochWz 141; ReszHoz 126; GórnRozm E4; PaprUp Iv; WujNT Luc 19/3 (3); CiekPotr 64 (2); CzahTr K2v; Iáko gdyby Práktykarz chćiał prawdźiwie ziáwić Co zacż ieſt/ dlá ktorego/ ták fráſunki wſzelkie/ Podeymuiećie PaxLiz B4 (4); RybWit 3.

2. Przymiotny (nieodmienny) (9347):

A. Prawdopodobnie pytajny (2):

a. Jaki (1): A iż thego nye rozumyał co náuká yeſt/ nye wyedzyał też coby myáłá być zá náukę odpłátá GliczKsiąż M5.

b. Który (1): Co to wyſtępuie z puſzcży iáko słupy dymu [Quae est ista ascendens e deserto sicut columnae fumi; Wujek: Któraż to jest, która wstępuje] BudBib Cant 3/6.

B. Względny: który (7970):

a. W funkcji N wszystkich liczb i rodzajów (6549):

W nawiązaniu do rzeczownika lub przymiotnika przy elipsie rzeczownika [w tym: w nawiązaniu do grupy z orzecznikiem, np. błogosławiony człowiek co (15); są, jest, bywają, byli, nie był(o) ... co (13), znajdziesz, znajdzie się ... co (6), wiele, siła, (nie)mało ... co (15); cum con (97)] (1156): Wiele ieſt ludźy co w vboſtwie trwaią/ á wſſák że z żonami mieſkáią [!], March¹ A4v; BierEz B2 (7); OpecŻyw 19v (8); PatKaz I 16; Murm 38 (10); BartBydg 98b (3); MetrKor 57/120 (4); FalZioł I 70b (11); MiechGlab 39 (2); BierRozm 18; LibLeg 10/123v (3); Item 3 kupkii 2 pozlocziſte czo vpiotruchny bili wzaſtavie. ZapMaz V S 2/332; LibMal 1543/67 (15); RejRozpr B (5); RejJóz A4v (13); ZapWar 1548 nr 2668; RejKup b6 (46); MurzNT 126; Diar 92; MrowPieś A4; BielKom Av (3); GliczKsiąż P8; Rzekłeś ták iżeś w ſłowyech twych ieſt nieodmiennym Pánem/ Com záłożył Teſtáment ſwoy ná wieki ſwym przebránem LubPs T5v (69); GroicPorz h4; KrowObr 72v marg (3); RejWiz A6 (84); Leop Iudic 20/10 (6); UstPraw B4 (17); RejFig Aa3v (24); RejZwierz A4 (38); BibRadz Gen 1/7 (34); BielKron 6 (81); GrzegRóżn C (4); Wſzitko mam z Puſtełnikow/ co mieſzkaią znami Miedzy laſy KochSat Bv (2); Mącz 54d (2); Prot C2 (6); SarnUzn H3v; SienLek 46v (10); RejAp CC3 (9); GórnDworz G2v (7); GrzepGeom C2v (39); RejPos B2 (16); BiałKat 13v (3); BielSat C3 (5); HistLan A2v (5); Bo iuż nie máſz nędznieyſzego páná ná ſwiecie iáko fraſunk á kłopothy/ coby gorzey ſługam ſwym płáćił. RejZwierc 153v (101); BielSpr 9 (23); KochMon 26; WujJud 141; WujJudConf 51v; BudBib Gen 1/9 (8); Strum B2v (7); WierKróc A3v (3); BudNT Ioann 19/39 (4); CzechRozm 107v (5); Sam potym márnie zginął ſpadſzy s koniá przykro/ Wpádł ná miecż co mu w ten cżás wypadł s poſzew chitro. PaprPan Hh2v (19); ModrzBaz 12v (6); SkarJedn 285; Oczko 3v (18); Calag 61b; KochPs 118 (3); SkarŻyw 28 (11); MWilkHist F2v (2); StryjKron 225 (9); CzechEp 46 (7); KochJez B (2); Ale mię ráczéy dáruy rymem pochwalonym/ Coby zazdrosć vczynić mógł nietylko płonym/ Ale y płodnym drzewom. KochFr 93 (6); KlonŻal A4 marg (4); KochDz 107; KochMRot A4 (2); KochPhaen 13; KochSz A3 (2); ReszPrz 46 (2); ReszHoz 121; WerGośc 217 (3); WisznTr 14 (2); KochPieś 35; Nie znaſz ludźi co przed kotem/ Piérzcháią nawiętſzym błotem KochSob 59; BielSen 2 (10); BielSjem 4 (8); PudłFr kt (6); ArtKanc A10 (16); BielRozm 7 (2); GórnRozm A (5); KmitaPsal kt; KochProp 13; PaprUp G4 (2); ZawJeft 26; A za Pan Zamoiski cosię z Constantinopola wczora wrocieł, twierdzi ActReg 124 (7); GostGosp 4 (18); GostGospSieb +2v (3); GrochKal 16; GórnTroas 8 (22); TYż to/ moy Pánie/ IEzu lutośćiwy Náwiedźić ſługę maſz/ zbáwienia chćiwy? Ale co ſługę? ſna nieprzyiaćielá Com nie był wdźięcżen twoiey łáſki wiela. GrabowSet O4 (69); KochFrag 21 (3); OrzJan 8 (6); WyprPl A2v (5); KołakCath C5; KołakSzczęśl C2v; PAn IEZVS Zbáwićiel miły/ Gdy w zbroiey tłuſzcże były/ Co go do złych Zydow mocy Miáły iąć w ciemney nocy. Spráwował zbáwienną z ſwymi Wiecżerzą RybGęśli B4v (6); WujNT 119 marg (6); JanNKar B4 (4); SarnStat 5v (6); SiebRozmyśl K3; GrabPospR L4v (2); KlonKr wstęp A4v (2); KmitaSpit A2 (11); PowodPr 47; SkarKaz 84a (15); CiekPotr 42 (2); Więdzem tráfił ná byſtre co mię ták porwáło/ Gwałtem śilnym że mi ſię pokrzepić nie dáło. CzahTr Cv (3); GosłCast 28 (4); PaxLiz D3 (2); SkarKazSej 674b (4); KlonFlis C (7); SapEpit A3v; KlonWor 6 (11); PudłDydo A2 (7); SzarzRyt A2v (4).

W nawiązaniu do zaimka osobowego [w tym do: ty (84) ‒ V (43), inne przypadki (41) ‒, wy (71) – V (44), inne przypadki (27) –, my (51), ja (23); wiele nas co (4)] (229): Y wy cośćie mię zdrádzili/ Szalenieśćie vcżynili BierEz H (2); Otoż tobie tzos ſié dzialál krolem. OpecŻyw 143 (3); RejPs 42v; RejRozpr F3v; RejJóz G6v; RejKup cc3; MrowPieś A4v; BielKom D (2); Ti coś we mnie vformował ſam rzecży przednieyſſe LubPs ee (25); GroicPorz C2v; Niepiyćie s tego wſzyſcy/ iedno my co Pleſze mamy. KrowObr 199v (2); Nie boy ſie/ iamći to on Płánetá łáſkáwy/ Merkuryuſz/ co mnożę tu pocżćiwe ſpráwy. RejWiz 143 (5); Leop 3.Reg 18/17 (7): UstPraw G4v; RejFig Bb7; RejZwierz 38 (2); BibRadz Ier 50/14 (2); BielKron 101v (2); GrzegRóżn B4v (2); Więcey ci was daleko co ſwe wśi mijacie KochSat A4v; Prot C2v (3); O wieleſz nas co wołamy zá nim Pánie Pánie/ álechmy dáleko od woley iego. RejAp 25 (12); GórnDworz Y6v; RejPos B2 (6); RejPosWiecz³ 98; HistLan F4; KuczbKat 400; RejZwierc 39v (23); KochMon 29; WujJud 96v (3); BudBib b2v (2); MycPrz II A3v; BudNT Matth 20/12; CzechRozm 71 (3); PaprPan E (2); Oczko A3v (2); KochPs 76 (5); SkarŻyw 28 (8); MWilkHist B4v; KochFr 66; A my co ſię Potentaty y mądrymi cżyniem/ Wſkoro ſię więc raz powiniem. KlonŻal C3; KochSz A4; WerGośc 211 (3); KochPieś 20 (3); KochSob 59; PudłFr [3] (5); ArtKanc K14 (4); GórnRozm I4v; KmitaPsal Av; ZawJeft 17; GórnTroas 28 (3); Pierwſzybym ia był/ coć vfáiąc Boże Omylić ſię miał GrabowSet D2v (18); KochFrag 21; WyprPl A2 (3); LatHar 314; WujNT Rom 14/4 (3); JanNKar C2; SiebRozmyśl F4 (2); GrabPospR K3; KlonKr B3v (2); KmitaSpit B4v; SkarKaz 43a (11); CiekPotr 71; CzahTr A4v (2); GosłCast 36 (2); SkarKazSej 669b (2); KlonFlis H5; KlonWor 25 (4); PudłDydo B (3); RybWit B3v; ZbylPrzyg B4; SzarzRyt A (3).

W nawiązaniu do zaimka zwrotnego (1): Powiedział mu Alexánder: Iż nie nácięć ſie rozmyſlam czo mi dawaſz/ ále ná ſię cobych to miał wziąć RejZwierc 98v.

W nawiązaniu do zaimka dzierżawczego lub przymiotnika odrzeczownikowego zastępujących przydawkę dopełniaczową [w tym: cum con (1)] (9): Gnoy też drozdowy czoby telko riż iadł: z ocztem roztarłſzy, morpheą y trąd cżarny ſpądza. FalZioł IV 25d; RejKup f7v (3); Nie zámykay vſt náſzych co chcemy beſpiecżnie/ Spiewáć tobie pánie LubPs hh5; SienLek 102; RejAp 54; PaprPan F; KmitaSpit Cv.

W nawiązaniu do wołacza [w tym: do zaimka osobowego (87) ‒ z rzeczownikiem (19)] (179): O wy co wieprzowi zaźrzyćie/ Vrodzenia w nim pátrzyćie: Głupi dowćip w ſobie maćie BierEz S2; O Ieruzalem Ieruzalem tzo zabijáſs proroki ij kamionuieſs ty ktorzy ku tobie ſą poſlánij/ wiele krotz chciálem zgromądzitz [!] ſyny twé OpecŻyw 77 (8); RejPs 42v (2); RejRozpr F3v; RejJóz G6v; RejKup G; MrowPieś A4v; BielKom F; LubPs B5 (17); GroicPorz C2v; KrowObr 149; O nieſzcżęſni nędznicy/ co iedno pátrzymy/ W zyemię iáko bydlętá/ á nic nie pomniemy/ Onych wiecżnych roſkoſzy RejWiz 193v (7); Leop Ps 49/22 (5); RejFig Bb7; RejZwierz 125v; BibRadz Ier 50/14; GrzegRóżn Gv; RejAp 9v (10); GórnDworz Y6v; RejPos B2 (5); KuczbKat 400; RejZwierc 46 (6); KochMon 29; WujJud 217; BudBib b2v; BudNT Matth 23/37; PaprPan E (2); KochPs 76 (6); SkarŻyw 153 (2); MWilkHist B4v; CzechEp 84; KochFr 66; KlonŻal D3; KochPieś 20 (4); KochSob 59; PudłFr 36 (2); ArtKanc K15v (8); KmitaPsal A2 (2); ZawJeft 17 (2); GrochKal 7; O Hektorze náſz/ ſławny po wſzem świećie/ Coś Phrigóm zginął w twoim mężnym lećie GórnTroas 14 (6); BAdź/ krwi Páná mego Chryſtá/ pozdrowiona/ Z boku naświętſzego/ ſrodze roztocżona/ Co ſtáry y nowy zákon/ płocżeſz z złośći/ Omyi/ poświęć duſzę mą k wiecżney rádośći GrabowSet P2; Z ćiebie/ ſtudnicá lutośći ſpłodzona/ Spráwiedliwośći Słońce: co oświeca Swiát GrabowSet V3v (31); KochFrag 21; LatHar 314 (3); WujNT Iac 4/13; SiebRozmyśl F4; KlonKr D2v; SkarKaz 518a (5); CiekPotr 74; SLuchay bohátyrſki ſynie/ Co to chodźiś w cáráćinie. CzahTr L2 (4); GosłCast 67 (2); KlonFlis H5; KlonWor 25 (4); PudłDydo B5; RybWit B3v; SzarzRyt A (3).

W nawiązaniu do rzeczownika lub zaimka osobowego w postpozycji [w tym: w wierszu (30), w prozie (24)] (54): Dzys Czart vczinił Załobe Na te czo ſtoij oſſobe RejKup aa6v (2); RejJóz Q3v; LubPs R5v; Podkałem co ſtámtąd ſzedł cżłowieká iednego RejWiz 170v (5); Bo Atenieńſki lud w ſſyſtek/ y co przychodzili Gośćie/ ninacż inſſego ſie thák niewydawáli/ iedno áby powiádáli ábo ſlucháli/ co nowego. Leop Act 17/21 (2); RejZwierz 101 (2); BielKron 348v (2); KwiatKsiąż Fv; GrzepGeom E3v (2); RejPos 135v; RejZwierc 159v (2); BudNT Ioann 5/30 (2); Oczko 6 (2); KochPs 213; SkarŻyw 429 (4); CzechEp 141; KlonŻal B; GórnRozm H4v; GostGospSieb +3v; KochFr 88; GórnTroas 13 (3); GrabowSet E2v (5); OrzJan 108; WujNT Ioann 8/31 (3); KlonKr B3v (2); KmitaSpit A3; KlonFlis C2; KlonWor 42 (2); SzarzRyt D3.

W nawiązaniu do zdania, w którym można przypuścić elipsę wyrazu rządzącego zdaniem podrzędnym [w tym: w wierszu (171), w prozie (105); elipsie uległ domniemany zapowiednik ten (220), taki (42), ty, my, wy (14); w N (212), w G (7), w D (3), w A (34), w I (2), w V ty, wy (11), w wyrażeniu przyimkowym cum G (1), cum A (3), cum L (4); w nawiązaniu do orzecznika przymiotnikowego lub imiesłowowego w zdaniu nadrzędnym (40), do orzecznika rzeczownikowego (7); są, bywali co (8), dość, siła, więcej, mniej co (5), nie jest, nie będzie co (2), rzadki co (5) znajdzie (się) co (3); cum con (32)] (276): On rzekł á przecżże to źiele/ O ktorym ieſt pracey wiele: Nietáko mi prętko wſchodzi/ Iáko co ſie ſámo rodzi. BierEz C (7); OpecŻyw 136v (2); Ktore ku wioſnie ty więtſze/ mocznieyſze/ y tłuſthſze bywaią niż ieſieⁿne albo czo zimie FalZioł IV 1d (2); BielŻyw 73; BielŻywGlab nlb 14; MiechGlab 38; BierRozm 8; RejPs 98; LibLeg 11/14; RejRozpr E (3); RejJóz E6 (4); RejRozm 396; RejKup f6v (6); WSzyſcy ludzye poſpolići/ Chcieycie temu pozwolići/ Zwłaſzcżá co dzyatecżki macie/ O ich dobre ſie ſtáracie BielKom nlb 5 (4); GliczKsiąż B8; LubPs A3 (19); GroicPorz c4 (2); KrowObr 61; Kiedy s ciáły wſtániemy cochmy źle wierzyli/ Abychmy iuż tám w wiecżnych záwżdy mękach byli. RejWiz 159 (27); Leop Ps 128/7 (3); UstPraw G3 (3); RejFig Bb8 (2); Coż po prokuratorzech/ co ſłowá fárbuią/ Lepiey co máło mowiąc/ prawdą pocukruią. RejZwierz 70v (12); BibRadz Is 5/29; BielKron 32 (8); KochZg B; Prot B3 (2); SienLek 3v (5); RejAp 178v; GórnDworz C4; RejPos 79v marg (5); BielSat Cv (3); HistLan B3v; Byli też ná tho iuż wyſtroieni czo mieli z onemi źwirzęty krotofile ſtroić RejZwierc 98v (30); BielSpr 13v (2); BudBib Num 18/7; WierKróc Av (2); BudNT przedm b6v (7); CzechRozm 13 (2); PaprPan Bv (6); ModrzBaz 34 (3); Oczko 3v (3); KochPs 21 (5); SkarŻyw 89 (2); KochTr 23; CzechEp 229; Tráfił ſię tám do tego/ co iéy téż rad ſłużył/ Ale ieſcze był tego bytu znią nie vżył. KochFr 77; KlonŻal D4v; WerGośc 212; Co ſie dziś národzili/ pewny ſwoy kres máią WisznTr 9 (4); BielSjem 40; KochPieś 35; KochSob 58 (2); PudłFr 11 (4); ArtKanc B2v; Więc Kupcow v was/ bárżo iuſz ieſt máło/ á co ſą/ to bárżo nędzni GórnRozm L3v; ActReg 32; GrochKal 25; GostGosp 1 (2); Phil Q2; GórnTroas 60; Rácż Pánie żáłośći/ ktore znoſzę ſkroćić/ Co ſię z tego ćieſzą/ tám rácż łzy obroćić GrabowSet B2v (28); KochFrag 15; OrzJan 44; LatHar 522 (2); KołakCath C3; RybGęśli B; WujNT 15 marg (2); SarnStat 142 (5); SiebRozmyśl F2v; GrabPospR K3; KmitaSpit C3; SkarKaz 82b (3); teraz wiedzą Co nád Báltſkim morzem śiedzą. CiekPotrSzym )?(4; CiekPotrŚredz )?(4 (2); GosłCast 53; rzadki coby ſzczerze o tym myślił. SkarKazSej 694a; SkorWinsz A2v (2); SzarzRyt D3v.

W konstrukcji anakolutowej (8): BierRozm 20; Bo dzywnie ten [Bóg] ſwe ſprawy na thym ſwiecie rządzy [...] Czo ſobie dobrze tuſzą/ ſmieie ſie on z tego RejJóz B2; Naydzieſz Włochá właſnego by ſie tám vrodził/ Naydzieſz co po Hiſzpáńſku drugi będzie chodził. RejZwierc 243v (2); GostGosp 130 (2); GrabowSet T2; CzahTr Hv.

Współrzędnie ze zdaniem wprowadzonym przez zaimek „który” [w tym: zdanie z „co” w postpozycji (35)] (45): potrzeba ieſt abyſmy Polſkich rib obycżay y mocz wiedzieli [...] Czo pomagaią, á czo też ſzkodzą/ ktore dobre á ktore lepſze/ ktore złe. FalZioł IV 40d–41a (3); Trzecia [przyczyna] aby grzbiet był podporą á fundamentem wſzitkich koſci ktorich widamy wiele czo ſie trzymaią grzbietu. GlabGad D8; LibLeg 11/167v; HistAl E4; Diar 80; LubPs S6v (2); RejWiz 38 (3); UstPraw D2v (2); RejZwierz 106v; BibRadz Ez 18/6 (4); BielKron 195v (2); GrzegRóżn M3v; GrzepGeom F4; BielSpr 13v; HistLan D4; BudNT Apoc 5/13 (2); ModrzBaz 8v; Oczko 6v (2); KochPs 198 (2); MWilkHist Gv; CzechEp 35; WerGośc 225; WisznTr 16; GrabowSet B2v (3); WujNT Act 10/45 (4); Gdyż ći co źle czynią/ y KTORZY NA ZLE ZWALAIą/ iednáką winą máią bydź karáni. SarnStat 714; SkarKazSej 697a.

Przysłowie: Quisque patimur suos manes, Káżdy ma ſwego molá co go gryźie. Mącz 207d.

Połączenia: »co ono« (5): Snadź on mężny Lizimach co ono Lwy duśił/ Nigdyby o żadnego s tych ſie nie pokuśił PaprPan L3 (2); StryjKron 547; LatHar 737; SarnStat 1267.

»co owo« [w tym: w wierszu (8), w prozie (5)] (13): RejRozpr D (3); RejWiz 74v (3); boć ſie y ow rozumem bárzo nie przeſádził/ czo mi owo do pánny przyſzedſzy z reyeſtru ſłowká ſtháwia GórnDworz Cc7v (4); RejZwierc 83v; Oczko 15v; GosłCast 53.

»co to« [w tym: w wierszu (36), w prozie (11)] (47): A z tym tak powaznym panem dzywna nam roſprawa Cżo to tem krolewskim zbożym iako chcze ſzafuie RejJóz Mv (3); RejRozm 400 (2); RejKup 13v (4); RejWiz 29v (3); RejFig Bb4v (2); RejZwierz 62; Mierżą mie tácy Rotmiſtrze/ co to ſą zbytnie pilni. GórnDworz R3; RejPos 183v; RejZwierc 87 (2); KochMon 26; PaprPan F3 (2); MWilkHist D4v; CzechEp 286 (2); KochFr 24 (3); WerGośc 211; PudłFr 36 (4); GórnRozm D2; ActReg 125; Nie káżdyć kąſa/ co to pátrza ſrogo. KochFrag 23; OrzJan 44 (2); CzahTr L2; GosłCast 28; ZbylPrzyg A4v.

»co więc« [w tym: w wierszu (19), w prozie (5)] (24): Náſſe to niewiáſty znáią Co więc w tych dworzech bywáią RejRozpr H3 (2); RejKup i6 (2); RejWiz 12v (5); á the co więc trwożyli lud iego/ wſſyſtkie popalił ogniem Leop 1.Mach 3/5 (3); RejFig Ee; RejPos A2v; RejZwierc 83v (2); PaprPan L3; Oczko 15v; PudłFr 70; GrabowSet C2 (2); WyprPl A2v; CiekPotr 50 (2).

»co wżdy« (2): Poyrzy we wſzytki ſpráwy náſze/ ieſliże kto ieſt miedzy námi coby wżdy o tym álbo rozważnie mowił/ álbo to przemyſlał RejZwierc 255v (2).

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »co(ż) to za... co« (7): Y pocżęli oni co poſpołu ſiedzieli mowić ſámi w ſobie/ coż tho zacż/ co y grzechy odpuſzcża? Leop Luc 7/49; Prot A4; RejAp 103v; WujJud 181; MWilkHist D4v; GórnTroas 33; CiekPotr 80.

»drugi co« [w tym: są, bywają, byli drudzy co (25), jest drugi co (2), najdziesz drugiego co (3); cum con (4)] (75): OpecŻyw 136; Ieſzce piſali ći to Hiſtorici aby tam rodzili ſie ludzie iedno oko w cżele maiąci [...] drudzi czo ſie w wilki przemieniaią MiechGlab *5; RejRozpr I3; RejJóz G4v; RejKup b8; BielKom G5; GroicPorz r2v; Są też drudzy co pyęknie ná lutenkach gráią/ Drudzy też co pyoſnecżki pocżćiwe ſpyewáią. RejWiz 66v (11); RejFig Cc4; RejZwierz 5v (2); BielKron 197 (7); GrzegRóżn B3v; Prot Bv; RejAp 153; iednák w żadnym s tych przymiotow/ nie był ták oſobnym/ iżby ſie ich było śiłá nie nálázło/ iemu rownych/ y drugich coby go byli dáleko ſztychowáli GórnDworz M7v (2); RejZwierc B2v (14); BielSpr 14v (4); KochMon 25; BudBib Eccli 19/22 (2); CzechRozm 223; KochTr 23; MWilkHist F3v (2); WerGośc 223; GórnRozm C; ActReg 7 (4); Nie byłby wzgárdzon y opuſzcżon práwie/ Drugi: co wierzy/ że bogát w życzliwe GrabowSet Y2; WujNT 35; JanNKar D2v (2); SarnStat 1242; GrabPospR L3; KmitaSpit C5v; CiekPotr 12; SkarKazSej 670a; KlonFlis H2; KlonWor 72.

»drugi ... co« [w tym: są, byli, będzie drugi(e) ... co (10)] (26): Zaby ſą rozmagite. Iedny wodne drugie błothne/ drugie leſne czo ſie wchwaſcie chowaią FalZioł IV 15a; RejWiz 36 (6); BielKron 446v; GrzegRóżn Nv; GórnDworz T7v; GrzepGeom C3 (9); RejZwierc 58 (3); BiałKaz K; ModrzBaz 89; OrzJan 122; KlonFlis F4v.

»in(n)y (a. inszy) co« [w tym: i in(n)i co (10); jest iny co (5), wiele, mało inych co (2); cum con (1)] (26): Y inni co przychodzili/ Takieſz odpráwieni byli BierEz E2v; OpecŻyw 50v; RejJóz H6v; RejKup x3v; GroicPorz B3v; RejWiz 184v; Leop 3.Esdr 2/16; RejAp 180; GrzepGeom B3; RejPos A2 (3); RejZwierc 77v; Ieſt inſzy co ſię vniża dla chwały BudBib Eccli 20/11 (2); MycPrz I B4; BudNT Ioann 4/37 (2); CzechRozm 186v; PaprPan Ff4v; CzechEp 81; PaprUp C2; SarnStat 900 (3); GrabPospR M3.

»in(n)y (a. inszy) ... co« [w tym: insze są... co (1), nie jest iny ... co (1); cum con (3)] (34): BierEz H3; LibLeg 11/168; DiarDop 117; RejWiz 28 (9); BibRadz Ier 36/32 (2); GrzepGeom D3v; RejPos 173v; BielSat G4v; RejZwierc 103 (2); CzechRozm 51v (5); Oczko 14 (2); przypomina/ iáko ony dziatki mięſa nieiedząc piękneiyſze [!] były y ſytnieyſze/ niſzli ine co krolewſkie potráwy iádły SkarŻyw 393; GostGosp 82; OrzJan 40 (2); WujNT przedm 25; GrabPospR L3; CiekPotr 14; Ach ia nędzna/ nieſczęſna/ ſtrapiona inymi Tu miedzy niewiáſtámi/ co ſie tu rodźimy. GosłCast 63.

»jaki co« (1): IEſliby ſie miedzy wámi nálaſł iáki prorok ábo iáki co by ſny ſwe powiedał BibRadz Deut 13/1.

»jaki ... co« [w tym: cum con (7)] (11): pothym ie wpuſcić w iakie nacżynie czoby miało iaczyż iednę dziurę nie ſzyroką: kędy węże wpuſciſz żywo FalZioł V 94; RejJóz K3v; RejKup q2; LibMal 1551/162; MurzNT 21; BibRadz 2.Mach 15/3; GrzepGeom I; zrownálibychmy ſie byli s pogány/ álbo z iákiemi niememi źwirzęty/ co niewiedzą co tho ieſth Bog RejPos 125; RejZwierc 39v; BudBib 2.Mach 15/3; PudłDydo B2v.

»jeden co« [w tym: są, byli jedni, (nie) był jeden co (6); cum con, tylko przy „jeden” nm (5)] (36): Owa ieden co tám ſiedział/ Nád inne ſie mędrſzy widział BierEz D2; OpecŻyw 136 (2); RejRozpr Dv; GroicPorz r2v (2); RejWiz 160v (3); RejFig Bb7 (2); BibRadz 2.Reg 10/21 (2); BielKron 209v (3); GórnDworz E6v (3); RejPos 215 (2); RejZwierc 43v (4); CzechEp 35; Nie ieſt ieden coby mię rátował ſwą rádam. BielSen 17; PudłFr 63; PaprUp L3v; ActReg 7 (2); GostGosp 88; RybGęśli C3v; WujNT Matth 18/24; KmitaSpit Av; KlonWor 31.

»jeden... co« [w tym: cum con (2)] (22): FalZioł IV 21a; Nyewyem by yeden cżłowyek był coby ſie Páná bał/ A coby w zakonye yego ſtátecżnye wytrwáć myał LubPs G; RejWiz 107 (2); RejFig Bbv; RejZwierz 111; BielKron 1v (5); GrzegRóżn B3v (2); GórnDworz S; GrzepGeom Dv (2); ActReg 130; Ieſt tu iedno pácholę/ co ma pięćioro chlebá ięczmiennego y dwie rybie WujNT Ioann 6/9 (2); GrabPospR L3; KlonWor 42.

»każdy co« [w tym: cum con (2)] (32): Kazdy ſię s Cżartem naſwarzi Co przewas złe Piwo warzj RejKup t4 (2); GliczKsiąż Hv; LubPs B2v (2); RejWiz 157; RejZwierz 62 (2); BielKron 449v; Nie káżdi pan/ co w błáwacie. GórnDworz L8v; RejPos 209 (2); ábyſcie káżdego bronili. Coby od możnieyſzego w cżym był vćiſniony HistLan Ev; RejZwierc 216v (2); WujJud 68v (2); CzechRozm 18v; ArtKanc K19; GostGosp 58; GrabowSet V3; KochFrag 23; OrzJan 35; WujNT Ioann 19/12 (6); SarnStat 696 (2); SkarKaz 280b.

»każdy ... co« [w tym: cum con (1)] (13): bo ſyą tam poczyna yeſyen gdzye kozda rzecz czo ſyą rodzy ku pozytku przychodzy PatKaz III 114; MetrKor 57/120 (2); RejRozpr D; Podobieńſtwo káżdego ſrogie^go nyebeſpyecżeńſtwá cobj nam ſzkodzić miáło. LubPs Vv marg (2); KrowObr Av; RejWiz 37v (3); RejPos 55v; RejZwierc 252v; KmitaSpit C4.

»kto (a. ktoż, a. ktoś) co« [w tym: kto jest, byłby, jest kto co (26), kto to jest co (5), znajdzie się kto, znaleźć kogo co (4); cum con (38)] (52): Bys wiedziala daár boży/ a kto ieſt tzo tobie mowi: dáy mi pitz/ ſnádzby vniego proſila/ a onby dál tobie wody żywé. OpecŻyw 49v; FalZioł IV 3d; RejJóz M; LubPs N5v; RejWiz 63; Niepowiećieli mi kto tho ieſt co ziada ten ták wielki nakład/ pomrzećie. Leop Dan 14/7 (3); RejZwierz 110; RZekł tedy Dawid/ Ieſtli kto coby pozoſthał z domu Saulowego BibRadz 2.Reg 9/1 (2); BielKron 275 (2); GrzepGeom M4v; RejPos 314; RejZwierc 246 (2); BudBib 2.Reg 9/1 (3); BudNT 2.Cor 2/4 [2]; Ledwie ſię kto może náleść ztych ſędźiow ná wálnem ſeymie obránych/ coby niemiał do śiebie tych wad ModrzBaz 91v (5); Oczko 2; KochPs 35; SkarŻyw 152 (2); CzechEp 94; KochMuza 25; KochPieś 51; KochWr 28; ActReg 64 (2); Aż w kim Bog wzbudźi táki vmyſł potem/ Co ſpráwy iego ſpiſze piorem złotem. GrochKal 20; GrabowSet Bv (2); KochFrag 44; A oni pocżęli pytáć miedzy ſobą/ ktoby z nich był/ co to miał vcżynić. LatHar 717; WujNT Luc 8/45 (6); WysKaz 11; SarnStat 401; GrabPospR L4v; SkarKaz 347a; CiekPotr 76.

»ktory co« [w tym: ktory to jest, był co (9), ktory jest, był co (7), jestli ktory co (1); cum con (10)] (22): Prorokuy nám kryſte/ ktory to ieſt tzo cie vderzyl? OpecŻyw 114v (3); MurzNT Luc 22/23; RejWiz 70 (2); Leop Luc 22/64 (2); Iákoby rzekł/ ieſtli kthory coby chćiał oglądáć ſzczęſćie prawdźiwe BibRadz I 298c marg (2); RejAp 118v (2); y rzekł iey: Ktorzy ono byli co ná łożu ſpáli? HistRzym 116; KuczbKat 330 marg; ModrzBaz 51v (3); SkarJedn 39; OrzJan 68; WujNT 32 (3).

»ktory ... co« [w tym: ktory jest, był ... co (5); cum con (4)] (7): A ktorzy ſą budownicy co tho buduią? Leop 3.Esdr 6/4; BibRadz Ps 24/12 (2); GrzepGeom F4; OrzJan 17; WujNT Luc 7/39 (2).

»niejaki ... co« (1): Res frumentaria, handel nieyaki co ku żywnośći [...] należy. Mącz 137d.

»niejeden co« (2): Bo widzę żeś trwożliwy pátrząc ná ty dziwy/ Iż tu leży nie ieden co wcżorá był żywy. RejWiz 85; ModrzBaz 32.

»niektory co« [w tym: w pl (41); są, byli niektorzy co (21), jest niektory co (3); cum con (3)] (47): FalZioł V 34v; ACżkolwie ſą niektorzy czo mienią aby rzecży przyſzłe mogły być poznawane po liniach, to ieſt, brozdach niektorich na dłoni ręku GlabGad P; KłosAlg A4v; MurzNT 201; GroicPorz mm2; Leop Gal 1/7; BibRadz Gen 14/13 (3); BielKron 5 (5); SienLek 189v; RejAp BB8; GórnDworz K6v (3); RejPos 182v (2); GrzegŚm 56; RejZwierc 28v (3); RejPosWstaw [143³]; Ieſt niektory co wiele zá máło kupuie BudBib Eccli 20/12 (3); CzechRozm 150; Przeto wiele ná tem Rzecżypoſpolitey należy/ áby byli niektorzi coby o vrzędy nieſtali/ coby ſię około Pánow niebáwili ModrzBaz 130 (11); WujNT Mar 14/4 (4); JanNKar E2; SarnStat 1273.

»niektory... co« [w tym: są, byli niektorzy... co (9), jest niektory... co (2)] (22): Na zimę niektore w ciepłe ſtrony zalataią, Niektore zoſtaią czo ku zachowaniu mieſtcze mogą mieć FalZioł IV 26b (2); GlabGad C2; Niektorzi ſą ludzie czo pokładaią nadzieię ſwą w fortunie WróbŻołt G2; A w tymże też mieśćie byłá wdowá niekthora/ co do niego przyſzła/ mowiąc BibRadz Luc 18/3 (2); BielKron 196v (3); GrzepGeom Dv (2); BudNT Ii6; ModrzBaz 31v (6); WujNT Mar 7/1 (4).

»nikt co« [w tym: nie jest, nie był, nie będzie nikt co (11); cum con (19)] (20): RejPs 118v; Zemdleli á nye był nikt coby ich rátował LubPs Y5 (3); BibRadz Gen 19/31 (8); RejZwierc 190 (2); BudBib Eccli 39/22; GórnTroas 74; KochFr 37; KochPieś 22; PudłFr 53; GostGospSieb +2.

»oni [ich] co« [w tym: „ich” z przydawką ilościową (60); cum con (11)] (64): Y wyſſlo z onégo miaſta wielé ich tzo vwierzylo weń dlá ſlow oney niewiaſty dáwaiącé ſwiadetztwo onijm OpecŻyw 50v; MetrKor 40/821; BielŻyw 52; RejKup b5 (2); Ale iż tákich máło/ bo máło ich co by prawdę mowili. GliczKsiąż F5v; LubPs E4; GroicPorz c4 (2); Było ich tám pełen ſtoł co ſie też ciągnęli RejWiz 40v (4); BibRadz 2.Mach 1/36 (3); BielKron 155 (11); GrzegRóżn Ov; SienLek 122 (2); RejPos 78v (5); RejZwierc B3 (4); BielSpr 51v; WujJud 57v; BudBib 2.Esdr 6/18 (2); PaprPan Q4v; Wiele ich ieſt co zdánie Vlpiánowe gánią ModrzBaz 97v (3); SkarJedn 280; SkarŻyw 91 (2); CzechEp 76; IVż mi go niechwal/ co to przy biésiedźie Z zwyćięſtwy ná plác/ y z walkámi iedźie. KochFr 24; ReszPrz 23; ArtKanc Q10; GrabowSet Vv; LatHar 105 (2); JanNKar A4; SarnStat 5v (4); KmitaSpit C; CiekPotr 50.

»on [onego] co« [w tym: cum con (2)] (221): Więcey śię chłop onego boj co ſtoj. BierEz O3v (4); OpecŻyw 148; MetrKor 40/813 (2); HistJóz A4; GlabGad C6 (3); MiechGlab 16 (2); LibLeg 6/115 (2); RejRozpr K2; RejRozm 404; RejKup g8; iż trzebá vcżonego ná to/ áby mogł cżego náucżyć/ á on coby ſie vcżył náucżyć ſie cżego mogł. GliczKsiąż L6; LubPs S4v (4); RejWiz 13v (13); Leop *B2v (12); UstPraw B4 (5); RejFig Dd5 (2); RejZwierz 104v; BibRadz I 3a marg (10); BielKron 40 (8); KwiatKsiąż G; SarnUzn B; SienLek 49v (2); A puśćił on co ſiedział ná obłoku/ śirp ſwoy ná ziemię/ y pożęta ieſt ziemiá. RejAp 125 (6); GórnDworz Cc7v; RejPos 9v (14); RejPosWiecz² 95; BiałKat 216; KuczbKat 150 (2); RejZwierc 19v (17); BudBib I 8d marg (3); Strum B2v (4); BudNT przedm a3v (11); CzechRozm 26v (6); Zadney rzecży więcey niema prágnąć cżlowiek Chrześćijáńſki/ iedno mieć onego coby ſię dźiwował ábo przypatrzał iego ſpráwam ModrzBaz 135v (12); Oczko 5v (2); KochPs 78 (2); SkarŻyw 30 (12); StryjKron 26 (3); CzechEp 51 (5); ReszList 170; WerGośc 213 (2); GórnRozm B3v (11); GostGosp 126; GórnTroas 34; Wielkie ſpráwy Páńſkie/ á wiádome onym/ Co ſie przypátruią ſkutkom nieſkońcżonym GrabowSet T4 (8); KołakCath C2v; WujNT Mar 11/5 (5); SarnStat *6v (2); SkarKaz 3a (3); SkarKazSej 666b; KlonFlis B3v; KlonWor 49; PudłDydo B; SzarzRyt A4v (2).

»on [onego] ... co« (257): BierEz P3; FalZioł IV 23c (3); RejRozpr C; RejJóz A7v (2); RejRozm 402; RejKup c3 (10); LubPs B5 (4); KrowObr 59v; Z onego towárzyſtwá/ co wſzytko łápamy/ A o drugie ná ſwiecie iuż nigdy niedbamy RejWiz 167 (41); Leop Iudic 15/5 (4); UstPraw D4; RejFig Cc8; A ſnadź ono rzemięſło/ kiedyby powſtáło/ Lepyeyby ie zdobiło/ co ſławę dzyáłáło. RejZwierz 92 (11); BibRadz Gen 24/54 (3); BielKron 52 (5); GrzegRóżn N4; RejAp 9 (16); GórnDworz P6v (2); GrzepGeom G3v (2); RejPos A2v (16); BielSat B4v; HistLan D4; KuczbKat 90; RejZwierc 6 (44); BudBib I 284b marg (2); HistHel B3; BudNT Luc 19/27 (2); CzechRozm 43 (3); PaprPan D2v (14); SkarJedn 50; Oczko 29v (2); Toć ieſt oná kráiná/ dla któréy bóg śiłá Możnych Tyránnów pobił: á oná co byłá Niedawno wielce brudna/ ták ſye iáſną ſtáłá/ Ze śniegom ná Zalmonie naprzód nic nie dáłá. KochPs 97; SkarŻyw 311; MWilkHist F4; WerGośc 223 (2); PudłFr 68; ArtKanc K18 (3); BielRozm 14; GórnRozm Dv (3); PaprUp A3; ActReg 125; GostGosp 36; On zamek/ co równi ſwéy ná świećie nie wiedźiał/ Mocą/ ſławą ſąśiádóm kośćią w gárle śiedźiał GórnTroas 36 (5); GrabowSet Dv (9); WujNT Luc 15/4 (2); SarnStat 530 (5); SiebRozmyśl I (3); KmitaSpit A2v (2); Iam ieſt IEZVS Názáreńſki/ on com ſię w Názáret wychował. SkarKaz 243a (3); SkarKazSej 693b; KlonFlis B4v (3); KlonWor **2v (8); SzarzRyt C2 (2).

»ow co« (112): Aleć y wowych przemory Co ſie ćiſną miedzy dwory RejRozpr I2v (4); LibMal 1545/105v; RejKup v8v; BielKom D2v; RejWiz 66v (9); Leop Ier 29 arg (2); RejZwierz 59v (7); BielKron 6 (4); GórnDworz K4 (4); BielSat N4v; RejZwierc 31 (22); tákże theż y owi co ná zad ſtali mogą vcżynić BielSpr 72 (5); HistHel B4v (2); Strum B5 (5); BudNT Rom 2/7 (2); ModrzBaz 28v (4); Oczko A3 (10); SkarŻyw 173; KochFr 45; KlonŻal 108; GórnRozm B (8); GostGosp 30 (2); GórnTroas 23 (2); A Ruśi/ ták ludnému narodowi/ y owym co nád Gdáńſkim morzem mieſzkáli/ co rzeczem? KochCz Bv; GrabowSet Y2; OrzJan 108; KołakSzczęśl [D]; WysKaz 31; JanNKar D3; GrabPospR L4 (2); SkarKaz 387a (2); GosłCast 70; KlonWor 49 (2).

»ow ... co« (81): Iż był prawie panem owym Czo wſzytkim kroleſtwem władał RejJóz A4; RejKup 14v; GroicPorzRej C3v; RejWiz 8 (17); UstPraw A4v; RejZwierz 77v; BielKron 435; GórnDworz B3v; BielSat B4 (3); RejZwierc 7 (19); Strum I (3); NIe owychći to Bąkow co we trzćinie bęcżą/ Szpetnie więc przed tym Bąkiem tu pogáni ięcżą. PaprPan Bb; ModrzBaz 42 (2); Oczko 7 (8); MWilkHist E3; KlonŻal A2v (2); ReszHoz 129; KochPieś 29; PudłFr 41; BielRozm 14 (4); GórnRozm H; KołakCath B3v (2); JanNKarKoch G2; Boże day nam táką [wiarę]/ á ſtrzeż nas owey niepłodney y gołey/ co y dobre vczynki y ćieleſne pokłony gáni. SkarKaz 520a; KlonFlis G4 (2); KlonWor 4 (4).

»sam co« (2): Coż rozumieſz o ſámym co tho wſzytko ſpráwił/ Ieſliże ſobie mocy nie więtſzey zoſtáwił. RejWiz 113v; RejZwierc 48v.

»taki (a. takowy) co« [w tym: kto(ry) jest taki co (10), znaleźć takiego, znajdzie się taki co (11), wiele, mało, siła takich co (14); cum con (28)] (82): BierEz L3; FalZioł V 36; RejJóz F8v (2); RejKup e6v (2); BielKom E8v; GliczKsiąż I2v; LubPs K2 (3); GroicPorz ee3v; KrowObr 225; RejWiz 8v (6); UstPraw A4 (3); RejZwierz 55v (4); Ná oſtátek ieſliżby kto tákowym był coby nam láta młode/ żyćie pierwſze/ [...] przed ocży wyrzucáć chćiał BibRadz I *5; BielKron 52v (6); GórnDworz K (2); RejPos 108v (3); HistLan B3v; RejZwierc [21³] (5); Wiele tákich co rádzi częſto wſpominaią/ Priuátim ſobie mowiąc tak to pokazuią. MycPrz I C4v; BudNT Hebr 5/12; CzechRozm 77; ModrzBaz 3 (2); SkarJedn 299; Oczko 22; KochPs 3; MWilkHist Gv; CzechEp 21 (2); KochFr 24 (2); Nie naydźieſz tu tákiego. Coby nieprzymierzánego rymu mogł doſtąpić KlonŻal Cv; Co ſam Bog zbudował [...] kto táki będźie/ coby náwątlić ábo oſłábić mogł? ReszPrz 4; BielSjem 4 (3); PudłFr 26; GórnRozm H; KochWr 26; PaprUp G4v (2); GostGosp 42 (3); GórnTroas 28; GrabowSet B4v; OrzJan 35 (4); JanNKar A2v (3); gdyby on tám oblicznie był/ á támby go vbił/ ránił/ ábo zábił/ tákowy co nádſzedł ma bydź ſądzon/ iáko o náſzćié domu właſné^go iego. SarnStat 1169; CzahTr D; PudłDydo B4v.

»taki (a. takowy) ... co« [w tym: są, bywali tacy ...co (10), znajdzie takiego ... co (2), wiele, siła, takich ... co (12); cum con (31)] (94): BierEz I3; FalZioł I 144a (2); Ale czoż proſtaczy krzywy Gdy ſą taczy Ludzie zywy. Czo ie wty blędy wprawiaią RejKup d3 (2); MurzNT 48v; BielKom E7v (2); LubPs F3v (4); Bo znaydzyeſz táką wodę/ co kurá opárzy/ Y inych drugich rzecży przez ogniá vwárzy. RejWiz 149v (5); Leop 2.Reg 24/9; UstPraw D (3); Siłáć tu tákich ſmokow/ chociay nie latáią/ Co łby Kotcże á ſzyie Gąſiorowe máią. RejFig Bbv (2); A gdzyeſz tákich Stáńcżykow/ było ieſzcże wiele/ Coby plewli obłudność/ to wſzetecżne zyele. RejZwierz A6v (2); BibRadz Iob 34/7 (2); BielKron 26v (6); GrzegRóżn Nv (2); Mącz 499c; SienLek 88 (2); GórnDworz R3; GrzepGeom F3 (7); RejPos 200v (6); RejPosWiecz³ 98; HistLan F4v; RejZwierc 49 (7); bo tákich ieſt wiele wodzow/ co záwiodſzy we złe mieyſcá woyſko/ ſam ſie potym ſkryie BielSpr 27 (4); BudBib Ps 5/4 [6]; MycPrz I [A3]v; Strum F4 (2); CzechRozm 191 (2); PaprPan F3 (4); ModrzBaz 34 (2); Oczko 4v (4); MWilkHist D4v; CzechEp 145; PaprUp Cv (3); gdyż maſz tákie ſtroże Co tego pilni/ iákie kto ku tobie Serce ma GrabowSet D2v (2); OrzJan 26 (2); WyprPl A2v; SiebRozmyśl G (2); KlonWor 73.

»tamten co« (2): RejZwierc 122v; Y o tamtego/ co to dwu bráćiey zábił [...] Stároſtá nie praw że nie poźywa [!]. GórnRozm D2.

»tamten ... co« (3): RejWiz 149v; Bo ieſlibyś ſie vdał zá támtą ordą czo ſie około fortuny báwi/ pátrz iákieby tám było zdrowie twoie RejZwierc 124v; Oczko 6.

»ten co« [w tym: wiele, niemało, dosyć, siła tych co (22), ten jest, byli, są, będą ci co (11); cum con (70)] (1673): Viele ieſt tych co ſromu niemáią. March¹ A4; BierEz B (12); OpecŻyw 50v (13); MetrKor 40/813 (6); PatKaz III 124 (3); FalZioł I 62c (11); BielŻyw 164; GlabGad H4v (3); MiechGlab *2v (2); BierRozm 14; March³ V3; a tak yeſly ze czy czo nas ſprawvyą ynaczey powyadayą tedj czy wynny a nyemi LibLeg 10/155v (4); RejPs 55 (7); ComCrac 12v; Iednoż ći ná ſwiećie byli/ Co prze ſpolne ſwe tráćili RejRozpr D3v (5); RejJóz E6 (3); RejRozm 402 (2); RejKup b6 (23); HistAl E4; Tęmu coby cię vderzył wpoliczek/ naſtáw y drugiégo MurzNT Luc 6/29 (7); Diar 94; DiarDop 100 (3); BielKom Av (2); GliczKsiąż K8 (3); LubPs kt (132); GroicPorz bb (4); GroicPorzRej C3v; KrowObr 132v marg (3); RejWiz A4v (39); Leop *B2 (115); UstPraw Av (68); RejFig Aa (8); RejZwierz A4 (21); BibRadz I *4v (88); BielKron 11v (41); GrzegRóżn N4 (2); KochSat B; KwiatKsiąż D3v; Mącz 123a (2); Prot C (7); SarnUzn H3; SienLek 26v (35); RejAp 9v (39); GórnDworz N8 (8); Vkazawſzy tedy obyczay mierzánia Pláców/ ták według tych co około tego po Grécku álbo po łáćinie piſáli/ iáko téż y wedłuh Mierników náſzych GrzepGeom N2v (5); RejPos A2 (38); BielSat C3v (3); GrzegŚm 35; HistLan ktv (7); KuczbKat 280 (5); RejZwierc A2 (68); RejZwiercPodw 183v; BielSpr 11v (17); KochMon 34; WujJud 57v (15); Abowiem ten co był Bogiem/ národźił ſie Cżłowiekiem/ á ten co ſie Cżłowiekiem národźił/ ſpráwuie y cżyni iáko Bog/ á ten co ſpráwuie iáko Bog/ vmárł iáko Cżłowiek/ á ten co vmárł iáko cżłowiek/ wſtał zmartwych iáko Bog WujJudConf 23v (6); BudBib b2 (11); MycPrz I A4v (4); WierKróc A2 (5); BiałKaz D2 (2); BudNT Matth 13/23 (12); CzechRozm Av (58); PaprPan F3v (11); ModrzBaz 2v (58); ModrzBazBud ¶5v; SkarJedn 43 (5); y tych co ſiedzieli/ Y tych/ co zá ſtołkámi ſtali/ głos był ieden KochOdpr C2; Oczko A3 (13); ZapKościer 1580/11 (2); KochPs 8 (13); SkarŻyw A3 (59); StryjKron 26 (2); CzechEp 16 (33); NiemObr 113 (2); KochFr 130 (2); KlonŻal C3v; KochSz Bv (2); Pátrz gdźie ſię ći podźieli/ co ſię ták ná kośćioł rzućili/ á gdźie ći co ich okrućieńſtwá/ w kośćiele/ y dla kośćiołá wyćierpieli. ReszPrz 5 (6); ReszHoz 119 (2); ReszList 171 (3); WerGośc 212; WisznTr 13; BielSjem 25; KochPieś 12 (7); PudłFr kt (7); ArtKanc A10v (17); BielRozm 7 (2); GórnRozm Av (9); Lecż ten v ſzcżęśćia ieſt loſem przegránem/ Co dla łákomſtwá chce być rychło Pánem. KmitaPsal A4; KochWr 33 (2); PaprUp Cv (7); ZawJeft 9; ActReg 7 (17); GostGosp 14 (21); GostGospSieb +2; GórnTroas 8 (9); GrabowSet B3v (24); KochFrag 50; OrzJan 33 (7); Niekoſztowałżeś kiedy żołnierſkiégo chlebá? Lepſzy ten co mu przywykł/ y tákiégo trzebá. WyprPl A3; LatHar +++2 (6); KołakCath Cv (2); WujNT 104 (139); WysKaz 7 (10); JanNKar A4v (2); SarnStat *6v (32); SiebRozmyśl Gv (3); Nuż ći co kilkádźieśiąt/ kilká ſet/ tyśiąc złotych cudzoźiemcowi da/ zá cácká ſwoie/ á to cżęſtokroć ná káżdy rok. GrabPospR N4 (19); KmitaSpit A2v; SkarKaz )(3 (63); VotSzl B4 (3); CiekPotr 2 (12); Ktorych tu vniżenie y pokornie proſzę/ Ten co zá grzechy moie ná ſobie odnoſzę. Probę Páńſką CzahTr G2v (8); GosłCast 44 (2); PaxLiz E2v; SkarKazSej 673b (9); KlonFlis E2v; KlonWor **5v (11); PudłDydo A3; RybWit B3v; ZbylPrzyg kt; SzarzRyt C3v.

»ten(że) ... co« [w tym: wiele, dosyć, siła tych ... co (11); cum con (13)] (354): BierEz B2v; OpecŻyw 180 (6); MetrKor 40/818 (3); FalZioł I 49c (13); ZapWar 1537 nr 2508 (2); Thakyemv pothwarzczi mayą thwarz przepalicz y them szwyathkom, czoby za nyem szwiathczily LibLeg 6/116v (7); Wieleć tych białych głow było czo ſie vnaſzały RejJóz Fv (7); SeklKat A4; RejKup c7v (18); LibMal 1552/172v; LubPs B2 (12); GroicPorz n4 (2); KrowObr 111v; RejWiz A2 (27); Leop 1.Esdr 6/8 (6); UstPraw A4v (9); KochZuz A4; Ale to nam nágrodzi ten pan co ná gorze. RejFig Dd7 (5); RejZwierz 4 (9); BibRadz I 9c marg (7); BielKron 5v (9); GrzegRóżn I4; KwiatKsiąż Fv; Prot B3 (4); SienLek 61v (3); RejAp 43 (8); GórnDworz K4 (3); GrzepGeom C4v (29); Tenći tho ieſt oſtry miecż co z obu ſtron ſiecże RejPos 357v (4); RejPosWiecz² 94v; BielSat B4 (3); HistLan B4; RejZwierc B4 (24); RejPosWstaw [143⁴]v; BudBib c3 (4); HistHel C3; Strum B3 (4); CzechRozm 5v (3); PaprPan A2 (7); Cżás on przyſzedł/ ktore^go toż mężoboyſtwo co pirwey dla cżáſu vrocżyſtych godźin głowne było/ to iuż w ten cżás niegłowne. ModrzBaz 80v (4); SkarJedn 61; Oczko 2 (11); SkarŻyw 196 (6); MWilkHist E4; CzechEp 59 (2); KochFr 10 (3); ZapKościer 1584/45v; KlonŻal C3v; KochDz 105; ReszPrz 12 (3); Tylko tu położę ieſzcże tego Senekę/ co o tym piſze w te ſłowá WerGośc 238; BielSen 13; BielSjem 36; ArtKanc O16v; BielRozm 14 (2); GórnRozm Ev (3); PaprUp G2v (2); ActReg 7 (6); GostGosp 40 (5); KochCz A4; GórnTroas 15 (10); Lecż prze tę miłość/ co ćię z niebá zwiodłá/ Ludzkim narodom otwieráiąc źrzodłá/ Twoiey dobroci GrabowSet O4v (7); WyprPl A4; RybGęśli B3; WujNT przedm 23 (3); SarnStat 107 (10); SiebRozmyśl F3v (2); SkarKaz 6a (5); CiekPotr 83; CzahTr G4v (2); KlonWor 37 (2); PudłDydo Bv; RybWit Cv; ZbylPrzyg A3v; Lecz gdy ſie nic tákowego nie poiáwiło/ iam ſie/ pátrząc ná złe zdrowie moie/ áby y tá trochá co przy mnie byłá/ iáko inſzych wiele/ nie zginęłá/ obáwiáiąc SzarzRytJSzarz nlb 2v.

»to, owo co« [w tym: przy „to” + sb + ai (39), + ai (30), + sb (29)] (100 : 2): BielŻyw 73; RejRozpr I4v; Ano to ſzalony kupiecz czo ſwoy handel wſzytek Marnie ſtraći na wiecżny cżás prze krotki pożytek RejJóz F4; Szcżęſliwyć to co twą ſrogość tobie oddáwáć będzye LubPs dd6 (8); I nie to ieſt Biſkup/ co w Infułach Perłowych w Adámáſſkach/ w Hátłaſiech y w Rokietach chodzi. KrowObr 126v (6); RejWiz 18 (7); Leop Luc 7/49; RejZwierz A5v (7); BielKron 10v; KochSat A3; RejAp 47v (2); RejPos 207v (2); HistLan B3 (3); Acżći y owo máło nie thákże nieſzcżęſny czo biega ſwiáthá łápáiąc RejZwierc 160v (40); KochOdpr Cv; StryjKron 421 (2); PudłFr 12 (2); PaprUp L3v; GostGosp 32 (2); GórnTroas 32 (2); KochFrag 18 (2); KołakCath C3; RybGęśli B2 (2); SarnStat 101; GrabPospR N4; SkarKaz 485b (2); CzahTr L4v; KlonWor 56.

»wszelki co« [w tym: cum con (1)] (11): bo wſſelki tzo ſie dzialá krolem/ odpowiedá ij ſprzeciwiá ſie Ceſarzowi. OpecŻyw 132; BudNT Hebr 5/13; A to áby wſżelki coby weń wierzył nie zginął/ áleby miał żywot wiecżny. CzechRozm 65; ArtKanc H18 (4); WujNT Luc 14/11 (4).

»wszelki ... co« (5): Teraz yuż nyech wſſelki duch co ná ſwyecye żywye/ Stánye przed Pánem ſwoim s chwałą ſwą prawdziwye. LubPs gg; KochPs 177; KołakSzczęśl A2; WuJNT Apoc 5/13 (2).

»wszyscy itp. co« (71): RejKup o5 (2); LubPs B5v (18); RejWiz 22v (3); Leop Ps 74/4 (11); BibRadz Gen 46/27 (4); RejAp 48 (3); RejPos 332; HistLan F; BudBib Iudic 8/10; Bo nie wſzytcy co z Izráela/ ci Izráel. BudNT Rom 9/6 (3); CzechRozm 11 (2); PaprPan M3v; KochPs 92 (3); SkarŻyw 164 (3); MWilkHist F; StryjKron 587; CzechEp 260; NiemObr 124; PudłFr 71; GórnTroas 42; LatHar 694; KołakCath C5; WujNT Luc 5/9 (2); Commune to bowiém malum wſzytkich/ co oyczyznie wiernie ſłużą. JanNKar A3; SkarKaz 43a (2); CiekPotr 43; GosłCast 55.

»wszy(s)tek ... co« (31): wſſytka krew tzo w żylach ij w ciele byla/ tak ſie dlá boiazni wielkié poruſſyla OpecŻyw 101v (2); GlabGad D8; LubPs F2v (7); Leop Bar 2 arg; BibRadz Gen 1/28 (5); RejAp AA5v (4); RejPos 101 (2); PaprPan Ff4; ReszPrz 23; ArtKanc K12 (4); GostGosp 72; ZapKościer 1590/47; y przeydźieſz w ſwym błogoſłáwieńſtwie/ Wſzytkié mátki y pánny/ co w wiecznym przeklęctwie Y gniewie były SiebRozmyśl F2v.

»żaden co« [w tym: żaden nie jest, nie był, nie będzie co (9), nie masz żadnego co (5), żaden się nie najduje, nie naleźć żadnego itp. co (6); cum con (23)] (24): Záden nye ieſt coby cżynił kyedy co dobrego. LubPs Dv (2); á nie máſz żadnego z was coby ſie mnie w tym vżalił BibRadz Sap 22/8 (10); BielKron 66v (2); RejPos 39 marg (2); Ze nie naydzieſz żadnego coby myſlił o tym/ Co fie [!] iutro będzie dziać nie tylko ná potym. RejZwierc 246v; CzechRozm 208; A iuż mu ſie mężnieyſzy żaden nie náyduie/ Coby go y cżuynoſcią y męſtwem pochodził PaprPan Y4v; Oczko A2v; CzechEp 136; ArtKanc K20v (2); WujNT 533.

»żaden ... co« [w tym: nie masz żadnego, nie jest żaden ... co (6); cum con (8)] (12): Niemaſz też tham żadnych Gryffow pthakow wielkich czo by złoto wykopowali. MiechGlab 63; LibLeg 6/190; RejJóz E8; LubPs E3; RejWiz 183v; BibRadz I 463c marg; BielKron 453v; RejZwierc 167; PaprPan A3; Oczko 25v (2); ArtKanc P6.

Połączenia z odpowiednikami dwuczłonowymi [w tym: ci wszyscy co (19), wszyscy ci co (9), on drugi co (3), oni [onych] wszyscy co (3), kto inszy co (2), ow drugi co (2), owi wszyscy co (2), on wszytek ... co (2), ten wszytek ... co (2), drugi taki co (1), ini ci co (1), inny niektory co (1), każdy taki co (1), kto drugi co (1), niektorzy inszy co (1), oni [ich] wszyscy co (1), taki każdy co (1), taki sam co (1), taki żadny co (1), ten drugi co (1), ten drugi ... co (1), ten każdy co (1), wszyscy inszy co (1), wszytek iny ... co (1), wszyscy oni ... co (1), żaden iny co (1), żaden taki co (1)] (62): OpecŻyw 103v; MetrKor 40/813; Wſzak ia znam ty wſzytki ſmardy Czo ſie tym ſwiatem pętaią RejJóz D3v; LubPs Dv (9); GroicPorz gg3v; RejWiz 40 (4); Leop Is 36/6 (4); UstPraw D; BibRadz 2.Reg 18/21 (3); BielKron 247 (3); RejAp 92v (3); iż ma litość nád thákim káżdym/ co ſie to z dáleká ćiſnie do niego RejPos 183v (4); RejZwierc 31 (5); KochMon 27; WujJud 134v; Strum Iv; ná co nie Zydowie tylko/ ále też niektorzy inſzy co ſie zá Chrześćiány máią zezwaláią CzechRozm 136v (5); ModrzBaz 119v; CzechEp 28 (4); ReszPrz 42; ArtKanc A13; GórnTroas 5 (2); SarnStat 1199; GrabPospR M2 (2); PowodPr 34 (2).

Połączenia z odpowiednikami w postpozycji [w tym: co ... ten (10), co ... taki (3), co ... on [jego] (3), co ... wszyscy (1), co ... ci wszyscy (1); w wierszu (14), w prozie (4); cum con (1)] (18): Czo ſtworzył niebo zięmię/ tegoz my chwalemy RejJóz C2 (4); LubPs Ev; RejWiz 19v (2); Leop Ps 100/3 (2); RejZwierz 73v; RejAp 160; Lecż co poććiwoſcią ſłyną/ Tákim złote cżáſy miną. RejZwierc [233] (2); BudBib Ez 18/18; PudłFr 26; Cośćie ſię Bogu oddáli/ wſzyſcy wielcy y też máli/ nie lituyćieſz w thym śiebie ArtKanc O3v; ZawJeft 33 (2).

α. Wprowadza zdanie podrzędne złożone tylko z orzeczenia złożonego lub samego orzecznika, które może być przekształcone na przydawkowy człon zdania pojedynczego [w tym: orzecznik w postaci przymiotnika w N (76), w I (1), imiesłowu biernego (54), wyrażenia przyimkowego (23), rzeczownika w I (21), w N (10), wyrażenia w G (17), G poss. (1); z elipsą łącznika (63)] (201):

W nawiązaniu do rzeczownika (70): BierEz O4 (2); OpecŻyw [127]v; Miedzy ſzaty czo ku chodzeniu: nakłaſć rzecży woniączych FalZioł V 65 (2); LibMal 1543/67; RejKup c4v (3); LubPs I4v (4); RejWiz 120v (2); ćielcá z ſtádá/ y Báraná ćoby [!] byli nie pokáláne będą offiárowáć [vitulum de armento, et arietem de pecoribus immaculatos offerent]. Leop Ez 43/25 (3); UstPraw F4; RejZwierz 5; BielKron 213 (3); GrzegRóżn N; SienLek 6v (3); GrzepGeom O3v (3); RejZwierc 6v (9); BudBib I 74d (2); PaprPan Vv; Oczko 27; KochTr 11; [niesprawiedliwość] ma mieyſce/ nie tylko v Monárchow [...] ále y v ludźi rownieyſzych ſtanow/ co ſą ábo możnośćią/ ábo prżyiáćioły/ ábo doſtátkiem znácznemi GórnRozm I3v (2); GostGosp 36 (4); GórnTroas 17 (3); GrabowSet F4v (8); KochAp 11; OrzJan 63; SarnStat 1284 (2); SiebRozmyśl K2; GosłCast 21; SkarKazSej 691a; KlonFlis F2v; SapEpit A3.

W nawiązaniu do zaimka osobowego (1): A ia/ com podłym plónem/ przed kim biédna ſtánę? GórnTroas 11.

W nawiązaniu do wołacza (3): Leop Iac 4/8; O miłośći/ coś ſłowy nie ieſt wymowiona/ O dobroći/ coś ſmysły nie ieſt ogárniona GrabowSet P3.

Współrzędne ze zdaniem wprowadzonym przez zaimek „który” (3): Abowiem grunthu inego nikt nie może záłożyć/ oprocż tego co ieſt záłożon [praeter iactum]/ ktory ieſt Iezus Kryſtus. BibRadz 1.Cor 3/11; WujNT Mar 4/16; SarnStat 1284.

Połączenie: »co to« (2): jako mam zwać Greczyna tego, Co to plecu szerokich i wzrostu wielkiego. KochMon 25; WyprPl Bv.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »drugi ... co« (1): á záś to nákryią przykryćim drugim (co) z ſkor borſukowych [et operient eam in opertorio pellis taxi] BudBib Num 4/8.

»iny co« (1): Iako ſię też ſprawią yny Czo ſa ſtani rowni ſnimy. RejKup b7v.

»jaki(ś) co« (2): Są też iácyś práłaći w bireciech cżyrwonych/ [...] Co tych wáſzych Papieżow pomocniki byli RejWiz 161; WyprPl Bv.

»każdy co« (2): aby [...] nye s káżdą co nyewyáſtá yeſt/ towárzyſtwá á ſkłádu myał. GliczKsiąż Bv; PaprPan Ff2.

»każdy ... co« (1): A káżda rzecz co przećiw ſumnieniu ieſt, grzech ieſt. WujNT 570 marg.

»niektory co« (2): BibRadz Ps 40 arg; Acz niektorzy (co wiernymi Chrześćijány [...] byli) wnet ſię od tey żarliwośći pohámowáli WujNT 517.

»niektory ... co« (2): RejZwierc 94v; Ieſt dar niektory co nie ieſt pożytecżny BudBib Eccli 20/10.

»on [onego] co« (12): OpecŻyw 193; HistJóz B; RejKup dd6v; RejWiz 92; Leop Mar 5/18 (2); RejZwierc [233]; BudNT Matth 25/3; GórnRozm F2; GrabowSet Y2; prośił go on co był opętánym/ áby był przy nim. WujNT Mar 5/18 (2).

»on [onego] ... co« (22); RejRozpr D4v; RejWiz 99v (4); Leop Ioann 9/24; RejZwierz 79; GrzegŚm 38; RejZwierc 197; Strum N2; Berengárius on co był Ceſárzem Włoſkim/ Męſtwemby dziś nie zrownał s tym náſzym Zamoyſkim. PaprPan S4 (7); Oczko 30v; GórnTroas 36 (3); GrabowSet Fv.

»ow co« (8): RejWiz 54; GórnRozm I2v; KochProp 6; ActReg 73; GórnTroas 67; OrzJan 59; więtſzym ten pánem, niż ów, co świátá wſzytkiégo Hetmánem. GosłCast 6 (2).

»ow ... co« (1): O by ſię o tę wolność ſtáráli owi wolni/ co pełni ſą mężoboyſtwá SkarKazSej 692b.

»taki co« (5): GliczKsiąż D5v; BielKron 234v; náwet máło tákich było/ coćby w dźiélnośći równi byli. OrzJan 99 (2); WysKaz 7.

»taki ... co« (4); LubPs cc5v; GrzepGeom H2; Y coż rozumieć o cżłowieku tákim/ Co wſzytkim przykry kſtałtem wſzelijákim. RejZwierc 218v; WisznTr 15.

»ten co« (45): RejJóz Iv; LubPs D4 (5); Leop Is 27/13 (3); UstPraw G3; BibRadz Ps 106/2 (2); BielKron 81v (3); Prot C4v; SienLek 74v; á ći co ſą ſthárſzy miedzy nimi/ moc á zwirzchność ſwą okázuią miedzy nimi RejPos 312 (3); RejZwierc 135 (2); BielSpr 51v; BudNT Rom 9/7 [8] (2); CzechRozm 79; ModrzBaz 138; Oczko 24 (2); KochPs 56; SkarŻyw 320; CzechEp 101; ArtKanc N17v; GórnRozm C3v; GórnTroas 49 (2); GrabowSet R3v (2); OrzJan 34 (2); WujNT Mar 4/16 (3); SarnStat 71 (2).

»ten ... co« (16): LubPs ee2v; RejWiz 122; BibRadz I 148c marg (2); A ták początek Figur ieſt/ thá co ieſt o trzech ſtrónách GrzepGeom D (6); RejZwierc 232v; KochMon 25; MycPrz I B4v; Oczko 14; WujNT Luc 22/37; Bogów przedśię tych nieczćiſz/ co ſą páná twego. GosłCast 17.

»wszyscy co« (1): którym ſie wſzyſcy, co poſtronnych robót świádomi, dźiwowáć muſzą GosłCast 4.

»wszy(s)tek ... co« (2): RejPos 67v; wſzyſtki dymy co w niéy ſą nalepſze/ vćieką Oczko 21.

β. Wprowadza zdanie przydawkowe tworzące z wyrazem nadrzędnym człon rozbudowanego porównania (97):

W nawiązaniu do rzeczownika lub przymiotnika (68): RejJóz E; Iák kropye co nyepłodną zyemyę obżywyáyą/ Ták lud twoj zá twą ſpráwą pokoy otrzymáią. LubPs Q4 (4); Bo ſwawola podobna ku plugáwey świni/ Co nie myſli ni o cżym RejWiz 89 (13); Leop Iac 4/15; RejZwierz 141v; BielKron 334; Prot B3v; RejZwierc 19v (20); BielSpr b4; PaprPan V4v; Oczko 29; iż niechcę być żorawiem/ co ná dwu drzewach chciał gniazdo ſwoie budowáć StryjKron 552; WisznTr 35; ActReg 173; rowien lekkiemu Prochowi będę/ co grzyſkiem tchu wſzemu GrabowSet Tv (16); KmitaSpit A3v (2); SkarKaz 422b; PudłDydo B.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »iny ... co« (1): Nie leżyſz tu ná ſwiecie iáko ine źwirzę/ Co nátkawſzy brzuch trawą potym w piaſku gmerze. RejAp AA6v.

»jaki ... co« (1): ieſt iáko málowány obraz iáki ná ſcienie/ czo ná wſzytki pátrzy á z żadnym nie mowi RejZwierc 88v.

»on [onego] co« (4): RejPos 209v; ieſtechmy proſto iáko oni co ráno trochę ná kazániu popłácżą/ á k wiecżoru ſie ſpiją RejZwierc 44 (2); SkarKaz 119b.

»on [onego] ... co« (12): RejWiz 27v (2); gniew thákiego cżłowieká [...] ieſt iáko onego pſá ná łáńcuchu co ſie tylko tárga á nic vcżynić nie może. RejZwierc 81 (9); GrabowSet E4v.

»ow co« (2): iáko ow co nágo rwie trzeſnie/ ták ten pan/ w brzuch wſzytko włożył. GórnDworz Q8; JanNKar Cv.

»ow ... co« (8): GórnDworz Kk3v; RejZwierc 49 (6); bedziecieli tez iako owe kola co kazde na ſwoi mlin wode ciagnie PaprUp L2v.

»ten ... co« (2): nie bądźże tym chártem czo tylko wnurzywſzy łeb w kocieł nie vmie nic dáley RejZwierc 28 (2).

γ. W tytułach i marginesach [w tym: o [kim] co (33), na [kogo] co (2)] (204):

W nawiązaniu do rzeczownika (99): RejWiz 31v marg (6); O Syniech co chcą mieć máćierzyſte od oycá. UstPraw B3 (10); Błazen co pánu w bot zle nácżynił. RejFig Aa8v (58); RejZwierz 30v (6); RejAp Ddv; RejPos 10v marg; Chłop co łáiał iż go od ſubienice vcięto. RejZwierc 101 marg (10); PudłFr 33; SarnStat 107 (5); Ná Martoná co ſię wſzyſtko golił. CzahTr Lv.

W konstrukcji anakolutowej (2): Kſiędzá co wrobl oſrał. RejFig Aa8 (2).

Bez członu nadrzędnego (78): Co pieniędzy pożyczáią. UstPraw I4 (2); Co z miłą był weſoł w koſciele. RejFig Ee3 (65); RejZwierz aa2 (2); Co ná drogość zboże chowáią. KuczbKat 330 marg (5); RejZwierc 84v marg (2); SarnStat 246 (2).

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »drugi co« (2): Druga co ſpokoynego chciáłá. RejFig Ee3 (2).

»jeden co« (1): Ieden co ſie był ożenił. RejFig Ee3v.

»jeden ... co« (1): O iednym Káznodziei co kazał zá Pánny brzemienné Páná Bogá prośić. PudłFr 44.

»ten co« (21): RejWiz 38 marg; O tich co żyto biorą ná polu w nocy. UstPraw I3v (16); RejZwierc 232; SarnStat 499 (2); CzahTr L2.

δ. W objaśnieniach słownikowych bez polskiego rzeczownika nadrzędnego (część materiału może być również zinterpretowana jako zaimek rzeczowny) (433): Chirurgus, eyn wundenartzt Co rány lyeczy Murm 185 (14); Pistor dulciaris, czo pyerznyky pyecze, kyeblarz BartBydg 116b; Termes, vermis ligni, czo vyrczi drzewo BartBydg 157 (26); Clusilis, Co ſie łatwie zámyka/ zámcziſty. Mącz 58a; Luctificus, Co dáyą [!] prziczinę żáłośćy Mącz 199b; Sospitalis, Co zdrowie dáye/ też wybáwićiel/ Obrońcá. Mącz 403d; Possibilis, Podobny, co zwłaſzczá może być. Mącz 430c (75); Calep 550a (4).

Połączenie: »ten co« (1): Salgamarius ‒ Ten czo konfeckti ſprawuię. Calep 939b.

Frazy: »co jest [z czego]« (50): Materialis, Co z máteriey álbo wątku yáka rzecz yeſt. Mącz 211b; Oleaceus, Co z oliwy yeſt Mącz 261c (50).

»co [skąd] jest« (20): Corinthiacus, Co z Korintu yeſt. Mącz 65c (20).

»co ma [co]« (17): Varus, curvus, qui habet obtorta crura, czo ma skrzyvyone nogy BartBydg 165b; Pyramidalis, Co tákowy xtałt ma/ yáko v nás czinią ſtogi y kopy Mącz 334a (16).

»co (przy)należy (a. zależy)« [w tym: ku komu, ku czemu (213), komu (9), na kogo (2), do czego (1), w co (1)] (226): Lyricus, Co ku leyerowi należy. pienie/ ſpiewánie Mącz 202b; Metropolitanus, Ieden z głownego miáſtá/ Albo co ku głownemu miáſtu náleży. Mącz 220a; Numerarius, Co w lidżbę należy. Mącz 253b; Puellaris, Albo dzieweczczin co ku dzieweczkóm należy. Mącz 329d; Tutorius, Opiekunski/ co zwłáſzczá ná opiekuny należy. Mącz 467d; Tympanicus, Co do bębná zależy. Mącz 471a (225); Calep 884b.

Sposoby przekładania: łac. ai – pol. co ... (306), łac. ai ‒ pol. ai + co ... (80) [w tym przed „co”: zwłaszcza (18), albo (6), to jest (2), też (1)], łac. ai ‒ pol. co ...+ ai (7), łac. ai ‒ pol. sb pers + co (1), łac. ai ‒ pol. sb an + co ... (1), łac. ai ‒ pol. sb inan + co ... (1), łac. sb pers ‒ pol. co ... (22), łac. sb pers – pol. co ...+ sb pers (4), łac. sb pers ‒ pol. sb pers + co ... (2), łac. sb an – pol. co ... (2), łac. sb inan – pol. ai + co ... (1), łac. sb inan ‒ pol. sb inan + co ... (1), łac. sb an + ai ‒ pol. co ... (6).

ε. Wprowadza zdanie przydawkowe rezultatywne [w tym: wyrazem nadrzędnym jest przymiotnik w funkcji rzeczownika (25), rzeczownik z przymiotnikiem (21), rzeczownik (1); wyraz nadrzędny wzmocniony jest przysłówkiem „tak” (29); cum con (34)] (47):

W nawiązaniu do rzeczownika lub przymiotnika w funkcji rzeczownika (20): OpecŻyw 102v; Zaſz yeſt kędy rowny Bog tobye miły Pánye/ Coby w możnych ſpráwach twych miał s tobą zrownánie LubPs T2; RejWiz 94; RejFig Aa2v; BielKron 24 (6); Strum B2; Rad vyrzę ták mężnego co mi go vpłoſzy. PaprPan Bb4v (5); KochPs 210; GostGosp 144; kupcá Niechćiey mądrego/ ſzukay ſobie głupcá/ Coby koſtrzewy nie znał KlonFlis H2; KlonWor 35.

W nawiązaniu do wołacza (1): Y ktożeś thy wżdy ieſt moy miły Pánie/ co mie ták gromiſz? RejPos 284v.

Połączenia: »co więc« (1): KToż ták śmiáły/ ktoż ták proſzę zuchwáłego cżołá [...] Coby ſię więc vſty ſwymi ſtroiu trzćiniánego Dotknąć ważył KlonŻal B2v.

»co wżdy« (1): Ktoraby też muzyká nawdzięcżnieyſza byłá/ Coby wżdy ludzkie myſli ſnádniey weſeliłá. RejFig Ccv.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »drugi co« (1): naydzie drugiego/ ták mądrego/ czo ſie nie będzie chciał z nikim wdáwáć GórnDworz L5v.

»drugi ... co« (1): A naydzieſz drugie ták iádowite przyrodzenie coby rad áby ſie ludzie bili á wádzili RejZwierc 77v.

»jaki ... co« (2): SarnUzn H4; iżby mąż był iáki wielki proſtak/ coby krup ſtudźić nie vmiał. WerKaz 290.

»każdy ... co« (1): życżę W. W. káżdego ſzcżęſliwego zdárzánia od Páná Bogá/ czoby było ku ćći á ku chwale iego RejZwierc 254v.

»kto(ż) co« (11): I ktoż bý tak ſſałony był. Co ku zdrowiu by nerad pijł RejKup q3v; LubPs S5v (2); CzechRozm 110v (3); CzechEp 18; KlonŻal B2v; W kim táka miłość Poſpolitey rzecży/ Coby niemiał mieć więcey ſwey ná piecży? GrochKal 24; OrzJan 115 (2).

»ktory ... co« (4): Leop Ier 9/12; RejFig Ccv; N[i]ewiem áby tám w Rzymie był ktory potężny/ Coby go miał pochodzić PaprPan Xv; PudłFr 5.

»nikt co« (2): GostGospSieb +2; bo niemaſz tu teraz Ták bárzo pieniężnego nikogo iáko on, Coby mi ją gotowym groſzem mogł zápłácic. CiekPotr 40.

»taki ... co« (1): Naydźieſz tákie złe ludźie/ co Sákráment święty [...] Przedáią KlonWor 29.

»żaden co« (2): BibRadz I 3b marg; żaden thák gruby nie ieſt czoby thego przeć miał. RejPosRozpr c3.

»żaden ... co« (1): Y naycierpliwſzy narod, nie naydzie ſię żaden, Coby tám ſześć mieſięcy przetrwał CiekPotr 43.

ζ. W zdaniu zawierającym podkreślenie tożsamości składników w paralelnych członach; niekiedy przybiera znaczenie ‘jak’ (35):

1) Wprowadza składnik eliptyczny [w tym: elementami różnicującymi są okoliczniki (12) ‒ czasu (10), miejsca (1), akcesoryjny (1) –, podmioty (9) – sb (8), pron (1) ‒, przydawki (7), dopełnienia dalsze (5) ‒ pron (3), sb (2) ‒, dopełnienie bliższe pron (1); elipsa w członie podrzędnym (25), nadrzędnym (1), w obu członach (8)] (34):

Połączenia: »co i« (24): RejRozpr F4; BielKron 79v; GrzegRóżn I (2); GórnDworz H6v; v nas miáry té co imi zboże mierzą/ ſą tyż co y we Fráncyéy. GrzepGeom Lv (2); RejPosRozpr c3v; Sudátorya/ y páry gorącéy mieyſcá/ téſz właſnie co y przedtym były. Oczko 3; SkarŻyw 320; NiemObr 106 (2); Też wam ſzcżesćie/ co y nam/ niechay ſpolne będzie BielSjem 17; WujNT 365 (3); WysKaz )?(2v; Przy ſtánowieniu Sędźiégo, Grodzkiégo, téſz właſnośći, co y przy wybiérániu Sędźiégo Ziemſkiégo máią bydź vpátrowáné. SarnStat 488 (2); Gdyż téż ná was/ co y ná nię/ to przeklęctwo pádło. SiebRozmyśl Mv (2); GrabPospR M4; SkarKaz 276b (2).

»co też i« (1): A táſz złość iáwna co też y w ſercu ſchowána. HistLan B4.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »jeden ... co« (2): ćiéń od wieże byłby ná iednym ćiéniu co od laſki. GrzepGeom O4v; SarnStat 283.

»jeden i tenże ... co« (1): áby okazał/ iż iedná y táż ieſt moc Oycá co y Syná WujNT 365.

»ten co« (3): Odpowiedział mu iny iuż/ z oney ſtraży/ á nie then czo pirwey. GórnDworz S7v; ModrzBaz 48; WerGośc 249.

»ten ... co« (2): á będźie wam tá łáſká przydáná/ Co y nam SiebRozmyśl K3v (2).

»tenże co« (2): CzechRozm 152; Teucri ábo Tewkrowie ćiż ſą co Troiáni. ModrzBaz 118 marg.

»tenże ... co« (24): RejRozpr F4v; BielKron 79v; GrzegRóżn I (2); GórnDworz H6v; GrzepGeom Lv (2); Ná dzień Kwietney Nyedziele przypada táſz Ewányelia co ná Adwent RejPos 86v; HistLan B4; RejPosRozpr c3v; Oczko 3 (2); SkarŻyw 320; NiemObr 106 (2); KochFr 85; BielSjem 17; WujNT 525 (2); WysKaz )?(2v; SarnStat 488; GrabPospR M4; SkarKaz 276b (2).

2) Wprowadza składnik nieeliptyczny (1):

Połączenie: »ten ... co« (1): Aboć podobno nie ten teraz ieſt Bog co ná on cżás był? CzechEp 59.

b. W funkcji przypadków zależnych (1421):

α. Z zaimkiem określającym przypadek [w tym: w wierszu (445), w prozie (440)] (885):

1) Z zaimkiem anaforycznym [w tym: sg G (34) – go (21), jego (11), jej (2) –, D (66) – mu (59), jej (7) –, A (245) – go (100), ji (51), ją (60), je (34) –, I (34) – (n)im (23), ją, nią (11) ‒, pl G ich (57), D im (49), A (173) – je (164), ich (9) ‒, I (n)imi (16), w wyrażeniach przyimkowych: dla niej (1), do (3) ‒ do niego (1), do niej (1), do nich (1) ‒, na cum A (10) ‒ nań (4), na nie sg (2), na nie pl (4) –, na cum L (18) ‒ na nim (12), na niej (3), na nich (3) ‒, nad nią A (1), o cum A (4) ‒ oń (1), o nie sg (1), o nie pl (2) ‒, o cum L (34) ‒ o nim (13), o niej (5), o nich (16) ‒, od (4) – od niego (1), od niej (1), od nich (2) ‒, poń (1), po cum L (5) ‒ po nim (1), po nich (4) ‒, pod nim (1), podle niej (1), prze(z) (6) ‒ prze(ze)ń (4), prze(z) nię (2) ‒, przy (2) ‒ przy nim (1), przy nich (1) ‒, u (7) ‒ u niego (3), u niej (2), u nich (2) ‒, w cum A (9) ‒ weń (6), w nię (1), w nie pl (2) ‒, w cum L (48) ‒ w nim (18), w niej (15), w nich (15) ‒, z cum G (15) ‒ z niego (7), z niej (4), z nich (4) ‒, z cum I (10) – z nim (7), z nimi (3) –, za cum A (7) ‒ zań (1), za nie sg (3), za nie pl (3) ‒, za nim (1)] (862):

W nawiązaniu do rzeczownika lub przymiotnika w funkcji rzeczownika [w tym: cum con (16)] (286): BierEz Q3; Tabella alphabetaria [...] Tablicá co nániey bugſtaby pyſſą. Murm 188 (4); BartBydg 81b (2); FalZioł ‡2f (13); BielŻyw 60; GlabGad C4 (2); MiechGlab 26; LibLeg 7/100; RejRozpr C3 (2); LudWieś A2v; RejJóz F8 (8); LibMal 1547/126 (2); Tu już Kupiecz Serop pije czo ij Koſmus prziprawił. RejKup q7 (25); BielKom E8; LubPs Ev (15); GroicPorz ſ2v; RejWiz A6 (27); Leop *B2 (6); KochZuz A2v; RejFig Aa3v (3); RejZwierz kt (22); BibRadz Gen 23/19 (8); Máią ſwe cżáſy zową Swiętá do roku/ co w nie nápoły ſzáleią. BielKron 464v (13); Mącz 28b (4); SienLek 66 (15); RejAp Bb5v (3); GórnDworz M5v; GrzepGeom D2 (2); RejPos 163 (4); HistLan B4v (3); KuczbKat 275; byłá w pośrzodku wśi rzeká głęboka/ ná ktorey były łáwki czo przez nię ná drugą ſtronę ku onemu złemu przechodzono. RejZwierc 175 (24); BielSpr 4v (4); KochMon 23 (2); WujJudConf 42; BudBib I 465a marg; MycPrz I C (2); Strum G; WierKróc B2v; Herkules co nań práwią iże Hidry biyał/ Tákże y bogow zyemſkich namniey nie omiyał. PaprPan B3v (6); Zrzódło przy Gruſzélnicy/ co od niego wóle. Oczko [43]v (4); Calag 345a; MWilkHist A4v (2); KlonŻal D3; BielSen 7; BielSjem 8; KochPieś 6 (2); PudłFr 59; ArtKanc A4 (2); GórnRozm D (2); KochPropKKoch 4; ActReg 73 (4); W dworze mieć woły/ klácże/ co iemi niech robią. GostGosp 76 (3); GórnTroas 14 (5); vśmierz gniew ſwoy/ coś nas nim poráźił GrabowSet E3v (3); KochAp 12; WyprPl B (3); RybGęśli D3; WujNT Act 10/5; JanNKarGórn Hv; CiekPotr 33 (2); CzahTr [D]v; KlonFlis F4v (5); KlonWor 19 (4).

W nawiązaniu do rzeczownika w postpozycji (5): RejJóz Ov; GroicPorzRej C3v; coś ią widzyał tá piekielna rotá/ Táć go práwie przywiodłá do tego kłopotá. RejWiz 86 (2); RybGęśli B3v.

W nawiązaniu do zdania, w którym można przypuścić elipsę wyrazu rządzącego zdaniem podrzędnym [w tym: elipsie uległ domniemany zapowiednik „taki” (4), „ten” (6); w N (5), w A (3), w I (2); cum con (2)] (10): RejWiz 40v; GrzegRóżn M2; A to ieſt oſobné wmor lékárſtwo pewnieyſze niżli co ié drogo kupiſz. SienLek 156 (2); RejAp 59v; RejPos 74v; BudBib I 409b marg; Ale chceſzli miéć Tárás dobry y coby go długo było [...] Day bić kólé dębowé Strum H2v (2); ReszPrz 13.

W konstrukcji anakolutowej (2): Y wiele inych rzecży piſał co ich poginęło RejZwierc Aaav; SYmon co y Piotr zpowiátu ziemie Zydowſkiey Galileycżyk SkarŻyw 595.

Współrzędnie ze zdaniem wprowadzonym przez zaimek „który” [wszystkie w postpozycji] (8): FalZioł V 97; RejKup ee2; LubPs Y; Z ſynow ich ktorzy zoſtáli po nich w źiemi/ co ich [quos] byli nie wygubili ſynowie Izráelſcy/ poczynił Sálomon hołdowniki BibRadz 2.Par 8/8 (4); PaprUp K2v.

Połączenia: »co ono« (3): RejWiz 23v (2); iákie ſą rádośći niebieſkie zgotowáne wiernym páńſkim co ono onich powiedáią iż vcho o nich nie ſłycháło RejAp BB5v.

»co owo« (6): RejWiz 60 (4); RVrká ſtałá co owo wroble z niey ſtrzeláli RejFig Aa3v; GórnRozm G3v.

»co to« (8): toć mi żal tych ludzi/ Co ie to ten márny ſwiát ták wſzetecżnie łudzi. RejWiz 84v (3); RejFig Cc3; BielKron 20; RejZwierc 234v; OrzJan 37; WyprPl B.

»co więc« (7): RejRozpr F2v; kiedy go iuż zła niemoc gnąbi. Co ſie ią więc klną chłopi kiedy ſobye łáią RejWiz 62; RejFig Bb3; RejZwierc 248v; PaprPan I2 (2); KlonŻal D3.

»co wżdy« (1): ták więc od tych ſlychamy Co ie wżdy zá mędrſſe mamy RejRozpr F4v.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »co to(ż) za ... co« [w tym: cum con (1)] (4): A coż to jest za krolestwo, Co w nim stracisz swe zwoleństwo? BierRozm 16; RejWiz 165; BibRadz I 10b marg; RejZwierc 169v.

»drugi co« [w tym: są drudzy co (2)] (10): RejKup d4v (3); Vźrzyſz owdzye drugiego co mu ſie kłániáią RejWiz 68v (2); RejZwierz 109v; RejPos 111v; RejZwierc 32 (2); KlonWor 72.

»drugi ... co« [w tym: są, będzie drugi(e) ... co (4)] (16): Druga ſiedm cżos ie potym barżo chudych widział Będzież tak okrutny głod ſiedm lat w ſwey ziemi miał RejJóz K7v (3); RejKup b3v (2); RejWiz 23v (2); RejPos 190 (2); RejZwierc 58 (5); KochFr 44; GostGosp 130.

»inszy (a. iny) co« (4): BielŻyw 81; oſádził ſthoł ſwoy proſtaki/ wieſniáki/ rybitwy/ [...] y inſzymi co ich tyſiącmi zá nim chodziło RejPos 159v (3).

»inszy (a. iny) ... co« (6): RejKup o6v (2); Abowiem ini bogowie/ co ich w pogańſtwie mnoſtwo/ Iście nic inſzego nie ſą/ iedno márne cżártoſtwo. LubPs V5; RejWiz 14v (3).

»jaki(ś) ... co« (5): Vczynieċ wnet ſyrop iaký Czo wnim beda wſytky ſmaki. RejKup k7v (2); RejWiz 153 (3).

»jeden co« (5): RejAp 143v; RejPos 111 (2); Gdźie ledwé ieden ze wſzytkiégo świátá Náleźion/ co go Bóg wcále zachował KochPieś 32; WujNT Mar 15/7.

»jeden ... co« (8): Iedná [rzeka] co nád nią przyſzedł/ to tę Nylus zwano RejWiz 177; BielKron 446v; GórnDworz K; RejPos 74; gdzie byłá dziewká iedná zacna co ſiedḿ mężow z dopuſzcżenia Bożego ſzátan podle niey vdawił. RejZwierc 124v (3); PudłDydo A2.

»każdy co« (1): Káżdy tu co gi kxiądz liczy Vbogiego kmiećiá czwiczy RejRozpr D3v.

»każdy ... co« (3): RejPos 57v; boſmy wyſuſzyli Káżdą beczkę/ cośćie ią byli nápełnili. PudłFr 8; GórnTroas 29.

»kto co« [cum con] (2): ModrzBaz 96v; nieznaćie kogo/ cobym bez przyſády Koniá v niego kupił WyprPl B2.

»ktory ... co« (5): RejKup b6v (2); RejWiz A8v; áby ſię wypytał ktoryby to był co o nim [de quo] powiedźiał. BibRadz Ioann 13/24; PaprPan H3v.

»niektory co« (2): KuczbKat 355; Są niektorzi/ co ich nieświeża przycżyná do woyny pobudza ModrzBaz 105.

»niektory ... co« (3): BibRadz 2.Reg 9/2; Są też dobrodzieyſtwá niektore ſzkodliwe czo ie prze ludzi cżynimy RejZwierc 95v (2).

»on(i) [ich] co« [w tym: „ich” z przydawką ilościową (6)] (7): Wiecz tu prżedniem wen dudkuią Czo y pieknie wymaluią. RejKup k2v (3); RejWiz 167v; Wiele ich ieſt co im chlebá ledwie do pułrocża doſtawa ModrzBaz 124 (2); ArtKanc E20.

»on [onego] co« (34): OpecŻyw 117v; HistJóz A2; RejRozpr K; RejJóz N2v; RejWiz 173 (2); tedy iednák on dar oſtánie przy onym co mu dano UstPraw G4v (6); BibRadz 2.Mach 12/19; RejAp 4v (2); RejPos 126v (2); RejZwierc 38v (8); BudBib 2.Mach 12/19; ModrzBaz 75; GórnRozm G4v; SkarKaz 84a (4); KlonWor ** (2).

»on [onego] ... co« (84): FalZioł V 111v; RejRozpr E3v; RejJóz A7 (2); Czos pomogą one groſſe. Czos ie tu ſbieral Lakomie RejKup c5v (12); HistAl F; LubPs V (3); GroicPorzRej C3v; RejWiz 6v (14); Leop Ioann 9/11; UstPraw B2v (4); RejZwierz 112; BielKron 243v; RejAp 10v (3); GrzepGeom M4v; RejPos C4v (4); RejPosWiecz³ 96v; RejZwierc [28³]v (17); PaprPan Y4; Oczko 3 (2); MWilkHist E; StryjKron 442; KlonŻal B (3); A gdźiéż ón kárṕ/ Stáchniku/ coś go w koycu chował PudłFr 62; GórnRozm B3v; PaprUp A3; GostGosp 24; SkarKaz 610a; CiekPotr 35; KlonFlis D; KlonWor 49.

»ow co« (10): RejRozpr Dv; RejWiz 124 (2); RejAp 179v; RejZwierc 54v; ábo owi ieſcze co im zábito brátá/ máią iym pozwánym ſzkody nágrádzáć GórnRozm Iv (2); GórnTroas 67; RybGęśli B; KlonWor 70.

»ow ... co« (34): RejKup h6; RejRozpr F2v; RejWiz 41 (4); RejFig Bb3; RejZwierz 77v; RejAp 148; GórnDworz E (3); BielSat C3; RejZwierc 58 (7); PaprPan H3v; Oczko 10v (4); BielRozm 20 (2); GórnRozm G3v; Acż owá Dryakiew/ co ią z zamorza noſzą w fáſecżkach/ ná to ieſt dobra GostGosp 104; OrzJan 126; CzahTr [D]v; KlonFlis E2v (2); KlonWor 69.

»taki (a. takowy) co« [w tym: cum con (1)] (7): RejKup q3; ma dádź tákowemu co mu náłáiał 60 grzywien UstPraw A4v; RejZwierz 30v; RejZwierc 230 (2); GórnRozm G3v; OrzJan 38.

»taki ... co« [w tym: cum con (6)] (18): FalZioł I 144a; RejJóz H7v; RejWiz 157; UstPraw E; RejZwierz 68; SienLek 166v; RejZwierc 251; przycżyń w nię Burſztynu tákiego co pokoſt s niego cżynią BielSpr 73v; Strum K4; BudNT przedm c7; Oczko 10 (2); KochFr 25; ArtKanc L9v; Do młyná wieprze dawáć tákie/ coby ich dokarmiwáć GostGosp 62 (2); GrabowSet C4; SiebRozmyśl L.

»tamten ... co« (1): ſześć ſet przyczyn Y więcey zebráć łatwie: O támtem [liście] co go miał CiekPotr 60.

»ten co« [w tym: cum con (3)] (94): FalZioł V 68v; RejRozpr F4v; RejJóz E6v (3); RejRozm 406; RejKup d3v (8); ZapWar 1550 nr 2665; rozdzyel yęzyki tych/ Com ya widzyał złośći bluźnirſthwá w myeſcye ich LubPs O (5); RejWiz 132v (4); Leop Iob 9/5; OrzList i2v; UstPraw Bv (9); RejFig Ee3; RejZwierz A6v (5); BibRadz Lev 15/6; BielKron 178 (2); SienLek 74 (9); RejAp AA4 (5); RejPos 113 (2); RejZwierc 21v (15); WujJudConf 238v; ModrzBaz 39v (2); SkarŻyw 101; KochFr 24; tych co ſię im domá krżywda dźieie/ vżalić ſię niechcećie. GórnRozm Dv; PaprUp I4; GostGosp 146; Phil O2; OrzJan 37; RybGęśli Bv; WujNT Rom 4/17; SarnStat 240 (2); SiebRozmyśl K2; GrabPospR M2; PowodPr 80; CzahTr F2v; KlonFlis C2v.

»ten ... co« (134): MetrKor 46/118; FalZioł I 19a (7); LibLeg 6/191 (5); RejJóz A3 (12); RejRozm 400; RejKup b5 (10); LubPs O3v (8); RejWiz 32 (15); Leop 3.Esdr 2/25; UstPraw B2v (2); RejZwierz 55v (2); BibRadz Gen 19/29 (3); iż tego byłá niegodná thá niewiáſtá/ co wiele zacnych ludzi zginęło dla niey BielKron 58v (3); RejAp 41 (4); ku wieczoru ćiéń nie równo więtſzy ieſt niżli tá rzecz co od niéy pochodźi. GrzepGeom O4 (8); RejPos 35 (2); HistLan E2 (2); RejZwierc 56v (9); Oczko 10v (5); KochPs 35 (2); KochFr 38; PudłFr 44 (2); GórnRozm F4v; PaprUp K2v; ActReg 11 (3); GostGosp 4 (6); GostGospSieb +3v (2); GórnTroas 5 (3); GrabowSet T2v; RybGęśli B3 (3); GrabPospR N4v; CiekPotr 87; CzahTr [D2]v; PaxLiz B2v; KlonFlis H2; PudłDydo B (3); ZbylPrzyg A4v.

»to co« [w tym: przy „to” + sb + ai (15), + sb (2), + ai (1), + pron (1)] (19): Ach nieſczęſniż to ſznaċ czas byl Czom wnim tak bes rozmyſlu zyl. RejKup f5v; LubPs H3v (5); RejFig Cc3; BielKron 215v; kto to ieſt á iáki to ieſt co to ſpráwiłá ſwięta wielmożność iego. RejAp 180v; RejZwierc 94 (5); WierKróc A4; KochFr 31; Weſoły to dźień ma być/ co ſye weń człek rodźi. PudłFr 73 (3).

»wszytcy co« (2): ácz ſie więc wſſytcy znoſſą Co ich ná ty gody proſſą RejRozpr G2; CzechRozm 81v.

»wszytek ... co« [w tym: co jedno (2)] (11): Pytał nas o wſzytek rod czo go iedno znamy RejJóz N4v; RejKup k8 (4); RejWiz 57v (3); BibRadz I 353v (2); SarnUzn 7v.

»żaden co« (1): Zadnego nie máſz w narodźie twym coby go nazywano tym imieniem. BibRadz Luc 1/57.

»żaden ... co« (2): RejWiz 62; Ze z tych wód któré Ciepliczné zowiemy/ żadnéy niemáſz [...] coby nie káżda z nich pomocna być miáłá Oczko 25v.

Połączenia z odpowiednikami dwuczłonowymi [w tym: ci wszyscy co (2), ow drugi co (1), drugi taki ... co (1), wszytko ine ... co (1)] (5): LibLeg 6/191; Bo y czy wſytſzy niedbai[ą] Czo gim tam rząd poruczai[ą]. RejKup b5v; RejWiz 73v; RejZwierc 74v (2).

Fraza: »co je zową itp., co im rzekają« [w tym: cum sb I (39), N (27), N a.I (3), ai I (5), łac. N (5), A (5), A a.N (8)] (91 : 1): przykładay na ty rzecży czo im rzekaią iaycza. FalZioł I 16d (8); GlabGad C4 (2); MiechGlab 26; RejRozpr Dv (2); RejJóz D4; RejKup h6 (2); RejWiz A6 (4); vſiadł ná ſtolcu ſądowym/ ná mieſcu co ij zową Lithoſtratos/ á po Zydowſku Gábbáta. Leop Ioann 19/13 (5); RejZwierz 55v (3); BibRadz Gen 23/19 (2); BielKron 438; Mącz 28b; Weźmi modrzewiowey żywice/ co ią nieſłuſznie Terpentyną zową SienLek 175 (8); RejAp 41 (5); iż owe dáchy czo ie Włoſkiemi zową [...] nigdy tey pięknośći [...] niemáią GórnDworz L16v (3); GrzepGeom D2 (4); RejPos 35 (7); Kiedy ná łbie roſtą guzy/ Co ie zowiecie Fráncuzy. RejZwierc 236 (12); MycPrz I C; WierKróc A4; CzechRozm 81v; niech do trzech rázów przezedni vżywie piłłułek/ co ie Aromaticas zowią Oczko 38 (4);MWilkHist E; ReszPrz 13; GórnRozm B3v (3); PaprUp A3; GostGosp 54; GórnTroas 5; WyprPl B; WujNT Mar 15/7 (3); JanNKarGórn Hv; KlonWor 72.

a) Wprowadza zdanie przydawkowe tworzące z wyrazem nadrzędnym człon rozbudowanego porównania (34):

W nawiązaniu do rzeczownika (13): LubPs S6; RejWiz 72v; RejZwierz 88v (2); RejAp 149v; gdyż on ieſt iáko źdźbło co im wicher igra RejPos 138v; RejZwierc 27 (6); chodząc vmieramy/ Właſnie iák ptak co pátrząc z ocżu go zbywamy. GrabowSet Ev.

Połączenie: »co owo więc« (1): drugi brát náſz/ by dármoleg Liśi/ Co owo więc nic po nim RejZwierz 71v.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »on co« (1): Ieſteś práwie on co go Lew gonił RejPos B.

»on ... co« (14): RejWiz 84 (2); Nie bądź onym Ieleniem/ co go ma Lew wodzić RejZwierz 109v; RejZwierc 17v (10); PaprPan Z4v.

»ow ... co« (5): cudność ieſt znák zwycięſthwá duſznego/ iáko owá chorągieẃ co ią wytkną z wieże po wzięciu miáſtá GórnDworz L17 (3); RejZwierc 92 (2).

b) W tytułach [w tym: o [kim] co (2)] (11):

W nawiązaniu do rzeczownika lub przymiotnika w funkcji rzeczownika (9): O Dzyewce co ią oćiec wypoſáży. UstPraw B3v; Niemięc [!] co mu ſie trzy dziewki vrodziły. RejFig Cc6v (5); GrzepGeom C4; RejZwierc 101 marg (2).

Bez członu nadrzędnego (2): Co go Rarodzy bili. RejFig Cc6v; Co mu ſie żoná w ſádu obieśiłá. RejFig Eev.

c) Wprowadza zdanie przydawkowe rezultatywne [cum con] (3):

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »ktory(ż) co« (2): vkáż mi ktorego/ [...] Coby go nie vnioſłá żadna ſwiecka ſpráwá RejZwierc 269; ModrzBaz 58.

»taki ... co« (1): Doday dźwięku lubégo/ y tákiéy wdźięcznośći/ Coby ią śpiéwáć mogłá podług iéy godnosći. KochPropKKoch 4.

d) W zdaniu zawierającym podkreślenie tożsamości składników w paralelnych członach (nieeliptycznych) (1):

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »ow co« (1): Gdyż owemu wolno chćieć/ co mu wolno niechćieć KlonWor 71.

2) Z innym zaimkiem [w tym: ty (5) ‒ -ć (3), cie A (1), bez ciebie (1) –, wy (5) – was A (3), wam (1), o was (1) ‒, nas A (3), mi (2), jeden (2) ‒ jednym D (1), w jednę (1) ‒, ten (2) ‒ tej G (1), tem D pl (1) –, takich G (1), tam (2), z tamtych (1)] (23):

W nawiązaniu do rzeczownika (6): FalZioł V 93; Też ſwey ccży przepomniawſzy czos tey ſnadz mało miał [...] Targnąłes ſie na moy ſtan RejJóz H; Kwiatecżki po niey wſzędy [...] błyſkáią ſie wſzyćki. Drzewecżká rozmáite/ co tákich ná ſwiecie/ Nie máſz nigdzyey RejWiz 179v (3); okrętow wielkich nie máią [...] tylko łodźie małe/ co w iednę cżterzey álbo pięć wſiędą BielKron 450v.

Z dodatkowym rzeczownikiem (1): Tám gdzieś w nadolne zięmie w tych ſtroioch ieżdzáią. Co kowale y kráwce ſtámtych ſtron miewáią. RejZwierc [207].

W nawiązaniu do zaimka osobowego [w tym: do wy (5) – V (3), inne przypadki (2) ‒, ty V (3), ja (2), my (1)] (11): yeſly tho doſlo krolya Iana, yakoſſ podobno doſlo, kyedy mnye doſlo, czo my do thego mnyey. Thedy owa wſzyal czo ynſzego przed ſzią. LibLeg 7/98v; RejRozpr Gv; LubPs ff4v; O nędzni ſwiátá tego wy Alexándrowie/ Co áby wſzytko pożrzeć/ wierći ſie wam w głowie. RejZwierz 41v (2); BibRadz I 203c marg; RejPos 184; RejZwierc 113v (2); A ty/ coć Bóg dał śiłę [...] Vdérz ſye z pogáninem KochPieś 51; SkarKaz 519b.

W nawiązaniu do wołacza [w tym: do zaimka osobowego (6) – z rzeczownikiem (2)] (8): LubPs ff4v; RejZwierz 41v; RejZwierc 113v (3); KochPieś 51; krolu co bez ćiebie Bytu ná ziemi nie ma GrabowSet X3; SkarKaz 519b.

Współrzędnie ze zdaniem wprowadzonym przez zaimek „który” (1): Y owſzem ſię rádſzey modl zá námi ktorychmy tu ſą trzey Krolowie co nas Pan podáć chce w ręce Moábitom. BibRadz I 203c marg.

Połączenie: »co owo« (1): Oná ſie miłość mnoży w ktorey ſie Bog kochá/ Bo iey nam nie przekáźi zła byeſiádá płocha. Co owo miedzy wámi tám ledá s przycżyny/ Iáko dzicy wieprzowie náieżą ſzupryny. RejWiz 66v.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »taki ... co« (1): bywáią cżáſem tákowi/ ktorzi to w głos mowią/ że wiele bywa tákich ſpraw/ co tem głowy ich nieſproſtáią. ModrzBaz 90v.

»ten co« (1): pan Bog [...] Ty czo nas tu żywo gniecie Nagrodzy na onym ſwiecie RejJóz B7v.

»wszyscy co« (1): w ktorym y teraz wſzyſcy mięſzkamy/ co nas Heretykowie Papieżnikámi zowią ReszPrz 14.

Fraza: »co nas, was zow(i)ą« [cum sb I] (1 : 1): Wam co was rycerzmi zową Należy mur przebić głową RejRozpr G; ReszPrz 14.

β. Bez zaimka określającego przypadek [w tym: w funkcji G (28) ‒ m (6), f (12), n (8), pl (2) ‒, D (8) ‒ m (1), f (2) ‒, pl (5) ‒, A (438) ‒ m (87), f (81) ‒, n (59), pl (211) ‒, I (25) ‒ m (11), f (3), n (3), pl (8) ‒, w funkcji wyrażeń przyimkowych: z przyimkiem o cum L (14), w cum L (11), z cum G (5), na cum L (2), w cum A (2), u (2), do (1); w prozie (301), w wierszu (235)] (536):

W nawiązaniu do rzeczownika [w tym: cum con (5)](221): BierEz N2v; OpecŻyw 83v (2); PatKaz II 60v; Malluvium [...] Myednycá co ręce vmywáyą. Murm 139 (4); HistJóz C2v; BartBydg 66a (2); zawżdy maſz mieć dwa worecżki/ czo ieden będzieſz przykładał we dnie, á drugi w noczy na ranę FalZioł V 101 (3); LibLeg 10/64 (5); MetrKor 62/171v; ZapMaz V S 2/332; RejJóz A5 (7); ZapWar 1548 nr 2667 (2); RejKup c3v (24); BielKom C8 (2); GliczKsiąż I7v; Cudá co im okazał pomnyeć ich nye chcyeli LubPs R6 (19); SeklPieś 20; Mieſzki káżdy ma w ręku/ co dmucha ná ludzi RejWiz 166v (14); RejFig Cc7 (2); RejZwierz bb3v (13); BielKron 84 (15); KochSat B; weźmi ćiepłégo chlebá co dopiero spiecá wyymą SienLek 179 (6); RejAp AA6 (3); RejPos 52 (8); RejPosWiecz² 92; BielSat B4 (2); HistLan F4v; RejZwierc 27v (7); drzewce długie y ſzáble miewáią/ co nieprzyiaćielſkie konie biyą BielSpr 51v (5); WujJud 2I9v; BudBib Lev 14/22 (6); Strum E4v; PaprPan C2 (3); KochDryas [A3]; Oczko 8v; KochPs 65 (4); SkarŻyw 98; StryjKron 467 (2); CzechEp 234; KlonŻal C4v; KochPieś 4; A wiárę/ coś mi ślubował/ Pómni ábyś przy tym chował KochSob 68; PudłFr 17 (2); ArtKanc K9v (3); BielRozm 14; KmitaPsal A3v; KochWr 24; ZawJeft 19; ActReg 76 (4); GostGosp 78 (5); GórnTroas 8; GrabowSet B4v (8); SarnStat 1286; Zegnał y Apoſtoły/ to im powiádáiąc: Ze wiele rzeczy było/ co z nimi mówić miał SiebRozmyśl K2v; KmitaSpit A2v (2); CiekPotr 34; GosłCast 17 (4); PudłDydo B2 (2); że ſie mniey wſtydamy/ Blizny prze vpor co nieſzczęśćia mamy. SzarzRyt C.

W nawiązaniu do wołacza (1): Vkażcye ſie s chwałą Pánu/ ognye/ grády/ śnyegi/ Lody y wyátry gwałtowne/ co nyebyeſkye byegi/ Ná ſłowo Páńſkye ſpráwuyą LubPs ff3v.

W nawiązaniu do rzeczownika w postpozycji (9): RejKup n4; LubPs E4; RejWiz 74 (3); opátrz co maſz ná polach dobytek áby nie zginął. BielKron 29v; RejPos 200v; W téż/ co ná mię doły Kopáli/ wpraẃ/ o pánie/ mé nieprzyiaćioły KochPs 80; GosłCast 51.

W nawiązaniu do zdania, w którym można przypuścić elipsę wyrazu rządzącego zdaniem podrzędnym (4): FalZioł II 1d; BielKron 465; gdyż on nie ma lepſzych mężow/ ieno co s Krześćijan pobrał BielSpr 60; WujNT 469 marg.

W konstrukcji anakolutowej (2): wyymi zaſię á oſuſz nad ogniem: vcżyniwſzy gi z throcin czo drzewo trą FalZioł V 103; GostGosp 167.

Współrzędnie ze zdaniem wprowadzonym przez zaimek „który” (1): ſrogie dekretá ná nie w piſmie ſwiętym wychodzą/ á zwłaſzcżá on naſtráſzliwſzy iáko grom/ ktory ſam Pan vſty ſwemi iáſnie iuż ná nie wywołáć racżył/ co im ma rzec ná on cżás cżáſu ſądu ſwego RejAp 194.

Połączenia: »co ono« (2): CzechEp 234; Pámiętaſz co ſię zápłáciło Philokierdowi, coś ſię ono był zádłużył CiekPotr 34.

»co to« (2): RejKup 12; Bo ten Ray coś to widzyał/ toć Ráiu onego/ Wizerunkeś oglądał/ pirwey ſtworzonego RejWiz 194.

»co więc« (2): RejKup 12; Owáć to [kurza noga] co więc kucharz s poſledniemi iada. RejFig Bb4.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »coż za ... co« (1): Bo cóż to zá ſpráwá/ co zdrowiém przydźie płáćić GosłCast 39.

»drugi ... co« (1): ktory dwádzieśćiá kośćiołow poſtáwić dał y drugich z opráwiáć/ co byłá iego bábá popaliłá BielKron 323.

»inszy co ... wszytek« (1): ale też y inſzym czo przy niey było poimano, wſzytkim przepuſcił. MiechGlab 55.

»in(sz)y ... co« (5): RejKup aa8; RejWiz 149v; BibRadz I 1b marg; CzechRozm 232v; y inſze rzecży co w podrunách chowáią/ wyżſzey nápiſáne. GostGosp 130.

»każdy ... co« (1): A tak dobrze ſie rozmiſliacz Na kazdą rzecz czo maſs dzialacz RejRozm 404.

»niektory co« (2): niektorzy co w pierſiach gębá á ná rámieniu ocży/ niektorzy o dwu oblicżu BielKron 8v; GrzegRóżn [A2]v.

»oni [ich] co« (1): Z ich ſzcżek kośći zginęło Tyle (coś ſtárł) że śiędą W rychle/ gdźie żáłość wiecżną ćierpieć będą. GrabowSet H2.

»on [onego] co« (2): oney vyerzmy czo koſzczyol vyznaua yſz czyſta yeſt PatKaz I 14v; KmitaSpit C6.

»on [onego] ... co« [w tym: cum con (1)] (58): MetrKor 34/134v (2); BierEz C4; RejJóz G4 (2); RejKup x3v (3); LubPs Sv (4); RejWiz 5v (5); UstPraw D; RejFig Aa5; RejZwierz 78v; BibRadz 1.Reg 11/30; BielKron 206v; RejAp 194; GórnDworz R6v; owa ieſzcże y oney nędze ſwey co trochę miał w domku ſwoim/ y tego odbieżał RejPos 301 (18); HistLan B; sſtánieſz ſie oną fábułą czo powiádáią/ iż ſtáry ſzalony dwá kroć ſzalony. RejZwierc 127 (7); WujJudConf 15v; Strum Cv; SkarŻyw 325; GórnRozm B3v; KochAp 10; SarnStat 17 (3).

»ow ... co« (8): RejFig Bb4; RejZwierz 71 (3); BielKron 97v; á miey záwżdy porfirius przy ſobie ow cżarny kámyk co złotá probuią RejZwierc 19; PaprPan H3v; Oczko 30v.

»taki co« (1): Syla takych na mey glowie. Bywalo/ czom przedbog poſłał RejKup n3v.

»taki ... co« (6): RejJóz E8 (2); A ktoż by thákie dziwy co widzimy ſtworzył. RejWiz 114; GostGosp 82 (2); WyprPl B.

»ten co« (14): FalZioł V 30; RejJóz M4; RejKup v4v; LubPs Qv (2); RejWiz 74 (2); RejZwierz 104v; BielKron 249; Prot C2v; Poſzedł do tych co wiedzyał im być nieżycżliwe PaprPan Gg2v; SkarŻyw 243; ArtKanc R19; GrabowSet I4v.

»ten ... co« (113): BierEz A4v; FalZioł II 16a; LibLeg 10/55v (4); RejJóz A7v (2); A to czos tu broyl plotky Znac zecz darly welbie kotky. RejKup g5v (10); KromRozm II g2v; ZapWar 1553 nr 2685; LubPs E4 (7); RejWiz 40v (20); Leop 4.Reg 4/4 (5); UstPraw B2v; RejFig Dd5v; RejZwierz A6 (3); BibRadz Gen 43/12 (3); BielKron 135 (3); KochSat B3; RejAp 42v (6); GórnDworz Nv; RejPos 71v (6); BiałKat 53v; BielSat N2v; RejZwierc 14 (4); BudNT Luc 2/18; PaprPan N4v; ModrzBaz 105v; Oczko 10 (3); KochPs 80; CzechEp 141 (2); KochFr 44; ZapKościer 1584/46v (2); ReszPrz 41; BielSjem 11 (2); PudłFr 36 (2); ArtKanc T4; ActReg 21 (2); GostGosp 82; GórnTroas 53 (2); GrabowSet D3v; WysKaz 47; SarnStat 1286; CiekPotr 35; GosłCast 35 (2); tho Kroleſtwo/ coć s chęcią dáruię/ Prziymi wdzięcżnie odemnie PudłDydo B4.

»to ... co« (2): Nie wielkieć to ſłowá co tu ſłyſzyſz RejPos 85v; ActReg 71.

»wszy(s)tek ... co« (10): abi my wroczyl wſzitek ſkarb nasch czo wzyal od naſchego Komornyka LibLeg 10/124v; RejKup k8 (2); RejWiz 87; BibRadz Num 18/28 (2); HistLan D3; RejZwierc 171v; BudBib 1.Par 26/26; KmitaSpit C3v.

»żaden ... co« (cum con] (2): áni żadney przypráwy nie ma/ czoby ná ſię cżáſu oney nienádzieſzney potrzeby ná ſię włożyć miał. RejZwierc 166 (2).

Połączenia z odpowiednikami dwuczłonowymi [w tym: ten wszy(s)tek ... co (5), oni wszyscy co (1)] (6): RejJóz E4v (2); Ale ty wſzytki dáry coś tu ſzcżebiotáłá/ Nic tu ſemną nie cżynią BielKom D7v; RejWiz 114 (2); ActReg 162.

Fraza: »co zową itp.« [w tym: cum sb I (9), N (3), łac. N (5)] (17): FalZioł II 16a; zdáłá mu ſie rzecż dziwna ludzkie przygody/ co zową Fatá RejWiz A7 (4); RejZwierz 71; BielKron 339v; Prot C2v; Weźmi [...] ſkory z korzenia Mándrágory/ co v nas zową Pokrzykiem SienLek 56v (2); BielSat B4; GrzegŚm [A2]v; BielSpr 11; BudBib I 187a marg; BielRozm 14; SarnStat 1271 (2).

1) W tytułach [bez członu nadrzędnego] (3): RejWiz 67 (2); Sakrá co do Rzymá noſzą. RejZwierz 105v.

2) W zdaniu zawierającym podkreślenie tożsamości składników w paralelnych członach; niekiedy przybiera znaczenie ‘jak, jaki’ (69):

a) Wprowadza składnik eliptyczny [w tym: elementami różnicującymi są: podmioty (51) – sb (24), pron (24), ai (3) ‒, okoliczniki czasu (6), dopełnienia dalsze (5) – pron (3), sb (2); elipsa w członie nadrzędnym (55), w obu członach (7)] (62):

Połączenie: »co i« (46): Dębianka [...] ieſt tegoſz przyrodzenia czo y gallas FalZioł I [115²]b (2); MurzNT 38v; BielKron 197 (4); Populares mei, Moyi ziemkowie z tego miáſtá co y ya. Mącz 312c (3); GórnDworz O5; HistLan D4; RejZwierc 59v; Kośćioł święty tęż władzą ma teraz co y przedtym. WujJud Mm4 (3); ModrzBaz 48 (3); SkarJedn A5v (2); SkarŻyw A3v (2); CzechEp 195; V śmierći w téyże cénie młody/ co y ſtáry KochFr 38; KlonŻal A4; KochPhaen 16 (2); ArtKanc M19v; ActReg 15; OrzJan 32 (3); WujNT przedm 6 (8); JanNKar Dv (2); SkarKaz 486a (3).

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »jedenże ... co« (1): Y tám w kośćiele Rzymſkim po Grecku [...] Biſkup [...] Mſzą S. ſłużył/ v iednegoż ołtarzá co y Biſkup Krákowſki. SkarJedn 321.

»on co« (1): Trzebali będzie [...] iuz nie do onych pisac copierwey, ale do Panny Barbary ActReg 130.

»taki ... co« (1): Skora tych iabłek [...] theż taką ma mocz czo y kwiat FalZioł III 20d.

»takiż ... co« (2): Ieſli z fortuną rozum ſye nie ſprzęże/ Tákiéyże śmierći co bydło podlęże. KochPs 74; ActReg 15.

»ten ... co« (15): MurzNT 38v; BielKron 227; Mącz 312c (3); SkarJedn A5v; SkarŻyw 150; KochPhaen 19; Nie záwżdy człek będźie młody/ Ani téy/ co dźiś/ vrody. KochPieś 54; ArtKanc M19v; GórnTroas 66; OrzJan 43; SiebRozmyśl Bv; SkarKaz 312b (2).

»tenże ... co« (42): FalZioł I [115²]b; Tęż iey pioſnkę co Bogu/ nadobnie ſpiewáią RejZwierz 106v; BielKron 197 (3); GórnDworz O5; HistLan D4; RejZwierc 59v; WujJud 124v (3); ModrzBaz 48 (3); Oczko 35; KochPs 73; SkarŻyw A3v; CzechEp 195; KochFr 38; KlonŻal A4; KochPhaen 16; KochFrag 47; OrzJan 32 (3); LatHar 195; Zydzi nie tegoż Sákrámentu co my, pożywáli. WujNT 602 marg (10); JanNKar Dv (2); SkarKaz 486a (3); GosłCast 4.

b) Wprowadza składnik nieeliptyczny [w tym: elementami różnicującymi są podmioty (4), dopełnienia dalsze (2), okolicznik akcesoryjny (1)] (7):

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »on ... co« (1): co wádzi żebym álbo ſobie one rzecży przepiſował co inym cżynić przepiſuię ModrzBaz 2.

»ten ... co« (2): Iezus Chryſtus ofiárę Bogu Oycu ofiárował/ tę co Melchiſedech ofiárował SkarKaz 158b; Te przymioty co on miał może też mieć inny. CzahTr L3v.

»tenże ... co« (4): toż poſelſtwo vſłyſzyſz/ co vſłyſzeli oni poſłowie Ianá s. RejPos 10 (3); SkarKaz 156b marg.

C. W połączeniu »co za« (1309):

a. Pytajny: jaki, który; quis Mącz, Vulg, PolAnt; qui, quid Mącz, Vulg; qualis Mącz (1304):

α. W pytaniu niezależnym [w tym: w funkcji N (239) – sg m (77), f (101), n (40), pl m pers (6), subst (15) –, G (6) – sg m (2), f (1), n (2), pl (1) –, D pl (1), A (134) – sg m (25), f (69), n (16), pl m pers (2), subst (22) ‒, I sg f (1); połączenie rozdzielone jednym wyrazem (96) – „to” (45), „jest” (7) ‒, dwoma wyrazami (50) ‒ „to jest” itp. (13) ‒, trzema wyrazami (5), czterema wyrazami (2); cum con (9)] (381): BierEz D2; HistJóz E2; BielŻyw 37; Czo za cżłonek ieſt płuce. GlabGad D8v (5); SeklKat D4v (19); RejKup f7 (3); On mnie nie zna/ á ia o nim niewiem: co mu tego zá znák dám [quod signum dabo ei]? Leop Tob 5/2 (2); BibRadz Luc 24/38; BielKron [85²] (4); Cuias es tu, Z kądes ty/ co zá rodzáiu álbo yęzyká. Mącz 70d; Ad quae exempla me revocas? Co zá ku przikłádóm mie ciągnieſz Mącz 505b (25); GórnDworz T6; HistRzym 32 (2); RejPos 11v; RejZwierc 34; BudBib Num 22/9 (4); CzechRozm 260v (2); SkarŻyw 62 (5); CzechEp 205; ZawJeft 24 (3); ActReg 27; GórnTroas 71; Co zá żáłobę przynośićie [Quam accusationem affertis] przećiw człowiekowi temu? WujNT Ioann 18/29 (3); CiekPotr 59 (4); ſtárſzi woyſká pitáli ich cośćie pri tám widźieli/ co zá moc nieprzyiaćielſką CzahTr D3v; co tu zá płácz? co zá wáſzé ſtánié Przed progiem? GosłCast 64 (4); PaxLiz Bv; SapEpit [B2]v (2).

Połączenia: »co to za, to co za, co za ... to« [w tym: w funkcji N (22) ‒ co to jest za (6), w znaczeniu ‘co to jest za’ (13)] (27 : 1 : 1): OpecŻyw 144; A to czo ża pacholę na wielbłądzie macie RejJóz B8v (2); RejRozm 391; RejKup d4; KromRozm I K3; Leop Is 36/4; BibRadz 1.Reg 15/14; BielKron 30 (3); Quid istuc gaudii est, Co to tam zá weſele. Mącz 341a (2); Co tho ieſt zá Pan/ ábym miał ſłucháć roſkazánia iego SarnUzn D7v; RejPos 111; BudBib 4.Reg 23/17 (3); BudNT Luc 4/36; CzechRozm 6; Co zá więźniá to mamy? KochOdpr D2v (3); SkarŻyw 452 (2); MWilkHist Hv (2); GórnTroas 33; CiekPotr 82.

»co wżdy za« (3): Czo wżdy było ża dźiecię RejJóz M4; Mącz 343b; SkarŻyw 76.

Wyrażenie: »co za przyczyna« = niekiedy ‘dlaczego’; quid causae est Mącz, Vulg; qui fit Mącz (10) : Czo za przycżyny ſą roznoſci ſnow. GlabGad L3v; HistAl C4v; Co temu zá przycżyná ieſt/ że pan á Krol moy idzie do ſlużebniká ſwego? Leop 2.Reg 24/21; OrzRozm G4; BielKron 113v; Mącz 128b (2); OrzQuin D4v; GórnTroas 16; SapEpit [B2]v.

Jako odpowiednik zespolenia przy zdaniu przydawkowym (po usunięciu zaimka zdania podrzędnego konstrukcja może być przekształcona na zdanie pojedyncze) (3):

Połączenia: »co za ... co« (1): Co to zá nowa boiaźń/ co ćię ták ſtrapiłá GórnTroas 33.

»co za ... ktory« [w tym: co to za (6)] (7): OpecŻyw 144; Leop Is 36/4 (2); co zá ryk wołow ktory ſłyſzę? BibRadz 1.Reg 15/14; BudBib 4.Reg 23/17 (2); co to ſą zá Bogowie miedzy ktorymi ten ieden przoduie CzechRozm 6.

1) W pytaniu retorycznym [w tym: cum con (8)] (239): PowUrb I (2); OpecŻyw 83; KrowObr 52v (3); Leop Rom 3/1; Co by tu zá płácz twoy w ten czás był? co zá ſkárgá? co zá nárzekánie? OrzList ev; KochZuz A3v; BibRadz Rom 3/1; OrzRozm Sv; BielKron 311; Prot A4 (2); SarnUzn G5; RejPos 16v (3); GrzegŚm 50; RejZwierc [233]; BudBib 1.Reg 26/18 (3); CzechRozm 18v; ModrzBaz 131v (3); Oczko 11v; Co dziś zá cżás? Yzali dziś nie ieſt mieśiąc luty SkarŻyw 126 (4); KochTr 25; CzechEp 148; KochFr 82; ReszPrz 93; ReszHoz 130; WisznTr 12; GrabowSet B3; OrzJan 16 (5); LatHar 268 (2); WujNT Rom 3/1 (2); A ty/ o pánno/ coś ná to zá odpowiédź dáłá? Tę. SiebRozmyśl F3 (5); SkarKaz 2a (3).

Połączenia: »co to za« [w tym: w funkcji N (17) ‒ co to jest za (3), w znaczeniu ‘co to jest za’ (13)] (18): MurzNT Mar 6/2; BielKron 254v; RejAp 71v; CzechRozm 199v; SkarJedn 249; KochDryas A2; SkarŻyw 112 (2); CzechEp 148 (2); CO to zá ſáłatá rána Rózynkámi poſypána? Chmiél/ ieſli dobrze ſmákuię KochFr 11; GórnRozm F; OrzJan 25; WujNT Mar 6/2; WysKaz 26; CO to zá gorę widzę ktora nád innymi Ták ſię bárzo wynioſłá? WitosłLut A2v; SkarKaz 518a; SkorWinsz A2v.

»co wżdy za« (1): Coś wżdy zá ſpráwy Bożé w ſercu rozbiéráłá? SiebRozmyśl F3v.

Wyrażenie: »co za przyczyna« (5): CzechRozm 162v; KochPs 4; Co mnimaſz téy przygody nagłéy zá przyczyná? Ani to mrozów/ áni wiátrów ſrogich winá KochFr 94; KmitaSpit A2; PowodPr 26.

Jako odpowiednik zespolenia przy zdaniu przydawkowym (cf I.2.C.a.α.) (7):

Połączenia: »co za ... ktory« (7): MurzNT Mar 6/2; BibRadz Ier 16/10; Co zá ludźie ſą ktorży dobrowolnie giną? Prot B2v; CzechEp 148; WujNT Mar 6/2; SkorWinsz ktv (2).

a) W konstrukcjach zdaniowych sugerujących odpowiedź negatywną „żaden” lub „niewiele wart” i wyrażających lekceważenie, pogardę, ironię, dezaprobatę, niską ocenę [w tymi cum con (7)] (112): BierEz R4; LibLeg 11/141; RejKup 15v; HistAl L8v; LubPs O; RejWiz 42; Leop Eccli 13/22 (4); BibRadz 1.Reg 18/18 (3); cobyſmy zá ſławy doſtáli by nas mury miáły bronić/ á niemy murow BielKron 249v (7); GrzegRóżn H4; Mącz 61d; RejZwierc 234v; BudBib Iob 6/11 (2); CzechRozm 216 (2); ModrzBaz 55 (2); Oczko 30v; á com ia za ſtroſz brátá mego? SkarŻyw 263 (6); CzechEp [383]; NiemObr 12 (5); CO bez prziiaćiół zá żywot? KochFr 61 (2); GrabowSet E4v; OrzJan 21 (2); co zá ſpołeczność świátłośći z ćiemnośćią? WujNT 2.Cor 6/14 (5); PowodPr 41 (3); SkarKaz 43a (3); CiekPotr 75; SkarKazSej 700a.

Połączenia: »co mi za« (3): Co mi zá Bog ktorj vkrzyżowánj ieſt. SkarŻyw 126 (2); GosłCast 61.

»co to za« [w tym: w funkcji N (17) ‒ co to jest za (8), w znaczeniu ‘co to jest za’ (9)] (22): BierEz D2; LibLeg 7/100; RejKup i7v; I co to ieſt tákowy zá ſlugá nád ſlugámi/ ktory ze wſzyſtkich ſlug dáni wybiera? KrowObr 6v (4); RejWiz 91v; BielKron 231; GórnDworz Aa7v; RejZwierc 110; WujJud 77v; KochOdpr C4; Oczko 13; co to zá ludzie/ ſpraw woiennych nieumieią SkarŻyw 167 (5); CzechEp 43 (2); SkarKaz 636a.

»co wżdy za« (1): Bo co to wżdy ieſt zá obroná CzechEp [383].

Wyrażenia: »co za dziw« [w tym: iż, że (4), gdy (1)] (5): co zá dźiw będźie/ gdy ſwarliwy Kácerz drugiego niemownego kácerzá przemoże? OrzList i2v; GórnDworz Aa7v; CzechRozm 81v; Co thedy zá dźiw/ że Cieplice grzeie/ ponieważ [...] zgáśić ſye niemoże? Oczko 6 (2).

»co za krzywda« (1): A co im zá krzywdá/ iż kto pośći? SkarJedn 233.

»co za podobieństwo« (1): Ale co za podobieńſtwo żeby ſię we wſzytkich kśięgách piſárze omylili? BudNT Ii8v.

»co za pożytek (a. użytek), korzyść, zysk« (14 : 2 : 1): HistJóz A2v; RejPs 43; KrowObr 111; mądrość ſkryta á ſkarb niewidomy: y co zá vżytek [quae utilitas] obudwu? Leop Eccli 41/17 (6); Quid mihi lucri est te fallere, Co mam zá zysk tego oſzukáć ćie. Mącz 198b; BudBib Eccle 1/3 (2); ModrzBaz 36; SkarJedn 366; Co zá korzyść/ mocny Boże/ Mégo zginięnia być może? KochPs 41; KochMuza 25; SkarKaz 4b.

»co za przyczyna« (1): Y co zá przyczynę mieli iż ſtrogili ná mię ſidłá ſmiertelne RejPs 51.

»co za rozum« (3): RejKup Mv; co by to zá rozum/ ſuche ſuſzyć Oczko 13; SkarŻyw 151.

»co za wielka rzecz« (2): A przeto co zá wielka rzecż ieſt/ iż białagłowá/ widząc cżłowieká zacnego [...] ſercze ſwe kniemu przychyli? GórnDworz Bb5; WujNT 1.Cor 9/11.

b) W zdaniu wykrzyknikowym, często podkreśla nasilenie: bardzo wielki (40): MurzHist Q3; LubPs X3v marg (6); Dii boni boni quid porto, Co zá nowinę nioſę. Co zas nowiną ydę. Mącz 313b (4); BielSat Dv; HistHel Bv; CzechRozm 51; SkarJedn 363; KochPs 108; com ia zá nędznik przewielebny Biſkupie: day mi ſię nápłákáć zá grzechy moie. SkarŻyw 235; CzechEp 74; BielRozm 24; PaprUp Gv; LatHar 603 (2); RybGęśli B2 (2); WujNT Mar 8/37; SiebRozmyśl Hv (2).

Połączenia: »co to za« [w funkcji N w znaczeniu ‘co to jest za’] (5): Mącz 251d; A co to zá głupſtwo kłániáć ſię twárzy niemey SkarŻyw 532 (2); ReszPrz 98; SkarKaz 552a.

»co wżdy za« (1): co wżdy zá rádośći Twoie były SiebRozmyśl F4.

Wyrażenia: »co za rozkosz« (2): Czo ieſth zá roſkoſz żyć w zákonie Páńſkim LubPs bb3v marg (2).

»co za szaleństwo« (3): Quis furor iste novus, Co to zá wielkie ſzaleńſtwo. Mącz 251d; ModrzBaz 63v; ReszPrz 98.

»co za ślepota« (4): LubPs Rv marg; BielKron 24 (2); co zá ślepotá ná ćię pádłá? SkarKaz 700b.

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) [w tym: w funkcji N (52) ‒ sg m (16), f (16), n (6), pl m pers (4), subst (10) –, G sg n (1), A (15) – sg m (4), f (10), pl subst (1); połączenie rozdzielone jednym wyrazem (19) – „to” (12), „są” (1) ‒, dwoma wyrazami (20) – „to jest, są, były” (13)] (68):

1) Bez formalnych wykładników zależności (27): Pytałby nie kto wątpiąc co za lud tham pierwey mieſzkał. MiechGlab 35; BielKron 225v; Mącz 336a (2); RejAp 166; GórnDworz E5v (3); HistLan D; GosłCast 4.

Połączenie: »co to za, co za to« [w funkcji N – co to są, jest itp. za (7), w znaczeniu ‘co to jest za’ (6)] (12 : 1): BierEz A4; RejWiz 165; BielKron 53; OrzQuin H4v; My ich wnet pytamy: Czo to ſą zá trzey? SarnUzn B7; RejAp 172; GórnDworz E5v (3); RejZwierc 169; Y ſpytaſz/ co zá moc to w iednéy wodźie ták rózna Oczko 25v; SkarKazSej 682b; SkorWinsz A2v.

Wyrażenie: »co za przyczyna« (4): LibMal 1543/73v; BielKron 463; Subita mors in quaestionem venit, Bywa badano y pytano co zá przicziná yeſt ták nagłey śmierći. Mącz 480d; BielSen 10.

Jako odpowiednik zespolenia przy zdaniu przydawkowym (3):

Połączenia: »co za ... co« (1): Iż cie ſpytam málucżko/ co to zá hetmáni/ Co to tám do nich bieżyſz RejWiz 165.

»co za ... ktory« (2): A iż pan Boiánowſki pyta/ co to ſą zá rzecży/ ktorych dworna páni wiadomość ma mieć GórnDworz X4 (2).

2) Z formalnym wykładnikiem zależności [w tym: cum con (27), ze zmianą osoby: drugiej na trzecią (12), pierwszej na drugą (1), pierwszej na trzecią (1), trzeciej na drugą (1), ze zmianą zaimka osobowego: drugiej osoby na trzeciej (6), pierwszej osoby na trzeciej (3), na względny (1)] (41): BierEz B2 (2); Iezus mily apoſtolow pytál/ tzo by za cżeſtz matce ſwé milé vcżynitz miál. OpecŻyw 181v (3); LibLeg 11/41v (2); RejKup p7v; Cicero gdy go Metellus pytał coby miał zá oycá/ Odpowyedział mu GliczKsiąż B8 (4); Pytayże ſie gdzye możeſz co tám maſz zá Páná. RejWiz 107 (2); BielKron 56v; Exquirere mores alicuius, Wypytáwáć ſie co kto zá obiczáye ma. Mącz 336d; CzechRozm 47v; ModrzBaz 29v; SkarŻyw 133; Phil F4; PowodPr 54; Nie pytam ſię o tobie coś zá vrodzenia CzahTr K2v; V Ieżyſk wielkich pytałem Mázurá/ Coby zá rzecżká? KlonFlis G3v; PudłDydo A3.

Połączenie: »co też za« (1): pytáli/ iż coby też zá łáſkę z nimi ná potym vcżynić racżył RejPos 276v.

Wyrażenie: »co za przyczyna« (2): A gdy go pytáli co zá przycżyná iego zbieżenia. Powiedzyał BielKron 59; GórnTroas 6.

Fraza: »co by to był itp. za« [szyk zmienny] (13): KrowObr 112; RejWiz 114; Pytáli go thedy Zwolennicy iego/ coby to byłá zá przypowieść [quae esset haec parabola]. Leop Luc 8/9 (2); RejPos 29 (3); RejZwierc 175; BudBib Dan 13/40; CzechRozm 6; SkarŻyw 73; KochAp 12; WujNT Luc 8/9.

Jako odpowiednik zespolenia przy zdaniu przydawkowym (3):

Połączenie: »co za ... ktory« (3): pytał co by była ono za nyewiaſta ktora wyglądała zwyetzernika HistJóz B4; RejWiz 114; CzechRozm 6.

γ. W nagłówkach i marginesach [w tym: w funkcji N (77) ‒ sg m (20), f (28), n (9), pl m pers (4), subst (16) ‒, G (5) – sg m (1), f (1), n (2), pl (1) –, D sg m (1), A (74) ‒ sg m (20), f (23), n (4), pl m pers (1), subst (26); połączenie rozdzielone jednym wyrazem (25) – „jest” (12), „to” (3) ‒, dwoma wyrazami (9) – „to jest” (5) ‒, trzema wyrazami (3)] (157): Połowci czo był zalud. MiechGlab **4v (3); RejKup Tv; HistAl F5v; MurzNT 43v marg; Co zá náucżycyelowi rodzicy ſyná ſwego máyą w vcżenye porucżyć. GliczKsiąż L3v (2); Co zánapotrzebnieyſze mieſcá w tym Pſalmie obacżáć mamy. LubPs Q4 marg (42); KrowObr 111 marg (6); RejWiz 39 marg (2); Leop Deut 25 arg (3); UstPraw Cv (2); BibRadz Deut 2 arg; Co zá Krol w Polſzce/ álbo co zá vrząd Krolá Polſkiego ieſt. OrzRozm K3v (4); SarnUzn G3v marg; SienLek 33v (2); RejAp Dd2v (9); Co zá z weſela Pan do nas przychodzi. RejPos 345 marg (21); RejPosWiecz² 93 marg (3); KuczbKat 15 marg (5); Zimá co zá pożytki y co zá roſkoſzy w ſobie ma. RejZwierc Bv (9); RejPosRozpr c3 marg; BiałKaz F2v marg; CzechRozm 18v marg (10); SkarJedn d6 (2); Oczko [43]; SkarŻyw 284 marg; Phil F4 marg; LatHar 662; WujNT Rom 3 arg (3); SarnStat 138 (3); PowodPr 6 (2); SkarKaz 633a (2).

Połączenia: »co też za« (1): Co my też zá poſługi świętym czynim. SkarKaz 636b marg.

»co to za« [w funkcji N – co to jest za (5), w znaczeniu ‘co to jest za’ (3)] (8): RejAp 188v marg; Co tho ſą zá ſtoły Páńſkie. RejPos 318v marg (6); ModrzBaz 76.

Wyrażenie: »co za przyczyna« (2): Rozdźielenie Oſme/ co zá przycżyná byłá tego Herberſtyná poſelſtwá do Moskwy. BielKron 435v; LatHar 749.

δ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: w funkcji N (463) ‒ sg m (146), f (165), n (47), pl m pers (19), subst (86) ‒, G (17) ‒ sg m (1), f (7), n (4), pl (5) ‒, D pl (1), A (217) ‒ sg m (43), f (76), n (22), pl m pers (8), subst (65) ‒, I pl (1); połączenie rozdzielone jednym wyrazem (203) ‒ „to” (78), „jest’ (35) –, dwoma wyrazami (129) ‒, „to jest” itp. (89) –, trzema wyrazami (21), czterema wyrazami (3), pięcioma wyrazami (2), siedmioma wyrazami (1); zdanie nadrzędne w postpozycji (71); cum con (43)] (698): BierEz K4; OpecŻyw 20v (3); przipyomyono [...] czo ſzye nam y poddanem naſchem za lyekkoſcz y Za ſkodi od ſchamego pana Voyewodi LibLeg 11/159v (10); RejPs 126v; RejJóz E3 (4); RejKup c7v (3); MurzHist L4v (3); KromRozm III K4; LibMal 1553/179; áby rodzicy obacżyli yáki yeſt obycżay/ á co zá ćwicżenye chłopyąt przy dworze GliczKsiąż I2 (5); LubPs P5v (6); KrowObr 57 (2); RejWiz A6 (17); áby prawdziwie wiedząc co za przjſięgam [quibus iuramentis] vwierzyli/ ſpokoyniejſzego vmyſlu byli. Leop Sap 18/6 (7); RejFig Aa5; RejZwierz 89v (2); BibRadz Ex 23/9 (8); pátrzay co zá ſzkodę z tego Rzeczpoſpolita weźmie. OrzRozm O3 (10); BielKron 54v (13); GrzegRóżn D2; KwiatKsiąż P2v; Mihi nescio quos spiritus attulerunt, Nie wiem co mie zá wyſokiemi myślámi obłożyli. Mącz 408c (27); OrzQuin B2 (9); Prot D2v; SarnUzn B4; RejAp 99v (15); GórnDworz C6v (7); iáko wielé kątów/ y co zá kątów káżda z nich ma/ teraz tu powiém GrzepGeom E; Pátrzayże pilno co nád tym ſwiętym Apoſthołem Pan náſz nam zá náukę á ná pocieſzliwy przykład vcżynić racżył. RejPos 120v (59); RejPosWiecz² 93 (6); BiałKat 83v (4); HistLan ktv (6); KuczbKat 345 (2); RejZwierc 47v (12); BielSpr 7 (7); WujJud 66 (5); KochList 2; RejPosRozpr c2 (5); RejPosWstaw [41²] (2); BudBib Ez 33/30; HistHel [A2]v (2); MycPrz I [C]2v; Strum R3; BiałKaz F2v; CzechRozm 70 (5); PaprPan C4; ModrzBaz 11v (7); chcąc doznáć co by był zá duch w nim/ [...] wypráwili do niego tákie poſelſtwo SkarŻyw 30 (11); CzechEp 32 (6); NiemObr 56; KochSz C3; ReszList 187; WerGośc 231 (2); WisznTr 31; BielSjem 10; KochPieś 14 (3); KochSob 66; PudłFr 22; GórnRozm Lv; KochWr 20; PaprUp B4 (6); ZawJeft 6; ActReg 5v (2); GostGosp 84; Phil O; GórnTroas 28 (3); GrabowSet E4v; widzę/ że nie vważaſz/ co zá ſzkody przynoſzą niezgody domowé OrzJan 29 (12); LatHar 120 (3); WujNT Matth 24/3 (2); WysKaz 47; JanNKar E2v (2); JanNKarOrz F3v; SarnStat 111 (3); SiebRozmyśl [A4] (2); SkarKaz 382b (6); CiekPotr 2; CzahTr C3v (4); GosłCast 64; KlonWor **v (3); PudłDydo Bv (2).

W nawiązaniu do rzeczownika (19): LibLeg 11/137v; GliczKsiąż G; LubPs bb6 marg; RejWiz 156; BibRadz I *4 (2); BielKron 103v; Misere sum solicitus, quidnam de provinciis decernatur, O toć mi dopieka ſtáránie coli zá poſtánowienie o ſtároſtwách vczinią Mącz 399c; RejAp 20 (2); Thu ieſt roſpráwá [...] co zápociechy á zá pożytki nam s tego przychodzą. RejPos 86v marg (2); RejPosRozpr b3; CzechEp [395]; iákoby mu to nie byłá rzecż wiádoma/ coby ſtąd zá zárázá R. P. byłá Phil E2; OstrEpit A3v; WujNT przedm 1; WysKaz 44; PaxLiz Cv.

W nawiązaniu do przymiotnika lub przysłówka (5): Wſzak to nie ieſt taiemno nikomu/ Czo za ludzie ijdą z tego domu KlerPow 3; BudBib I 311v marg; SkarJedn 302; PaprUp F3; ActReg 27.

W nawiązaniu do zdania, w którym można przypuścić elipsę wyrazu rządzącego zdaniem dopełnieniowym (6): ComCrac 15v marg; BibRadz I *3v; OrzRozm M (2); RejAp 194v; POſły do Niemiec poślem co zá Práwo máią BielSjem 20.

cum inf (2): A ći ſie go rádzili/ co zá pokutę dáć RejFig Dd7; BielSpr 5v.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (5): RejZwierz 37v; In omnibus rebus videndum est quatenus, We wſzelkich rzeczách mamy báczić co za miárę mamy trzimáć. Mącz 338d; RejPos 309 (2); StryjKron 51.

Wprowadza zdanie dopełnieniowe w nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem bliższym lub dalszym jako członem zdania pojedynczego (21): SeklKat G2; BielKom Cv; wſpomnyę ná cyę miły Pánye/ Coś zá cud zyáwił w oney zyemi przy Yordanye LubPs L4 (2); BibRadz 1.Thess 1/9; RejAp 37v; GórnDworz O5 (3); Słuchayże rády á náuki [...] Páná twego/ coć thu zá pociechę á zá náukę dáwáć racży RejPos 193; RejZwierc 46v (3); BielSpr 56 (2); KochPs 207; SkarŻyw 500 (3); ActReg 79; OrzJan 3.

Z opuszczonym „za” (1): Czo tedy za vrząd ieſt Hetmana/ co ryczerza tak konnego iako pieſzego zwyczay y doſwiatcżenie ćię miły Vbertinie naucży KwiatKsiąż O4v.

Połączenia: »co owo za« (1): wywiedź mie wżdy s tego/ Cochmy owo widzyeli zá páná zacnego. RejWiz 74.

»co też za« (8): RejJóz D6v; RejWiz 156; RejAp 37v; RejPos 234; RejZwierc 93v; CzechRozm 68v; áby pilnie obacżał á przypátrował ſię/ co też w obcych źiemiách zá obycżáie ModrzBaz 11v; LatHar 511.

»co to za, co za to« [w tym: w funkcji N (175) ‒ co to jest za (120), w znaczeniu ‘co to jest za’ (45)] (183 : 1): OpecŻyw 8 (2); PatKaz II 50v; Mnich [...] dziwie ſie Coto za dwa za niem yada RejKup v5 (2); MurzNT 126; GliczKsiąż O3v (2); KrowObr 11 (3); RejWiz 66 (6); Leop Act 17/19; BibRadz I 10b marg (2); BielKron 159 (2); GrzegRóżn E2; Mącz 406a; OrzQuin B2 (2); SarnUzn B7v (5); RejAp BB3v (19); prawdá żeby káżdy z nas ſobie pomyſlił/ co to zá gąſká. GórnDworz L7v (11); pátrzay nędzniku co ſie to zá dziwy dzyeią RejPos [105]v (62); HistLan Fv; RejZwierc A3 (13); Niewiem co to zá kopce dobrym vcżynkom zámierzaćie WujJud 106v (4); RejPosRozpr c4; BudBib 1.Reg 14/5 (2); Bo żaden tákim gośćiem w Polſzcże [...] nie ieſt ktoryby tego niewiedźiał/ co zá narod to był Iágełow BiałKaz I2v; CzechRozm 35 (3); ModrzBaz 50v; SkarJedn 230 (2); Oczko 3v; SkarŻyw 118 (5); coby to byłá won czás zá kráiná niewiemy. StryjKron 165 (2); CzechEp 70 (6); NiemObr 74 (2); WerGośc 222; PaprUp E4; ActReg 70 (2); GostGosp 26; Phil C2; LatHar [+9]v (3); WujNT Act 10/17 (2); SkarKaz 39b; CzahTr C (3); GosłCast 67; SkorWinsz A2v.

»co więc za« (3): ocży widáią/ Co więc tácy pánowie zá roſkoſzy máią. RejWiz 140 (2); OstrEpit A3v.

»co wżdy za« (7): DiarDop 104; SarnUzn D5; RejZwierc 260; CzechRozm 35; CzechEp 142; maſz obácżáć coć wżdy ſtąd zá pożytek prziydźie? WerGośc 227; GosłCast 34.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »to ... co za« (51): KlerPow 3 (2); LibLeg 11/65 (2); Diar 61; Iednobych to rad wiedzyał co maſz zá ſąſiády RejWiz 67 (8); Leop *A3v (2); BibRadz Ps 88/48; BielKron 402v; Mącz 406a (2); RejPos 87 (10); RejPosWiecz³ 98v; RejZwierc 228v; RejPosRozpr C4; MycPrz II A4v; BiałKaz I2v; CzechRozm 189v; PaprPan V4v; ModrzBaz 50v; CzechEp 64 (6); NiemObr 78; vkazawſzy do Hiſtoryi/ ktore doſyć w ſobie tego máią/ co zá domowymi rozruchy przychodzi zá niebeſpiecżeńſtwo Phil O2; OrzJan 87; OstrEpit A3v; CzahTr C (4).

»co za ... to« (17): GliczKsiąż C3; RejWiz 87v; BibRadz I 353d marg; BielKron 338v; KwiatKsiąż O4; Bo Sodomá co zá miáſto było/ tho iuż wiemy RejAp 93 (2); RejPos 117 (4); SkarŻyw 362; ActReg 28 (2); GrabowSet K4; KołakCath C3v; KmitaSpit B4v.

»to co za ... to« (3): RejAp 129; To co tám z nimi zá roſpráwę miał/ ſzyroko o tym tenże Máttheuſz s. Ewányeliſtá nápiſał. RejPos 250v (2).

»wszytko to ... co za« (1): Owa iey tám wſzytko tho cżeladź powiedzieli/ Co v páná ſtárego zá ſkárby widzyeli. HistLan D.

Wyrażenie: »co za przyczyna« (17): poſlalysmi swego posla do niego ſlyſtem dowyadvyacz czobi za prziczina tego bila yz tak nad vmowe nyezyechal sye znamy LibLeg 11/78 (5); DiarDop 104 (2); KrowObr 27v; RejPos 86v (2); KuczbKat 60 (2); RejZwierc 258v; CzechRozm 125; SkarKaz 39b; GosłCast 32 (2).

Jako odpowiednik zespolenia przy zdaniu przydawkowym (15):

Połączenia: »co za ... co« (2): Chcemy wiedźieć co tho zá ludźie ábo gośćie coś ie w dom przyiął. BibRadz I 10b marg; RejAp 103v.

»co za ... ktory« (13): LibLeg 10/56; Możemyli wiedzieć co to zá nowa náuká ieſt/ ktorą ty powiádaſz [quae est haec nova, quae a te dicitur, doctrina]? Leop Act 17/19; GórnDworz I6; RejPos 302 (2); CzechRozm 203; CzechEp 177; OrzJan 18; LatHar [+9]v; WujNT Act 10/17 (2); PaxLiz C; SkorWinsz A2v.

b. Względny: jakikolwiek [w funkcji A pl subst] (2): naschi czokolwyek Tvrczi mowicz bedą a czo za prziczini dawacz przeczbi thi granycze tak bicz niemiali pylnie tho wſitko pyſſacz bendą LibLeg 10/70v [idem] 11/26v.

c. Nieokreślony: jakiś [w funkcji A sg f] (3): A ieſliż Demetryus/ y ći ktorzy z nim ſą rzemieśnicy máią co za przycżynę przećiw komu [adversus aliquem sermonem habent]/ wſzák práwo ſiedźi y ſą Rayce/ thámże niech ná ſię ſkárżą. BibRadz Act 19/38; Nunquidnam amplius tibi cum illa fuit Carine, Miałżeś s nią co za ſprawę dálſzą Cárine. Mącz 254d; Simul sceleratus Davus si quid consilii habet ut consumat nunc, Też aby ten przeklęty ſmard Davus/ yeſli co przed ſobą za chytrość ma/ áby ich teras pozbył Mącz 432d.

D. W połączeniu »co zacz« (66):

a. ‘kto’ pytajny; quis Mącz, Vulg, PolAnt; cuias Mącz; quid Vulg [w funkcji N sg (27), N pl (19); w tym: z łącznikiem (30), z łącznikiem skróconym do końcówki (9), bez łącznika (7) ‒ sg (5), pl (2)] (47):

α. W pytaniu niezależnym (10): Leop Zach 1/9; Coſćie wy zacz [Qui estis vos]? BibRadz 4.Reg 10/13; Co zacz ten drugi Greczyn urodziwy KochMon 27; ModrzBaz [16]v (2); SkarŻyw 13 (3); WujNT Act 19/15.

Połączenie: »co zacz wżdy« (1): co zacż wżdy ten ma być PaxLiz C.

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) (9):

1) Bez formalnych wykładników zależności (1): Pitalem go tez oſwiatki co zac beli PaprUp Iv.

2) Z formalnymi wykładnikami zależności [w tym: cum con (4), ze zmianą osoby drugiej na trzecią (4)] (8): BielKron 320v (2); quae sit rogo [...] pytałem yey coby zacz byłá. Mącz 357c; SkarŻyw 331 (2); KochWz 141; Pytay wſzelkiego Gośćiá/ co zacż/ do kąd iedźie. PaxLiz C3v.

Połączenie: »co to zacz« (1): ále gdy to y drugi raz wyrzekł: náwiedzę moię prześlicżną pánienkę. ſpytáłá go coby to byłá zacż? SkarŻyw 459.

γ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: zdanie nadrzędne w postpozycji (3); cum non (2)] (28): LibLeg 10/92v; GliczKsiąż B2v; KrowObr 120v; BibRadz I 5d marg (2); OrzRozm L2; Nescio cuias sit iste, Nie wiem co zacz yeſt Mącz 71a (2); Kuſtoſzowie coby zacż byli/ ſámo przezwiſko ich okázuie [Custodes vocabulo ipso significantur] ModrzBaz 132; CzechEp 42; NiemObr 134 (2); ReszPrz 126; GórnRozm E4; CiekPotr 64; CzahTr K2v; PaxLiz C2.

W nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem bliższym jako członem zdania pojedynczego [w tym: podmiotem zdania dopełnieniowego jest wyraz występujący uprzednio jako dopełnienie (6)] (7): RejWiz 167; żądał widzieć Iezuſá/ co by zacż był [quis esset] Leop Luc 19/3 (2); BielKron 112v; CzechEp 172; WujNT Luc 19/3; CiekPotr 66.

Połączenia: »co też zacz« (2): CzechEp 369; Venus powie z Iunoną co teſz zácż ći drudzy. RybWit A3.

»co wżdy zacz« (1): Quis putas, Co mnienaſz [!]/ co wżdy zacz. Mącz 343b.

Jako odpowiednik zespolenia przy zdaniu przydawkowym (2):

Połączenie: »co zacz ... ktory« (2): CzechEp 369; gdyby Práktykarz chćiał prawdźiwie ziáwić Co zacż ieſt/ dlá ktorego/ ták fráſunki wſzelkie/ Podeymuiećie PaxLiz B4.

b. ‘co’ pytajny [w tym: w funkcji N sg (10), N pl (3); z łącznikiem (11), bez łącznika (1)] (14): Quid si, czo zacz, czo kyedyby BartBydg 248.

α. W pytaniu niezależnym (5): Co ſą zacż vcżynki y ćierpienia náſze/ áby były doſtátecżne doſyć vcżynić zá wyſtępki náſze WysKaz 25.

Połączenie: »co to zacz, to co zacz« (3 : 1): OrzList b2v; Co to zacz ieſt? OrzRozm Lv [idem] OrzQuin B3v; A to co zacz? WyprPl B.

β. W tekście marginesowym (1): Pſalmu tego wſzytki ſpráwy co zacż ſą. LubPs B5 marg.

γ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: cum con (1)] (7): KromRozm II y2v; Té ſłowá niezwyczáyné gdyś pánno ſłyſzáłá/ Myśląc coby zacz były/ bárzoś ſie zdumiáłá. SiebRozmyśl F2v.

W nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem bliższym jako członem zdania pojedynczego (2): Każdą tam rzeċ mianowáno Czo zaċ ma bycz wſſkrzinką dano RejKup t7v; GórnDworz Kk8v.

Połączenia: »co to zacz« (3): BibRadz I *5; Habitus, priuatio, á co ia wiem/ co to zacz ieſt OrzRozm B2; CzechEp 69.

»co wżdy zacz« (1): bo zgołá nie wiem áni rozumiem/ co to wżdy zacż ieſt tá dwoiſta troyca CzechEp 69.

c.‘jaki’ [w funkcji N sg m (2), pl subst (3)] (5):

α. Pytajny w zdaniu złożonym (cf I.1.A.A)a.δ.) (4): Iako głupi ieſt ktoryby konia dla piękuoſci [!] iego kupił á nie patrzył pirwey czo ieſt zacż BielŻyw 145; OrzJan 87; Naydźieſz co ten pan ćiérpiał/ [...] co zacz były wodzenia/ Ná ſąd nieſpráwiedliwy SiebRozmyśl [A4].

W nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem dalszym jako członem zdania pojedynczego (1): chcę mówić o tych rzeczách/ co zacz ſą/ y iáko między ſobą związáné OrzQuin H4v.

β. Względny: jakikolwiek (1): Ieſliby ćię Gad vkąśił Wąż pádálec coby zacz był/ Możeſzli mu głowę vtni SienLek 155.

3. Liczebny: ile (odmienny); w odniesieniu do rzeczowników konkretnych zastępuje określenie ilości, w odniesieniu do rzeczowników abstrakcyjnych zastępuje określenie stopnia nasilenia lub długości trwania; przy czasownikach oznaczających wartościowanie w przyjętych dla danej dziedziny sposobach miar (np. kosztować, ważyć) zastępuje określenie ilości w odnośnych jednostkach miary; quod Mącz, Vulg; qui Vulg, PolAnt; quantum Vulg (781):

a. Pytajny (219):

α. W pytaniu niezależnym (84): pochwilce rzekł/ płáći ty nyemaſz nic/ Obyes rzekł/ mam [...] ocż namá iż nyemaſz/ Obyes dobrze/ á o co chceſz/ o dwá groſſá rzekł Gáłąs GliczKsiąż H8v; Mącz 338c; RejZwierc 234v; Ten wróny Kſze Práraćie [!]: á cobyśćie dáli/ Zabyśćie ze trzydźieśći złotych obiecáli? WyprPl B3v.

cum G [w tym: sg (2), pl (1)] (3): KłosAlg G2v; czo macże Statku Bo Pana znaċ podoſtadku. RejKup v7; V mnie dwie v ciebie dwie/ wey co ich przybędzie. RejFig Cc8v.

Frazy: »co chcesz [za co]« (2): SkarŻyw 102; co chceſz zá tego koniá czárnáwégo? WyprPl B3.

»zacz (a. za co) da(wa)sz (a. (prze)dajesz)« [w tym: kogo, co (3)] (4): BierEz B2; Quanti vendis, Zacz dáyeſz yáko drogo przedáyeſz. Mącz 338a; HistRzym 57v; Zacz té ſtaré oſtrogi ſłowem przedáiećie? WyprPl A4.

»co kosztuje« (4): KłosAlg F4v (3); Quantum solvisti pro vectura, Co cie furá koſztuye Mącz 477b.

»co płaci« (1): Divina quanti hoc mihi constat, Gaday co mnie to płáći. Mącz 91c.

»co przydzie« (2): Dano 100. albo ſtem drabom 89. złotich Czo przydzie 1200. drabom KłosAlg F2v (2).

Wyrażenie przyimkowe: »po czemu« (3): KłosAlg G; RejFig Bb3v; A Po cżemuś Włodárzu/ brácie przedał żyto RejZwierz 137.

1) W zdaniu wykrzyknikowym: bardzo dużo, jak bardzo (61): BierEz Q3; Nus czom też na mſze roſdawal RejKup g5; RejZwierc 43v.

cum G [w tym: sg (12), pl (44)] (56): Co tam płaczu niewinnego Przed uciskiem sprawce złego. BierRozm 15; RejRozpr B3; RejKup Kv; KromRozm III Cv; A co záſię poſtronnych tu do nas przychodzi RejWiz 67 (13); RejZwierz 21 (6); RejAp 131v (2); GórnDworz Yv (2); RejPos 39v (3); co w thym kłopotow/ fráſunkow/ á niebeſpiecżeńſtwá vżywieſz RejZwierc 168v (11); IEhowo co ſię namnożyło kłopocących mię [valde multiplicati sunt angustiatores mei] BudBib Ps 3/2; SkarJedn 24; KochPieś 28; GórnRozm G3v (5); ActReg 100; Com ia Achilleſowych przegróżek ponośił GórnTroas 22 (2); A v ſądow więc o Boże/ co ty policżkow poćierpiſz PowodPr 48; SkarKaz 315b (2); co tey gawiedzi w domu ſię námnoży CiekPotr 29.

Fraza: »co kosztuje« (2): Widzyałeś owy ganki á co to koſztuie RejWiz 69 (2).

β. W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) (3):

1) Bez formalnych wykładników zależności (1):

Wyrażenie przyimkowe: »po czemu« (1): Pátrz ieſli ſie káżdy nie pyta dobrzeli záſiano [...] po cżemuli tho ná tárgu. RejZwierc 65v.

2) Z formalnymi wykładnikami zależności (cum con ze zmianą osoby drugiej na trzecią) (2):

Frazy: »zacz by był« (1): pyta zacżby byłá/ A oná mu coś drogo názbyt záceniłá. RejFig Aa7.

»co by chciał [za co]« (1): Spytał iey krol coby zá nie chciáłá BielKron 133v.

γ. W nagłówkach i marginesach (14): Od Kommiſsiiéy z Mándatem co płáćić. SarnStat 837.

cum G sg (2): Od świádkow co páwiętnego [!]. UstPraw C; Co łupieſtwá w Koronie. SkarKaz 351b marg.

Frazy: »[od czego] co dać« (2): Od liſtow w Káncelláryey Krolewskiey co dáć. UstPraw H2 (2).

»co waży« (4): Drágmá co waży SienLek S2; WujNT Yyyyy2 (3).

Wyrażenie przyimkowe: »po czemu« (5): Ná woynie po cze^mv żywność kupowána bydź ma. SarnStat 901 marg (5).

δ. W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: zdanie nadrzędne w postpozycji (25)] (118): Coż kto wie co ná cedule A co zoſtánie wſzkátule RejRozpr C4v; Włodárze/ máią wiedźieć co zá dźień zorze GostGosp 156 (3).

W nawiązaniu do rzeczownika (7): RejRozpr C4v; Ieſt tam kożdey rzecży czena Czo a Culpą/ czo a Pena RejKup t7v; Diarium [...] regiſter co kto ná yeden dzień wyda Mącz 85a; RejPos 338; GostGosp 24 (2).

W nawiązaniu do wyrazu rządzącego dodatkowo dopełnieniem bliższym lub dalszym jako członem zdania pojedynczego (2): o pyeniadze zacz bedzie ktori kvpyon niech sobye snym mowy ktori przedal LibLeg 10/59v; UstPraw A2.

W funkcji równoważnika zdania (z elipsą orzeczenia) [w tym: w nawiązaniu do „nie wie” (6), „nie wiedzieć” w użyciu bezosobowym (1), „nie pamięta” (3)] (15): ſtulą modra przedal alye nyepamyetha zacz LibMal 1547/126v (13); RejZwierc 98v; Strum Q2.

cum G [w tym: sg (20), pl (39)] (59): Widzisz, co tu niedostatkow BierRozm 3; RejRozpr F3v; LibMal 1544/93; RejRozm 397 (2); RejKup bb6v; KrowObr 94v (2); A byś tám we wnątrz weźrzał co tám tey gawiedzi RejWiz 69 (6); RejFig Aa5v; OrzRozm S (2); BielKron 288; A co o tym piſmá mamy y pioráby nie sſtáło RejAp 72 (6); GórnDworz Bb2; RejPos 142 (4); Pátrz záſię czo ſie ſkárbu Bożego popſuie ná owy pozłoćiſte nitki RejZwierc 58 (12); Strum Cv; CzechRozm 121v; PaprPan Y4v; KochOdpr B2; iuż mię nie raz/ ábo niewiedźieć co razow kuśili. CzechEp 372 (3); WerGośc 222; wskarb weirzec zcogo moze bydz ActReg 9; GostGosp 24; GórnTroas 59 (4); CiekPotr 11; KlonFlis C2v (3).

Połączenia z odpowiednikiem zespolenia: »to ... co« (1): Y podobnoſcie ſámi dobrze to widzieli/ Com iá w tey rzecży zbiegał zá ty dwie niedzieli. HistLan C.

»co ... to« (2): á co ſię nádłużył, Com zań długow zápłácił, tego niewſpominam CiekPotr 11; KlonFlis C2v.

Zwroty: »zacz dać« (2): BierEz B3; DWá obeſzli Międzwiedzá/ więc ſobie ſzeptáli/ Szácuiąc zacżby onę ſkorę w mieſcie dáli. RejFig Cc6.

»co (za)płacić« (2): Constituere mercedulas praediorum, Co z którego folwárku máyą płáćić náznáczić. Mącz 413a; CiekPotr 34.

Frazy: »co kosztuje« (7): RejRozpr F3 (2); Pátrz zaſie co koſztuie koſzulká Perłowa BielSat Dv; ModrzBaz 35v; BielRozm 25; GrabowSet H; WujNT 476 marg.

»zacz stoi (a. stanie)« (4): ony lvdzie saczowacz mayą, czo zacz sthoy LibLeg 6/118; RejWiz 58 (2); RejZwierc 90.

»co (u)czyni« (2): tu powiém co ieſt Iugerum, y co czyni ná náſzę miárę GrzepGeom N; RejZwierc 108v.

»co waży« (2): Mącz 320a; Pieniądz też ſrebrny Rzymſki wiemy też co ná on cżás ważył RejAp 58v.

»co wyniesie« (1): Vires haereditatis excutere, Dowiedźieć ſie co máyętność może wynieść. Mącz 339b.

W funkcji przysłówka: »czym« = o ile (3): Dowiédz ſye czym więtſza ieſt Linea c. e. niż laſká e. d. GrzepGeom P4 (3).

W funkcji przysłówka: »po czemu« (6): LibMal 1547/132v; Maią też Woiewodowie rzeczy rzemieſlnicze vſtáwić/ po cżemu máią być przedawáne UstPraw A2; RejZwierz 81; RejFig Bb3v; PudłFr 24; GostGosp 46.

W funkcji przysłówka: »po czym« (2): Ci [...] nigdy moim zdániem nye wyedzą co po cżym chodzi GliczKsiąż I7v; ModrzBaz 42.

W funkcji przysłówka: »zacz (a. za co)« (17): LibLeg 10/59v; ſukna trzi poſtawy na rynku wirznąli kthore przedali Zidowy Markowy [...] nyewye za czo LibMal 1546/112v (8); wie zacż funt rozumu RejZwierz 73 (2). Cf »zacz dać«, »zacz stoi«.

b. Względny (405): FalZioł II 20d (2); RejJóz G3v; LibLeg 11/158v; Boć wam niedam z źiemie ich/ coby ſtopá iedney nogi zákryć mogłá [quantum potest unius pedis calcare vestigium] Leop Deut 2/5; A żydowi ránnemu ma dáć co dał od leczenia y co ſtrawił. UstPraw I4v (3); BielKron 67 (3); owſá mu nieſkęṕ co może z ieść SienLek 188v (5); GórnDworz Cc8v; RejZwierc 108; BielSpr 70v; ZapKościer 1582/26 (2); Calep 180b; GostGosp 74 (2); SarnStat 1157; CiekPotr 17 (2); PudłDydo A2v.

cum G [w tym: sg [47), pl (51)] (98): Nátychmiaſt woły poprzedał/ Owce y kozy co ich miał BierEz P2 (3); gdyż ona ieſt matka twoia/ tzo iey chwály vcżyniſs ſobie ié przymnożiſs. OpecŻyw 179v (2); PatKaz I 16v; PatKaz III 111 (3); FalZioł III 33c; BielŻyw 61; KłosAlg F; A tho czo ſkod y czyeſkoſſczy a krziwd ſzye ſtalo abi nagrodzono bilo LibLeg 11/172v (2); RejPs 171v; RejKup bb7; MurzNT Matth 14/20; Diar 58; LubPs hh2; Leop Lev 14/17 (3); A kto co iednym koniem dowiezye śiáná/ to zá nie groſz. UstPraw D2v; RejZwierz 107; BibRadz Gen 14/24; BielKron 37 (14); Mącz 502d; SienLek 63v (7); co było ná ſwiecie walk/ mordow/ y okruczieńſthwá/ niemal záwdy/ s przycżyn białychgłow cudnych roſły GórnDworz L14 (9); RejPos 316; BielSpr 39v; BudBib Num 3/46; Strum C3v (2); BiałKaz Iv; CzechRozm 18; PaprPan G2v; SkarJedn 84 (3); Oczko 9v; SkarŻyw 306; StryjKron 432; CzechEp 236; ZapKościer 1583/42; KochFr 61; Rewizorowi prządźioná oddáć/ onę wagę co iey przędźiwá oddał GostGosp 114 (3); KochPieś 30; Polny świércz co głoſu sſtáie/ Gwaltownému ſłońcu łáie. KochSob 62; GórnRozm F2 (2); GórnTroas 43 (2); GrabowSet X2 (2); OrzJan 111; WujNT Matth 14/20 (3); WysKaz )?(2; SarnStat 89 (5); PowodPr 83; SkarKaz 45b; CiekPotr 17; SkarKazSej 681a (2); KlonFlis P2v.

Przysłowie: tylkoż iego (iáko mowią) zyſku/ co zánioſł w pyſku. LubPs N2v marg.

Połączenie: »co jedno« (10): BielKron 243v; SienLek 4v; RejZwierc 58; Co iedno było Chrześćiáńſkich Kroleſtw/ wſzytki były w Papieſtwie SkarJedn 384 (3); CzechEp 236; SarnStat 1139; SkarKazSej 681a (2).

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »co ... każdy« (1): iż co tu w. m. ieſt/ y ſtárych/ y młodych/ káżdemu miłowáć przyſtoi. GórnDworz Kk8v.

»tak wiele co« (19): gdy będzie ze thrzy razy dano tak wiele co dobrą łyſzką ſrebrną możeſz wziąć. FalZioł I 106d (15); BielKron 436v; Mącz 159b; SienLek 88v; SarnStat 1239.

»to ... co« (20): PatKaz I 16v; RejPs 171v; LibLeg 11/132v (2); ZapWar 1550 nr 2666; RejWiz 123v; RejZwierz 30v; Mącz 358a; GórnDworz L17 (2); HistRzym 68; ModrzBaz 106; Oczko 32v; SkarŻyw 306; ZapKościer 1583/38 (2); OrzJan 111; á zoſtáłoby potym co tych pieniędzy Rzeczypoſpolitéy nád to/ coby ſie ná vſpokoienié od téy woyny Tureckiéy wydáło SarnStat 442 (3).

»co ... to« (14): FalZioł V 104v; BielRozm 19; LibLeg 8/26; RejPs 135; RejWiz 91; BielKron 90v; potym pomiérz tę to Figurę/ [...] á co náydźieſz w niéy/ tego połowicę ón Klin będźie miéć. GrzepGeom H2v; RejPos 316; RejZwierc 58 (2); KochPieś 30; SarnStat 395; PowodPr 83; KlonFlis P2v.

»to co ... to« (1): á to co będźie miáry wyżéy/ to nápiſz. Strum C3v.

»tyle (a. tylkoż) ... co« (5): LubPs N2v marg; RejZwierz 31; niemáią kácerze przećiwko Kápłanom prawdy tylko coby w oko włożyć OrzRozm H2; bo nie tyle tylko piſmá świętego ieſt/ co w liśćiech do Koryntcżykow [...] nápiſano NiemObr 77; CiekPotr 23.

»co (...) wszy(s)tko, wszyscy« [szyk zmienny] (7 : 3): wszytko z nich, co było złota, srebra wybrali Diar 58; GórnDworz Aav; CzechRozm 18; PaprPan G2v; SkarJedn 84; Co ludźi widźiſz/ wſzytko podeyźrzáni KochFr 61; GórnRozm F2 (2); GórnTroas 65; SkarKaz 45b.

»co ... żaden« (1): Owa co ieſt ludzi ná ſwiecie/ tedy żadnego dobra myſl nie mierźi GórnDworz O2.

Frazy: »co chcesz itp.« (23): OpecŻyw 52v; możeſz też przydać miodu czo chceſz FalZioł V 100 (8); RejZwierz 30v (2); Miłoſnic kupnych co chcą mogą mieć przy żonach BielKron 165v (5); SienLek 62 (4); nápił ſie co ſie mu chćiáło. HistRzym 80v; RejZwierc Aaa2; SkarŻyw 373.

[»co dosyć«: Nábrawſzy ſie tedy co doſyć wſzyſtkiego/ vcżynili odwrot. BielKron 1597 187 (Linde).]

»z co cię jest« = na ile cię stać (1): Niechay Oſieł ie plewy á da lutni pokoy/ Tákyeż y ty s co cie ieſth o tym záwżdy rokuy. RejWiz 91.

»co [z kogo] jest« = na ile kogo stać (3): ActReg 24; Stárałem ſie z pilnośćią/ co ze mnie mogło bydź PaxLiz C2 (2).

»co kosztuje« (2): RejWiz 123v; ſkońcżenie [wojna] miáłáby ábo złe/ ábo tákie/ ktoreby nigdy nieſtało zá to coby koſztowáło [tanti aestimandum, quanti erant sumptus et sanguis effusus] ModrzBaz 106.

»co może itp.« (6): BierEz Q3v; Zebrał ludzi co mogł trochę ná prętce BielKron 328 (2); SienLek 68 (2); BielSpr 39v.

»co może być« (4): SeklKat Mv; BielKron 200; á wſzákoż iednák co może być vſkubie. RejZwierc 89v; BielSpr 72.

»co niemiara« (2): Wnet tám śierſzeni wyleći z grobu co nie miárá. KlonŻal C4; WyprPl Bv.

»co niesie« (1): Oleyki báńkámi bierzćie A co káżda nieśie płáććie. MWilkHist C3v.

»co(ć) się podoba« (2): Weźmi [...] oliwy coćſye podoba SienLek 162; Oczko 32v.

»co (po)trzeba (a. co potrzeb), co by potrzeba pokazała« = quod satis est. Mącz (29 : 1): FalZioł II 23 (11); BierRozm 19; LubPs R6 (2); BielKron 73v (4); KwiatKsiąż O4; Quod satis est, Co potrzebá/ Tyle yle yeden ma doſić. Mącz 343d; SienLek 146 (3); BielSat C3; Będzye záwżdy mąki miał/ co trzebá doſtátek. HistHel B2v; Oczko 20v; BielRozm 20; GostGosp 46; WyprPl B4v; SarnStat 394.

»co przy(j)dzie (a. przychodzi, a. przejdzie)« (5): ZapWar 1550 nr 2666; GroicPorz r3; odłóżże z ónéy ſummy ſpólnéy co ná wieżę przyydźie GrzepGeom P3; ZapKościer 1583/38; áby nie więcéy potomkowie zmárłégo dawáli/ iedno coby ſłuſznie przychodźiło SarnStat 364.

»co rozumiesz« (6): FalZioł II 2a (3); Nie ſyp co kulá waży/ ále co rozumieſz BielSat Nv; Strum M4; BielSjem 37.

»co by stało [za co]« (3): Ciąza nie ma bydz więtſza, ieno coby ſtało záto, zá co ćiązáią. SarnStat 353 (3).

»zacz (a. za co) stoi« (5): RejZwierz 112v; że niedaſzli mi tego zá co ten kámień ſtoi/ tedy záſie ku mnie przyidzie. HistRzym 68; Phil Q4; SarnStat 674 (2).

»co (za)waży« [w tym przy ilości jednostek od dwu wzwyż: orzeczenie zdania podrzędnego w pl (21), w sg (16); przy jednej jednostce orzeczenie zdania podrzędnego w pl (1) (dwa ostatnie typy składni wskazują na płynność granic między funkcją liczebną a przymiotną)] (122): pieprzu tartego czo dwa złote zaważy FalZioł I 77a; Wezmi ſoku s korzenia pokrzikowego czo by ieden pienądz zaważył FalZioł I 87a; drzewa Aloes, Cinamonu/ każdego znich czo dwa ſkropuły ważą FalZioł V 86v; wziąć gich czo dragmę zaważą FalZioł V 87 (113); BielKron 344v; SienLek 46 (5); BielSat Nv; BielSjem 37; WujNT Mar 12/42.

»co się widzi« (2): ſtych pieniędzy máią ich vdzielić do Węgier [...]/ co ſie im będzie widziáło BielKron 222v; SienLek 15v.

»co zbywa itp« (13): MurzNT Matth 14/20; Zbierzćie co zbyło odrobin [Colligite, quae superaverunt fragmenta] Leop Ioann 6/12 (2); BielKron 37; Mącz 358a (2); BudBib Num 3/46; BudNT Matth 15/37; WujNT Matth 14/20 (3); SarnStat 385 (2).

»coć się zda« (2): przyleyże lniánego oleiu coć ſye zda SienLek 49 (2).

»co zostanie« (8): BierEz P4; OpecŻyw 52v; KłosAlg F; Leop Lev 14/17; BielKron 90v (2); oſtátek co zoſtánie dochodów przy Stárośćie [...] piątą część do ſkárbu náſzégo dáwáć máią SarnStat 89 (2).

Wyrażenia przyimkowe: »nacz« (1): Dwákroć tyle obiecał/ nacż go ſzácowáli RejZwierz 31.

»po czemu« (3): FalZioł II 20c; SPráwić Ludźi [...] na Vffce máłe po ſześći Koni álbo po cżterzy/ álbo po cżemu może być BielSpr 72; GostGosp 46.

»po czym« (1): Tych wſzytkich [...] po garzſci, albo po dwu/ albo po cżym chczeſz FalZioł II 19c.

»zacz« (3): abi [...] panv Voyewodzye placzill tho zacz bi thi rzeczi oſſaczowall. LibLeg 11/132v; RejZwierz 112v; SarnStat 674.

α. W konstrukcjach cum G pron oznaczających wyczerpanie całości zakresu [w tym: co ich (47), co go (4), co was (3), co nas (1); z czasownikiem by(wa)ć (23), mieć (6), (z)naleźć (2); z elipsą czasownika (10); z okolicznikiem miejsca (20) – na świecie (11), na ziemi i na niebie (2)] (55): FalZioł V 94; iż ich wielką wielkość/ co ich ná ten cżás około niego było/ nákarmił RejPos 81; SkarJedn 18; KochBr 151; PudłFr 25; KochPij C2 (2); SkarKaz 3b; Nuż więc káżda duſzo co was w mieśćie Dárem ſwemu Panięćiu co możećie nieśćie. RybWit B3v.

Połączenie: »co jedno« (14): RejJóz Pv; MurzNT 91; RejWiz 175; Y dał Ezechiaſz wſzytko śrebro/ co go iedno nálazł w Koſćiele Páńſkim [omne argentum quod est in domo Domini] BibRadz 4.Reg 18/15 (2); BielKron 243v; RejPos 306v; RejZwierc 5v; CzechRozm 24; wſzytcy iednym ięzykiem co iedno nas Kátolikow mowiemy SkarJedn 362 (2); Oczko 15v; SkarŻyw 455; PudłFr 73.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »ten ... co« (1): A ktoby thy dáry á ty vpominki wylicżyć mogł co ich ty maſz od Páná ſwego. RejPos 74v.

»wszyscy (a. wszytek) ... co« (39): RejPs 81; MurzNT 91; RejWiz 175; BibRadz I *3v (3); BielKron 156 (2); LeovPrzep G3v; OrzQuin I2v; ániby go miłowáły/ by im dał wſzythko złoto/ czo go ná ſwiecie. GórnDworz Cc8 (2); RejPos 72 (3); BiałKat 261; RejZwierc 5v (3); BudNT przedm c5; CzechRozm 24 (5); SkarJedn 362; Oczko 15v; SkarŻyw 455 (2); CzechEp 105; PudłFr 73; GostGosp 152; GórnTroas 64; GrabowSet H4; KołakSzczęśl C4v; WujNT 555 (2); Co też ś. Doktorowie wſzyſcy co ich mamy/ o tym Melchiſedechu náuczáią SkarKaz 156a (2).

»co ... wszyscy« (1): Bo co ich ſnadź fortuná pod mury poſłáłá/ Wſzyſtkim tám łákoma śmierć groby zgotowáłá. KmitaSpit C2.

»żaden ... co« (2): A ſnacż żadny nie v godżj Co ych tu po ſwiatu chodżi RejKup r7v; SkarJedn 203.

β. W zdaniu zawierającym podkreślenie tożsamości składników w paralelnych członach (2):

1) Wprowadza składnik eliptyczny (1):

Połączenie: »toż co i« (1): A Dráchmá toż co y Denárius waży WujNT 257 marg.

2) Wprowadza składnik nieeliptyczny (1): widziemy ze Ferdynand [...] choć miał tot Regna wręku swoich, co teraz wszyscy Rakuszanie maią ActReg 5.

c. Nieokreślony: trochę, nieco, pewna (a. pewną) ilość (157): LibLeg 6/118; áby yábłká rozprzedał/ á ná nich co zyſkał. GliczKsiąż I; RejFig Aa6; Ieſli co do tych lat niedoſtáwáć będźie/ tedy ſye to dla grzechow ludzkich sſtánie LeovPrzep H3; GórnDworz I7; ále iuſz nád ſto lat poſtąpić co poſpolićie wżywoćie nie mogli. SkarŻyw 271; GrabowSet Ev; WyprPl B2; SarnStat 1171; GrabPospR M2; Albo mniemaſz żebym co vrwał ná ſwą ſtronę? CiekPotr 32 (2).

co z czego (2): BudBib Lev 27/31; Ieſliby co z Kleynotow Wáſzmośći zginęło/ Do tego Práktykarzá wnetby ſie nábyło. PaxLiz B3.

cum G [w tym: sg (56), pl (49)] (105): FalZioł V 108v; Ieſtli czo oſtanie złotich mniey niż dzielnik tedy ie obroć na groſze KłosAlg E4v; RejPs 90v; ComCrac 12v; LibLeg 11/182v; Bys mu byl czo czaſu przewlokl Snaċ by ſię nieborak oblokl. RejKup f6v (2); KromRozm I G; MurzHist Q2; DiarDop 102; GliczKsiąż B4v; RejWiz 95v (2); UstPraw A (3); RejFig Aa3; BielKron 105 (5); OrzQuin E3; RejAp 132 (2); GórnDworz D6v (6); HistHel B2; RejPos 159v (3); BiałKat 11; RejZwierc 50v (8); BudBib Ex 29/34; CzechRozm 18v (3); ModrzBaz 35v; SkarJedn 166 (2); Oczko A4v (6); KochPs 204; doglądał: ieſli by ſię ieſzcże gdzie co pogáńſtwá y zabobonow ich záwadzało. SkarŻyw 357 (7); StryjKron 81 (3); CzechEp 61 (2); ReszPrz 71; PudłFr 17; KochWr 39; ActReg 10 (10); GostGosp 110; GostGospSieb +2v; Phil E; ZapKościer 1588/77 (2); GórnTroas 23; WyprPl A2; LatHar 323; WysKaz 14; SarnStat 334 (6); ledwie co lat minie, Gdy zdrádna Moſkwá, od Polánow zginie. KlonKr A; CiekPotr 36; PaxLiz D3; SkarKazSej 701b; KlonWor 34 (2); PudłDydo B5v.

Połączenie: »lada zacz« (1): frymárcżą ládá zacż po tárgoch BielRozm 15.

Wyrażenia: »ledwie co« (4): y oleiu máło/ Ze go tám w iedney báni/ ledwie co zoſtáło. HistHel B2; niemiał iedno iednę wińnicę: ktorą [...] ták bárzo grad zwoiował/ iſz ledwie na niey trochę/ Y máłych co gron zoſtáło. SkarŻyw 497 (2). Cf »ledwie co więcej«.

»ledwie co więcej« (1): Oto krolu we cżterech żywiołách ledwie co więcej náyduię niżli ſiedm ſtop. HistRzym 110v.

»mało co, czego; maluczko co« [szyk 34 : 3] (35 : 1; 1): RejPs 17v; GliczKsiąż B4v; Zá dwie ſćie groſſow/ chlebá nie doſthánie im/ żeby iácy kożdy z nich máło co wźiął [modicum quid accipiat]. Leop Ioann 6/7; BibRadz I 6b marg; BielKron 331; O śiódnym [!] Dyálógu máłom co ſłyſzał ludźi mówić OrzQuin E3; GórnDworz V3v; opuśćiſz máło cżego thu niepobożnego á złego nábycia/ á maſz iuż Cyrograph á pewny liſt od Páná tego ná wiele ſzcżęſliwego á pobożnego zbyoru twoiego. RejPos 326 (2); SkarJedn 122; ále málucżko co Powiedziawſzy/ oſtátek ná Bogá przypuſzcżę KochOdpr B3v; SkarŻyw 252 (3); StryjKron 81 (3); ReszPrz 71; ActReg 129; OrzJan 60; LatHar 323; WujNT Ioann 6/7; SkarKaz 311a; tylo ná Seymie/ ná ktorym ledwie pięć ábo ſześć/ ábo co máło ſpraw oſądźićie. SkarKazSej 701b. Cf »mało co więcej«.

»mało co więcej, mniej; mało co mniej abo więcej; co mniej mało« (9 : 2; 1; 1): FalZioł V 108v (2); BielKron 174; GórnDworz Q2v; A było tego Páńſtwá [...] dźiewięćdźieśiąd y pięć mil. A wſzerz [...] máło có [!] mniey. KwiatOpis Dv; WujJud 242; CzechEp 61; ActReg 141; GórnTroas 71; LatHar 671; Quádránt ważył máło co więcey, niżli dwá náſze drobne pięniążki WujNT 170 marg (2); SarnStat 283.

»co niewiele« (1): Y náłáiawſzy y náwymawiawſzy/ dopiero co niewiele dla niego czynim. SkarKazSej 663b.

»co około« (1): powiadali PP. Posłowie iakoby retentow do Skarbu Koronne^go miało cobydz około 600000 florf ActReg 26.

»trochę co« (2): Mowmy trochę co o ofierze SkarKaz 155b. Cf »trochę co więcej«.

»trochę co więcej« (1): iesliby mogł trochę co więcey ludzi miec ActReg 28.

»co więcej« [szyk 19 : 2] (21): LubPs T6v; RejWiz 95v; BielKron 476; RejAp 196; GórnDworz Bb8; RejPos 208v (2); ácż ſie było ieſzcże więcey mogło co kthemu przypiſáć BielSpr 75v; BudBib Eccli 20/14; BiałKaz G3; ieſliby ſłowo to Elohim/ więcey niż iednę rzecż znácżyło [...] tedyćby nie trzech tylko/ ále piąći/ ábo co więcey/ znácżyć muśiáło. CzechRozm 15 (3); KochFr 120; KochWz 135; ále maſz tych wróżek co więcéy? KochWr 39; ActReg 28; GostGospSieb +2v; ZapKościer 1588/78; SarnStat 814 (2).

4. Przysłowny (nieodmienny) (567):

a. Sposobu i stopnia: jak, o ile (439):

α. Pytajny (niekiedy może znaczyć ‘czy’) (104):

1) W pytaniu niezależnym [w tym: cum con (1)] (83): BartBydg 248b; RejKup Ee; RejWiz 166v; Nunquid tibi videtur hoc, Coć ſie to podoba Mącz 254d (2); OrzRozm R4v; CzechRozm 97v (2); Coć ſię zdádzą ty rány Oycże miły? SkarŻyw 99; KochFr 49; KochSob 66; PudłFr 57; powiedź: coby ſie w tym/ rádá twoiá zdáłá. PaxLiz D4.

cum av (2): Ktorym ſpoſobe^m máiętność rozmnożył/ o cżym á co wiele? GostGospSieb +3; CiekPotr 47.

W charakterystycznych połączeniach: co się (s)podoba (5), co waży, co się widzi, co się zda(dzą) (6).

a) W zdaniu wykrzyknikowym cum ai: jak bardzo (1): A co też ieſt niezlicżona moc onych S. Biſkupow WerKaz 294.

b) W konstrukcjach zdaniowych sugerujących odpowiedź negatywną „nic, wcale nie” (67): Ale co ma pleban proſty Wgodzić w ty dworſki chłoſty RejRozpr Dv (4); RejJóz Dv (3); RejKup z5v; HistAl L7v; KromRozm I O3v; MurzOrt Bv; Coż nam náſze pyeniądze pomogły/ co złoto. RejWiz 104v (2); RejFig Dd6v; RejZwierz 9; Quid mihi cum ista sanctimonia [...] Ey co ya dbam o tę ſwiątobliwość Mącz 341a (3); GórnDworz N8; RejPos 85v; GrzegŚm 26; RejZwierc 13v (3); KochMon 34; BudBib Eccli 34/28; BudNT Luc 9/25; ModrzBaz 2; SkarŻyw 75 (3); CzechEp 63; NiemObr 95; KochFr 52; A Polſcze wáſzey coby to wádźiło/ gdyby Szláchtá mieſzkáłá w Mieśćie? GórnRozm H2v; ArtKanc S4; Bo co waży párgámin/ y gęſté pieczęći Przy piſmie záwieſzoné/ ieſli niémaſz chęći? KochProp 14 (2); ZawJeft 41; COm ći przewinił ty niebácżna Páni CzahTr Bv.

cum ai i ewentualnie av (27): BielŻyw 109; Co mu ważne wielkie zboże, Ktorego pożyć nie może? BierRozm 14; HistAl K4v (2); KrowObr 58; Co ieſt temu płatno ktory władnie bogáctwem [Quid prodest possessori] Leop Eccle 5/10; BielKron 79v (3); Y comći krzyw miły Synu Dawidow iż mię ták przeſláduieſz? RejPos 80 (2); RejZwierc [78²] (5); SkarJedn 92; á co ten bluzniercá od żydow był rozny? SkarŻyw 299 (6); ZawJeft 41; OrzJan 69; GosłCast 42; SkarKazSej 666b. W charakterystycznych połączeniach: co krzyw(-a, -o) (6), płatno(-a, -o) (4), pomocno(-i) (3), pożyteczno(-a) (5), rozny, ważne, winien (winna) (7).

W charakterystycznych połączeniach: co dba(m) (4), co pomoże itp. (13), co poradzę, com przewinił, co może (za)szkodzić (2), co (za)wadzi (14), co waży, com zgrzeszyła.

2) W pytaniu zależnym (cf I.1.A.A)a.β.) (3):

a) Bez formalnych wykładników zależności (1): Pytaymyż ich/ co to do Papieżá Rzymſkiego należy NiemObr 48.

b) Z formalnymi wykładnikami zależności [w tym: cum con (1), ze zmianą zaimka drugiej osoby na trzeciej (2)] (2): Ieden go też pytał czoby mu iego mądroſć pomagała BielŻyw 57; RejZwierz 8v.

3) W tekstach marginesowych (2): Co przekaża ſtałość. RejWiz 55v marg [idem] Cc4v.

4) W zdaniach złożonych (cf I.1.A.A)a.δ.) [w tym: zdanie nadrzędne w postpozycji (3); cum con (2)] (16): RejJóz B2v; KrowObr 116 (4); Połkni tedy duſſo ſmyſl/ á poyźrzy co ſmákuie. Leop 4.Esdr 8/4; RejZwierz 133v; RejZwierc 13v; Co by mi ſie ten ich rozdział ſpodobał/ odemnie wiedzieć chceſz CzechRozm 98; Oczko 25; CzechEp 64; SkarKazSej 673a.

cum ai (2): á tedytz ſye vkaże co mu ty ſny będą pożytetzny. HistJóz A2; KochPieś 21.

W charakterystycznych połączeniach: co pomoże itp.(6), co smakuje, co się spodobał, co wadzą (4).

Połączenie z odpowiednikiem zespolenia: »to ... co« (2): BierRozm 20; Y znáć tho ná nim dobrze co ſie wyhárował PaprPan Z2v.

β. Względny (24):

cum ai (1): Ty czos ieſt powinowata ſtrzeżyſz ſtanu ſwego RejJóz F2.

Połączenia z odpowiednikami zespolenia: »co... tak« (1): czo naliepiey bedzieczie rozvmiecz tak sprawvjczic sye tam LibLeg 11/21v.

»to co« (1): to tzo możemy miſtrzowi naſſemu milemu teráz poſlużemy OpecŻyw [155].

»co ... to« (1): Czo rozumies to pomagay RejKup f6.

Frazy: »co chcesz« (3): PatKaz III 150 (2); Chłodź ſie co chceſz wżdyć ſie kreẃ zápali BielKom G2v.

»co ma być« = jak należy, dobry (1): Co ma bydź koń/ niech ieno weźmie ćiáło ná śie. WyprPl B3v.

»co może być« (1): vgadzayącz y vmawyayącz miedzi stronamy czo moze bicz LibLeg 11/81.

»co (prze)może itp.« (15): OpecŻyw 35v (2); Pomoz ty mnie/ ia co mogę tobie RejRozpr K3v (2); RejKup aa2; RejZwierz 9 (2); trzy nim ono mieſtce/ maczáiac w onéy wodźie ćiepło/ co możeſz zetrwáć SienLek 172; WujJud 193; SkarŻyw 31; NIe dar iáki koſztowny ále co przemogę/ Dam ći parę wirſzyków/ Mielecki/ ná drogę. KochFr 19; WisznTr 20; ActReg 107; WyprPl C3; JanNKar Cv.

»co rozumiesz (a. będziecie rozumieć)« (2): LibLeg 11/21v; RejKup f6. Cf Połączenia.

»co trzeba« (1): Poſłużyćie co trzebá/ ſpráwićie to ſámi. GosłCast 17.

γ. Nieokreślony: jakoś, w jakiś sposób, w pewnym stopniu, trochę (311): BierEz B2 (3); RejŁas w. 19; RejPs 31v (4); SeklWyzn Cv; RejKup e7 (10); MurzHist E2v (2); MurzNT 108v; Księża IchM wymawiają się z tego, aby mieli co się do tego podatku przyłożyć Diar 64 (3); DiarDop 118; GliczKsiąż G6v; LubPs I (3); GroicPorz m3; KrowObr 36 (4); RejWiz 121v (4); Leop Eccli 42/1 (2); OrzList g; RejFig Ee2; RejZwierz 93 (4); BibRadz I *5 (4); OrzRozm M4; BielKron 356 (2); Mącz 133d (5); OrzQuin Z4; SienLek 105; RejAp 62 (3); GórnDworz D2v (7); Iż nie mnimaycie ábyſcie ſobie mogli co pomoc mocą ſwoią RejPos 182 (17); GrzegŚm A3; ácż ſie złemu co poſzcżęśći/ ku iákiemu to kończowi przychodzi. RejZwierc 176v (19); WujJud A3v (5); WujJudConf 259 (2); RejPosWstaw 41v; HistHel B3v; Strum C2 (3); BudNT Gal 6/17 [15]; CzechRozm 47 (6); YEſliż też tobye Brácie czo ſie przymowiło/ Nie miey zá złe PaprPan Cc3v (2); Tyránnow to ieſt wyrok/ ktorym zmyśláią/ iákoby Krol mogł co przećiwko práwam [qua princeps aliquid contra leges fingitur posse] ModrzBaz 100v (5); SkarJedn 185 (2); Oczko 13v (5); KochPs 85 (2); SkarŻyw 332 (4); á więtże im to co przed Bogiem y pobożnymi ſzkodźiło? CzechEp 58 (4); KlonŻal C2; KochPhaen 1; WerGośc 213; WerKaz 291; Podobáiąli ſie co wam te náſze mowy. BielSjem 18 (2); GórnRozm A4v; ActReg 85 (2); GórnTroas 13 (2); GrabowSet N4v; OrzJan 98; RybGęśli A4; WujNT Mar 9/22 (6); JanNKarGórn D4; Przywileie ieſli ſie którym co vbliżyło/ do piérwſzéy mocy ſą przywiedźioné. SarnStat 894 marg (16); SkarKaz 518a.

cum ai, part praet pass i av (22): LibLeg 11/138; RejKup g8v; DiarDop 98 (2); yeſlim yeſt co winyen pewnyeć vpaść muſſę LubPs B6; GórnDworz G5v; Oczko 2; NIewiem podobnoli to co ku rozumowi/ Poſyłáć [...] fráſzki doktorowi. KochFr 50 (2); GórnRozm B3v; WujNT Philem 18; SarnStat 412; Czyć pan twoy co źle myśli? álbo co nie gwoli? GosłCast 29 (3); PudłDydo B5v. W charakterystycznych połączeniach: co godny, grzeczy, krzywy, nie gwoli, nierowny, podobno, pomocno, pożyteczen, rozny (3), umniejszon, ważne, winien (6), zatrudniony, źle (2). Cf »mało co« [cum ai].

W charakterystycznych połączeniach: co pomoc (pomagać, być na pomocy) (49), (u)szkodzić (przeszkodzić) (8), wykroczyć (wykraczać) (11), wystąpić (występować) (12).

Zwroty: »mieć co [do czego]« (1): ieſli to co ma do X. K. rzecży/ niech káżdy pobożny y wierny vważa CzechEp 167.

»mieć co [przed kim]« (1): By co miał przed mym pánem/ niegodźien ieſt tego. GosłCast 61.

»mieć, dawać co [nad kogo]« (4 : 1): OrzRozm Tv; RejPosRozpr cv; ieſli to rozumieſz o ſobie/ że maſz co nád inſze [si quid prae aliis inesse tibi prae te feras] ModrzBaz 57v; Bóg [...] Temu łáſkáwſzy/ komu co nád ludźi dawa. KochFrag 22; JanNKar Dv.

Wyrażenia: »ledwie (a. ledwo, a. ledwa) co« (5): tám odkrył dopiero bezbozność ſwoię/ iſz ledwie co o P. Bogu wierzył SkarŻyw 369 (2); PowodPr 5; GosłCast 15; Ledwie ſię co dotknęłá młoda Muzá moiá Helikońſkich ogrodow SapEpit ktv.

»mało, maluczko co« [szyk 18 : 1] (18 : 1): ták dzis máło co dbáyą álbo pátrzą ná dobroć á cnotę. GliczKsiąż P7 (2); BielKron 299; Tantum non, Máło co chibiáło/ málem tilkieſz. Mącz 440d; GórnDworz S4v; A ieſliżby ſie theż co máło w cżym vnioſło od podobánia thwego/ prziymi wdzyęcżnie. RejPos 357 (2); GrzegŚm 16; CzechRozm 51 (2); ModrzBaz 52v; SkarJedn 251; SkarŻyw 354 (3); OrzJan 130; by mię kto nie mniemał być bezrozumnym [...] ábym ſię ia też máluczko co [modicum quid] przechwalał WujNT 2.Cor 11/16; WysKaz 5; SarnStat 530.

»mało, maluczko co« [cum ai, av i part praet pass; w tym: cum comp (30); mało co wyższej (14)] (36 : 1): To też mało ieſt czo podlejſze niżli pirwſze. FalZioł I 147a; Máło coś go mnieyſzym vcżynył niſz Angioły [Minuisti cum paulo minus ab Angelis] Leop Hebr 2/7 (2); BibRadz Hebr 2/7 (2); ktorzy krom żadnego takiego yakoſmy maluczko co wyſzſzey powiedzieli znaku/ dobrymi ſię przetſię ſtali KwiatKsiąż B3v (5); SarnUzn D3v (3); SienLek 130v; o towárzyſtwie miedzy rownemi/ ábo máło czo nierownemi mowić przydzie GórnDworz L5v; BudNT przedm cv; CzechRozm 52 (2); gdyby niewiáſty chodźiły w ſzátách máło co niżey zá krok poniżonych [paulo infra verenda demissis]? ModrzBaz 51 (2); Podobno y to [...] máło Co grzecży KochDryas A3; SkarŻyw 13 marg (2); StryjKron A; OrzJan 85 (3); LatHar 192 (2); WujNT Hebr 2/7 (2); SarnStat 179 (5); CzahTr Hv.

»mało, maluczko co« [w tym: mało co przedtym (8), potym (6), przed ... (5), pierwej (1)] = krótko (25 : 1): GliczKsiąż B6 (2); Máło co poſpiſz/ máło co podrzemieſz/ Máło co złożyż ręce twoie ábyś vſnął Leop Prov 6/10; Moizeſz vcżynił tę modlitwę máluczko co przed ſmierćią BibRadz I 316b marg; BielKron 305v; KuczbKat 200; MAło co przed tymi ſłowy/ ktoreſmy tu ſłyſzeli/ vcżył tám Páweł ſwięty Tytuſá [...] áby prawdziwie dobre vcżynki ludzyom zálecał. RejPosWstaw 21v; SkarJedn 227; máło co z bráćią pomieſzkawſzy/ v miáſtecżká Tálániſa ná gorze domecżek nálazł SkarŻyw 29; ledwo Poſłowie Moſkiewſcy máło co pierwey do ſwego Kniázia przyiecháli [...] Ali iuſz [...] Olgerd ze wſzyſtkim Woyſkiem ſwoim pod Miáſto przyćiągnął StryjKron 421 (4); ReszPrz 56; Máło co potym/ iákoby z niebá ſpádło kilkádźieſiąt koni chlebem náłożonych ReszList 170 (2); LatHar 257 (4); JanNKar D3v (2); MY Zygmunt dáiemy znáć/ iż máło co przedtym [paucis ante diebus JanStat 7] [...] koroná ná głowę náſzę ieſt włożoná. SarnStat 10 (2).

»mało co« = niedaleko, niewysoko [szyk 3 : 1] (4): GórnDworz S6; Gdy co máło odſzedł do klaſztoru [...] dłu^go płákał Bogu ſię polecáiąc. SkarŻyw 134; máło Od źięmie ſye co wzniózwſzy/ [...] rodźicom troſkliwym V nóg martwa vpádłá KochTr 6; KochPhaen 9.

»namniej co« (2): áno ſie nikt nieobrał áby mię był namniey co miał poćieſſyć. RejPs 101; RejZwierc 188.

»co około« = mniej więcej (1): pátrzayże w ktoryć pálec więcey bije: ieſli w pierwy [...] wiedz iżći głowá chora: ieſli w wtory/ w pierśiách/ w żołądku/ y co około ich SienLek 24v.

»trochę (a. troszkę) co« [szyk 3 : 1] (4): iż chocia by ſie pod cżás co troſzkę przećiwko práwu wykrocżyło/ káżdy by przedſię rozumiał/ że tho pan ku dobremu kończowi cżyni GórnDworz Hh7v; gdy Ceſarz z cżyiey winnice iágody ſkuśił/ tym ſamym ią ſobie przyſądził: á Pánu iey odmiánę iáką dał/ ábo trochę co pieniędzmi odpráwił. SkarŻyw 88 (3).

b. Przyczyny: po co, dlaczego, czemu; pytajny; quid Mącz, Vulg, PolAnt; cur Vulg, PolAnt; quare Vulg (126): OpecŻyw 165v; A gdy odwięzowali oślę/ rzekli panowie ie^go knim/ Co odwięzuiećie oślę [Quid soluitis pullum]? BudNT Luc 19/33 (2); Co ſię biieſz w głowę? (–) Y gniewam, y boię ſię. CiekPotr 89.

α. W pytaniu zawierającym protest, sugerującym odpowiedź „niepotrzebnie, niesłusznie”, które często może być przekształcone na zdanie z rozkaźnikiem zaprzeczonym [w tym: cum con (6)] (116): BierEz L4v; Czo mie o to pytáſs/ gdy mi nie wierzyſs? OpecŻyw 109 (5); RejJóz I3v; RejRozm 397; Czo ſie przecziwiſs błaznowi RejKup Xv (3); Wſtań/ co leżyż ná twarzy ſwey na źiemi [Surge, cur iaces pronus in terra]? Leop Ios 7/10 (5); BielKron 72 (3); Mącz 232d (2); GórnDworz Q; HistRzym 92; RejPos 10v (3); RejZwierc 232; BudBib Ier 2/33 (2); BudNT Matth 8/26 (9); CzechRozm 257v; CO ſye chłubiſz/ niewſtydliwy Z niecnót ſwoich? KochPs 77 (2); Co ſię dziwuieſz/ Pietrze/ iſz ſię mylem/ poniewaſz ludzie ieſtechmy? SkarŻyw 213 (6); MWilkHist H; GórnRozm C2; GórnTroas 45 (3); Co ſzukaćie żywiącego miedzy vmárłymi [Quid quaeritis viventem cum mortuis]? WujNT Luc 24/5 (9); SkarKaz 242b; GosłCast 67.

Pytanie sformułowane w 1 os. (22): A cobych ia to w vſtá kładł/ Będęć tám lepſze karmie iadł BierEz P; OpecŻyw 114; ForCnR C2; Ale co ſięgamy o thym przykłádow dawnych á nyebliſkich/ immy ſie też bliſzſſych GliczKsiąż C3v; Leop *B2; OrzRozm P3v; BielKron 253v (3); KwiatKsiąż N2; OrzQuin O4 (2); RejZwierc 27; WujJud 117v; BiałKaz C; BudNT Luc 22/71; ModrzBaz 138; SkarŻyw A3v (2); MWilkHist B; KochEpit A3v; WyprPl B4v.

cum inf (13): A co ſie przećiwić gnidzie RejRozpr B2v; RejJóz Bv; RejKup t2v; LibMal 1551/166v; GliczKsiąż H4; RejWiz 111v; SarnUzn E5; Ale co ſie prozno długo báwić CzechRozm 21v; BudNT przedm b7; ModrzBaz 57v (2); KlonŻal B3v; CiekPotr 43.

Z formą osobową czasownika „mieć” + inf (16): ForCnR C2; RejRozpr E4; á cobych miał wiele wylicżáć kráin kthorych ſzáblá náſzá zdobywáłá/ cżáſu ktemu nieſtawa? BielKron 254v (3); KwiatKsiąż N2; LeovPrzep G2; RejPos 261v; RejZwierc 27; Cośię tedy cżłowiecże maż ták bárdzo ſtrácháć śmierći BiałKaz Cv; A co mam ſtáre przykłády przywodzić? Ná ty świeże patrz. SkarŻyw [197] (3); KochEpit A3v; WyprPl B4v; LatHar 331.

Połączenie: »co to« (4): OpecŻyw 84; KlonŻal B3v; Co ſie to mam tárgowáć/ oto maſz cztérnaśćie. WyprPl B4v (2).

Frazy: »co (po)trzeba« [w tym: ale co (po)trzeba (8)] (11):RejJóz C5v; SeklKat E2; ále co ktemu potrzebá piſmá/ ná oko widźimy co ſye Grekom ſtáło OrzRozm G2 (2); Mącz 341a; á co tobie trzebá o thym wiele mędrowáć. RejZwierc 197 (2); WujJud 123v; CzechEp 191 (2); WerGośc 231.

»ale co (trzeba a. potrzeba) wiele, długo mowić« [szyk zmienny] (7 : 2): Mącz 341a; Ale co trzebá wiele mowić/ ſáme niezgody wáſze/ was tego obfićie náucżyć mogą WujJud 123v; BudNT przedm b7; Ale co wiele mowić [Sed ne plura]? ModrzBaz 57v [idem] 58 [Quid multa]; Ale co trzebá długo mowić/ y rzecż iáſną długo wywodźić? CzechEp [398] (2); KlonŻal B3v; CiekPotr 43.

1) W zdaniu lub równoważniku wyrażającym zastrzeżenie co do słuszności osądu, po którym następuje własna opinia (wzmocniona) (4): á co nam idzie omáiętność/ y [...] ćiał náſzych dla Páná náſzego Iezuſa Chryſtuſa odſtąpiem ſchęćią rádzi. SkarŻyw 130; iákoby onym ſámym nikt nigdy ſzkodźić/ ále co ſzkodźić/ prawdy mowić/ ſtrofowáć/ grzechu pokazáć nie mogł. CzechEp 61; TYż to/ moy Pánie/ IEzu lutośćiwy Náwiedźić ſługę maſz/ [...] Ale co ſługę? ſna nieprzyiaćielá GrabowSet O4; CiekPotr 13.

β. Z przeczeniem, wyraża wzmocnione twierdzenie: dlaczego nie, oczywiście że ... (2): A podiął że ſye tego Krol náſz Polſki? (‒) O coć ſye niepodiął/ nie pierwey nań wáſz Papież Koronę włożył/ áż mu tho Krol poprzyśiągł. OrzRozm F3v (2).

c. Może zaimek przysłowny czasu: kiedy; względny (2):

α. W zdaniu przydawkowym (1): Ten Czas czo ná Swiecze byli Mnieċ zewſech pilnie ſłużili RejKup z8v.

β. W zdaniu okolicznikowym czasu (1): bo ſą iedny trąby kthore znák dawáią gdy ſie pothykáć/ drugie kiedy przeſtáć/ druie [!] co vſtąpić BielSpr 16.

II. Przysłówek; oznacza powtarzanie się w regularnych odstępach (368):

1. W połączeniu z wyrazami określającymi czas (307):

a. cum N (306): ZapWar 1548 nr 2668; Kładziono tych zroskazaniá páńskiégo co ſobbota dwanąście na ſtole do tégo zgotowanym MurzNT 53v marg; BielKom F8; BibRadz Zach 14/16; BielKron 226v; LeovPrzep I2; Mącz 146c (7); GórnDworz O2v (2); BielSat Dv; KuczbKat 410; WujJud 2 (2); Ze go náwiedzaſz co záránek [in matutinis]/ (á) co cżás [ad momenta] doświadcżaſz go. BudBib Iob 7/18 (14); BudNT D7v marg (5); CzechRozm 159v; KarnNap F3v; O cżem cżęſto ná ſeymiech/ ktore co rok bywáią [in conventibus anniversariis] rádzono ModrzBaz 97 (12); Y te^go niewiedzą iż przez to piećſet lat/ práwie co pułtoráſtá lat/ zgodę S. odnawiáli SkarJedn A4 (5); któré [jezioro] pewnych czáſów/ co wtóry álbo trzeći rok/ wielkim ſzumem [...] wzléwa Oczko 9v; W Kántábryiéy trzy źrzódłá [...] wyſycháią/ co dźień Boży/ rázów dwánaśćie. Oczko 9v (19); KochPs 3 (3); co noc trzyſtá paćierzy odpráwował SkarŻyw 293 (32); CzechEp 50 (2); NiemObr 4; KlonŻal C2v (4); KochBr 151 (2); ReszHoz 134; BielSen 15; BielRozm 24; GórnRozm C4 (8); ActReg 124 (2); Secularis ‒ Rzecz ktorą odnayiaga [!] czo ſtoliats [!]. Calep 961a (5); Przyśiężnicy co cżtery Niedźiele máią chodźić po wśi GostGosp 24 (5); Phil S6; Dźiękuię tobie/ że co godźiná ábo y chwilá nie przeſtáieſz dobrodźieyſtw twoich ná mię wylewáć LatHar 27 (31); GrabowSet I3 (2); KołakCath C2v (2); RybGęśli B4 (2); WujNT 89 (12); SarnStat 339 (4); SkarKaz )(3 (9); VotSzl Cv (9); PaxLiz C3v; SkarKazSej 659b (5); KlonFlis A2 (2); Potym lichwę co mieśiąc y co tydźień bierze KlonWor 76 (6).

W charakterystycznych połączeniach: co chwila, czas (ad momenta PolAnt) (4), czterdzieści lat, czterzy lata, cztery niedziele, dwie lecie (4), dwie niedzieli (2), dzień (quotidie Vulg, PolAnt, Modrz, Cn; in dies Mącz, Modrz, Cn; prope diem Mącz, Calep, Cn; in singulos dies Mącz, Cn; in die, per diem PolAnt; per dies Modrz; quot diebus, quot dies, quotidiano, quotquot eunt dies, singulis diebus Cn) (184), godzin(k)a (in horas Mącz, Cn; in horas singulas, singulis horis Cn) (12) godzin sześć, lat kilko (2), miesiąc (in calendis PolAnt; in singulos menses, quot calendis, quot mensibus, quotquot mensibus Cn) (6), niedziela, noc (in noctibus PolAnt) (3), pięć lat (2), pułtorasta lat, rok (per singulos annos Vulg, PolAnt; quotannis Modrz, Cn; ab anno in annum PolAnt; omni anno Modrz; annuatim Calep; de anno ad annum, in annos singulos, in singulis annis, quotquot annis Cn) (65), sobota (2), sto lat (2), śrzoda, tydzień (quot hebdomadis Cn) (4), tysiąc lat, wiek, zaranie (zaranek, poranek) (in matutinis, quolibet mane, singulo mane PolAnt) (3), zima.

cum comp (38): Co dzyeń/ więcey ſie dziwuią oney piękney twarzy. KochZuz A2v; BielSat [I4]v; KuczbKat a2; CzechRozm 108 (2); KarnNap Gv; co dźień cżyniliby ią ſpokoynieyſzą ſwoią przytomnośćią ModrzBaz 126v; odſzcżepieńſtwo od Kośćiołá/ co dzień w nowe y więtſze błędy idzie SkarJedn 341 (2); SkarŻyw 98 (11); KochFr 50; ReszHoz 135; BielSjem 14; Co rok ſłábſzé vrodzáie KochSob 57; ActReg 161; GostGosp 6 (2); GrabowSet O3; LatHar 676; SarnStat 1051 (2); SkarKaz 45b (4); blizkie y co rok bliżſze tyránná tego ſąśiedztwo we wrotá iuż wáſze pogląda. SkarKazSej 660a (3). W charakterystycznych połączeniach: co dzień (rok) barziej (5), bliżej, bliższy, chorszy, chytrzszy, cieśniejszy, dalej, gorszy, gorzej, lepiej (6), lepszy, mniej (2), pewniejszy, słabszy, spokojniejszy, więcej (21), więtszy (13). Cf »co ... to [cum comp]«.

Połączenia: »co i« (1): Zwłaſzcżá iż nam przybywa co y dzień cżeládzi HistLan A3v.

»co ... to« (17): bo co godziná to inny poſeł bywał z nowinámi BielKron 210v (3); Mącz 207b (3); RejAp 199v; BielSat G2v; WujJud 14; Co noc/ to rozbiérayćie dniá przéſzłégo ſpráwy KochPs 6; co dźień/ to mu zdrowia/ y ćiáłá vbywá NiemObr 166 (2); BielSen 15; GórnRozm A3v; OrzJan 71; PowodPr 64; SkarKaz 638a.

»co ... to [cum comp]« (21): MurzHist Hv (2); BielKron 58 (6); Langvidior in dies, Co dzień to chorſzy. Mącz 183d; KochSat A4; GórnDworz M7v (2); CzechRozm 169; KarnNap C3; Co rok to przychodzimy ku gorſzemu látu. BielRozm 5; ActReg 49 (2); WujNT 140 (2); SarnStat 330 (2).

b. cum G (1): Stąd znáć/ że ći haeretycy [...] niektorych pokármow/ nie co czáſu tylko/ ále záwſze pożywáć zákázowáli WujNT 728.

2. W połączeniu z innymi wyrazami [cum N] (17): RejKup o2; Gdy będźieſz w cechu/ Zá łáſką/ co ſłowo/ Mow cżapkę ziąwſzy. KlonFlis F.

W charakterystycznych połączeniach: co krok, sądy, sejm (3), skok (8), słowo, trzecie słowo, wskok (2).

Połączenia: »co ... to« (6): czo krok to kolnierz ſtrzaſſą RejKup q8 (2); co trzecie ſłowo/ to po łácinie mowią GórnDworz F6; GórnRozm I4v marg (2); PowodPr 64.

»co ... to [cum comp]« (9): Co ſkok to rychley do Piekłá RejKup x4 (6); RejPos 134 (2); iż co Seymik ábo Seym/ to w Polſzce gorzey PowodPr 53.

3. W połączeniu »co raz« (44):

a. Co chwila, bardzo często, ciągle (24): MurzNT 43v; GórnDworz F6; ty nie vſtaway/ Ale dobrych pocżątkow co raz dokonaway KochDryas A2; KochOdpr C2; źiółá [...] ćiepło przykłádáć/ y co kiedy raz oſtydną powtarzáć. Oczko 33 (2); KochPs 62 (3); KochTr 3; KochFr 80; KochMarsz 154; KochPieś 34; GostGospSieb +2; CiekPotr 10; Cyránek/ łyſek/ niezlicżona tłuſzcża/ Co raz ſie nurkiem po płoćicę puſzcża. KlonFlis B4v (6).

Połączenie: »co raz to« (3): Cżłowiek iákiś [...] ná potworney grał trąbie/ ták iż co raz/ to iey ſobie niemal puł łokciá w gárdło puſzcżał GórnDworz P4; KochFr 25; KochSz Cv.

b. Oznacza narastanie, stopniowanie, zmienność (20): A iżeby też y poſpolity człowiek [...] ten ſkarb Rzeczypoſp: dla pewnieyſzey y prędſzey augmentácyey co raz pośilał VotSzl D2 (2).

W połączeniu z wyrazami „inszy”, „nowy” (6): MurzHist Bv; Ty co raz nowym świátłem zdobiſz wdźięczné Koło miesięczné. KochPs 11 (2); KochSz A3; GostGospSieb +2.

Połączenie: »co raz to« (1): gdyż káżda ſektá [...] inákſzego Bogá ábo religią/ á cżáſem coraz to inſzą ſobie tworzy PowodPr 28.

cum comp (12): KochPs 162; Sczęśliwé czáſy/ kiedy giermak ſzáry Był ták poććiwy/ iáko ty dźiśieyſzé Iedwabné bramy co raz koſztownieyſzé KochFr 104; KochProp 14; co raz bliżey z ſtráchem ćiſną wáły GrabowSet M3v; RybGęśli D; WitosłLut A3.

Połączenia: »co raz to« (4): LibLeg 6/190v; Co raz to więcey z Ieźior/ y z bágná przybywa KmitaSpit A3; PowodPr 68; VotSzl D3.

»co raz tym« (2): coraz tim barziej okolo powietrza w Mazowſzu ludzie cos natrącayą. KochList nlb 1; KochSz B3.

III. Spójnik (485):

1. Wprowadza zdanie dopełnieniowe: że (65): FalZioł V 116; I pyſſalyſczie do nas powyadayacz czo yednegosczie Tatharzina naszli thakowego ktori tham bil. LibLeg 10/56 (3); SeklKat Z2v; RejKup n6; Názáiutrz chłop nárzeka co go bolą boki RejWiz 66v; Gdyż wſzyſcy z iego roty tylkoż máią w zyſku/ Co ſie w gnoiu á w błocie by świnie náryią RejWiz 175; RejPos 243v; RejZwierc 41v; WujJudConf 12v; Strum F; ModrzBaz 63; On ſam iéſt bóg: co żywiém/ co tchniemy/ On ſpráwuie w nas KochPs 149 (3); SkarŻyw 252 (3); CzechEp 41 (3); izali nie rzeką/ że [quod] (marg) co. N. L. (–) ſzáleiećie? WujNT 1.Cor 14/23; O Rozdźiále dochodów Królewſkich, y co ná Stároſtę przychodźi piąta część, ſzukay w piérwſzych kśięgách. SarnStat 485; CiekPotr 35.

Połączenia z zapowiednikami zespolenia: »ono (...) co« (3): KromRozm III H3v; RejFig Dd3; A na ono co kośćioły Láćinſkie wymiotáli/ ták piſze. SkarJedn 250.

»to (...) co« [w tym: to (7), tego (4), po tym (2), na to (4), nad to (1), na tym (1)] (16): RejKup c6v (3); Diar 58; Po tym znáć ſługę wiernego/ Co przeſtrerga [!] páná ſwego BielKom G5; RejWiz 22; A to w zyſku odnioſą/ co ſie z nich náśmieią. RejZwierz 115; BielKron 212v; KochSat C2v; Mącz 232d; RejZwierc 225v; A ieſzcże nád to coś my Theophilá [...] złożyli/ wyklinánie nań kłádziemy SkarJedn 133 (2); SkarŻyw 90; Doſyć ieſt tego/ co ludźie vbodzy á źli [...] ćięſzcy ſą ludźiom dobrym/ á máiętnym. GórnRozm I; ActReg 4v.

a. Wprowadza zdanie dopełnieniowe z odcieniem przyczynowym (21): Przepuśćiſz mi com ćię winił. BierEz B3v; RejKup x6 (3); Knechći máło Maurycego niezábili/ iż im oſobney zapłáty niedano co dobyli zamku BielKron 236v (3); HistLan Dv; PaprPan Ee3v; GórnRozm H4; ActReg 76; GostGosp 32; Dźiękuy mi chceſzli com ćię przeprowádźił KlonFlis H5.

Połączenie z zapowiednikiem zespolenia: »to (...) co« [w tym: za to (4), to (1), tego (1), od tego (1), o to (1)] (8): Abi ſzia Vaſcha K. m. nyegnyewal na naſch otho czoſmi pana Vilyamowſkyego ſſam zadzyerzely przi ſſobye LibLeg 11/155v; Diar 71; BielKron 238v; CzechRozm 243; SkarJedn 142; PaprUp I3v; Ponieważ zá to co oyćiec vżywał pieniędzy, wtóré y trzéćié dźieći muſzą płat od nich dáwáć SarnStat 1271; SkarKaz 4b.

2. Wprowadza zdanie podmiotowe: że (37): Nic pewnego ná ſwiecie nie mamy/ Tylko w zyſku co ſie w nim błąkamy. BielKom D5; PudłFr 31; Nie wiele mię wzruſza co w piſmách ſtárych Oycow o doſyćvcżynieniu wſzędźie świádectw doſyć. WysKaz 30.

Połączenia z zapowiednikami zespolenia: »ono (...) co« (5): Ieſt tego tam niemáło [...] iako też ono co Oleum/ oleiem przekłáda BudBib b2; ModrzBaz 110v; GórnRozm Iv. Cf W połączeniu z frazą.

»owo ... co« (1): gdyż mnie ówo dźiwnieyſza/ co w Kámięńcu Podolſkim/ ludźie [...] ochotnie ſye nápiwſzy támtecznégo piwá/ ták ſye zárażáią/ że ſye iem pod ięzykiem w wielkich żyłách robáctwo [...] záląga Oczko 23v.

»to (...) co« (32): RejRozpr F3; To prawda czo pomrzeċ mamy RejKup h6 (4); LubPs K4v; BibRadz Eph 4/9; BielKron 392v; SarnUzn H2v; GórnDworz Dd4v; RejZwierc 233v (3); SkarŻyw 168; KochFr 4; GórnRozm H2; PaprUp F; KochFrag 27; To w zyſku/ co człowiek koſzt y ſzkodę odnieśie. WyprPl A2v; CiekPotr 69. Cf W połączeniu z frazą.

W połączeniu z frazą: »a to, ono (wszystko) w ni(e)wecz co« [szyk zmienny] (13 : 2): RejRozpr D4 (2); RejKup c6v; LubPs K4v; RejWiz 14 (2); A tho/ co ſye nędze náćiérpiſz/ co ſye zá Prokuratorem nábiegaſz/ co ſye Aſſeſſorom/ Referendarzom/ y Odźwiérnym ich nákłániaſz/ to w niwécz. OrzQuin B4; RejZwierc 167v; A ono wniwecż/ co do domu ſię wrácáiąc/ wielkie mnoſtwo pieniędzy zźiemie wynoſzą [Quid quod illi in sua redeuntes magnam vim secum pecuniarum asportant]. ModrzBaz 110v; KochFr 4; GórnRozm H (3).

3. Wprowadza rzeczownikowy równoważnik zdania orzecznikowego (lub wyjątkowo pełne zdanie) w nawiązaniu do stojącego w postpozycji drugiego równoważnika rzeczownikowego (wyjątkowo do pełnego zdania) wyrażając tożsamość obu członów; całość obrazuje wielość i różnorodność (12):

a. cum N sg (funkcja pośrednia między spójnikiem a przysłówkiem); zawsze w połączeniu »co ... to« (10):

α. Równoważnik w obu członach (8): W Kxięgach Ziáwienia/ co ſlowo to wielká táiemnicá Leop VVv; naydźieſz iákmiarz co kámienicá to Sektá Dyabłowá. LeovPrzep G2; SkarJedn 23; WujNT 676; Bo tám co Conſul to KROL KlonWor 13.

Przysłowie: Quot homines tot sententiae [...] co głowá to rozum. Mącz 460a; WujJud 131v; WujNT 676 [ogółem 3 r.].

β. Równoważnik w pierwszym członie (1): co miáſto wielkie to ſwoie kſięſtwo ma BielKron 281v.

γ. Równoważnik w drugim członie (1): bo co miáſto było v Grekow to krol álbo kſiążę BielKron 55.

b. Cum G pl (funkcja pośrednia między spójnikiem a zaimkiem liczebnym) (2):

Połączenia: »co ... to« (1): iáſne rzecży ſąm/ że co rozumow/ to confeſy rożlicżnych BiałKaz Iv.

»co ... tylo« (1): co głow ktore śię zá rozumne máią/ tyło wiar. BiałKat Iv.

4. Wprowadza zdanie okolicznikowe (371):

a. Przeciwieństwa; najczęściej przeciwieństwo czasu lub podmiotów (153):

α) Zdanie nadrzędne w postpozycji (135): PatKaz III 130v; iż czo pirwey pothaiemnie łupieſtwa cżynił, iuż więc iawnie pocął miaſtecka y miaſta naiezdzić MiechGlab 65; LibLeg 9/54; RejKup ee5v; MurzHist Nv; Ale coſmy trochę z rzecży vſtąpili/ wroćmy ſie záſię ná drogę do niey. GliczKsiąż C4v (5); Co chciáłá wzgorę buiáć/ wnet w ſzelinę wpádnie. RejWiz 90 (4); bo co Ian mowi Trzey ſą/ ći mowią Ieden ieſt GrzegRóżn H4; RejZwierc 231v (2); KochMon 23; Bo y cośćie dłużni być vcżyćielmi wedle cżáſu/ záśię potrzebuiećie żeby was vcżono [Etenim debentes esse magistri propter tempus, rursum opus habetis ad docendum vos] BudNT Hebr 5/12 (2); SkarŻyw 601 (2); MWilkHist B2v; Ale co żywę/ vmrzéć bym woláłá KochFr 81; KochPieś 39; KochSob 67; Co tedy práwem inſzy/ co nas przyśięgámi Wiązáli/ ty nas ſercem zepni KochProp 15 (3); GrabowSet I2v; PowodPr 15; GosłCast 18.

W charakterystycznych połączeniach (dotyczy przeciwstawień w zakresie czasu): co niekiedy ... teraz, co pi(e)rwej ... dziś (2), co pi(e)rwej ... już (5), co pierwej ... już teraz, co pierwej ... potym, co pierwej ... ten raz, co pi(e)rwej ... teraz (4), co pi(e)rwej ... wtenczas (2), co pierwej ... zasię, co przedtem ... dziś, co przedtym ... teraz (4), co przedtym ... wtenczas, co przedtym ... zaś, co przedtem ... zatem, co przedzej ... teraz, co teraz ... przedtym, co teraz ... wtenczas.

Połączenia: »co ... a« (3): RejWiz 93; Oczko 3; iedno co oni ſtárzy [...] wodę prożno mierzyli/ á X. K. śiáno niepotrzebnie młoći. NiemObr 142.

»co ... aliści« (1): Bo co przedtym trochę wyżſzey fol. 50. bárzo Chriſtuſá z ſtrony cżłowiecżeńſtwá: wynioſł [...]: áliśći oto tu záś cżłowiecżeńſkie to Boſtwo iego/ o źiemię práwie vderzył CzechEp 169.

»co ... ano« (1): co powiáda że wydał piérwſzy pozew, áno nie wydał. SarnStat [1281].

»co ... oto« (1): iż ono com ſię zdał iákobym od rzecży odeyść miał/ oto teraz tego dowodzę com ſprzodku obiecał. WysKaz 19.

»co ... tedy« (4): SeklKat X3v; BibRadz Gen 43/10; Bo co Pan Chriſtus/ iáko prawdá roſkazał/ żeby mowá wáſzá byłá ieſt ieſt: nie nie [...] Tedy Papieżowie [...] opák wſzytko cżynią CzechEp 336 (2).

»co ... to« (65): SeklKat X3v (3); Co śię przedtem w pánie kocháł/ to zatem/ ſwoie ſerce od niego odwroconé poczuł MurzHist D3v (2); MurzNT 46; GliczKsiąż O2v; KochZuz A5; BibRadz Deut 28/25; OrzRozm Lv; BielKron 325; GrzegRóżn H4 (2); KochSat B3; SarnUzn F3; á co oná nie płákáłá/ to oni zá nię płákáli. GórnDworz Y4v (5); HistLan C2; RejZwierc 64v; WujJud 176; BudNT przedm b4 (3); CzechRozm 14 (5); PaprPan A4; StryjKron 407; CzechEp 44 (11); bo co Ignácyus piſze/ negátiwę: [...] To X. K. po Polſku wykłádáiąc/ áffirmátywy vżywa NiemObr 123 (5); KochFr 68 (2); ReszList 181; WerGośc 222; GórnRozm K3v; KochWr 30; OrzJan 104; LatHar 508; WujNT 543 (2); JanNKar C2 (2); SarnStat 484 (2); PowodPr 18 (2).

Połączenia z zapowiednikami zespolenia: »miasto tego co« (1): miáſto tego co ieſt w texćie ‘‘przybliży ſię’. maſz ná brzegu ‘‘przybliżyło ſię WujNT przedm 23.

»ono co« (1): WysKaz 19 cf »co ... oto«.

»to co« (1): ábowiem to co v innych ludźi ſzkodá/ łáncuch/ kłodá/ śmierć/ to v nas Polakow cześć wſzytko waży OrzRozm Lv.

1) W konstrukcji z formą osobową czasownika „mieć” + inf dającą się przekształcić na konstrukcję „zamiast” + inf lub „zamiast żeby” + forma osobowa (28): RejWiz 100; RejZwierz 74; SkarŻyw 262; co miał Turkom przewozu morſkiego bronić/ ſam práwie ich przewiozł w ſwoichże okrętách StryjKron 602 marg; GostGospSieb +3v; PowodPr 45.

Połączenia: »co ... a« (1): co był mial mowić: Krolu miłośćiwy/ przyimi Chriſtuſá Páná [...]. A Xiądz opák/ to ieſt: weźmi NiemObr 21.

»co ... tedy« (2): yſz myaſtho thego czo myano bylo owcze y barany spol naſſych zegnacz. Thedy yvſſ theraſſ yedno syedm myl od Braczlawya owcze y Barany poddany Czeſarſczy na naſzych polyach paſzą. LibLeg 7/103; StryjKron 642 marg.

»co ... to« (18): BielKron 312v (2); A Pátricius co ſie miał gniewáć/ to ſie muſiał okrutnie ſmiać. GórnDworz P2 (4); StryjKron 452; KochFr 113; PudłFr 34; GórnRozm H4; GrochKal 4; GórnTroas 21; GrabowSet R2 (3); iż co go miał miedzy narody wynieść zá głowę/ to zniego vcżyni iáko ogon PowodPr 15 (3).

Połączenie z zapowiednikiem zespolenia: »miasto tego co« (3): LibLeg 7/103; á miáſto tego co iem miał dáć poſieſć roſkoſſne kráyny roſproſſył ie w ſproſne poſluſſeńſtwo miedzy rozmáite národy. RejPs 158; GórnDworz E4.

β) Zdanie podrzędne w postpozycji (17): BierEz I3v; RejKup i2; MurzHist A4v; Też piſzeſz/ iż teraz krzćiſz po krzeſćiáńſku/ coś pczcd [!] tym czynił po Papieſku. OrzList b; GrzepGeom P3; RejZwierc 229v; KochTr 25; Obaczywſzy ſię ludźmi być żyli iák ludzie/ Co pierwey káżdy iák Wilk leżał w leśney budzie. StryjKron 250; CzechEp 183; bo to śilna ſzkodá/ robić co rok/ co tęż robotę do dźieśiąći lat możeſz zrobić GostGosp 96; WujNT 1.Petr 2 arg.

Połączenie z zapowiednikiem zespolenia: »miasto tego co« (1): [położyli] y miasto Bethſuram opráwił/ miaſto tego co było nápiſáć/ y miáſto Bethſurę oprawił BudBib c3.

1) W konstrukcji z formą osobową czasownika „mieć” + inf (cf. III.4.a.1)a)) (5): BielKron 164v; Mam roſkoſz w grzechu/ com zań miał żáłowáć. GrabowSet N2v; Wymawia ſię że ſam śiebie przed nimi muśiał chwalić/ co go oni ráczey chwalić mieli. WujNT 2.Cor 12 arg.

Połączenie z zapowiednikiem zespolenia: »miasto tego co« (2): A tę drugą odkłáda do ſądnégo dniá/ miáſto tego co miał rzéc/ do ſądowégo dniá KochAp 13; WujNT Iac 4/15.

b. Stopnia; w połączeniu z przysłówkiem w stopniu wyższym wskazuje na stopniowe narastanie: im [w tym: co bliżej (1), co wyższej (1), pozostałe: co dalej] (127): co dáley/ práwie widzę máło. A będzieſzli tu cżęſciey s tym lekárſtwem bywał/ Nie będęć nic widziáłá RejFig Ee2.

Połączenia: »co ... i« (1): A co dáley y práwie nie boią ſie Bogá RejWiz 76.

»co ... to« (6): RejPs 158; Ale iuż ludzye co dáley to niedbáli ná odpuſty BielKron 416v (2); A co bliżey to do kreſu bieżyſz RejPos B; RejZwierc 23v (2).

»co ... tym« (1): takoue nie miękcżeie od ognia, ale czo daley tim twardnieie. GlabGad G6v.

α. W paralelnym członie występuje av comp (90): RejRozpr Gv; RejKup 16 (2); SkarŻyw 253 (2); GórnRozm E2; A ia co dáley/ lepiey ćień głęboki Błędow mych widzę SzarzRyt A.

W charakterystycznych połączeniach: co dalej barziej (27), bliżey (4), drożej, gorzej (9), jasniej (2), lepiej (6), mniej (2), szyrzej, więcej (38), wyszej.

Połączenia: »co ... to« (72): ForCnR D3; ábowiem iuż co dáley to bliżey przybliża ſie ten vpádek moy RejPs 44; RejKup h7; KrowObr C; RejWiz 33 (2); RejZwierz 141v (2); BielKron 8 (18); Impallesco [...] Co dáley to bárziey blednieyę Mącz 274a (11); RejAp 3 (5); GórnDworz H5 (6); GrzepGeom E3v; RejPos A3 (9); RejZwierc 1v (8); PaprPan F3v; GórnRozm D4; á co dalei to gorzei PaprUp L4v (2); GórnTroas 68; PowodPr 45.

»co ... tym« (11): LubPs Y3 marg; Placito, Co daley tym ſie lepiey podoba. Mącz 302a (4); RejPos 22 (2); RejPosRozpr c3v; RejPosWstaw 22; iſz co dáley tym więcey wſłużbie Bożey tępieli SkarŻyw 333; KochSz B3v.

β. W paralelnym członie występuje ai (28):

1) Cum posit (1):

Połączenie: »co ... tym« (1): Dzis tedy iż obycżáye inſſe náſtáły/ według thego/ iż co dáley thym rzetelny á ſubtelny/ potrzebá tákyego náucżycyelá/ kthoryby ſie vmyał przyſtoſowáć GliczKsiąż L8.

2) Cum comp (27): RejWiz 126v; Tua iustitia et lenitas animi florescet quotidie magis, Będzie co dalei wyętſza y słáwnieſza [!]. Mącz 131b; PaprPan P.

W charakterystycznych połączeniach: co dalej (wyższej) cieńszy, cudniejszy, drobniejszy, goręcszy, gorszy (3), jasniejszy, kosztowniejszy, lepszy, mdlejszy, mężniejszy, ogromniejszy, piękniejszy, słabszy, sławniejszy, spiczastszy, starszliwszy, śliczniejszy, uczeńszy, wątpliwszy, więtszy (6), wyższy, zawikłańszy, znamienitszy, żadniejszy.

Połączenia: »co ... to« (20): PatKaz II 55v; FalZioł IV 4b; á co wyſzſſey ku gorze to ieſzcże známienitſze y koſztownieyſze páłace. BielKron 270v; ſkąd co dáley to lepiey vcżeńſzy/ opátrznieyſzy/ y ćwicżeńſzy pocżęli być. BielKron 409v (5); Mącz 8d (5); RejAp 33v; RejPos 119v; RejZwierc A3; SkarŻyw 481; ReszPrz 71; iż potomſtwo wáſze dźieląc/ co dáley to w drobnieyſze cząſtki maiętnośći/ do vboſtwá prżyść muśi GórnRozm I4v; GórnTroas 64; SiebRozmyśl K3v.

»co ... tym« (4): Cauda in tenuitate desinens, Ogón co dáley ku końcowi tym ćieńſzy. Mącz 449a; RejPos 175v (2); KochPs 108.

c. Czasowe współczesne, wskazuje na równoległe powtarzanie się dwóch czynności, przyczynę, która zawsze wywołuje ten sam skutek: ilekroć, za każdym razem gdy (43): Ieſzcze k ſobie przyſcz nie mogę Czo wſpomionę na tę trfogę RejJóz H4v (7); RejWiz 31 (3); iż biedá temu chłopcu/ ktoryby [...] páná czo dzieſięć krokow ſtąpi ocieráć/ á cżoſáć nie miał. GórnDworz E8; BielSat C3; RejZwierc 227v; WisznTr 19; BielRozm 20; co wrot ruſzą iego ſię ſpodźiewa SkarKaz 8b.

Połączenia: »ledwo co ... wnet« (1): Ledwo co kołá Fortuná tknie z ſtrony/ Wnet y bez ręki proſzenia/ odſtawa. GrabowSet Yv.

»co ... to« (19): RejKup y5v (2); Co ná ſtronę odſtąpi to ſie w głowę ſkrobie. RejWiz 64 (4); BielKron 21 (2); Effodit illius memoria pectus meum. Co nań ſpámiętam tomi ſie ſercá chwyći. Mącz 132d (2); á czo godzinká vpłynie tho iuż nie náſzá RejZwierc 103 (6); co ptaſzę wzlećieć chce/ to go pácholę do ſiebie potárgnie SkarŻyw 338; GostGosp 86; WysKaz 45.

»co ... zawżdy (a. zawsze)« (2): Lecz ſumnienie czo wſpomienie zawzdy ſie muſi gryſcz RejJóz P2; PaprPan Ffv.

α. Wskazuje na regularne następstwo dwóch czynności: raz to raz to, na przemian (6): Co ich pan porátował/ znowu ná kieł wźięli KochPs 162.

Połączenie: »co ... to« (5): BielKron 422v; Abowiém co [woda] z iednégo Pónikiem przez Groblą wynidźie/ to do drugiégo wpádnie Strum N2 (2); BudNT przedm a4; Lecz co zákwitnie iáko Słońce wznidźie/ To záśię ſpádnie ledwé wieczór przydźie. KochFr 44.

d. Przyczynowe: bo, ponieważ; quod Mącz (33): BierEz N4; aż ta ijſtá ſukienka/ wſſytka byla cżerwoná/ tzo ſie we krwi zmácżala OpecŻyw [127]v (6); RejJóz H2 (2); Niewie czo rzecz czo ſie wſtidzi RejRozm 404; RejKup bb3v (2); RejWiz 168; iż bez owſu do domu muſiał/ máło go co w pożytek przyſzło co był vdeptány. BielKron 331 (7); Quod, coniunctio causalis, [...] Yſz/ co/ dla tego. Mącz 343d; GrzegŚm 49; RejZwierc 61v (4); ále ná pálcách pierśćieni nieznáć było/ co ſye żyły ták bárzo nápełniły/ á ſkórá odełá Oczko 19; WisznTr 14; ActReg 11; GórnTroas 39; ztąd ie Marchiones ięzykiem ſwym zową, co gránice ſtrzédz winni. SarnStat 131; KlonFlis F2v.

α. Zdanie nadrzędne w postpozycji (1): co miał od dzyewek onych kęs pieniędzy/ Iáko mogąc nieborak odgryzał ſie nędzy. HistLan Bv.

e. Skutkowe: że (6): rad dobrze ſniada, czo ma na trzy dni doſyć. FalZioł IV 12a; Pánye coż yeſt nędzny cżłek co o nim pyecżą maſz/ A ſyn cżłowyecży co go thák zacnye wywyzſſaſz [quid est homo, quia innotuisti ei? aut filius hominis, quia reputas eum? Ps 143/3] LubPs ee5v.

Połączenie z zapowiednikiem zespolenia: »tak co« (3): Garnek ma być tak wielki czo ſie weń wleie piątha cżęſć kwarty FalZioł V 111v; á poſtáwić gi [ołtarz ofiar] [...] ták co gdyby przed nim kto ofiárę cżynił ſtoiąc ku połnocy/ mogłby pátrzyć do domu ſwiętego. BielKron 33v; Potym Priamus poſłał po Antenorá y Eneáſá áby przyſzli do rády/ á vcżynili ták co ſie wſzytkim podobáć będzye. BielKron 59v.

f. Prawdopodobnie warunkowe: jeżeli (5): y theſch czo bandzye krziwda poddanem waſchey K. mczi chczemi czinycz ſprawyedlywoſcz ſlvſna LibLeg 11/156; Chłop gdy mu nákaże Włodarz álbo też Vrzędnik robotę/ á nie poſłucha/ dom zámknąć/ co wynidźie chłoſtá cżtery plagi przez gołe ćiáło GostGosp 160 (2).

Połączenia: »co ... tedy« (1): A ti Abramie czo bedziesz naſich rzeczi vgrzeſſacz tedi ti ſgvbyſch swoye glowe LibLeg 11/59.

»co ... to« (1): A czo z grochu nie doye káwálcá ſłoniny/ To włoży do kálety Dáycżmánek náſz miły. RejZwierc 241v.

g. Prawdopodobnie celowe: aby (3): iż Rzeſza Niemiecka poſtąpiłá Ceſárzowi y Ferdynándowi pieniedzy dáć/ co ludzi wychowa ieznych 4 tyſiące BielKron 222v; wiele [...] tak ieznych iako y Pieszych a lekkich ludzi Kozaków zostawieli tez co posłac na wzwiady ActReg 27; Ná miedzy/ płonki álbo iáką drzewinę [...] ma ſtáwić: dla ogniá y dla kurow/ co ſie ſchronią ptakowi y niepogodźie. GostGosp 30.

h. Prawdopodobnie przyzwolenia: choć (1): Co wiem że ćię obruſzy do mnie rzecż prawdźiwa/ Ale ia o to nie dbam gdyż to prawdá żywa. CzahTr Iv.

IV. Partykuła (1475):

1. Prawdopodobnie pytajna: czy (2): pátrz pilno/ do kądby ſye Wodá w kraióch śćiągáłá: Bo obaczy czyśćie kędy iéy Prąd. Słuchayże przyłożywſzy vcho do ſáméy ziemie/ tedy vſłyſzyſz co Wodá ſzumi przez rzadką źiemię: możeſz téż y Wodę zámęćić/ tedy obaczyſz/ ieſli ſye thám z mętną Wodą poćiągnie. Strum O2; y przychodząc nád onę cháłupkę/ cżęſto wołáli: coś oſzálał? SkarŻyw 166.

2. Cum ai i av; użycia, w których łączą się cechy partykuły wzmacniającej podkreślającej maksymalne nasilenie, partykuły podkreślającej przynależność do zbioru określonych przedmiotów o określonych cechach oraz przysłówka „jak, możliwie najbardziej” (szczegóły przy objaśnieniach podgrup) (972):

a. Cum ai (351):

α. W posit (partykuła przynależnościowa, „co” zbędne) (2): kościelne páńſtwá nie proſtym ále co vcżonym dawał. BielKron 186v; á thám co ſłábe żelázo rdzá zie BielKron 280v.

β. W comp (partykuła wzmacniająca, odpowiada połączeniu z „bardzo” lub „dosyć” + ai posit, albo partykuła przynależnościowa, odpowiada połączeniu cum posit, „co” może być opuszczone) [w tym: przy rzeczowniku w pl (114), w sg (28), w sg coll (19); odpowiednik łaciński ma formę: ai sup (18), ai posit (4), ai comp (2)] (161): Aż mu rzecże co ſtárſzy woł/ Proznoś gośćiu ieſzcże weſoł. BierEz R2v; MiechGlab [90]; ZapWar 1537 nr 2494; RejPs 115v; RejRozpr E2; LibMal 1543/70 (2): RejJóz Ov; RejKup e2 (2); MurzHist E3v; KromRozm II 14v; Diar 31; LubPs R6v; GroicPorz k; RejWiz 106v; To vcżynili ći trzey co mocnieyſſy [robustissimi] Leop 1.Par 11/19 (22); Cić ſą co zacnieyſzy [maiores] ze wſzytkiego ludu BibRadz Num 1/16 (4); BielKron 30 (29); LeovPrzep E (2); Agere delectum militum. [...] Wybieráć co lepſze rycerſtwo. Mącz 6a (2); pićie pić co lżeyſze/ áby ćiáłá niezápaliło. SienLek 41v (2); GórnDworz P5v (2); GrzepGeom L; HistRzym 45v; RejPos 9 (3); HistLan A4v; RejZwierc 20v (2); BielSpr 14 (15); KochMon 19; BudBib Ez 34/3 (3); CzechRozm 140; PaprPan kt (3); ModrzBaz 24v (2); Oczko 5; KochPs 2; SkarŻyw [407]; bić ſię też z kim nie było/ bo co Ludzie godnieyſzy z Kieiſtutem w Pruſiech/ á drudzy z Olgerdem w Liflanćiech wzaiem/ y wet zá wet woyną woynę oddawáli StryjKron 432 (2); CzechEp 129 (2); KochFr 24 (2); WerGośc 246; BielSen 13; PaprUp G3 (3); ActReg 49 (2); GostGosp 66; Phil K2 (2); GrabowSet F2; OrzJan 40 (2); Prágnićieſz co lepſzych dárow [charismata meliora]. WujNT 1.Cor 12/31; WysKaz 6; Tych náuk mieyſce co przednieyſzé było w Athenách JanNKar B3v (4); SarnStat 24; PowodPr 9; CiekPotr 87; KlonWor 23 (2).

W charakterystycznych połączeniach: co bieglejszy, bliższy (2), bogatszy, celniejszy (7), cięższy, cudniejszy (2), czelniejszy (5), czerstwiejszy, czystszy, dalszy, drobniejszy, droższy, duższy, głębszy, głowniejszy (3), godniejszy (11), gorszy (4), kosztowniejszy, krotszy, lekczejszy, lepszy (17), lżejszy, majętniejszy, mędrszy (4), mężniejszy (3), mielszy, misterniejszy, mniejszy, mocniejszy (8), możniejszy (3), niższy (2), obronniejszy (2), piękniejszy (3), pilniejszy, podlejszy (4), pospolitszy, potrzebniejszy (5), pożyteczniejszy, prostszy, przedniejszy (18), przełożeńszy, skromniejszy, słabszy, starszy (4), subtylniejszy, śliczniejszy, tłustszy (4), trudniejszy, uboższy (2), urodziwszy, waśniwszy, wiadomszy, więtszy (4), winniejszy, wodniejszy, wyborniejszy (5), zacniejszy (8), zbrojniejszy, znakomitszy, znamienitszy (4).

Przyimek wewnątrz połączenia (8): wiecháwſzi wbronę/ czo w blizſzey goſpodzie ſtanął ForCnR A2; SienLek 63v; idźże á vſiądź co ná nizſzym mieyſcu RejPos 225 (2); RejZwierc 16; BudBib 2.Mach 4/31; GostGosp 40 (2).

Przyimek przed połączeniem (1): Wepchnionym ieſt/w cogłębſze ieźioro GrabowSet H3.

1) Z zachowaniem wartości porównawczej stopniowania („co” zbędne) (7): Bowiem tego cżaſu mleko ich bywa rzadkie gdyż czo lepſza iego cżęſć zchodzi w maciczę, á czo wodniejſza zoſtawa w pierſiach GlabGad H5; Iedná co mędrſſa nád ine żony iego [Una sapientior ceteris uxoribus eius]/ tey ſwoiey ſwiekrze odpowiedziáłá Leop Iudic 5/29; BielKron 21v; GórnDworz L5; KochPhaen 6; RybWit Cv.

γ. W sup (partykuła przynależnościowa odpowiadająca połączeniu z „bardzo” + posit lub comp + „od innych” – „co” mogłoby być opuszczone; albo przysłówek – „co” nie mogłoby być opuszczone) [w tym: przy rzeczowniku w pl (95), w sg (68), w sg coll (21); odpowiednik łaciński ma formę: ai sup (13), ai posit (3), quam + ai sup (1), sb + sb (4) i inne] (188): FalZioł IV 17b (3); GlabGad E2v (2); MiechGlab 13 (4); MetrKor 61/224; RejPs 35v (3); RejJóz Ov; MurzHist E2 (2); Ieſli tedy/ co námnieiſzyi reeczy [!] [neque minimum] niemożecie/ przécz śię o inſzé troſzczecie? MurzNT Luc 12/26 (2); RejWiz 91v (2); pomárli w boleśćiach co nagorſſych [pessimis] Leop Bar 2/25 (8); RejZwierz 45v (3); pogrzebże vmárłego twego w náſzych grobiech co naprzednieyſzych [in electione sepulchrorum nostrorum] BibRadz Gen 23/6 (11); BielKron 10v (27); Mącz 393c (2); SienLek 37v (4); RejAp 158; GórnDworz E6v (2); RejPos 9 (7); powiedał iż w zátrudnionym żywocie dwá co naſláchetnieyſze klenothy ociążone być muſzą/ Wolność á Sumnienie RejZwierc Aaa (13); przećiw ktorym ná ſwoim lewym rogu ordynował co napodleyſzy lud BielSpr 40 (10); Strum N4; CzechRozm 2 (3); PaprPan Hh3v; y o to ſię trzebá ſtáráć/ áby żołnierze co napowolnieyſzemi byli ſwoim ſtárſzym [atque illud efficiendum, ut miles se quam maxime obedientem praestet superioribus suis]. ModrzBaz 114 (8); SkarJedn 268; Oczko B (6); KochPs 116; poſtáwił páłac oſobny [...] to ieſt/ on roſkoſzny Ray: gdzie wſzytko co ſtworzył/ co naroſkoſznieyſzego/ y nalepſzego zebrał. SkarŻyw 259 (6); KochPhaen 6; BielSjem 32; GórnRozm G2; PaprUp K2; ActReg 148; GostGospSieb +2v; Phil K2; KochCn B4v; WujNT przedm 21 (3); SarnStat 1067 (2); SkarKaz 121a (2); CiekPotr 38 (4); KlonFlis A3.

W charakterystycznych połączeniach: co nabieglejszy (2), nabliższy (2), nacelniejszy (2), najchwalebniejszy, nacnotliwszy, nacudniejszy (3), na(j)czelniejszy (5), naczystszy (2), nadroższy (3), nagładszy, nagłębszy, nagłowniejszy, nagodniejszy (2), nagorszy (7), nagruntowniejszy, nahrubszy (2), nakosztowniejszy, na(j)lepszy (26), namdlejszy, namielszy, namiększy (2), namilszy, namniejszy (4), namocniejszy (3), namożniejszy, nanieszczęśliwszy, naniższy (2), naosobniejszy, na(j)piękniejszy (11), napodlejszy, napospolitszy, napowolniejszy, naprostszy (2), naprzedniejszy (18), narodzajniejszy, narozkoszniejszy, narozliczniejszy, najrządniejszy, naslachetniejszy (4), nasłodszy, nasłuszniejszy, nasmaczniejszy, nasprawniejszy, nastarszy (2), nasubtylniejszy (3), najszkaradszy, naświetlejszy, naświetniejszy, naświeższy, natłustszy (2), nauczeńszy (2), naużyteczniejszy, naweselszy, na(j)więtszy (24), nawłasniejszy, na(j)wyborniejszy (5), nawyższy (4), na(j)zacniejszy (11), nazimniejszy, naznamienitszy (2).

Przyimek wewnątrz połączenia (14): Leop Gen 47/6; BibRadz Gen 47/11; Ná tey ſzácie ma być druga ſzátá [...] co z napięknieyſzych farb BielKron 34 (5); SienLek 1v (2); RejPos 225v (2); Phil L3; BielSpr 54; á domyſliwſzy ſię zdrády/ co ná nagłębſzym y naprzykrzeyſzym wirze Wiſły ony laſki álbo żerdzi powtykáli. StryjKron 437.

Przyimek przed połączeniem (5): GórnDworz E6 (3); HistHel D2v; wſzytki rzecży s co naywiętſzą pilnoſcią y vważenim odpráwuy Phil S4.

1) Z zachowaniem wartości porównawczej stopniowania („co” zbędne) (6): MiechGlab 54; z niebá y głos ſłyſzał/ By ie [jabłuszko] co napięknieyſzey miedzy trzemi oddał. RejWiz 85v (2); poſłał do iednego Egipſkiego kápłaná [...] áby mu ſztukę z onych ofiar co nagorſzą y co nalepſzą poſłał. RejZwierc 84; PudłDydo A2.

2) Z odcieniem względnym (przysłówek, „co” nie może być opuszczone) (8): Wezmi iaie czo naſwieſſze możeſz mieć FalZioł II 19b (2); MiechGlab 72; Przywiedźiono mu tedy pułtorá tyſiącá pánien co nacudnieyſzych możono náleść Boiárſkich BielKron 429v (2); BielSat N4; RejZwierc 163v; BielSjem 41. Stosunek wyrażeń cum comp i cum sup: -bieglejszy (1 : 2), -bliższy (2 : 2), -celniejszy (7 : 2), -cudniejszy (1 : 3), -czelniejszy (5 : 5), -czystszy (1 : 2), -droższy (1 : 3), -głębszy (1 : 1), -głowniejszy (3 : 1), -godniejszy (10 : 2), -gorszy (4 : 7), -kosztowniejszy (1 : 1), -lepszy (17 : 26), -mielszy (1 : 1), -mniejszy (1 : 4), -mocniejszy (8 : 3), -możniejszy (3 : 1), -niższy (2 : 2), -piękniejszy (3 : 11), -podlejszy (4 : 1), -pospolitszy (1 : 1), -przedniejszy (18 : 18), -starszy (4 : 2), -subtylniejszy (1 : 3), -tłustszy (4 : 2), -więtszy (4 : 24), -wyborniejszy (5: 5), -zacniejszy (8 : 11), -znamienitszy (4 : 2).

b. Cum av (621): W leśie kiedy śiáná śiekáią gęſtym/ zwozem káżdy co záraz trawę bráć GostGosp 106.

Wyrażenie: »co wskok« (partykuła wzmacniająca, „co” może być opuszczone) (7): RejPos 357v; Słudzy co wſkok wſzytko cżynią WerGośc 246; WisznTr 15; SiebRozmyśl H3v; CiekPotr 40 (2); Zá nim co wſkok ten ſwoy liſt żáłoſny poſłáłá. PudłDydo A4v.

α. W posit (partykuła wzmacniająca, „co” może byćopuszczone) (1):

Wyrażenia »co żywo« (1): tak náwet [bol] vpornie ſię ſroży. Ze gdy co myślę męki mi przymnoży. Vśmierz co żywo nieprzepłáconymi Ieśli rzecż można dáry lekarſkimi RybGęśli Dv.

β. W comp (partykuła wzmacniająca, odpowiada połączeniu z „bardzo” lub „dosyć” + ai posit, „co” może być opuszczone) [w tym: odpowiednik łaciński ma formę: av posit (6), av comp (3) i inne] (196): BierEz C3 (3); niemá przemieſſkatz miedzy przyrodzonymi ani prziiacielmi/ ale tzo daley ma ſie odlęcżytz od nich. OpecŻyw [34] (8); ForCnR B3v (2); HistJóz E; FalZioł V 18c; RejPs 63 (6); RejRozpr E2 (3); RejJóz A7v (11); RejKup e7 (6); KromRozm III H5; Diar 25; BielKom E4; LubPs S2v (2); KrowObr 170v; RejWiz 33v (6); Leop 1.Reg 20/6 (10); OrzList i (2); RejZwierz 19v (2); wźiął ćielątko młode [...] á dał ie ſłudze/ ktory ie corychley gotował [et festinavit ad faciendum eum]. BibRadz Gen 18/7 (4); OrzRozm Cv; BielKron 17v (22); GrzegRóżn O; KochSat C2; Accipe a me ocius, Weźmi odemnie co prędzey. Mącz 259c; OrzQuin Qv (3); Prot A4v; SienLek 186; RejAp 197v (2); GórnDworz P8; RejPos 9v (23); RejPosWiecz³ 99v; RejZwierc 45v (4); BielSpr 9 (3); BudBib Iudith 13/13; BiałKaz C; StryjWjaz Cv; KarnNap ktv; Oczko 21v (3); SkarŻyw 27 (3); KochTr 15; MWilkHist D (2); StryjKron 190 (2); iż [...] iádu ſię ták záráźliwego co rychley y pilniey wyſtrzegáć będą. CzechEp 127 (8); KochJez B; KochFr 58 (4); KochBr 150; ReszHoz 121; WerGośc 226 (3); PudłFr 76; ActReg 21 (2); Phil K2; GórnTroas 45; KochPij C4; GrabowSet F4 (2); OrzJan 89 (3); WyprPl B2 (2); ieſlibych ſię ia też co więcey chełpił [etsi amplius aliquid gloriatus fuero] z zwierzchnośći náſzey [...] nie záwſtydzę ſię. WujNT 2.Cor 10/8; WysKaz 6; PowodPr 77; CiekPotr 5 (3); GosłCast 45; PaxLiz B3v (5); PudłDydo A4 (2).

W charakterystycznych połączeniach: co dalej (2), pilniej, prędzej (27), rychlej (ocius Mącz; celeriter, citius, cito, repente, velociter Vulg) (165), więcej (2).

γ. W sup (partykuła wzmacniająca, odpowiada połączeniu „bardzo” + posit ‒ „co” mogłoby być opuszczone, albo przysłówek ‒ „co” nie mogłoby być opuszczone) [w tym: odpowiednik łaciński ma formę: quam + av sup (8), av posit (7), av sup (4) i inne] (416): Co nadáley odemnie odeydź. BierEz Nv (2); ForCnR E2v; thę wodę [...] czo na głebiey w gardło wpuſzcżać FalZioł V 91 (23); MiechGlab 54; RejPs 22 (8); RejRozpr H3v (2); RejJóz A7v (2); LibMal 1547/136 (2); RejKup e3v (6); HistAl F3; MurzHist D4v (3); Diar 25 (2); GliczKsiąż K6v; LubPs Q2; tedy Dijabeł/ áby ich zwiodł co nawięcey woła. KrowObr 121 (15); RejWiz 22v (10); Leop Iudic 9/51 (3); KochZuz A4; RejFig Cc6v; RejZwierz 50 (3); BibRadz Deut 9/12 (2); kazáłá ſkráiáć ſkorę wkoło co nacieniey BielKron 75v (15); Quibus rebus quam maturrime occurendum putat, Którym rzeczóm co náprędzey mu ſie zda zábieżeć. Mącz 211d (12); Prot Cv; SienLek 14 (38); ábychmy ſie co nalepiey á co naopátrzniey ku temu vſtáwicżnemu boiowi náſzemu gotowáli RejAp 74 (6); GórnDworz K6 (15); RejPos A6 (34); RejPosWiecz³ 99v; BiałKat 68v; BielSat M4v (2); KwiatOpis C (2); HistLan B2 (2); KuczbKat 230 (3); RejZwierc 8 (25); BielSpr 37v (5); KochMon 20 (2); WujJud A6v; WujJudConf 34; RejPosWstaw [41⁴]v; Strum F3 (4); BiałKaz C3v; BudNT przedm b8; CzechRozm 20v (3); PaprPan Fv; KarnNap A3v (4); do tego ſię co napotężniey przyłożmy [omni animi impetu incubamus]. ModrzBaz 143v (13); O to by bogá prośić/ żeby cżłowiek Co námniey ſzcżęścia przećiwnego doznał? KochOdpr B2v (5); Oczko 1v (9); KochPs 16 (2); SkarŻyw 273 (2); MWilkHist G4v (3); StryjKron 160; CzechEp 167; KochFr 7; KochBr 152; KochWz 137; WerGośc 248; WerKaz 288; BielSjem 37; PudłFr 24 (3); ArtKanc K12; GórnRozm B2 (4); KochWr 32; ActReg 21 (3); A ták ſie ſtáráć/ áby śiać conarániey GostGosp 64 (4); GostGospSieb +2v; Phil S4; GórnTroas 27 (4); OrzJan 59 (6); LatHar 89 (4); WujNT 293 (2); WysKaz 5; SarnStat 46 (2); KmitaSpit B3v; nierząd náſz Polſki do vpadku zgotowány co nákrocey vważaymy. PowodPr 54 (2); VotSzl B2 (5); CiekPotr 12 (3); CzahTr C4 (2); GosłCast 7 (3); PaxLiz B (3); PudłDydo A4v.

W charakterystycznych połączeniach: co na(j)barziej (13), na(j)bliżej (14), nachędożej, nachutniej, nacieniej (3), nacieplej (3), naciszej, naczęściej, na(j)dalej (41), nadłużej (6), nadrobniej (2), nagłębiej (9), nagoręcej (2), nagorzej (2), nagruntowniej, nakrocej (4), na(j)lepiej (optime, quam optime Modrz) (55), nalżej (2), namajej, namielej (4), namiękczej, namniej (quam minimum Modrz) (9), namocniej (2), naokrutniej, naopatrzniej, napewniej, napiękniej (4), na(j)pilniej (27), napirwej, napokorniej, napotężniej, na(j)prędzej (quamprimum Mącz, Modrz; actutum, cito, primo quoque tempore, quam maturrime, quantum queam Mącz; quam celeriter Vulg) (29), naprościej (8), naraniej (11), na(j)rychlej (primo quoque die, quamprimum, quantum queam Mącz; celeriter, quam celeriter Vulg; cito PolAnt) (83), nasilniej, naskromniej, nasnadniej, naspieszniej, najstateczniej, naszerzej (2), naświetniej, najuczciwiej, na(j)więcej (quam maxime Modrz) (58), nawymyślniej, nawyższej (7), nazacniej.

W szyku odwrotnym (2): Strum B2v; Ale gdy o potrzebie namniey co vcżuią/ Wierz mi prętko w gromádę náſzy ſie ſzykuią. PaprPan E4v.

Połączenie: »co i« (1): że go żaden [...] káráć nie może/ by też on co y nagorzey cżynił. CzechEp [386].

1) Z zachowaniem wartości porównawczej stopniowania (partykuła wyrażająca najwyższą dopuszczalną granicę, „co” zbędne) (1): zaduſzenie vſt y noſa czo nawięczey po trzy razy, ſtanowi ſzcżkawkę. FalZioł V 83v.

2) Z odcieniem względnym (przysłówek, „co” nie może być opuszczone) (42): OpecŻyw 33 (2); ForCnR B3v; Zaſię radzić aby dychanie w ſobie zadzierżawała co by mogła nawięczey y na dłużey FalZioł V 20b (13); BielŻywGlab nlb 9; ConPiotr 31v; KrowObr 83v; Leop Eccle 5/3; BielKron 226 (2); ma nád nim ſyedźieć/ co nagoręcey zetrwáć może SienLek 113 (4); RejPos 194 (2); KuczbKat 10; RejZwierc 108; Strum I4v (3); KarnNap G; ModrzBaz 10v; Oczko 24; Co gdy Krol vſłyſzał [...] iáko co naprędzey mogł/ gotował ſię ná woynę przećiw Wołochom. StryjKron 717 (2); CzechEp *3v; cżtery rzecży ſobie ná pámięć co nakrocey może być/ przywiedźiemy. WerKaz 279; PowodPr 28; PudłDydo A2v. Stosunek wyrażeń cum comp i cum sup: -dalej (2 : 41), -pilniej (1 : 27), -prędzej (27 : 29), -rychlej (165 : 83), -więcej (2 : 58).

3. W funkcji wskaźnika nawiązania (479):

a. Wprowadza wypowiedzenie (lub człon zdania pojedynczego) będące kontynuacją poprzedniego tematu: a (189): MetrKor 57/120; WróbŻołt C4v; LibLeg 11/155; KromRozm III L5v; Diar 61; Tákże ten ſláchetny ſzcżep/ ći cżarni Páwłowie/ Záwżdy byli podobni/ obycżáymi k ſobie/ Co y ty látoroſłki/ co z nich wyraſtáią/ Sláchetnym ſie owocem/ káżdemu znáć dáią. RejZwierz 74v; BielKron 103 (2); Bo ich nie obierał krol [...] iedno wſzytká ſpołecżność przez Duchá s. ſpráwiona/ á potym ye oddáli Apoſtołom s. Coby y dziś wedle Bogá á wedle powinnośći ták być miáło. RejPos 23v (5); BiałKat 31; RejZwierc 60; á iáko zá Iágiełá domy Rycerſkie powſtáły/ tożby zá Moſkiewſkiego być mogło. Co iuż każdy me podánie z mey oſoby niechay v ſiebie vważy MycPrz II D2 (4); StryjKron 562; CzechEp 373; ZapKościer 1584/49v; Dokłáda też tego Bielſki [...] iż też o to ich oſzuſtwo klął ie Biſkup/ chcąc ie tym przywieść do vznánia błędu ſwego y do pokuty. Co oni vkorzywſzy ſię Pánu Bogu po tey ſwey przygodźie/ wyználi błąd ſwoy przed Biſkupem WerGośc 220; ArtKanc T4; ActReg 104; GostGosp 120; PaxLiz C2v.

Połączenia: »co i« (3): ktorey p[ro]testaciey Panu Ćieſzycy Pąn Michal Podlieſki niedopuſczal. Co i Pąn Ćieſzyca Proteſtowal ZapKościer 1580/15v (3).

»co ono« (1): Ariſtoteles v Alexándrá/ Seneká v Neroná/ o co ſie ſtáráli? Co ono ſam łáknący Poetá dźiwuie ſie/ kto Pápugę álbo ptáſtwo leśne do ſłow wymawiánia [...] muśi y ſpoſabia? GostGospSieb +2v.

»co też« (6): GliczKsiąż B6; WerGośc 204 (2); Cżytay ſobie ieſzcże w Kśięgách Moyzeſzowych o przeklęctwách Páńſkich/ ktoremi przeklina ludźie wſzetecżne. Co też nie bez przycżyny vpominał Tobiaſz ſyná ſwego/ áby ſię ſtrzegł wſzetecżeńſtwá ſzkárádego WerKaz 298 (2); CzahTr G3v.

»co to« (3): Prożnoć moy miły Pánie/ iedno iż muśiſz zeſłáć onę obiecáną kreẃ teſtámentu nowego [...]. Co tho y Pan naſz dáruiąc oną niewinną krwią ſwoią zwolenniki ſwoie/ przydał znák widomy wino RejPos 89; RejZwierc 17; Strum P.

»co więc« (2): GliczKsiąż B3; Nie wydádzą ćie: iedno ſluchay proſzę ćie głoſu Páńſkiego/ ktory ia mowię ku tobie/ á będzieć dobrze thobie/ y będzie żywá duſzá thwoiá. Co więc [Quidsi] niebędzieſſli chćiał wyniść: the ſą ſlowá kthore mi Pan okazał Leop Ier 38/21.

α. W połączeniu z formą przypadkową zaimka „to” może być również interpretowane jako zaimek rzeczowny względny w zdaniu rozwijającym (cf I.1.A.A)b.ζ. »to...co«) użyty nieodmiennie z zaimkiem precyzującym przypadek na wzór zaimka przymiotnego (cf I.2.B.b.α.1) »co...to«), np. co o tym = o czym (19): ListRzeź w. 55; ieſtliby ktori z nich zdechł/ tedy go wezmą na ramiona ſwoie: aż go wyrzuci morze na brzeg/ bo ſie barzo miłuią/ czo o thym ſwiadcży Plini^us. FalZioł IV 33d; Diar 45; GliczKsiąż A3v (2); BibRadz I *2v; ſnadź też to kiedy przydzye ná Rzym. Co potym ktemu rychło przyſzło/ gdy gi Gottowie z Wándálity do gruntu zborzyli. BielKron 129v (2); SienLek V2v; RejAp 181v; RejPos 137v; BiałKat 333v; BielSpr 3; możeſz w ónéy Vpuśćie dáć poczynić łątki/ dla Stáwidł/ co około tego mądrzy Młynárze álbo Cieśle rozumieią. Strum M3; Oczko 10v; ZapKościer 1581/22; WerKaz 284; OrzJan 82.

Połączenie: »co też« (1): gdzie Kryſtuſá niemáſz ludzka myſl nieuſtáwicżna/ bo ná rozmáite myſli rozchodzi ſie/ chwieiąc ſie y ná tę y ná owę ſtronę/ co też y v nas Krześćian to naydzie BielKron 260v.

β. W połączeniu ze spójnikiem podrzędnym lub względnym wskaźnikiem zespolenia (128):

Połączenia: »co aby« (2): to ieſt nie táyna z wiele piſmá ſwiętego/ iż v niego ten ſtan záwżdy namilſzy á nawdzyęcżnieyſzy bywał: Co áby inſzego ſłuſznieyſzego wywodu nie było/ thedy wielki á mocny wywod/ iż [...] ſam racżył ſie s pánny á z dzyewice cżyſtey vrodzić RejPos 342v; Oczko 5.

»co gdy« (2): Naprzod Burgrábiá ſpyta Szołtyſá/ ieſli czás ieſt zágáić Sąd? co gdy Szołtys odpowie iż czás ieſt. Spyta pothym ieſli pokoy Sądowi przykázáć ma GroicPorz i2; WerGośc 238.

»co gdyby« (2): RejPos 129v; Co ſtánąć mogło/ choć przed tym tego nie było/ to tákże może záśię nie bydź/ choć teraz ieſt. Co gdybym ták mówił/ przeſtálibyśćie wedle baczenia ſwégo ná tym/ ánibyśćie czekáli dowodów inſzych odemnie OrzJan 23.

»co iż« (9): Diar 65; Według páná tedy ſámego ſlugá ma ſie okázáć á popiſáć. Co iż cnotá ná vbyory á yedwabne bárwy nigdy nye prziymuye/ ſlugá rękę ma dáć áby w ſtátecżnosći [...] ſie chował. GliczKsiąż E7v; CzechRozm 49v (2); Oczko 7; CzechEp 309; GórnRozm A4; OrzJan 76; SiebRozmyśl F3.

»co jako« (2): RejJóz A2v; iedno iż ſyn iego [...] przyſzedł do niego s ſláchetną żoną y z wielkim nábyciem do domu iego. Co iáko Anyoł Boży poważnie ſpráwował ono małżeńſtwo iego/ [...] tho tám ſzyrzey w hiſtoriey tego to Tobiaſzá nápiſano ſtoi. RejPos 42v.

»co jesli(by)« = si, si autem, si vero Vulg, PolAnt; quodsi Vulg (106): LibLeg 11/82; HistAl H8; KrowObr 201 (2); Wypuść lud moy że mi offiáruie. Co ieſli [Quodsi] go niewypuśćiſz/ oto ia przepuſzcżę ná ćię [...] wſſeláki rodzay much Leop Ex 8/21 (13); SienLek 60v; RejPos 142 (3); BudBib b3 (6); MycPrz II Cv; BudNT przedm a6v (9); To tym ſpoſobem Chriſtus Pan doſyć vcżynił zá nas? Co ieſliby ták było/ tedyſmy iemu więcey powinni niż BOgu ſámemu. CzechRozm 219v (5); ModrzBaz 2 (38); Oczko 5v (15); StryjKron 667 (2); CzechEp 160 (3); ReszPrz 46 (2); KochPam 86; OrzJan 78; SarnStat 129 (2).

»a co jesli(by)« (2): zdrów z nich idąc/ Bogu zá tę łáſkę dźiękowáć nieprzeſtánie. A co ieſliby tám śiedząc o iáki przypadek nieſpodźiany przyſzedł/ co rychléy niech go ták rátuie. Oczko 31 (2).

»co niż« (1): Bo więtſza iest enormitas gwałtem bráć, co niż mocą. SarnStat 625.

»co ponieważ« (2): by záś iáko wáſzę Kró: M. niegotowégo przećiwko ſwéy mocy niezáſtał. Co ponieważ ták ieſt/ cóż ieſt tákiégo/ przéczbyś wáſzá kró: M. [...] práwicę ſwoię [...] ná tego ſwégo [...] nieprzyiaćielá głównégo dobyć niemiał OrzJan 90 (2).

b. Wprowadza nowy temat, często przytoczenie czyjejś opinii, po której następuje replika lub komentarz własny: co do ..., jeżeli chodzi o to, że ...; zwykle cum verbis dicendi, cogitandi, percipiendi et iubendi [w tym: co mowi itp. (53), co powieda itp. (36), co pisze itp. (14), co wspomina (przypomina) itp. (14), co powiedział itp, (13), co przydawa itp. (9), co zadaje(-ą) (8); z dodatkowymi wskaźnikami nawiązania (178): a co (104), a nawet co, a tak co (2), a zwłaszcza co, abowiem co (4), ale co (3), bo co (22), bo i co (2), bowiem co, i co (2), lecz co (2), nad to co, na koniec co, na ostatek co, naprzod co (3), naprzod tedy co, nuż co, nuż a owo co (2), oto co, potym co, przodkiem co, przy tym też co (2), także co (3), także i co (2), to jest co, to też jeszcze co, więc co] (262): A tzo mi zalétzáſz Miłoſiernego/ zna^mći ieſt dobry a ludſki mąż/ ale vtratny ForCnR C3v; WróbŻołt C4; WróbŻołtGlab A4; czo then vaſſ poſel przed vamy yakye poſzelſthwo spravy od naſſ abyſczye mv vyerzili ysz spravil poſzelſthwo od vaſſ do naſſ LibLeg 7/67v (13); RejJóz F3v (2); SeklKat Yv; Abowięm co ta/ ten oleiek/ na moie ćiało wypuściła/ na pogrzébći to mnie vczyniła [Iaciens enim haec unguentum in corpus meum, ad sepeliendum me fecit] MurzNT Matth 26/12 (3); KromRozm II v3; GliczKsiąż M6; Bowiem coś tu wſpominał Dawidá y Iopá/ Iż niebo zwáł żeláznym [...] Nie rozumieyże temu być ie kowal kował RejWiz 147v (5); RejZwierz 63; A co poſeł powiáda/ iż moy zakon nie dzierżał vgody/ w tym nam krzywdę dziáłá BielKron 232 (6); Quod me accusat nunc vir sum extra noxam, Co ſie ná mie skárży/ ná mniey ſie w tym nie czuyę. Mącz 343d; OrzQuin T4v; SarnUzn Ev; GórnDworz E2v (9); RejPos 121v (2); Co pytaſz o człónki zwiérzchnié w Kośćiele/ powiemći nie ſam z śiebie/ ále s piſmá. BiałKat 38v (2); KuczbKat 15 (2); WujJud 259v; WujJudConf 126v (2); RejPosRozpr cv; BudBib 4.Reg 19/20; Naprzod co mowiſz/ iż z powieśći moiey tego dochodźiſz/ żeby chleb y wino Wiecżerzey Páńſkiey/ nie mogło być proſtym winem y chlebem też proſtym/ ná toć ták odpowiedam CzechRozm 261v (10); ModrzBaz 28 (4); SkarJedn 76; KochOdpr C2; KochTr 24; StryjKron 95; CzechEp 40 (8); NiemObr 76 (3); ReszHoz 114; PudłFr 48; y co prżyśięgáią Regi et Regno iuſz to Regno wymázáć trżebá GórnRozm Av (22); PaprUp K4v; Dworu y Harczerzow cotrochę przyięto y ta trocha płocha roziezdza się ActReg 124; GórnTroas 8; KochCz B; WujNT Gal 2/20; WysKaz 43; SarnStat 283 (2); SkarKaz 45b (2); Prawdziwie żemci teraz nie ieſt przy pieniądzách, Com ich troche miał, wſzyſtkie vdałem precz w tych dniách. CiekPotr 44; CzahTr D; GosłCast 15 (2).

Połączenia: »co ono« (1): Y co ono Zbáwićiel náſz w iednymże przykłádźie Bogacżá y Lázárzá ſrogą przegrożkę zoſtáwił/ tego ſie w Polſzce poſpolićie nápátrzy/ gdy cáła wieś Lázárzow leży przed dworámi budownych Bogacżow PowodPr 70.

»co owo« (4): GórnDworz B4 (2); CO owo drugi złoto zá imienié dáie/ Mógłby drożéy przepłáćić twoie obyczáie PudłFr 36; GórnRozm D3v.

»co tedy« (4): Co tedy ku pierwſzyi rzeczy/ wątpić niemámy/ że nowy zákon/ ma ſwoie nowé vſtawy MurzNT 58v (2); CzechEp 344; PowodPr 84.

»co ... tedy« (55): ZapWar 1550 nr 2665; KromRozm I L4v; Bo co by tu niektorzy miaſto i/ położyli y/ tedy wiédzmy że/ y/ inſzy má dźwięk niſz i MurzOrt B2; KrowObr 227; UstPraw I4v; BibRadz I 288d marg; KuczbKat 200; BudBib bv; Co teraz do duchá świętego modlitwy rozmáite zmyſláią [...] tedy też y tego nigdy przed tym nie było CzechRozm 14 (24); ModrzBaz 28 (2); CzechEp 167 (19); KochWr 22; PowodPr 84.

»co też« (37): LibLeg 10/68v (2); KrowObr 227; OrzList iv; Coś theż widźiał trzy głowy w pokoiu ſtoiące/ tenći tego ieſt wykład. BibRadz 4.Esdr 12/22; BielKron 199 (5); SarnUzn D2v (3); GórnDworz Z3v (2); WujJudConf 256v; CzechRozm 21 (3); CzechEp 55 (8); Co mi też X. K. iákieś przechwalánie przycżyta [...] iam nie tylko w tych cżáśiech/ ále nigdy przedtym żadney rozmowy/ z pánem Woiewodą Podolſkim nie miał. NiemObr 67 (4); BielSjem 7 (2); GórnRozm D3 (4).

»co ... to (a. toć, a. toż)« (21): LibLeg 11/171; KromRozm I F; MurzNT 218v marg; á co ſie mieniż być pánem od zachodu do wſchodu ná ſwiećie/ tho zſiebie śmiech cżyniż BielKron 254 (5); SarnUzn C7 (4); GórnDworz I4; RejZwierc 125; co było kośćiołá ſześć dzieſiąt łokći/ to on odgrodził go ná pośćieniu dwádzieśćiá łokiet BudBib 3.Reg 6/16; CzechRozm 254; SkarJedn 81; CzechEp 218 (3); KochWr 29.

»to co« (26): MurzHist F2v (2); RejWiz 160; BibRadz I 288d marg (3); A to co żąda Káietan ábych był ſtąd wypędzon/ ábo do Rzymá ná ſſąd poſłan/ nie odmawiam tego ábych niemiał ſtąd wynidź BielKron 194 (3); GórnDworz X7 (4); CzechRozm 23v (7); To co około Dámáſcená zámiátáią/ iż ná iednym mieyſcu przy tego/ iż Duch S. nie pochodzi od ſyná: niechay wiedzą/ iż Ian Dámáſcen przed śiodmym Zborem ſwoie kśięgi [...] piſał. SkarJedn 282 (4); CzechEp 143; WujNT Hebr 12/27.

»to, ono co ... to« (2 : 1): BibRadz 4.Esdr 12/26; A to co w. m. powiedaſz/ iż wſtyd/ á ſorom/ trzyma białegłowy ná wodzy/ to miáſto iedney cnoty/ dwie im w. m. dáieſz GórnDworz Aa2v; Tákże y ono co niektore kśięgi Láćińſkie czytáią/ In ſuam: to z Graeckiego poznáć/ że te ſą prawdźiwſze ktore máią In ſua WujNT przedm 18.

»co więc« (2): Co ſie więcz owo w. m. pánie Boiánowſki/ ná białegłowy ſkárżyſz/ że w. m. nie miłuią/ nic ſie ia temu iuż nie dziwuię. GórnDworz V; BudNT przedm b5.

»co zasię« (1): Coś żáſię widźiał piorá podſkrzydlne tkwiące z ſkrzydł iego/ thenći ieſt wykład tego. BibRadz 4.Esdr 12/19.

c. W połączeniu z dodatkowym wskaźnikiem nawiązania wprowadza człon wyłączający (24):

Połączenia: »chyba co« (2): KromRozm II d4v; gdzie mowi/ iż ſubſtantia non recipit maius nec minus, tom ia (chybá co ſie owo troſzkę o kámieniu/ á o drewnie włożyło) opuśćił GórnDworz B3v.

»jedno co« (12): RejJóz H; UstPraw B4; RejFig Bb2v; A ná paſzą nigdy ich wolno nie puſzcżáią/ Iedno co ſie potroſze/ ſámy wyrywáią. RejZwierz 105; nie dał im nic z łáſki iedno co ſłużbę zápłáćił. BielKron 439v (2); iż Król w Polſzce inák ſtánowióny iedno co przez Kápłaná być nie może OrzQuin V3 (3); HistRzym 67; Doświadczyłeś mię by w ogniu złotá/ A nienálazłeś/ iedno co cnotá. KochPs 21; ActReg 27.

»jeno tylko co« (2): IEſt Stawów y Stawków wielé kthóré nie máią żadnych Zrzódliſk/ áni żadnych Strugów/ ieno tylko co wnié náłápa wody ná Wioſnę Strum Nv (2).

»okrom co« (2): Ieſt ten zamek ták wielki/ iż by y też mogł zá iedno miáſto licżyć/ ále drzewiáne budowánie/ okrom co Włochowie zá tego Waśiłá pocżynili Báſzty murowáne BielKron 430 (2).

»tylko co« (6): zgorzáło puł Preſzporku y z dworem Krola Węgierſkiego/ tylko co Polacy ſwoich goſpod obronili BielKron 413v (3); gdźie bywa bárzo wielkie sług mnoſtwo/ á dáleko ich więtſza cżęść/ ktorzi nic ſtátecżnego niemáią coby robili. tylko co chodzą zá Pánem ſwym [quorum multo maior pars nihil serii habent, quod agant, sectantur tantum principem suum] ModrzBaz 37v; gdy nie mnieyſzą iáko Tátárowie Sendomirſki kray ſzkodą vtrapili/ tylko co wżdy ludzi w niewolą nie bráli. StryjKron 677; PaprUp C4v.

d. Wprowadza zdanie wynikowe: więc, w takim razie (1): A iżechmy ſlyſzeli Alexandra być mądroſcią przychędożonego/ coby ſnadz bez winy Stráxagony nie zrzućił. HistAl D6v.

e. W połączeniu z rzeczownikiem wprowadza dopełnienie orzekające: jako (2): Wnet wſzyſtkich okowano/ Krolá z żoną wźięto Do Kriu: okowawſzy we złote ich pęto. Aby wżdy/ co Krolowi/ vcżćiwość ſpráwiono KmitaSpit C6; Zá co vfam że po was powinny miłośći. Doznam wrychle gdyż o was co o ludźiech bácżnych/ To rozumiem CzahTr G3.

f. W połączeniu ze spójnikiem podkreśla wspólność elementów na zasadzie porównania: jak również (1):

Połączenia »co i« (1): przetoż nam [...] nie wolno ták iáko inſzym/ y przedáć/ co y kupić. CzechEp [397].

4. Podkreśla pytanie (10): y czo azaly nyewie ze ona tam yeſth wwielkym niedoſtatkv LibLeg 11/13v; Co? á zaſz y ty świádectwá ſłowá Bożego [...] vćiebie też ſą wiſzem y Filozofią? CzechRozm 21 (3); ModrzBaz 80; OrzJan 30; Byłem w przód v źrzodłá Ktore z niebá wychodźi pod Seráphinámi. (‒) Co? pod Seráphinámi? CiekPotr 72; GosłCast 27.

Połączenie: »a (to) co« (2): KromRozm I B2; A to co? w wielkim ſtráchu bydź obiemá námá? GórnTroas 37.

5. Wyraża żal z powodu daremności zamierzeń: niestety (2):

Połączenie: »ale co« (2): tákże wſzeláką pomocą/ y rátunkiem gárdząc/ dáć gárło prędziuchno muſiáłá. Obácżże w. m. ieſli thę ruſzyć miáłá/ ábo zaczność domu [...] ábo co tákiego: zgołá nic: bo [...] łatwie ſie tho pokryć/ á zátáić mogło. Ale czo. thák iey było dziewictwo miłe/ iż bez niego ná ſwiecie żyć niechciáłá. GórnDworz Bb2; radby go wynioſł áż do niebá/ ále co? niemoże práwi nic náleść w nim oſobne^go czymby go ozdobić/ j wyſtáwić mogł. GórnDworz Dd7.

6. Wyraża stopniowanie ograniczenia: tym bardziej (1): iedno że wodá kámienna/ źimna/ zła/ iádowita/ á własność wſobie tákową máiąca/ że iéy [...] wárzénié wyrzućić niemoże: á co ktoby ieſzcze ſámę ſurową pić chćiał? Oczko 23v.

7. W połączeniu: »jedno co« wyraża ograniczenie: tylko (4): RejRozpr Dv; PAtrzże iáko na ten Dąb/ cżęſto pyorun biye/ A Brzoſkę podle niego/ iedno co deſzcż zmyie. RejZwierz 131; CzechEp 234; Dziś iedno co płácż idzie vſtáwnie do niebá. BielSen 13.

8. W połączeniu: »co do ...« podkreśla całkowitość, kompletność (4):

Wyrażenia: »co do jednej« (1): áż dźién iáko trzebá Gwiazdy roſpędźi co do iednéy zniebá. KochPieś 4.

»co do szczędu« (3): Nie zoſtáwił w nim nic/ y owſzem co do ſzcżędu wſſyſtko ſpuſtoſſył [usque ad internecionem universa vastavit] Leop Ios 11/11; będą wythráceni [...] miecżem y głodem/ dokąd co do ſſcżędu nie będą wytráceni [donec penitus consumantur] Leop Ier 44/27 (3).

9. W połączeniu: »co niektory« (1): Wiele inych dziwow álbo wyrodkow od ludzi ná ſwiecie/ zwłaſzcżá w Afryce/ Indiey/ á Scytiey/ co niektorzy ze pſiemi głowámi/ niektorzy bez głow/ niektorzy co w pierſiach gębá á ná rámieniu ocży BielKron 8v.

*** Bez wystarczającego kontekstu (8): cornv unum quod prolapsum erat alias czo byl rok vpathl ZapWar 1533 nr 2531; BartBydg 248; WróbŻołt T4; c co/ cudná/ cnota/ nic MurzOrt Bv; Mącz 340d; ZapKościer 1586/64v; Quod – Czo, ktorę. Calep [891]a (2).

*** Dubia (3): RejKup o2v; Neutralista co insza ratio diem in pfingere aby fidelitate suam declararét. ActReg 7 (2).

Cf COBY, COĆBY, CODZIENNY, COKOLE, COKOLI, COKOLWIE, COKOLWIEK, COLE, COROCZNY, COŚ, COTRZECIODZIENNY, COTRZECIOLETNI, COŻ, COŻBY, COŻKOLE, COŻKOLI, COŻKOLWIE, COŻKOLWIEK, COŻKOLWIEK BĄDŹ, COŻŻE, NIECO