[zaloguj się]
[pdf]

CZASZOŁKA (6) sb f

czaszołka (6), [czaszułka, saszułka]

Tekst nie oznacza pochyleń; oba a prawdopodobnie jasne.

Fleksja
pl
N czaszołki, czaszułki
G czaszołek
A czaszułki.
L saszułkach

pl N czaszołki, [czaszułki] (3). ◊ G czaszołek (3). ◊ [A czaszułki. ◊ L saszułkach.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów).

1. Dem. od „czasza” ‘przedmiot wklęsło-wypukły’ (3): 
a. Miseczka żołędzi dębowej (2): Cżaſzołki kthore ſiedzą na iednym kończu żołędzia/ gdy ſnich proch vcżyni á roſpuſci gi wodką babcżaną iſzby gęſto było/ tym okładać brzuch/ biegunkę cżyrwoną zaſtanawia FalZioł I [1152]b [idem SienHerb] I [1152], b; [SienHerb 143 (Linde)].
b. Okrywa orzecha laskowego (1): Sok z ſzeſzelinek/ To ieſt z owych cżaſzołek zielonych w ktorich orzech Laſkhowy ſiedzi/ Smrod z cżegoby ſie kholwiek poruſzył od cżłowiekha/ odeymuie gi FalZioł III 19b.
c. [Okrywa orzeszka bukowego:
Szereg: »w saszułkach abo w strączu«: Bukiew/ rośćie ná drzewie ſwégo imienia/ to ieſt ná Buku: ma źiárnká w ſáſzulkách/ ábo w ſtrączu ſzarym UrzędowHerb 341b (Linde).]
2. Dem. od „czasza” ‘muszla mięczaka zwanego Murex inflatus L. (Rost)’ (3): Blactebizatia (ſą cżaſzołki z morza barzo czudnie woniaiącze) FalZioł V 96v, V 100, 111.
[Wyrażenie: »ślimakow wodnych czaszułki«: SPaliwſzy [...] Slimakow wodnych cżáſzułki/ dobrze zetrzy á rozmieſzay z oliwą Cresc 1571 542 (Linde).
Szereg: »czaszułki albo małżowiny«: Drugie rzecży mocznieyſze na rany głębokie. Centurzija/ cżaſzułki albo małżowiny ztarte SpiczZioł 239b (Linde).]

Synonim: 1. łupina; b. łupinka, szeszelinka; c. strącze. 

Cf CZASZKA, SZASZUŁECZKA

MM