Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: DOKONAĆ

Następne hasło: [DOKONALE] »

DOKONAĆ SIĘ (28) vb pf

sie (13), się (12), si(ę) (3).

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja

inf	dokonać się

praet
	sg		pl
3	f	dokonała się	m an
3	n	dokonało się	subst	dokonały się

inf dokonać się (2). ◊ fut 3 sg dokonå się (9). ◊ 3 pl dokonają się (2). ◊ praet 3 sg f dokonała się (4); -a (3), -å (1) Mącz. n dokonało się (7). ◊ 3 pl subst dokonały się (4).

Sł stp s.v. dokonać, Cn brak, Linde XVI w. s.v. dokonać.

Znaczenia

1. Skończyć się, dokończyć się, dopełnić się (12)
2. Wypełnić się, urzeczywistnić się, spełnić się, uczynić się (14)
3. Dobić się, wyniszczyć się, wytracić się (2)

1. Skończyć się, dokończyć się, dopełnić się; consummare PolAnt (12): A gdy ſie dokonaly gody/ pán Iezus wezwál Iána naſtronę ij rzekl. OpecŻyw 41v; PatKaz I 18v; LibLeg 6/190; BudBib Ps 76/8 [9]; Gdy ſię cżytánie dokonáło/ wſzyſcy ſię do obłápiánia y cołowánia ſpolnego [...] rzućili. SkarJedn 293; A nim ſię práwie woyná dokonáłá/ Iáka moc wielka ludzi poginęłá KochSz A4v.

Szereg: »(ani, nie) począć i (a, albo, ani) dokonać« [szyk 5 : 1] (6): BielKron 233; Nie rozumieymyſz ták iżby ſię kiedy Bog w Boſtwie ſwoim pocżąć álbo dokonáć miał RejAp 177v, Dd2; A to ſie wſzytko tych kſiąg piſánie dokonáło w ſwiątecżny wtorek/ á pocżęło ſie w środopoſtną niedzielę RejZwierc 268v; SkarJedn 99 [2 r.].

2. Wypełnić się, urzeczywistnić się, spełnić się, uczynić się; consummari Vulg, PolAnt; perfici Vulg (14): FalZioł V 10; LibLeg 11/22; Y prośił lud Páná Bogá nawyſzſſego w modlitwie/ áż ſie dokonáłá cżeść Boża [usque dum perfectus est]/ á ofiáry ſwoie dokonćżyły. Leop Eccli 50/21; Accessit operi manus extrema, Dokonáła ſie rzecz/ Yuſz wſzitko vcziniono. Mącz 43c; RejAp 160v; gdy ſię dokona ſtárćie ręki ludu świętego/ (tedy) dokona ſię wſzytko to [consummabuntur universa haec]. BudBib Dan 12/7; StryjKron 457; GórnRozm Iv; Potym wiedząc P. Iezus/ iż ſię iuż wſzytko dokonáło/ áby ſię ſpełniło piſmo/ Rzekł: Prágnę. LatHar 735, 735; ále we dni głosu ániołá śiodmego/ kiedy pocznie trábić/ dokona ſię táiemnicá Boża [consummabitur mysterium Dei] WujNT Apoc 10/7; SarnStat 78 [2 r.].

3. Dobić się, wyniszczyć się, wytracić się (2): Smierćiami boleiących pomrą [...] gnoiem po oblicżu ziemie będą/ á miecżem y głodem dokonáiąſie [gladio et in fame consumentur]/ y będzie śćierw ich potrawą ptáſtwu niebieſkiemu y bydłu ziemnemu. BudBib Ier 16/4, Ier 44/27.

Synonimy: 1. skończyć się; 2. spełnić się.

Formacje pochodne cf KONAĆ.