[zaloguj się]
[pdf]

DYGNITARSTWO (47) sb n

dygnitarstwo (45), dygnitarztwo (2); dygnitarstwo : dygnitarztwo SarnStat (31 : 2).

di- (46), dy- (1).

a oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N dygnitarstwo dygnitarstwa
G dygnitarstwa dygnitårstw
A dygnitarstwo dygnitarstwa
I dygnitarstw(e)m dygnitarstwy, dygnitarstwami
L dygnitarstwach, dygnitarstwi(e)ch

sg N dygnitarstwo (4). ◊ G dygnitarstwa (4). ◊ A dygnitarstwo (6). ◊ I dygnitarstw(e)m (1). ◊ pl N dygnitarstwa (3). ◊ G dygnitårstw (14). ◊ A dygnitarstwa (9). ◊ I dygnitarstwy (2), dygnitarstwami (1); -y: -ami SarnStat (2 : 1). ◊ L dygnitarstwach (2) MycPrz, SarnStat, dygnitarstwi(e)ch (1) ActReg.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Urząd dygnitarza, wysokie stanowisko; dignatio, dignitas, honor, titulus, maicstas Cn (47): GórnDworz Hh7; opuśćiwſzy imioná/ dignitárſtwá y dochody/ [...] w vboſtwie á w eżyſtośći pod poſłuſzeńſtwem zakonu ſłużą pánu Bogu WujJud 5v; MycPrz II C3v; ReszPrz 93; żeby zamków, twirdzy, áni Dignitarztw nieporuczano cudzym, ieno ſzláchćicom vrodzonym ex genealogia polaków. SarnStat 18; áby káżdy Dignitarz y vrzędnik w téyźiemi był ośiádły/ gdźie dignitárſtwá dźierży SarnStat 72, 18, 78 [2 r.], 306, 335 [3 r.], 1216.

W charakterystycznych połączeniach: dygnitarstwo dawać, dzierżeć (2), opuścić, pomieszać, poruczać (2), po- rzucać, rozdawać, trzymać (4), umniejszać (3), uprosić, wziąć; na dygnitarstwo wystawić; na dygnitarstwie siedzieć.

Szeregi: »dygnitarstwa, kasztelanije« (2): obiecuiemy liſtem ninieyſzym Dignitárſtwá/Káſztelániy/y Vrzędow [dignitates, Castellanatus et officia JanStat 300] w wſzyſtkich Kroleſtwá náſzégo [...] nikomu iedno oſobóm dobrze záſłużonym/ [...] nie rozdáwáć SarnStat 71 [idem] 909.

»dygnitarstwa, (i) starostwa« [szyk 2 : 1] (3): STAd że bátzni Krolowie ſtan ten opatrzali/ Dignitárſtwá/ ſtároſtwá záwſze im dawáli. WierKróc Av; ActReg 46; SarnStat 484.

»dygnitarstwo, i (albo, abo) urząd; dygnitarstwo z urzędem« [szyk 15 : 9] (23; 1): ábo kiedy cháſá/ poſpolitą władzą zágubiwſzy/ ſtany/ vrzędy/ dignitárſtwá pomieſzawſzy/ y zepſowawſzy/ ſámá regimenth weźmie GórnDworz Gg2v; Podźmyſz theż do ſtanow Páńſkich ktorzy na Dignitárſtwách także y vrzędźiech Grodſkich y źiemſkich ſiedzą MycPrz II B, I B3v, II Bv; KochPieś 27; PaprUp I3v; Dygnitarſtw y Vrzędów/ ieſli ktorę wákuią/ [...] Krol Iego M. nie ma dáć nikomu SarnStat [1023]; tákowé wſzyſtkié Dignitárſtwá y Vrzędy obywátelóm Ziemie Wołyńſkiéy ośiádłym ſtanu Szlácheckiégo oddáwáć mamy/ y powinni będźiemy. SarnStat 1192, 76 [2 r.], 231, 483 [4 r.], 864, 1041, 1063 (18).

»dostojeństwa i dygnitarstwa i urzędy« [szyk 2 : 1] (3): tych ktorzy są rozney wiary braku zadnego wdigni- tarstwiech y Dostoienstwach y Vrzędach czynić nie mąmy ActReg 43; SarnStat 1063, 1192.

»zacne miejsca i dygnitarstwa« (1): y do zacnych mieyſc y dignitarſtw ſámi ſobie dobrowolnie drogę zágrodźili ReszHoz 137.

Synonim: dostojeństwo.

WK, BC