[zaloguj się]
[pdf]

KLĄĆ SIĘ (13) vb impf

się (8), sie (5).

Fleksja
inf kląć się
indicativus
praes
sg pl
3 klnie się klną się
praet
sg pl
3 m klął się m pers klęli się
imperativus
sg pl
2 klni się klnicie się
conditionalis
sg
3 m kląłby się

inf kląć się (5). ◊ praes 3 sg klnie się (1). ◊ 3 pl klną się (1). ◊ praet 3 sg m klął się (1). ◊ 3 pl m pers klęli się (1). ◊ imp 2 sg klni się (2). ◊ 2 pl klnicie się (2). ◊ [con 3 sg m kląłby się.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII(XVIII) w. s.v. kląć.

1. Złorzeczyć komuś; przeklinać (2):
a. W funkcji zwrotnej (tu dla odegnania ewentualnego uroku) (1): Klni ſię: Bodáy nas powietrze porwáło Námi miotáło. KlonFlis H3v.
b. W funkcji wzajemnej [czym] (1): Ano nie wcżás kiedy go iuż zła niemoc gnąbi. Co ſie ią więc klną chłopi kiedy ſobye łáią RejWiz 62.
2. Przysięgać, zaklinać się; anathemizare PolAnt, Vulg; iurare PolAnt (11): Nieklui [!] ſię bo dawno blądzys RejKup N; PRzyſzli dwá do krámárzá/ y cżapkę mu wzięli/ Kiedy ſie o niey pytał/ obádwá ſie klęli. RejFig Ee2, Ee2; WujNT 180.

kląć się o co [= w sprawie czego] (1): IEden błazná położył w pokoiu przy ſobie/ Iż nie mogł do drzwi tráfić/ w bot wcżás cżynił ſobie. Pan ſie porwie do botá/ vwiąznie mu nogá/ [...] A błazen ſie klnie o bot/ nie ia przyſięgáiąc. RejFig Aa8v.

[kląć się czym: Ieſliby ſię kto kłął [!] kośćiołem/ nic nie ieſt/ ále ktoby śię klął złotem kośćielnym/ winien. BudBib Matth 23/16 (Linde).]

Ze zdaniem dopełnieniowym [iż (3), że (2)] (5): Ten co ią dał drugiemu/ klął ſie że iey nie miał RejFig Ee2; GórnDworz Rv; BudNT Mar 14/71; LatHar 710; WujNT Mar 14/71.

Zwrot: »kląć się [jaką] klątwą« (1): Przede wſzen: [!] záś bráćia moi/ nie klnićie ſię áni niebem/ áni ziemią/ áni iną iáką klątwą [ne iurate caelum, neque terram, neque aliud quodcunque iuramentum]. BudNT Iac 5/12.
Szereg: »kląć się i przysięgać« = anathemizare et iurare PolAnt, Vulg (3): On lepak pocżął ſię kląć y przyśięgáć/ iż nie znam cżłowieká tego/ ktorego mowićie. BudNT Mar 14/71 [przekład tego samego tekstu] LatHar 710; WujNT Mar 14/71.

Synonimy: 1. łajać; 2. przysięgać.

Formacje współrdzenne cf KLĄĆ.

MM