[zaloguj się]
[pdf]

KMIN (98) sb m

Fleksja
sg
N kmin
G kminu
A kmin
I kmin(e)m
L kminie

sg N kmin (31). ◊ G kminu (40). ◊ A kmin (12). ◊ I kmin(e)m (14). ◊ L kminie (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. bot. Cuminum cyminum L. (Rost); kmin rzymski, roślina roczna z rodziny baldaszkowatych (Umbelliferae) używana jako przyprawa korzenna i w lecznictwie; pochodzenia włoskiego, według świadectwa Marcina z Urzędowa, hodowana także w Polsce; ciminum Murm, Mymer1, BartBydg, Mącz, Calep, Cn; cuminum BartBydg, Mącz, Calep, Cn (81): Murm 117; Mymer1 17v; BartBydg 28, 38b; Sok kminu/ z miodem zmieſzáy/ zabija robaki wżywocie FalZioł I 7a, [+3]a, I 6d, 7a [3 r.], 7 żp, 11b (29); MurzNT Matth 23/23; Mącz 71d, 76b; A gdy káſzel z przeźiębienia/ Omanowy korzeń dobrze vwierć/ zmieſzayże z miáłkim pieprzem/ kminem/ y s koprowym náśieniem/ w miedźie/ á tego pożyway w wieczor y wzárań. SienLek 84v; Gryźienie wżywoćie przeſtawa gdy kto kmin przypiekány żuiąc połyka SienLek 99, 9v, 57, 63v, 64v, 71v (18); Bo nie będą trzeć wozem zębátym wyki/ áni kołá tácżáć będą po kminie BudBib Is 28/27, Is 28/25, 27; Oczko 32v [2 r.]; Calep 276b, 283b; LatHar 128; WujNT Matth 23/23; SarnStat 274.
Zestawienie: »kmin kramny« = kmin ogrodowy [szyk 15 : 2] (17): Theż naſienie gorcżycżne ſtłucżone s figami s khminem kramnym/ puchlinę z żiwota wypądza FalZioł I 125b, I 13d, 119c, 155b, V 27, 38, 43v, 83v; SienLek 73v, 84, 84v [2 r.], 86, 86v (9).
2. bot. Carum carvi L. (Rost); kminek zwyczajny, roślina łąkowa z rodziny baldaszkowatych (Umbelliferae) o aromatycznych owocach, rosnąca w Polsce, mylona z włoską Ammi maius L. (Rost), a także z Elletaria sp. (Rost); millefolium Mymer1; drabe Calep; carenum, careum, carium, carum Cn (16).
[Zestawienia: »kmin biały«: Kmin biały/ Pſeudo Ameos SienHerb 10a.]

»polny kmin« [szyk 15 : 1] (16): Mymer1 18; Polny kmin/ w Siciliiey doſić obficie roſcie iako y vnas w polſzce FalZioł I 40b, [+3]b, I 40a, b [5 r.], 40 żp, III 6c (14); Calep 342a; [AMmi polſki Herbarz wykłáda kmin/ ále nie dobrze: bo inſza rzecz ieſt Ammi, a inſza kmin/ [...] á téż kmin niéma ſmáku Lebiotczánégo iáko Ammi ma mieć: ktemu ma bydź mnieyſzé źiarnko [...] niżli kminowé UrzędowHerb 22b (Linde).]

3. bot. Conium maculatum L. (Rost); szczwół plamisty, roślina z rodziny baldaszkowatych (Umbelliferae), lecznicza i silnie trująca, mylona dawniej z szalejem jadowitym (Cicuta virosa L.) (1): Cicuta wytrych Kmin. Mymer1 17.

Synonimy: 3. »hanyż polny«, karuj.

MM