[zaloguj się]
[pdf]

KOC (31) sb m

koc (29), kocz (1) [w znacz. 2.], koc a. kocz (1) [w znacz. 1.]; kocz Diar.

o jasne.

Fleksja
sg pl
N koc
G kocu, koca koców
D koczowi
A koc koce
I koc(e)m
L kocach

sg N koc (13). ◊ G kocu (2) [w znacz. 2.] ComCrac, SarnStat, koca (1) [w znacz. 1.] Calep. ◊ [D koczowi.] ◊ A koc (7). ◊ I koc(e)m (1). ◊ pl G koców (3); -ów (1), -(o)w (2). ◊ A koce (2). ◊ L kocach (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Gruba tkanina sukienna służąca jako przykrycie, czasem też pospolite okrycie wierzchnie z tej tkaniny; gausape Mącz, Calep, Cn; cento Mącz, Cn; amphimallum Calep, Cn; (in)stragulum Mącz; amphitapa, cilicium, gaunacum, maius sagum, segestre, stragulum (crassum) villosum, toral villosum, vestimentum e villis contextum Cn (9): Cento. genus vestimenti rustici, Pſtra gunia/ álbo tayſzká ruska/ też Koc. Mącz 47b; Gausape, et Gausapa Koc to yeſt ſukno które ná obie ſtronie koſmáte yeſt. Mącz 142d, 414d; BudBib Iudic 4/18; PudłFr 78; ná ziemi ná kocách odpocżywáłá. SkarŻyw 140; Calep 63b, 448a.
Szereg: »koc a kołdra« (1): pośćieli z ſobą żadney [Turcy] nie noſzą/ okrom kocow á kołder. BielSpr 53.
2. praw. Kara składana sędziemu za niesłuszne, nie potwierdzone w sądzie wyższym zaskarżenie jego wyroku, niekiedy też kaucja składana przed rozpoczęciem sporu sądowego o naganę wyroku, opłata sądowa (pierwotnie w postaci błamów futrzanych, później pieniężna); inaczej wadium; multa iudiciaria, multaticia pecunia, quaestus iudiciarius, sacramentum, sportula Cn (22): A kiedysie ſprava stą Appellacią abo odezvem, zavieſſi na Siem tedy tez ſtrona ktora ſie odezvie poloziwſſy kocz w ſkrzyncze v Xiąg vieczovych na Seymie nie będzie koczv klascz vinna alie po rozpravie spravy przi tey ſtronie ktora zyſk otrzyma kocz zoſtanie. (marg) Kocz poena appellantis. (–) ComCrac 17; A gdzieby się nalazło, że dobrze apelował, winę mu wrocić. A gdzieby sentecyje ich nie podpierało prawo pospolite pisane [...], tedy kocz po staremu Diar 93; Bá możeſz ty ápellowáć/ Ale Koc káż nágotowáć RejZwierc 235v; Tákże Woiewództwo Ráwſkié po powiátách ſądzoné bydź ma cum adiudicatione poenarum Koc z áppelláciiéy podług práwá Koronnégo. SarnStat 738; Niechcemy áby Sędźia Koc więcéy miał bráć/ ieno ieden od iednéy kauzy SarnStat 813; Sędzia ſtronie Koc wráca ſuffuſus rubore. SarnStat 814, 813 [3 r.], 859, 860, 1298, 1299, 1309.

W charakterystycznych połączeniach: koc brać (odbierać) (3), kłaść (położyć) (2), nagotować, wracać, wyciągać; kocow nie dawać.

Wyrażenie: »wina koc« (2): poſtánawiamy/ áby ná tákim káżdym winá Koc [...] byłá ſkazána/ y ſtronie oddáná zá moleſtiȩ/ któré od litigántá ćiérpi. SarnStat 738, 1156.
Szeregi: »pamiętne ni koc« (1): Iużći ich tám nie ſądzą/ ták proſto zdawáią/ Pámiętnego ni kocow/ iuż im niedawáią. RejWiz 162.

»peresud i koc« (2): A iż ná ten czás nád prawo ich Pereſud y Koce Trybunał ná nich z wielkim vćiążeniém ich wyćiąga SarnStat 860, 860.

3. [Prawdopodobnie danina w postaci skórek owczych: Każda wieś [na Spiszu, a więc utrzymująca się z hodowli owiec] dawa po jednemu koczowi LustrKrak I 186.]

Synonimy: 1. deka, gunia, kołdra, nakrycie, przykrycie, przykrywadło.

ZCh