[zaloguj się]
[pdf]

KOLCE (19) sb n

Teksty nie oznaczają ó.

Fleksja
sg pl du
N kolca
G kolec
A kolca, kolce kolca
I kolc(e)m kolcy
L kolcach

sg I kolc(e)m (1). ◊ pl N kolca (1). ◊ G kolec (1). ◊ A kolca (7), kolce (2) Leop, WyprKr. ◊ I kolcy (1). ◊ L kolcach (2); -ach (1) Leop, -åch (1) BudBib. ◊ du A (cum nm) kolca (1) BudBib Ex 25/12 [2 r.], 30/4, 37/27.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Kółko, ogniwo (19):
a. Służące jako uchwyt; armilla Cn (15): A przewlecżeż ie [drążki] przez kolce/ kthore ſą ná węgłach Archy/ áby ią ná nich noſſono: kthore záwżdy będą w kolcách Leop Ex 25/14–5; BibRadz Ex 35/11; BielKron 33 [3 r.]; Y dwie kolcá złote vcżyniſz do niego BudBib Ex 30/4, Ex 25/12 [3 r.], 14, 15, 37/27, 38/5, 7.

W charakterystycznych połączeniach: kolce z miedzi (5); włożyć (założyć) w kolca (2); przewlec przez kolce.

b. Służące do sznurowania, zawieszania; anulus, armilla, circes, circulus, fibula Cn (2): W Kolcze, ktore sgembi temu szobolowi wiſzą, ieſt zawleczoni Lanczuſek zloti WyprKr 21; firankow okolo loza s kolczi zielaznemi ſtuk 2 WyprKr 100.
c. Służące jako ozdoba, kolczyk (1): Trzećia iákieś kreżiki ná głowę przypięłá Z rąbku/ y kolcem z perłą vcho też przetknęłá. ZbylPrzyg A2.
d. Służące do hamowania dzikiego zwierzęcia; tu w przen (1): Práwo/ kolcá twárde/ Komu ie ná nos włożą/ powiodą y hárde. KochDryas A2v.

Cf KOŁKO

MM