[zaloguj się]
[pdf]

KOMENDATOR (29) sb m

k- (24), c- (5); -m- (28), -mm- (1); -t- (26), -th- (3).

Oba o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w komendor); a pochylone (w tym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl
N komendåtor komendåtorowie
G komendåtora
A komendåtora komendåtory
I komendåtory

sg N komendåtor (7). ◊ G komendåtora (6). ◊ A komendåtora (3). ◊ pl N komendåtorowie (6). ◊ A komendåtory (2). ◊ I komendåtory (5).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

W zakonie i państwie krzyżackim przełożony konwentu i zarazem zarządca okręgu administracyjnego, komtur (29): ziechali ſie [...] Theż Pompo Pruſki miſtrz z komendathory ſwemi/ y wiele inſzych krzyżownikow. MiechGlab 9; Ziemiá we wſzem obfita/ tego zakonu kthory był w Pruſiech/ ma Miſtrzá y Komendátory ſwe. BielKron 291 v; ták iż Pruſacy ná troię woyſko rozdzyeliwſzy nád káżdym Komendatorá ſwego przełożywſzy/ ſzli bez odporu do Litwy pobieráiąc y woiuiąc ziemię Litewſką. BielKron 378v, 369v, 370v, 372v [2 r.], 376v, 380 (12); tám też Zamku Gdańſkiego dobywſzy/ ſpalił go/ y Komendatorá zacnego Ianá Kolliná ná nim z wielą inſzych Krzyżakow poimał. StryjKron 442; Potym Miſtrz ſam Ludwik z Comendatory był do Toruniá przyzwány Octobrá dniá 10. StryjKron 647, 442.

W połączeniu z przydawką od nazwy miejscowej [w tym ai (7), z + G sb (4); dodatkowo z imieniem własnym (4); komendator + przydawka (8), przydawka + komendator (3)] (11): Znowu ſie zebrał ná Krzyżowniki/ poráżon od nich/ á od Komendatorá z Bártenſteynu poiman drugi raz/ też rychło przes przenáięćie ſtrożow vćiekł. BielKron 376v; Od Pruſkiego Miſtrzá byli dwá Komendatorowie/ Thoruńſki y Elbieſki. BielKron 386, 365v, 371, 372, 373v [2 r.]; gdy Krol ſam v Wigrow puſzczey łowem ſie źwierzu báwił/ máło nie wpadł w śidłá Comendatorá Ráſtemberſkiego StryjKron 547, 325, 442 [2 r.].

Wyrażenie: »komendator zakonny« (1): Bacżąc to Komendatorowie zakonni/ wſtąpili w rádę/ y zámknęli tho miedzy ſobą/ áby nigdy nie bráli s kſiążąt ná to przełożeńſtwo/ to ieſt Miſtrzoſtwo zakonu ſwego/ żadnego BielKron 415v.
Zestawienie: »komendator wielki« = zastępca wielkiego mistrza (1): poſłáli Vlriká Eiſenouená Commendatorá wielkiego/ y Ianá Zayluſá podaiąc ſię Krolowi/ zdrowie y máiętnośći tylko wymowiwſzy/ á przećiw Polakom przyſięgli nigdy broni nie podnoſić StryjKron 647.
[Szereg: »komendator albo kontor«: Bo Miſtrz v nich był iáko Krol álbo Xiążę/ Comendator álbo Contor iáko Woiewodá Przełożony nád Powiátem StryjKron 325 (Linde błędnie: komandor).]

Cf KOMENDOR, KONTOR

ZZa