[zaloguj się]
[pdf]

NABIJAĆ (18) vb impf

Oba a jasne (w tym w pierwszym 2 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf nabijać
indicativus
praes
sg pl
1 nabijåm
2 nabijåsz
3 nabijå nabijają
praet
sg
3 m nabijåł
imperativus
sg
2 nabijåj
conditionalis
sg pl
3 m by nabijåł m pers by nabijali

inf nabijać (5). ◊ praes 1 sg nabijåm (3). ◊ 2 sg nabijåsz (1). ◊ 3 sg nabijå (2). ◊ 3 pl nabijają (1). ◊ praet 3 sg m nabijåł (1). ◊ imp 2 sg nabijåj (2). ◊ con 3 sg m by nabijåł (1). ◊ 3 pl m pers by nabijali (1). ◊ part praes act nabijając (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów; poza tym: Mącz 236a błędnie zam. nabić) – XVIII w.

1. Wkładać do środka dużo czegoś, napełniać po brzegi, nadziewać; confercire Mącz (16): Confertio, Nádziewam/ Nábiyam/ Vtykam áby nie przeciekáło. Mącz 118b.
Przen (6):
Zwroty: »mieszek, mieszka nabijać« = wzbogacać się; suis compendiis studere, suos questus abuti, suis rebus consulere Mącz (2:1): Pietatis praetextu suis rebus consulit, Pod zmyślániem álbo xtałtem nábożeńſtwá mieſzká ſobie nábiya. Mącz 453d, 288d, 511b.

»nabijać [komu] pożytku« (1): Servire utilitati alicuius, Nágániáć nabiyáć komu pożytku. Mącz 511a.

»skrzynie żelazne wiatrem nabijać« = prawdopodobnie wykonywać bezsensowną robotę (1): vśiadłem ná oyczyſtéy roli/ [...] nie ábym téż ſkrzynie zeláſné wiátrem nábiiáć miał JanNKar A2.

»uszy [czyje] potem nabijać« = naprzykrzać się gadaniem; adstrepere a. complere a. obtundere a. onerare a. opplorare a. tundere aures, implere a. refercire a. verberare aures sermonibus, inculcare auribus, ogganire in aurem Cn (1): Vſzy Ty páńſkie potem Ośle nábiiaſz. GosłCast 75.

a. Sporządzać nabój napełniając formę odpowiednią substancją [co czym] (3): Szypy ogniſte tymże obycżáiem/ y tym prochem nábijáć BielSpr 74.

nabijać czym [narzędziem] (2): Nákręć trąbek s pápieru/ [...] Nábijayże ie prochem/ ſtypulikiem onym/ W ſwey formie/ prędkim/ miałkim/ á nie ſtánowionym BielSat N3 [idem] BielSjem 39.

b. Ładować broń palną; implere fistulam ferream pulvere a. plumbo, instruere bombardam ad iaculandum Cn (6): nalepiey tám s pieſzym ludem/ á s ſtrzelbą Ruſznicżną ktorzy vmieią s nią dobrze/ prędko nábijáiąc BielSpr 66v, 75.

nabijać co (3): Izali [...] Dziáłá nábijał y ſtrzelał? KrowObr 26; vpomináć ie áby [...] prędko ſtrzelbę nábijáli BielSpr 64, 75.

nabijać czym (1): ktemu prędkie nábićie może być/ gdy maſz gotowe nábićie w pápierze záwinione/ á tym może prędko nábijáć BielSpr 69v.

2. Zadawać ból uderzaniem; commitigare Mącz; batuere Calep (2): Mącz 225a; Batuo – Tłukę, nabyąm. Calep 126a.

Synonimy: 1. nadziewać, napełniać, natykać; 2. natłukać.

Formαcje współrdzenne cf BIĆ.

Cf NABIJANIE

KW