[zaloguj się]
[pdf]

NAGANIENIE (27) sb n

Oba a oraz pierwsze e jasne (w tym w e 1 r. błędne znakowanie); -é : -e SarnStat (1:1).

Fleksja
sg
N naganienie
G naganieniå
A naganienié
I naganieniém
L naganieniu

sg N naganienie (4); -e (1), -(e) (3). ◊ G naganieniå (13). ◊ A naganienié (3); -é (1), -(e) (2). ◊ I naganieniém (2). ◊ L naganieniu (5).

Sł stp, Cn notuje, Linde w objaśnieniu s.v. nagana.

Zarzut, przygana, podanie w wątpliwość; aculeus, culpatio, improbatio, macula, morsus, notatio, opprobrium, reprehensio, sugillatio, vellicatio, vituperatio Cn (27): Momo satis facere, prov. Wſzelákie przicziny nágánienia vprzedźić/ to yeſt w żadney rzeczy nie náganionym być. Mącz 230b.

naganienie czego (3): SienLek 6; Poznáney prawdy nágánienie/ y przećiwko niey mowienie. LatHar +++2v, 118.

W przeciwstawieniu: »zalecanie ... naganienie« (1): Zálecánie Potraw godnych ku záchowániu zdrowia: także też y nágánienie pokármow zdrowiu ſzkodzących. SienLek 6.

Zwroty: »być, żyć bez naganienia« = sine querela esse, irreprehensibilem esse PolAnt, Vulg; sine crimine esse Vulg [szyk zmienny] (6:2): BibRadz 1.Thess 2/10; BudNT Tit 1/7; Y co ſie dotycże oney zakonney ſpráwiedliwośći/ byłem w niey bes nágánienia. CzechRozm 208v; Wyśćie świádkámi y Bog/ iáko świętobliwie/ y ſpráwiedliwie y bez nágánienia byliſmy miedzy wámi WujNT 1.Thess 2/10, Luc 1/6, 1.Thess 5/23, 1.Tim 3/10, 5/7.

»przyść w naganienie« = zostać zaprzeczonym, zakwestionowanym (1): A nie tylko trzebá ſię bać/ áby nam przezen tá cząſtká nie przyſzłá w nágánienie [in redargutionem venire] WujNT Act 19/27.

Wyrażenie:»godźien, godny naganienia« [szyk 2:1] (2:1): A gdy przyſzedł Cephás do Antyochiey; ſprzećiwiłem ſię mu w twarz/ iż był godźien nágánienia [quia reprehensibilis erat] (marg) nágániony. G. ábo ſtrofowány od Pogánow. (–). WujNT Gal 2/11, s. 655, Aaaaaa4v.
a. praw. Zakwestionowanie czyjego szlachectwa; improperium, vituperium JanStat (7): Kmieć ſláchćicá niemoże nágánić w ſláchectwie iego/ [...] wyiąwſzy iżby to nágánienie ſłyſzał od drugiego ſláchćicá UstPraw A4v.

naganienie kogo (1): tedy zá nágánienié onégo/ ktorégo ták nágánił/ względem winy niech zápłáći ſzcśćdźieśiąt [!] grzywien groſzów/ ták iákoby ij zábił. SarnStat 238.

Zwroty: »w naganieniu oczyścić się, z naganienia wyprawić się« (1:1): UstPraw A4v; á ón [szlachcic] w tákim nágániéniu nie oczyśći ſie [et ipse se de huiusmodi improperio minime expurgavit]. SarnStat 238.

»naganieniem zelżyć« (1): Kmieć nágánieniém nie może ſzláchćicá zelzyc SarnStat 238.

Wyrażenie:»naganienie szlachectwa« (2): O NAGANIENIV SZLACHECTWA. SarnStat 237, 1313.
b. praw. Zakwestionowanie wyroku lub prawa (4): Ale ruſzenié Sędźiégo z nágánieniém bywa: bo iuż redargutus Iudex ſtawa ſie SarnStat 1298, 469.
Wyrażenia: »naganienie przywileju« (1): O nágánieniu przywileiow. UstPraw H2.

»naganienie skaźni« (1): Ziemſkiego práwá Kśięgi dźieśiąte o Nágániéniu ſkaźni. SarnStat 795 żp.

Cf NAGANA, NAGANIĆ

LW