[zaloguj się]
[pdf]

NAKOWALNIA (12) sb f

nakowalnia (7), nakowadlnia (5); nakowalnia Mymer1, KromRozm I, KrowObr, Calep; nakowadlnia BartBydg, Mymer2, SienLek; nakowalnia: nakowadlnia Mącz (3:2).

na- (6) KrowObr, Mącz (5), nå- (3) Mymer2, KromRozm I, SienLek; o oraz drugie a jasne, końcowe a pochylone.

Fleksja
sg pl
N nakowalniå nakowalni(e)
D nakowalni
A nakowalnią
I nakowalni(a)mi
L nakowalni(e)j

sg N nakowalniå (8). ◊ [D nakowalni.] ◊ A nakowalnią (3). ◊ L nakowalni(e)j (1). ◊ [pl N nakowalni(e). ◊ I nakowalni(a)mi.]

Sł stp: nakowadlnia, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Znaczenia
Kowadło; incus Mymer1, Bar‡Bydg, Mymer2, Mącz, Calep, Cn (12): Mymer1 14; Incus, nakovadlnya vel ambuszek BartBydg 73b; Mymer2 13v; Opuśćiliſmy powiedáćie wſzyſtko á przyięliſmy dobrowolnie vboſthwo? Powiedz mi coś opusćił? muśiſż rzec/ pług/ siekierę/ cepy/ nákowálnią/ młot/ ſſydło/ drátwę/ kopidło/ á wziąłeś zá tho kielkádzieſiąt wśi/ folwárków/ zámkow/ ſtáwow/ y młynów? Niezłyś frimárk vtzynił KrowObr 141; Fabrica ferrea, Nákowádlnia. Mącz 113a; Productilis, Co kowol ná nákowálniey roſciągnął. Mącz 324d, 2d, 70d; miey po gotowiu lekárſtwo takowe: weźmi troſk od kowalá ktore ſye z żelázá złupuią á ná nakowádlnię ſpadáią SienLek 110v; Calep 524b; [koła, miechy, młoty, nakowalnie, wszytko porządne LustrRaw 45; Inszy wznioszsy wisoko mlothi wszithką moczą Porządkiem tho zelazo knakowalny thloczą Drudzy go obraczaią mocznemy kleszczamy Aze AEtna gora drzy pod nakowalnyamy ŚwirPasiecz 259].
Przysłowie: Eandem incudem tundere, W yednę nákowádlnią záwżdy tłuc/ /to yeſt/ yednę á yednę rzecz wſziſtko prowádźić. Mącz 468d.
W przen [czego] (1): [o mnichach] czyścem/ ktory yeſt nakowálnya wſſytkich wáſſych pożytkow ftráſſąc domyśćye wdow y śirotek pożyráli. KromRozm I A4v.

Synonimy: ambuszek, kowadło.

Cf NAKOWADŁO

ES