Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NAPALIĆ

Następne hasło: NAPAMIĘTAĆ SIĘ »

NAPALONY (7) part praet pass pf

Pierwsze a oraz o jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie), drugie a pochylone.

Fleksja

sg
m	N	napålony	f	N	napålon(a)
	G	napålon(e)go		G	napålon(e)j
	L	napålonym		L

sg m N napålony (3). ◊ G napålon(e)go (1). ◊ L napålonym (1). ◊ f N napålon(a) (1). ◊ G napålon(e)j (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. s.v. napalić.

Znaczenia

1. Rozgrzany przez rozniecenie ognia (3)
- Przen (1)
2. Wytworzony (4)
- a. Przez spalenie (2)
- b. Przez destylację (2)

1. Rozgrzany przez rozniecenie ognia [o piecu] (3):

napalony czym (1): [chleb] dobrze vpieczony w piecu nápalonym drwy niezgniłymi/ przeſolony máłuczko/ świeży/ ieſt pokarm dobry. SienLek 6.

Wyrażenie: »piec (jest) napalony« (2): oni mężowie związáni/ [...] wrzuceni ſą w pośrzod piecá ogniá goráiącego. [...] á piec był bárzo nápalony [Fornax autem succensa erat nimis.]. Leop Dan 3/22; SienLek 6.

Przen (1):

Wyrażenie: »z złości napalony« = mocno poruszony, zagniewany (1): Iáko ſye wielce kocha w práwnym ogniu náſzem: Ták z złośći napalony karze wſzelkim czáſem ZawJeft 34.

2. Wytworzony [z czego] (4):

a. Przez spalenie (2): Potym wezmi prochu napalonego z chuſt wiotchych á to ſpołem powarzywſzy w cżyrwonym winie/ [...] przyłóż na wydęty pępek FalZioł V 42, IV 38c.

b. Przez destylację (2):

Wyrażenie: »wodka napalona« (2): Też wodka z rzodkwie napalona/ na kamień mięchierzowy ieſt barzo dobra FalZioł I 117a, V 65.

Synonim: 1. rozgrzany.

Cf NAPALIĆ