Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [MARASCY]

Następne hasło: MARCEPANNIK »

MARCEPAN (15) sb m

marcepan (8), marcypan (7); marcepan RejRozpr, GroicPorz, RejWiz, RejZwierc (5); marcypan Murm, BartBydg, FalZioł, Mymer², RejKup, KwiatOpis, KochFr.

Pierwsze a jasne, drugie pochylone; teksty nie oznaczają é.

Fleksja

	sg	pl
N	marcypån	marcepåny
G		marcepån(o)w
A	marcypån	marcepåny
I	marcepån(e)m	marcepåny

sg N marcypån (4). ◊ A marcypån (1). ◊ I marcepån(e)m (3). ◊ pl N marcepåny (4). ◊ G marcepån(o)w (1). ◊ A marcepåny (1). ◊ I marcepåny (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

Wykwintne ciasto z cukrem i migdałami, podawane między innymi na ucztach weselnych (15)

Wykwintne ciasto z cukrem i migdałami, podawane między innymi na ucztach weselnych; pastillus Murm, BartBydg, Mymer²; martius panis Murm; marci a. maza panis, panis saccharites, marci pastillus Cn (15): Murm 158; BartBydg 108b; Y marcipany z czukrem vcżynione ſą barzo dobre ſmacżne á roſkoſzne ku iedzeniu FalZioł III 13a; Mymer² 43; RejRozpr G3; RejKup Rv; Lepſzy moy wżdy pánie mierny/ Obiad ſzáfránny á pierny/ Albo torćik z márcepanem/ Niż twoy s kápuſtą á s chrzanem. RejZwierc 231v, 26, 60v, 104v, 252.

Przysłowie: Lepſzy chleb s ſolą z dobrą wolą/ Niżeli Márcypan zá niewolą. KwiatOpis A2v.

Zwrot: peryfr. »marcypan rozdać« = wydać za mąż, ożenić (1): Domyślay że ſię oſtátká Wſzákeś iuż ſwym dźiatkom márcypan rozdáłá. KochFr 17.

Szereg: »cukry, marcepany« (1): Więc potym przynieſiono Cukry Márcepany/ Z rozlicżnymi przyſmáki ktorych my nie znamy. RejWiz 27.

W przen (1): Yeſliże vczony niech co lepſzego nápiſze/ A my do tąd przeſtániemy dobrzy Towárzyſze. Na tey powſzedniey potráwie/ áże Márcepany Podkáią nas przes ty możne wrozumie ſwem Pány. GroicPorzRej C4.