[zaloguj się]
[pdf]

MIECZNIK (26) sb m

e jasne.

Fleksja
sg pl
N miecznik miecznicy
G miecznika mieczników
D miecznikowi
A miecznika
I mieczniki(e)m
V mieczniku

sg N miecznik (11). ◊ G miecznika (2). ◊ D miecznikowi (7). ◊ A miecznika (1). ◊ I mieczniki(e)m (2). ◊ V mieczniku (2). ◊ pl [N miecznicy.] ◊ G mieczników (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

1. Rzemieśnik wyrabiający miecze, płatnerz, też zatrudniony przy ich ostrzeniu i polerowaniu; machaeropoeus Mącz, Calep, Cn; gladiator Mymer1 Cn; gladiarius, gladiorum artifex Cn (8): Mymer1 14; Item drugiemv myecznikovi na Valiſchewye 10 ſchen za 6 1/2 gr przedal LibMal 1544/78v; then [kord] przedal za 6 groſchi andriſcha myecznika thowarziſchewy LibMal 1547/137, 1544/78v, 1552/166v; Machaeropoeus, Kowal ſzábelny/ miecznik. Mącz 202c; BielSpr 49; Calep 625b.
2. Urzędnik dworski noszący miecz przed panującym; poźniej też tytularny urzędnik ziemski; ensifer Calep, Cn (18): Ieden Potym Biſkupem/ drugi Káſztellanem/ Zoſtał/ trzeći Miecżnikiem/ też Koronnym pánem. RejZwierz 60v; BielKron 175v; Krol wziąwſzy Miecż trzaſnął nim/ dał go Miecżnikowi/ Miecżnik w pochwach záś oddał Arcybiſkupowi. StryjWjaz C3, B2v, C3, C3v; OWa iedźieſz precz od nas/ Mieczniku drogi KochFr 128; PudłFr 45; ActReg 118 [2 r.]; Calep 364a; Cztérzy vrzędy Woiewodze/ wprzód opiſawſzy oſoby/ Woiewodę/ Káſztelaná/ Podkomorzégo/ Stároſtę/ Lowczégo/ Mieczniká/ Chorążégo/ Woyſkiégo/ ſzláchćicá/ rć. zámykáią w ſobie SarnStat 230; VENATOR. GLADIFER. Miecznik, który miecz nośi, gdy ſie pompá álbo fest iáki tráfi. SarnStat 233.

W połączeniu z imieniem lub (i) nazwiskiem [zawsze: znawisko + miecznik] (3): BielKron 383v; obacży ktoś/ ſrzednią parę/ w kthorey był pan Wolſki Miecżnik z drunie pomnię kim bárzo máłym GórnDworz R8; PaprPan G2.

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy miejscowej [zawsze: miecznik + przymiotnik] (2): BielKron 383v; Pieczęći Mieczników. Krákowſkiégo/ Poznánſkiégo/ Siérádzkiégo/ Lęczyckiégo SarnStat 1116.

Zestawienie: »miecznik koronny« (1): Mikołay Wolſki s Podháiec Miecż. Koron. PaprPan G2.
3. [Członek zakonu Kawalerow Mieczowych: o tym ſtára Kroniká Liflandſka ſwiádczy/ iż roku 1225. był Hetmanem do Litwy Auigerus [...] nád Niemcy/ ktorzy ſię názwáli Brácią y Zakonniki mieczá Chriſtuſowego. (marg) Brácia Miecznicy álbo Enſiferi. (‒) StryjKron 287.]

Cf MIECZERZ, MIECZOWNIK

MM