[zaloguj się]
[pdf]

RĘKODAJNY (7) ai

rękodajny (2), rękodany (2), ręką dany (1), ręki dany (1), rukodajny (1); rękodajny SarnStat, KlonWor; rukodajny LibLeg; rękodany : ręką dany : ręki dany CzahTr (2:1:1).

o oraz a jasne.

Fleksja
sg
m Drękodajn(e)mu f D
Arękodajn(e)go Arękodajną
Irękodajnym I
pl
A subst rukodajn(e)

sg m [D rękodajn(e)mu.] ◊ A rękodajn(e)go (1). ◊ I rękodajnym (4). ◊ f A rękodajną (1). ◊ pl A subst rukodajn(e) (1).

Sł stp brak, Cn: rękodajny, Linde XVII – XVIII w.: rękodajny.

1. Zabezpieczony rękojmią, wynikający z zobowiązania (1): Item o Rzeczy Rvko dayne tho yeſth kwyerney rancze dane abo poſzyczane yeſly zeby syą przal nakogo zaluyą, A ysby then ktho zaluye nyemyalby nany yakiego kolwyek zapyſſv [...] Thedi [...] LibLeg 6/116v.
2. Pobierający lub dający zapłatę za usługi; cliens, devotus Cn (6):
Wyrażenia: »pan ręki dany« (1): Zem nie miał w tobie [ziemio węgierska] Páná ręki mey dánego. CzahTr Iv.

»rękodajny sługa (a. służebnik)« = być może też: specjalnie zaufany [szyk 2:2] (4): SarnStat 868; Lepi bydź w mym narodźie záwſze niewolnikiem/ A niżli rękodánym w Węgrzech ſłużebnikiem. CzahTr Iv, Iv, I2v; [Odprawił po mnie sługi, jak rękoda[j]nemu [błąd transkrypcji], kazał stanąć przed sobą, mnie słudze swojemu. LaurLament B4v, B4v].

Szereg: »nie sługa rękodajny ani jurgieltnik« (1): OBráni Sędźiowie [...] przyśięgę iáko w Státućie ich Sędźia Ziemſki przyśięga/ oni téż tákowąż vczynić maią/ z tym dokłádem. [...] iż téż nie ſtárał ſie/ áby ná té ſądy obran był/ y nie ieſt ſługą rękodáynym/ áni Iurgieltnikiem którégo páná. SarnStat 868.
Przen (1): [młodzieniec lekkoduch] Iák niewiáſtá nierządna/ młodość ma przedáyną: Zdrowie/ głádkość y śiłę/ wolność rękodáyną. KlonWor 62.

JR