[zaloguj się]
[pdf]

MORDOWANIE (35) sb n

Oba o oraz a jasne; teksty nie oznaczają é.

Fleksja
sg pl
N mordowani(e) mordowaniå
G mordowaniå
D mordowaniu
A mordowani(e)
I mordowaniem, mordowanim
L mordowaniu

sg N mordowani(e) (4). ◊ G mordowaniå (11). ◊ D mordowaniu (3). ◊ A mordowani(e) (8). ◊ I mordowaniem (1) SarnStat, mordowanim (2) LubPs, BielKron. ◊ L mordowaniu (5). ◊ pl N mordowaniå (1).

Sł stp notuje, Cn s.v. morderstwo, Linde XVII w. (z Cn) s.v. morderstwo.

1. Okrutne zabijanie; morderstwo; iugulalio, occisio PolAnt (25): miecż ieſth dobythy ku mordowániu/ y wypráwiony ku wytráceniu BibRadz Ez 21/28; BielKron 313, 356; dowiedzćie śię/ iáko wiele zá przodkow Páná náſzego zmárłego/ ſkod y mordowánia w źiemiách Podolſkich y Ruſkich cżynili odmięnni Wołoſzy BiałKaz H4; CzechEp 24.

mordowanie czyje [= kto jest mordowany] [w tym: G sb i pron (13), pron poss (2)] (15): KrowObr A3v; Leop 3.Mach 4 arg; przećiwko wyrokowi kthory był vcżynion ná mordowánie dźiatek BibRadz Sap 11/8; BielKron 162, 207v, 298v, 303v, 385 marg; iż iechał ná łup á ná mordowánie ludzi niewinnych RejPos 172v; Pánie Iezuśie/ przymi duchá moiego/ á odpuść im ten grzech mordowánia mego. BiałKaz G2; Trudna to ieſt rzecż Zydá Chriſtiáninowi náwroćić/ á niewiem by nietrudnieyſza niż wilká od mordowánia owiec/ ábo kota od chwytánia myſzy oducżyć. CzechRozm 68; SkarŻyw 271; CzechEp 36, 42; ArtKanc Nv.

W połączeniach szeregowych (4): By tu Práwo Boże záchowano [...] niebyłyby ták wielkie bitwy/ roſtyrki/ mordowánia/ niezgody/ iákie widźimy. GroicPorz k4v; BielKron 136, 207v; CzechEp 23.

Wyrażenie: »srogie mordowanie« (1): y odćiſkáiąc wierne moczą/ gwałtem/ y dźiwnim ſrogim mordowánim y roźlewánim krwye/ odpycháyąc ye od ſwiętey prawdi ſłowá Bożego. LubPs bb6v marg.
Szeregi: »prześladowanie i mordowanie« (1): Gdyż o to y w tey ſámey ſpráwie około prześládowánia y mordowánia dla wiáry/ choćiaż y heretykow/ to ſię [...] pokazáć może/ iż teraźnieyſza Rzymſkich Kátolikow ſrożſza y iádowitſza niż Káimowá ſpráwá CzechEp 36.

»mordowanie a (i) rozlewanie krwie« [szyk 1:1] (2): LubPs bb6v marg; proſili dla Bogá áby przeſtáli od tego rozlewánia krwie á mordowánia ludzi Krześćiáńſkich BielKron 303v.

»zabijanie i mordowanie« (1): [w Kościele rzymskim] bluznienie Páná Iezu Kryſtá/ y ſlowá iego przeſládowánie/ zábijánie/ y mordowánie prawdziwych ſlug iego. KrowObr A3v.

a. Zabójstwo [czyje] (1): iż thu iáwnie przed Sądem gotow ſye vſpráwiedliwić/ y niewinnoſć ſwoię vkázáć/ nie tylko temu kto go dał o to. N. mordowánie powołáć/ ále y káżdemu ktoby kolwiek go o to. N. Mężoboyſtwo winował. GroicPorz o.
2. Męczenie (8): vchodząc nie ták śmierci/ iáko ćięſzkiego á wymyſlánego kátowánia (ktorym przewłocżąc ſkonánie/ rozmáitośćią mordowánia/ ku niećierpliwośći przywodzili wierne Boże) SkarŻyw 50, 408, 553; tym ktorzy z náwáłnośći Morſkich/ po długim mordowániu do pewnego portu/ ábo ná brzeg ledá ktory wypływáią ReszList 141; [mordowánie/ Defatigatio Volck Lll3v].

mordowanie czyje [= kto morduje] (1): O beanie niecnotliwy Pśie piekielny [...] By [Bóg] wybáwił ludzkie plemię. Od wáſzego mordowánia Y płácżliwego wzdychánia. MWilkHist E2.

W połączeniach szeregowych (3): ktorzy [Węgrzy] nie tylko ſkárby wáſze s Polſki wyćiągnęli/ ále y was ſámych w wielkim vdręcżeniu/ trapieniu/ y mordowániu chowáli. BielKron 401; RejPos 316; iżby [...] práwuiący ſie pracámi/ y mordowániem/ y nakłády [laboribus, fatigis et expensis JanStat 1022]/ wedle piérwſzégo zwyczáiu nie byli obćiążeni SarnStat 956.

3. Walka zapaśnicza, zapasy (1): Conflictatio, Częſte biedzenie Mordowánie/ ſztoſowánie álbo potykanie Mącz 130c.
*** Dubium (1): Ieſtli grżmi/ obphitoſć zboża á mordowanie mocznych ludzi znamionuie. FalZioł V 48.

Synonimy: 1. zabijanie; a. zabojstwo; 2. katowanie, męczenie, trapienie; 3. biedzenie, pasowanie, starcie, zapasowanie, zapasy, zapaśnictwo.

Cf MORD, MORDERSTWO, MORDOWAĆ, MORDOWAĆ SIĘ

JB