[zaloguj się]
[pdf]

MURZA (25) sb m

murza (22), imurza (2), morza (1); murza BielKron (3), StryjKron (4), KochJez; murza : imurza : morza LibLeg (14 : 2 : 1)

Wymowa: mur-za.

a jasne; morza z tekstu nie oznaczającego ó.

Fleksja
sg pl
N murzy
G murzy murz
D murz(a)m
A murza murz(o)w, murzy
I murzami

sg A murza (7). ◊ G murzy (2). ◊ pl N murzy (3). ◊ G murz (3). ◊ D murz(a)m (1). ◊ A murz(o)w (1) StryjKron, murzy (1) LibLeg. ◊ I murzami (5). ◊ indecl (w zroście) (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII(XVIII) – XIX w.

Tytuł synow bejow, tj. szlachty tatarskiej (z krymsko-tatarskiego mur-za, perskiego mür-za, arab.-perskiego emīrzāde) (25): Skarga ymvrzowa przed waschą K.m. ktoremv oycza y dwa brati zabitho w lytwye tich zlodziey ktore powyeschono przi ktorich ſtatek pobrano tego to ymvrzi y dano do skarbv yego k.m. roſkazal krol yego M. wroczycz LibLeg 11/94, 10/97v [2 r.]; Cárzykowie gwałt widząc/ wnet z ſwymi Murzámi/ Wyſádzili ſię wſzytką mocą/ naprzod ſámi StryjKron 702, 617, 732, 752.

W połączeniu z imieniem (7): Tatarzi Byalogrodzczi y Oczakowſczi na ymye starschi Taxeri. Bigocza. Bayſeyt Assan Belek Mvrsa. Byelek Bvlath Bay terek hromybarak y s ynnimy swimy pomocznyky LibLeg 11/101, 10/58v, 11/98v, 11/102v [2 r.]; Olexy młody Izácyow/ ten od Murzypilá zábit. BielKron 169v; Zwłaſzcza gdy Dánil Murzá od niego z Stárice Do śiebie był viechał KochJez B2v.

W połączeniach szeregowych (9): Tyſſyacznyky. ſethnyky dzieſſyathnyky. vlani Knyazy y morſi y wſzye poſpolstwo, thakze y rvſkym Knyezem. LibLeg 10/95; a yeſlybi ktori ſin moy, abo vlan, abo Knyasz, y mvrſa yktoriſzkolwyek czlowyek ſlvdzi naſzich. bes wyedzenia naſchego vkradką wpanſtwa waſche wſzedſchi [...] ategobiſmi ſye mogli dowyedziecz tedi mi takowego chczem gardlem karacz LibLeg 10/98, 10/95v, 96, 96v, 97, 97v [2 r.] (9).

[Wyrażenie: »przedni murza«: Carz w mále vſzedł/ lecz przedni Murzowie/ Pobići StryjKron 734.]
Zestawienie: »Murzabek« = tytuł sultana Amurata (2): áż ſie z nich ieden ná plácu zoſtał/ z ktorych potomſtwá wyſzedł ten okrutny Amurat/ po Turecku Murzabek BielKron 241v, 245.

AKtt