[zaloguj się]
[pdf]

MYĆ SIĘ (54) vb impf

sie (44), się (10).

Fleksja
inf myć się
indicativus
praes
sg pl
1 myję się
2 myjesz się
3 myje się myją się
praet
sg
1 m -m się mył
3 m mył się
f myła się
imperativus
sg
2 myj się
conditionalis
sg
2 m byś się mył
3 m by się mył
f by się myła

inf myć się (26). ◊ praes 1 sg myję się (1). ◊ 2 sg myjesz się (2). ◊ 3 sg myje się (3). ◊ 3 pl myją się (3). ◊ praet 1 sg m -m się mył (1). ◊ 3 sg m mył się (4). f myła się (1). ◊ imp 2 sg myj się (10). ◊ con 2 sg m byś się mył (1). ◊ 3 sg m by się mył (1). f by się myła (1).

Sł stp s.v. myć, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Oczyszczać się za pomocą wody ewentualnie z dodatkiem środków chemicznych; kąpać się; lavari Mącz, Cn; excaldare se Cn (54): BierEz Cv; MArcza mieſiącza cżęſto ſie myy á do łaznie chodz FalZioł V 46, V 30v, 45v, 47v, 48v [3 r.], 49 (13); RejFig Dd8; Zuzanná iáko byłá zwykłá do ſádu weſzła [...] chcąc ſię tám myć/ iż było bárzo gorąco. BibRadz Dan 13/15; Goski A7, *3v, *4; BielKron 358v, 397; Mącz 185d; A záſye ćiáło ćienczy/ w gorącey ſye Wánnie kąpáć/ przed iedzenim ſye w łázni myć SienLek 5; Myć ſye też podłuk potrzeby niegdy w łáźni álbo w kádźi SienLek 10, 43, 147v; Gdyſz iuż Appollon był żonę thák żáłośćiwie ſtráćił/ ślubił że dźiewięć lat niemiał [...] áni brody golić/ áni ſie myć HistRzym 18; Y thy [chędogi] nie bárzo vtyieſz/ Iż ſie trzy kroć przez dźień myieſz RejZwierc [233], 237v; WujJud A5v; Baden. Myć śię. Ire lavatum. Calag 59b; SkarŻyw 59; KochFr 23; Iáko czynił ſamże Ian S. ktory ſię z Cheryntem haeretykiem w iedney łázni myć niechćiał WujNT 830; CzahTr L2; KlonFlis F2v.

myć się czym (1): nigdy ſie proſtą wodą nie vmywáłá/ iedno iey muſieli z roſy wodę zbieráć/ ktorą ſie w ſubtylnie vdzyáłáney łáźni myłá/ rozmáitych zyoł w nię nákładſzy dla roſkoſzney woniey. BielKron 178.

myć się w czym (1): Ale im nic nie wádzi/ choć ſie w niey [w wodzie z rzeki] y myią. RejZwierz 84v.

W porównaniach (2): w koćieł Pánnę włożyć y ſmáżyć w ogniu wielkim roſkazał. [...] á panna iákoby ſię włázni roſkoſzney myłá/ ták iey nic niedoległo. SkarŻyw 152. Cf Zwrot.

W charakterystycznych połączeniach: myć się w kadzi, w łaźni (27), w wannie.

Przysłowie: Bielſſy bywa co ſie myie RejRozpr K2.
Zwrot peryfr.: »by się w kąpieli myć« = pić alkohol bez umiaru (1): A co tho gorzałecżki duſzkiem kwartę wypić/ A potym więc áż do dniá by ſie w kąpyeli myć. RejWiz 62.
Szereg: »myć się i cbędożyć« (2): W lazni ſie dobrze myc y chędożyc/ odzienie nowe oblocżyc. FalZioł V 49v, V 49v.
W przen (2): [A teraz sie snadź tam jedna [małpa] jawiła, Która się tego swowolnie ważyła, Że nad ich wolą zadnicą szynkuje I siła na tem, tak słyszęć zyskuje [...] W tej łaźni goście często się więc myją, A wżdy wychodzą z ubrudzoną szyją Otwin(?)Erot 95].

myć się w czym (2): A ták rycerze/ tho ieſt ſmysłowie/ opuſzcżáią cżłowieká krom ſtrożey kilko kroc ſie myć chce w wodzie świeckiey. HistRzym 47. Cf myć się w czym od czego.

myć się w czym od czego (1): Tá łáźniá ieſt ſpowiedź/ wktorey ſie mamy myć od wielkiey ſmrodliwośći grzechu. HistRzym 57.

Przen: Nurzać się w czym, kąpać się, tonąć w czym (1): [mrówka do muchy] Prawdáć iż wino cżęſto pijeſz/ A też śię w nim cżęſto myieſz: Wſzyſcy to ludzie widáią/ Iż muchy w winie pływáią. BierEz N3v.
a. Oczyszczać się lub tylko kąpać w roztworze środków leczniczych, zwłaszcza w wywarze z ziół w celach leczniczych i kosmetycznych (8): [chory na apopleksję] Ma ſye myć w wánnie náwárzywſzy śiárki álbo ſoli/ álbo háłunu. SienLek 62, 92v [2 r.].

myć się czym (5): Kto ſie myie ałunową wodą opuchliny/ Swierzbu/ y boleſci cżłonkow zbywa. FalZioł III 36a, I 33b; SienLek 48v, 63; Byś ſie ługiem pigwowym mył. Nie pomożeć ieſliś łotr był. RejZwierc 237v.

W charakterystycznych połączeniach: myć się w łaźni (2), w wannie (3); myć się ługiem (2), wodą.

Synonimy: chędożyć się, kąpać się.

Formacje współrdzenne cf MYĆ.

Cf MYCIE

AK