Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NASADZON

Następne hasło: NASALACZ »

NASADZONY (14) part praet pass pf

Oba a jasne; teksty nie oznaczają ó.

Fleksja

sg
m	N	nasadzony	f	N	nasadzona	n	N	nasadzoné

pl
G		nasadzonych
A	m pers	nasadzon(e)
A	subst	nasadzon(e)
inne formy
pl N subst n - nasadzon(e); pl N subst f - nasadzony

sg m N nasadzony (3). ◊ f N (praed) nasadzona (1) CzechRozm. ◊ n N nasadzoné (6); -é (3) Calep, -(e) (3). ◊ pl N subst n (praed) nasadzon(e) (1). f (praed) nasadzony (1) RejPs. ◊ [G nasadzonych.] ◊ A m pers nasadzon(e) (1). subst nasadzon(e) (1).

Sł stp s.v. nasadzić, Cn brak, Linde XVI – XVII i XIX w. s.v. nasadzić.

Znaczenia

1. Ten, na którym zasadzono (7)
2. [Zasadzony (o roślinach)]
3. Zastawiony gęsto (1)
4. [Wysadzony klejnotami]
5. [Oprawiony (o obrazach)]
6. [O dźwięku lutni: ustalony]
7. Skierowany przeciw komu (6)
- a. Zaplanowany w jakimś (przeważnie złym) celu (4)
8. [Usilnie starający się]

1. Ten, na którym zasadzono; consitus Calep [czym] (7): Ficaria – Mieſce figamy naſsadzonę. Calep 417b; Pomarium ‒ Ogród naſadzoni owoczam wſzeliakimi. Calep 820a; Rosarium ‒ Mieiſcze rozą naſadzonę. Calep [928]a, 88b, 246a, 807b, 1130b.

W charakterystycznych połączeniach: nasadzony drzewem, figami, owocami wszelakimi, rożą, sosiną, szczepami, winem.

2. [Zasadzony (o roślinach): w tymże podwórzu drzewek pospolitych nasadzonych 16 InwSzlachKal 1579 nr 36.]

3. Zastawiony gęsto [czym] (1):

Szereg: »naprawiony i nasadzony« (1): Toć też yeſt v nas Polakow [...] nye tylko pyenyądze ſą/ ále też y gumná nápráwyone y náſádzone brogámi ſtoyą. GliczKsiąż M5.

4. [Wysadzony klejnotami:

Wyrażenie: »perłami, z pereł nasadzony«: wacek perłami nasadzony InwMieszcz 1591 nr 286; V dołu [szaty] bram ſzyroki z pereł náſadzony ZbylDroga F4v.]

5. [Oprawiony (o obrazach): 14 obrazów w ramikach nasadzone InwMieszcz 1573 nr 184.]

6. [O dźwięku lutni: ustalony:

Wyrażenie: »misternie nasadzona melodyja«: [lutnia] odſtroiona záſię gdzie głoſy z zgodney á miſternie náſádzoney melodiey wykrocżą/ ieſt przykra y obráźliwa. GrzegŻarnPos 1582 514 (Linde).]

7. Skierowany przeciw komu (6):

nasadzony przeciwko komu (1): gdyżeś ſie przebił przez ty rozmáite burdy ſwiátá tego iáko przez ſrogie woyſká przećiwko ſobie náſádzone/ iuż ſie nic nie lękaj [...] ná thę obłudną fmieré RejZwierc 177v.

nasadzony na kogo (1): [Jasieński] Z boku miedzy dwá vphy ich [Niemców] wskoczył/ á one Drzewcá Rzeſkie obroćił ná ſwych náſádzone StryjKron 642.

W porównaniu (1): RejZwierc 177v cf nasadzony przeciwko komu.

a. Zaplanowany w jakimś (przeważnie złym) celu [na kogo, na co] (4): [A] wniwecz ſie obrácáią ony pilnoſći/ ktore [b]ywáią náſádzony ná ſpráwiedliwego / ábowiem on nigdy obrażon być niemoże RejPs 16; CzechRozm 199v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (2): Y to też zagadanie nie ieſt z Bogá/ [...] gdyż ná to ieſt náſádzone/ áby IEzus Chriſtus ſyn Boży przyſzedł w ohydzenie CzechRozm 174v, 92v; [Pod przeſzłym Seymem Krákowſkim wyſzłá kſiąſzká ná to vmyſlnie naſádzona/ áby Confederácya od Stanow Koronnych/ dla záchowánia poſpolithego pokoiu przed tym wynálezyona y vchwalona [...] teraz ohydnie oſkárżona GrzegŻarnObrProc A2].

8. [Usilnie starający się [na co]: ktemu wſzytki Woyſká Rzeſze Niemieckiey/ ná wygubienie do gruntu Litwy y Zmodzi vśilnie náſadzonych/ ták mężnie zátrzymáli StryjKron A5v.]

Cf NASADZIĆ