[zaloguj się]
[pdf]

NIEPOWOLNY (15) ai

W pisowni łącznej (14) w rozłącznej (1).

e oraz oba o jasne.

Fleksja
sg
mNniepowolny fN nNniepowoln(e)
Gniepowolnégo Gniepowoln(e)j G
D Dniepowoln(e)j D
A Aniepowolną A
pl
N m pers niepowolni
subst niepowolné
D niepowolnym
A subst niepowoln(e)

sg m N niepowolny (5). ◊ G niepowolnégo (2); -égo (1), -(e)go (1). ◊ f G niepowoln(e)j (1). ◊ D niepowoln(e)j (1). ◊ A niepowolną (1). ◊ n N niepowoln(e) (1). ◊ pl N m pers niepowolni (1). subst niepowolné (1). ◊ D niepowolnym (1). ◊ A subst niepowoln(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. s.v. powolny.

Nie dający sobą powodować, nieulegly, krnąbrny, nieposłuszny; cervicosus, immorigerus, intractabilis Mącz; contumax, inobsequens, imparens Cn (15): Kto ſie ſwey woli náłoży/ Niepowolnyć ſługá Boży. Iż ma rogi báránkowe/ Wſzákoż wżdy zęby wilkowe. BierEz P; GlabGad O3; Mącz 50b, 461a; Znáć że Luter miał nie powolną żonę/ muśiáłá go nie ſłucháć. BiałKat 371 marg; áby zrozumieli Náſzy, w czym twoi ſłucháć ćię niechcieli Aza gdy vyźrzą, przecz Rzym niepowolny Zginął [...] Zechcą podobno vſłucháć Polacy CiekPotrOstr )?(3.

niepowolny komu, czemu (3): Nieś to mey żenie vporney/ A mnie nigdy niepowolney. BierEz C4; Posłuſzeńſtwo teſz beſtyi napoły odięte cżłeku ieſt/ iſz mu nieponiewolne [errata zmienia: niepowolne] ták iáko on Panu ſwemu/ zoſtáło. SkarŻyw 262, 503.

W przeciwstawieniu: »niepowolny ... powolny« (1): Krolowie niepoſluſznym/ y niepowolnym ludziom pánuią: ále Páſtherze álbo Biſkupi/ poſluſznym y powolnym roſkázuią. KrowObr 3v.

Szeregi: »niedostateczny a niepowolny« (1): bácżę/ iż niebędątz świadom dobrich goſpód/ ſtanąłeś v tak niedoſtatecżnego a niepowolnégo goſpodárza? ForCnR B2v.

»nieposłuszny (i) niepowolny, (ociętny)« (2): KrowObr 3v; Immorigerus, Nieposłuſzny/ niepowolny/ ociętny. Mącz 233c.

»zły a niepowolny« (1): cżytał im [...] przegroſzki przeklęctwá/ ieśli będą zli/ á woley Boſkiey niepowolni. SkarŻyw 503.

a. Taki, którym nie da się kierować (3): Gdy by ſye żyły kurczyły Niepowolné członki były/ w Oliwie łábęćie vſmaż Co namdleyſze tym żyły máż. SienLek 143v.

niepowolny czemu (2): żądze rozumowi y duſzy niepowolne w ćiáło wſiane iuſz mieli SkarŻyw 261, 261.

Szereg: »zły a niepowolny« (1): iſz wnas niebyło żadney concupiſcencyey/ to ieſt/ złey á niepowolney rozumowi żądzey SkarŻyw 261.

Synonimy: hardy, krnąbrny, niepociągły, nieposłuszny, nieskłonny, nieugłaskany, ociętny, uporny.

Cf POWOLNY

AK