![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: ROZCHEŁZNANO | Następne hasło: ROZCHOD » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
ROZCHEŁZNANY (2) part praet pass pf
rozchełznany (1) GórnDworz, rozkiełznany (1) GórnRozm.
o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w roz- oraz ochełznać); a jasne.
Fleksja
| sg | ||
|---|---|---|
| f | N | rozkiełznanå |
| pl | ||
|---|---|---|
| I | m | rozchełznan(e)mi |
| inne formy | ||
| sg A - rozchełznaną | ||
sg f N rozkiełznanå (1). ◊ [A rozchełznaną.] ◊ pl I m rozchełznan(e)mi (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w. s.v. rozchełznąć, rozkiełznąć.
Znaczenia
Niemający hamulców moralnych (2):
Wyrażenie: »rozchełznana wola« [szyk zmienny] (1): GórnRozm B3; [iż gdyby ſąd o niewdźięczność bydź miał/ nieſtáłoby ſędziów [...] wſzytkié ſpráwy/ któré przed ſąd przychodzą/ w pewnych opłotkách ſą záwárté: á rzeczy téy/ trudnoby záwárćie náléść ſie mogło: wſzytkoby ſie ná wolą rozchełznáną ſędźiégo puśćić muśiáło SenekaGórn [1192] (Linde s.v. rozchełznąć)].
Szeregi: »rozkiełznany a bezrozumny« (1): Swawola ieſt/ rozkiełznána/ á bez rozumna wola/ máiąc zá koniec ſwoy/ roſkoſz GórnRozm B3.
»rozpustny a rozchełznany« (1): ále by thák proſto bez żadnego gryzienia ſzli zá máiętnoſciámi [lege: namiętnościami]: á w ten cżás/ iuż by nie byli nieſtrzymawáłemi/ ále by byli roſpuſtnemi/ á rozchełznánemi GórnDworz Ff4v.
KW, (LWil)