[zaloguj się]
[pdf]

NIEWINNOŚĆ (436) sb f

e oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N niewinność
G niewinności niewinności
D niewinności
A niewinność niewinności
I niewinnością
L niewinności niewinności(a)ch

sg N niewinność (39). ◊ G niewinności (89). ◊ D niewinności (17). ◊ A niewinność (114). ◊ I niewinnością (18). ◊ L niewinności (153). ◊ pl G niewinności (1). ◊ A niewinności (2). ◊ L niewinności(a)ch (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.; poza tym XVI – XVII(XVIII) w. s.v. winność.

Rzeczownik od „niewinny” (436):
1. Brak winy, wolność od zarzutów przestępstwa; bezgrzeszność, stan wolności od grzechu; innocentia Vulg, Mącz, Modrz, Calep, JanStat, Cn; munditia PolAni; castitas Cn [w tym: czyja (258): pron poss (213), G sb, ai i pron (41), ai poss (4)] (431): A odtychmiáſt Pilát ſſukál przycżyny iakoby go [Chrystusa] wypuſcil dlá iego niewinnoſci OpecŻyw 132, 132v, 133; PatKaz II 72; Vthore obyauyl panna marya czaſu nyeuynnoſzczy czlouyeczey PatKaz III 99, 137v; WróbŻołt C3v, H8v, 40/13; RejPs 52v, 150v, 163; RejJóz Gv, 14; SeklKat N2v; iako i na Iudaſzu to [Bóg] wymogł że i ſwoi grzéch wyznáł i o niewinności Chriſtuſowyi świadeſtwo wydał. MurzHist Q3; GliczKsiąż N8v; Ktorym kſtałtem opowiedáć mamy Pánu niewinnośći náſze. [...] Procż złośći mey kupyą ſye á ná myę gotuyą/ Bez winnośći mey ſrogość na wſſem okázuyą LubPs O4 marg, L3, Q3, Z marg; iż pierwey do Sądu/ czuiąc niewinnoſć ſwoię/ dobrowolnie ſtánął GroicPorz 113v, av; Niewiność ma dar nadroſſy tenem iuſz vtraćył/ w rodzicach mych prze ćieſky grzech który Adam ſpłodzył SeklPieś 18v; Gdy iednemu powiedzą/ iuż ſie dowiedzyano/ Iżeś ty nic nie winien/ pewną ſpráwę dano. A thák cie iutro puſzcżą y hoynie dáruią/ Bo iuż twoię niewinność pewnie wſzyſcy cżuią. RejWiz 121v; BibRadz I 286a, marg Ps 18 arg; mam nádzyeię zupełną w boſkich dárzech/ znáiąc niewinność moię/ iż mię nieśmiertelnoſćią obdárzą. BielKron 60; [Lubardus] tám wielką ſzkodę pocżynił przez miecż y ogień ná wſzytki ſtrony po cżterzy mile. Piſzą kronikarze náſzy iż tho Bog przepuśćił ná krolá prze niewinność Barycżki [utopionego z rozkazu króla]. BielKron 375; Mącz 239c, 248d, 335c, 356b, 404d, 418b; GórnDworz X7; Prowádziły go [Chrystusa] też niewinne dziátki/ miecąc kwiecie á gáłąſki/ znáki niewinnośći ſwoiey/ przed nogi iego. RejPos 2v; Iż pátrząc ná onę niewinność iego/ á ná ono podobieńſtwo w nim ſwiętych kſtałtow ſwoich/ [...] miał ſobie w nim kochánie ſwoie. RejPos 100v, 100v [2 r.], 101, 343; BiałKat 173v [3 r.]; KuczbKat 60; Święta páni [Zuzanna] porucżywſzy Pánu Bogu niewinność ſwą woláłá ná ſrogie niebeſpiecżeńſtwo gárdło ſwe wydáć niżli ſie dáć odwieść od oney ſwiętey przyſtoynośći ſwoiey. RejZwierc 201v, 71, 176; RejPosWstaw [213] marg, [1432]v; CzechRozm 94, 242v; Lecż práwá máią [...] niewinność káżdego bezpiecżną ze wſzech ſtron cżynić: rádźić o tem iákoby dobrzi ludźie w pokoiu á w zacnośći ſwey záchowáni byli ModrzBaz 73v, 85v; SkarJedn 263; WZywam ćię/ Boże/ świádku moiéy niewinnośći KochPs 6; Niewinnośći myśli moich ón nie przebaczy. Bom ia záwżdy świętych iego dróg náśládował/ A nigdym od Bogá ſwégo nie odſtępował. KochPs 24, 10, 16, 24, 3 6 [2 r.], 61, 64; Nim ten ſąd doſzedł/ przyſzły do Biſkupow liſty Ceſarſkie/ dáiący znáć o niewinnośći Athanázego SkarŻyw 389, 46, 81, 136, 184, 185 (8); CzechEp 74, 92, 93, 337; NiemObr 91; KochFr 34; ArtKanc E3v, P6; Omowił ſie Krol/ Przitzini ſluſne powiedzial niewinnoſci ſwei [...] á zawzdi Panem laſkawem bic wſzitkim ſie ofiarował. PaprUp F2, Hv; ActReg 14, 88, 139; Calep 539a; W żywoćie niewinnośći/ ſtrzeż nas dobrotliwy/ A zátymći cżeść odda/ wſzelki cżłowiek żywy. GrabowSet P3v, R2v, R4; Nie zrownam ná wieki w niewinnośći z oną Pánną niepokaláną LatHar 220; Krolowa niebieſka/ [...] tyś ieſt oſobliwa oná niewinnośćią wſzyſtkie przechodząca Pánná LatHar 414, 148, 214, 261 [2 r.], 267, 355 (12); KołakSzczęśl C2v; Gdzie też Páweł bronił niewinnośći ſwoiey. WujNT 496,796; SarnStat 257, 1076; day nam niewinność/ którąś nam był dał po krzćie/ którąſmy prze grzéch ſwóy vtráćili SiebRozmyśl E2v, D, H2v, H3 [2 r.]; SkarKaz 516b; CzahTr I3v. Kv; GosłCast 52, 71 [2 r.], 72, 73, 74, 76.

W połączeniach szeregowych (15): OpecŻyw 23; ſam P. Kryſtus ſyn boży ktory nieobdárowaną ále ſwą właſną ſwiątość ma/ ſpráwiedliwość/ y niewinność KrowObr 210v, 213; RejPos 4, 49, 52v, 53; CzechRozm 206v; dał im vſtáwę/ o powśćiągliwośći/ miernośći/ ſpráwiedliwośći y niewinnośći [legem continentiae, moderationis, iustitiae et innocentiae] ModrzBaz 117; SkarŻyw 81, 195; Phil D2; Pokorá/ niewinność/ ſzczyrość/ á proſtotá ieſt nam tym przykłádem dziatek zálecona. WujNT 76; ták grzeſzący nie może znowu doſtáć niewinnośći/ pánieńſtwá/ y podobnych rzeczy. WujNT 780; SkarKaz 245b.

W przeciwstawieniach: »niewinność ... złość (a. zła myśl, a. wszytko złe, a. złośćiwe występki) (5), krnąbrność, łotrowski uczynek, niepobożność, niesprawiedliwość, niezbożność, skazitelność, swawola, zatwardzenie, zuchwalstwo« [w tym: krnąbrność a zatwardzenie (1), swawola a zła myśl (1)] (14): tylko po złoczyńcy zna [sędzia]/ iż vczynku ſwego więcey s krnąbrnoſći á z zátwárdzenia niż z niewinnoſći przy. GroicPorz ii3; RejWiz 36v [2 r.]; BielKron 199v; RejPos 106; WujJud 10; PaprPan Hh3; o wſzytkim dáiąc znáć/ á zwłaſzcżá o oney złośći/ Theophilá y o niewinnośći S. Iáná. SkarŻyw 89; StryjKron 146; Phil G4; LatHar 485; DLa tego ſie Práwá ſtánowią/ y Státuty/ áby zuchwálſtwo ludzkié było powśćiągnioné/ á niewinność weſeliłá ſie/ y vbeſpieczona byłá. SarnStat 49.

W objaśnieniu przenośni (2): On ſzáty Chryſtuſowey/ to ieſt niewinnośći/ ktorą wziął ná Chrzćie S. w nágośći ſwey/ nie ſtráćił SkarŻyw 52; WujNT 259.

W charakterystycznych połączeniach: niewinność na krzcie obiecana, szczera (2), utracona (2), wielka (3), wszelka (2); niewinność żywota (3); niewinności głos, myśli (2), stan, stróż (2), świadek (3), zasługa (3), znak; niewinności bronić (4), doznać; użalić się niewinności (2); przyjść ku niewinności; niewinność czuć, obaczyć, oczyścić, odjąć (2), opowiedać, oświadczać, oznajmiać (2), potępić, stracić (5), ujźrzeć, utracać, uznać, widzieć (2), znać; pamiętać na niewinność; cieszyć się niewinnością (z niewinności) (2); kochać się w niewinności (2); użalić się nad niewinnością.

W charakterystycznych połączeniach przyimkowych: dla niewinności (2), prze niewinność, wedle niewinności, według niewinności, za niewinnością (2).

Przysłowie: Ale ſtare przyſlowie cżym ſie cieſzą prawi Iż kazdego wiernego niewinnoſcz wyprawi RejJóz 14; LubPs Y marg.
Zwroty: »dowieść niewinności« (1): Y dowiodł ſwey niewinnośći/ Nie mieniąc ſynowey złośći. BierEz F4.

»[czyjej] niewinności doznać« = stwierdzić, że ktoś jest niewinny (1): A wſzákże gdy ſie kto bácżny/ możny/ y miłoſierny zá nie záſtáwi/ á oney ich niewinnośći dozna: tedy ie vſpráwiedliwia CzechRozm 217v.

»omawiać, (o)powiedać, oświadczyć [czyją] niewinność« = absolvere innocentem PolAnt [szyk zmienny] (4:2:1): BibRadz 2.Mach 4/47; áby piſał Papieżowi omawiáiąc ſwoię niewynność BielKron 195v, 235, 310v, 393, 404; Nam doſyć kilkiem ſłow niewinnośc náſzę oświadcżyć NiemObr 150.

»(p)okaz(ow)ać (a. ukazać) niewinność [czyją]; okazuje się (a. jest okazana) niewinność [czyja]; okazanie niewinności [czyjej]« = avertere crimen a se, exhibere iusticiam suam, ponere se extra culpam Mącz; innocentem declarari Modrz; suam innocentiam demonstrare a. ostendere, se expurgare JanStat [szyk zmienny] (31;3;2): Narzeka prorok ná nieprzyiaćioły ſwoie okázuiąc przed pánem niewinnoſć ſwoię RejPs 50v; LibLeg 11/152v; A księża IchM niechaj starają się [...J o taki czas, na ktorym by chcieli usprawiedliwić się sprawiedliwem, żałobliwem i płaczliwem skargam naszem, albo okazać niesłuszność skarg naszych a niewinności swej przed WKM naszem MP Diar 49, 46 [2 r.]; DiarDop 99, 106; LubPs D3v. L4, aa4; przedſye v Sądu vkaże niewinnoſć ſwoię przyſyęgą álbo innemi dowody s ktoremi ſye był nágotował. GroicPorz ov, n4v, o [2 r.], o2, hh4v; UstPraw G [2 r.]; BibRadz 2.Par 13 arg; BielKron 228; Ponere se extra culpam, Wypráwić ſie z yákiego wyſtępu/ okázowáć niewinność ſwą Mącz 309c, 151d, 401a, 487a; ModrzBaz 85v; SkarŻyw 185, 389; CzechEp 8, 101; NiemObr 91; GórnRozm Iv; GórnTroas 60; áby káżdy/ [...] powinien ſwą niewinność ſobie równémi w ſtanie y w powadze świádki w téy liczbie/ [.,,] obiáſnić/ oczyśćić/ okázáć SarnStat 702, 148, 156 [2 r.].

»wywieść swoję niewinność« [szyk zmienny] (3): LibLeg 11/138; A obwiniony przyſzedł by pierwey do Vrzędu dobrowolnie/ nie związány/ nie poimány/ chcąc wywieſć niewinnoſć ſwoię wedle práwá. GroicPorz 114, 113v.

Wyrażenia: »Ablowa niewinność« (l): przetoż Ablowę niewinność/ [...] przed ocży nam ſtáwi zakon ſtáry y nowy. SkarŻyw A4v.

»dowody niewinności« (1): wzgárdzenie wſzelákich dowodow niewinnośći Páná náſzego/ ktorych Piłat ſzukał LatHar 317.

»niepokalana niewinność« (1): niepokalana niewinność naświętſzey y wiekuiſtey Pánny Máryey LatHar 73.

»niewinność niewinnego« (1): byle niewinność niewinnego (możnali rzeċż [!] wedle Bogá) vkrzywdzenie też krzywdzącego ták znácżne było CzechEp 4.

»pierw(sz)a niewinność« [szyk 3:2] (5): Diar 34; HistRzym 47v; ReszList 147; KołakSzczęśl C4v; ták ſzátá przednieyſza znáczyć może niewinność onę pierwſzą/ ktorą nam Bog przywraca przez pokutę WujNT 259.

»rajska niewinność« (1): zginie chćiwość/ y nierządna miłość zárázem z grzéchem: iuż ráyſka niewinność wróći ſye ná zad: gdy márność grzéchu vpádnie. BiałKat 193v.

praw. »sprawa [czyjej] niewinności« = dowiedzenie niewinności (2): tenże Woiewodá v nas [...] niech ſzuka łáſki/ ábyſmy go ku ſpráwiedliwośći dopuśćili. Czego ieſli przerzeczony Woiewodá nie będźie mógł vprośić/ to ieſt/ iż go niebędźiemy chćieć przypuśćić ku ſpráwie iego niewinnośći [ad expurgandum suam innocentiam JanStat 627] SarnStat 156 [idem] 242.

»sprawiedliwa niewinność« (1): iákiey cżći á chwały on potrzebuie od ludu ſwoiego wiernego: Abowiem nie w żadnych wymyſlech/ iedno tey kthora pochodzi s ſpráwiedliwey niewinnośći á s ſercá cżyſtego. RejPos 32v.

»niewinnośći świadectwo« [szyk 2:1] (3): á on też ſwoiey niewinnośći świádectwo máiąc/ sſtąd ſię poćieſzyć mogł. CzechEp 4, 93; WujNT 498.

»święta niewinność; świętość niewinności« (1:1): Szwyątoſzcz nyeuynnoſzczy telko dobrym ſluſſa. PatKaz III 141; RejZwierc 201v.

Szeregi: »cierpliwość i niewinność« (1): Wżdy ná iego ćiérpliwość y niewinność práwie Poyźrzy kiedy GosłCast 72.

»niewinność a cnota« (1): ktorą [ochędogość] miáłá od Páná ſwego: tho ieſt/ onę niewinność iey/ á onę przyrodzoną cnotę ſwoię. RejPos 210.

»czystość (a. czystota, a. serce czyste) i (a) niewinność« [szyk 10:2] (12): OpecŻyw 4v, 91; PatKaz II 31, 35; RejPos 27v, 210; KarnNap Cv; Aniołá Bog do niego poſłał/ áby mu obiáwił/ cżyſtość y niewinność małżonki iego SkarŻyw 243, 312; LatHar 234. Cf »w niewinności a w czystości«.

»niewinność i hańba« (1): Cięſzko y ſerdecznie wzdycháli: myśląc/ o niewinnośći y hańbie Páná ſwego SkarKaz 548a.

»niewinność a krzywda« (1): iż Pan vſtáwicżnie widzi á ná piecży ma niewinność á krzywdę wiernych ſwoich RejAp 61v.

»młodość i niewinność« (1): táką łáſką młodość iego Pan Bog y niewinność okraſzał. SkarŻyw 527.

»niewinność i nieśmiertelność; nieśmiertelność z niewinnością« (1;1): RejWiz 133; iuż tám cżłowiek ſtráćił wnet pirwſze práwo ſwoie/ niewinność y nieſmiertelność RejPos 14v.

»niewinność a (i) pokora« (2): RejPos 58; móy namilſzy Pánie Iezu Kryſte/ przez tę twoię niewinność wielką y pokorę/ vczynże mię też czyſtą á niewinną SiebRozmyśl C2.

»niewinność i prawda« [szyk 1:1] (2): Przyiácháli Grekowie z Patryárchą y Ceſarzem ſwoim [...] Prawdę y niewinność Kośćiołá Rzymſkiego nálezli SkarJedn 337; SkarŻyw 391.

»prostota (a. prostość) a (i) niewinność« (5): y wedle proſtoty á niewinnośći ſwey/ wſzytkim, to powiadał zá pewnie ćwierdząc/ żem był v Páná Bogá. SkarŻyw 331; KlonFlis C4. Cf »w prostocie a w niewinności«.

»niewinność i (a) sprawiedliwość« [szyk 10:1] (11): secundum iusticiam meam et secundum innocentiam meam [...] racży mie ſądzić według ſprawiedliwoſci mey y według niewinnoſci moiey. WróbŻołt 7/9; RejPs 37; GroicPorz v3x; BibRadz I 2c marg; RejZwierc 201v; SkarŻyw 262; NiemObr 168; ActReg 83; SkarKaz 349b. Cf »w niewinności a (i) w sprawiedliwości«.

»stałość i niewinność« (1): á oná ſwięta páni [Zuzanna] wielką ſławę odnioſłá v wſzytkich ſtanow zá onę zacną ſtałość y niewinność ſwoię. RejZwierc 202.

»niewinność i świątość« (2): Stráćiliſmy nadrożſzy dar niewinność y świątość/ w Ráiu od rodźicow náſzych ArtKanc L7v. Cf »w niewinności a w świąto(bliwo)ści«.

»wiara i niewinność« (2): ſą obleceni w ſtoly białe to ieſt w onę zapłátę y w onę pociechę wiáry y niewinnośći ſwoiey RejAp 48. Cf »w wierze i w niewinności«.

»wierność i niewinność« (1): Ale Pan Bog wiernoſći y niewinnośći náſzey broniąc/ prawdy ſwey ſrodze ſię mśćić będzie BibRadz *5.

»winność a (abo) niewinność« (2): Gdzieby kto broniącz gardla ſwego zabiel wdrodze, wgoſpodzie abo wdomv, o vinnoſczi a nievinnoſczi iego ComCrac 16v, 16v.

Wyrażenia przyimkowe: »z niewinnością« = niewinnie, bez powodu, niesłusznie (1): bo przychodzą do Krolá pána mego iákieś pogroſki z Niemiec/ co Krol z niewinnośćią ćierpi/ gdyż on ieſt Pan miłuiący pokoy BielKron 231.

»w niewinności« = in innocentia Vulg; in munditia PolAnt (132): A tę koronę dáwá buog zwláſſcża onym ſwiętym/ ktorzy ſie w ſwé niewinnoſci zachowali OpecŻyw 188v; czyalo dzyeuycze maryey tak wnyeuynnoſzczy zachouano wpoczączyu yey PatKaz II 82, 40, 72, 79, 79v, 81; IVdica me domine quoniam ego in innocentia mea ingreſſus ſum [...] Sądz mie miły panie bom ći ia w niewinnoſci tu wſzedł. WróbŻołt 25/1; iako zawżdy w niewinnoſci chodził miedzy ludem żydowſkim/ iako był ſprawiedliwy/ y iako ze złymi nieopczował/ ale z niewinnymi. WróbŻołt gg8, H8v, I, 25/11, 100/2; rácz miłoſćiwie wyzwolić mnie w niewinnoſćiach moich RejPs 163v, 81v; A ſnadz błogoſlawiony/ kogo wniewinnoſći Tu na ſwiecie żaſtawſzy/ wezmie k ſwey radoſći RejJóz B4; Wſpominaiącz ty cżaſy ktore przeminęły Dziecię ſtoi przedemną w ſwoiey niewinnoſći RejJóz O2, I7; RejKup cc2v; Stłuḿ Pánye okrutniká ktory w ſwey ſrogośći/ Chce trapić wyerne twoye tu w ich nyewinnośći LubPs P6, B6, Cv, C2v, D2v, D4 (18); KrowObr 61v; [Kain] Zábił k woli złey myſli brátá w niewinnośći. RejWiz 37, 36v, 132; Leop Ps 100/2; RejZwierz 113v, 122; BibRadz Ps 25 arg, II 44d marg; BielKron 463; pomni ná przodki ſwoie/ gdy byli w niewinnośći ſtworzeni/ że ſie nie wſtydáli nágośći ſwoiey. RejAp 45; HistRzym 75; bo był [Adam] ſtwrorzon [!] w oney niewinnośći ſwoiey/ był ſwięty/ był niewinny/ á żadna ſie go zmázá niſkąd byłá nie dotknęłá. RejPos 100v; Ale cżłowiek wierny ktorego Pan vpodobał ſobie/ ten záwży chodzi iáko Anyoł w niewinnośći ſwoiey RejPos 228; ieſli ſie nie sſtániecie iáko ty máłe dzyathki w niewinnośći ſwoiey á w tákich cnotach przed oblicżnoſcią Páńſką/ nigdy nie mieycie nádzyeie/ ábyſcie mieli chodzić w ſpráwach á w opátrznośći kroleſtwá iego ſwiętego. RejPos 332, 2, 2v, 7v, 13v, 21 [2 r.] (31); ktory [jeniec] w powrozie iáko złodziey/ w niewinnośći ſwoiey ſkacże przy koniu pogániná ſrogiego. RejZwierc 186v, 1v, 67 [2 r.], 175v, 176 [2 r.], 267v; chćiałby ſie przed Pánem Bogiem ták popiſáć/ iákoby wniewinnośći żył/ á grzechu ná ſobie niemiał. KarnNap C4; CzechRozm 60v, 94, 163; KochPs 5, 22, 36; Kto wniewinnośći ćierpi/ dla Chryſtuſa ćierpi SkarŻyw 185, 48; CzechEp 55; ReszList 150; Bo widzę płácż vbogich, á wielkie ćięſzkośći/ iáko ſą záwiedźieni w ſwoiey niewinnośći ArtKanc Q3v, D2v, E3v, I3v, 111, L5v, N17v; GrabowSet Q2v; KochFrag 29; LatHar 340; KołakSzczęśl C3; PowodPr 11; SkarKaz 85b.

~ W połączeniach szeregowych (2): A Ták też potym ſtworzyć racżył y cżłowieká/ á thák go ſtworzył y w niewinnośći/ y w doſtoieńſtwie/ y w ſwiątobliwośći/ y w nieſmiertelnośći/ máło nie iáko y Anyołá RejZwierc 1v, 267v.

W przeciwstawieniu: »w niewinności ... w nieczystości« (1): Iednák wolę/ wzdáć żywot w niewinnośći/ Niż Bogá gniewáć w niecżyſtośći GrabowSet B3.

W charakterystycznych połączeniach: w niewinności wielkiej, zupełnej; w niewinności bronić, chodzić (10), cierpieć (4), mordować, okazać się, oświadczać się, prześladować, stać (7), stworzyć (3), urodzić się, zachować (się) (8), zostać (4), żyć (żyjący) (4).

Zwrot: »(za)chować ręce w niewinności« = być bez grzechu [szyk zmienny] (2): LubPs F3v; Próznom ia tedy warował ſye złośći/ Próznom zachował ręce w niewinnośći KochPs 108.
Wyrażenia: »w prawej niewinności« (1): Bo kto iuż więc w ſobie ma to odrodzenie/ á z Ducha świętego tákie odnowienie/ ten iuż záwżdy chodźi w práwey niewinnośći/ wiáruiąc ſie grzechu y wſzelákiey złośći. ArtKanc N3v.

»w wiernej niewinności« (1): (marg) Chwałá Pánu nalepſza. (–) [...] Co mu wdzyęcżnie pochodzi s ſercá vprzeymego/ [...] Ktore przed nim drżąc ſtoi w wierney niewinnośći. RejWiz 52.

Szeregi: »in conscientia recta a w niewinności« (1): y zadne ani wasni ani nie przyiazni mnie nie wzniecaią dosc praesidia maiąc in Conscientia recta awniewinnosci ActReg 88.

»w niewinności a w czystości« [szyk 1:1] (2): PatKaz I 9v; izebychmy mogli tak ochędozyc myſli naſze iakobychmy w czyſtoſci a w niewinnoſci przed oblicznoſcią twoią chodząc RejPs 147v.

»w niewinności a w posłuszeństwie« (1): aby były [sprawy nasze] ſtemi złączone ktorzy wniewinnoſci a wpoſluſſenſtwie twoiem vſtawicznie przemieſzkawaią RejPs 38.

»w prostocie (a. prostości) a (i) w niewinności« (3): RejPos 235v, 341; O nędzne źiarnko y robaczkowie/ ćieſzćie ſię á czekayćie w proſtoćie y nie winnośći/ wzroſtu y podwyżſzenia ſwego. SkarKaz 84b.

»w niewinności a (i) w sprawiedliwości« (2): kthorzy od ſwiáthá przeſládowánie iákie będą ćirpieć w niewinnośći ſwoiey á w ſpráwiedliwośći ſwoiey RejPos 266v; CzechRozm 88v.

»w szczyrości a w niewinności« (1): iáko ſie záchowywáli w ſzcżyrośći á w niewinnośći ſwoiey RejZwierc 267.

»w niewinności a w świąto(bliwo)ści« [szyk 1:1] (2): SeklPieś 31; Odkupił nas/ ábyſmy mu w ſwiątobliwośći á w niewinnośći ſłużyli RejPosWstaw 21v.

»w wierze i w niewinności« (1): záchowayże rádzęć Krzeſt ſwoy w vcżćiwośći/ chodząc záwżdy w wierze, y też w niewinnośći. ArtKanc N4. ~

Personifikacja (1): Czárt nań z piekłá łuk ciągnie by mu zádał trwogę: Ale niewinność z wiárą ſercá dodawáią KochMRot C.

W przen (29): na zielonym to dzialaią drzewie/ tzuſs nademną/ ktory mám zielonoſtz wſſelkie niewinnoſci/ a na ſuchym tzoż będzie/ to ieſt na grzéſſnych OpecŻyw 136v; WróbŻołt L6v; iż y ziemiá będąc pomázaná niewinnoſćią krwie oney byłá wzgárdzona przed oblicznoſćyą bożą RejPs 158; Aby nie miał tey ſmiałoſći Dotykać mey niewinnoſći RejJóz H3v; kłádąc kwiatki nyewinnośći ſwey przed oblicżym yego. LubPs aa4 marg, Rv; Vmyłem w niewinnoſći [Lavabo in innocentia] ręce moie/ á obchodźiłem w około Ołtharz twoy Pánie. BibRadz Ps 25/6, I 2c marg, Gen 20/5; RejAp 45; RejPos 4, 27 [2 r.], 210 [2 r.], 247; RejZwierc 190; Wáſzé nędze beſpieczna niewinność cukruie ZawJeft 39; Niewinnośćią zmocniona niewzruſzona ſtoię. ZawJeft 46; LatHar 1, 217; O/ by niewinność ſczéra tu miedzy wſzytkimi Otrzymáłá płáć z prawdą [...] ále ſie baczę/ opák dźieie GosłCast 71; Potwarzy ſzkodna/ Ty ná niewinność/ Nigdy niegodna/ Zárzucaſz śiatki. GosłCast 75.
Wyrażenie: »szata (a. suknia, a. stoła) niewinności« (6): Iż opłokáli ſthoły niewinnośći ſwoiey we krwi Báránká niewinnego. RejPos 81; wyganiáiąc ie z Ráiu/ [...] dał im nádzieię/ iſz ich duſzna nágość pokryta/ á ſukniá niewinnośći y ſpráwiedliwośći ſtrácona/ wroćić ſię im miáłá. SkarŻyw 262, 264; LatHar 675; y odźiał go ſzátą niewinośći y ſpráwiedliwośći przez Iezu Chryſtá dáną SkarKaz 349b, 245b.
Przen (18): O Panie Iezu Kryſte owiecżko niewinnoſci OpecŻyw 135v; Podźmyſz záś do owce/ do gołębiá/ thám ſzcżyrą á proſtą widzimy niewinność: á w Liſzcze/ w wilku złość pokrytą. GórnDworz LI5.
a) Ktoś niewinny [w tym: czyja (6): pron poss (4), G pron (1), ai poss (1)] (12): iako może twá niewinnoſtz cirpietz takowé ſromocenijé OpecŻyw [123]v; RejPs 52; boć nie mogę pocżćiwiey vmrzeć iáko ták k woli bogom wáſzym/ ktorym teraz ſwą niewinność ofiáruię BielKron 60; RejPos 339v; KochPs 12, 81; ZawJeft 16; Beſpiecżne będą vlice y drogi: Iuż niewinnośći nie będzie nikt ſrogi. GrochKal 17; ZVZANNE/ święty Bog ſłyſzał/ moc ſwą ziáwił/ Dźiećię śrzod ludzi ſtáwił/ Chcąc/ by niewinność/ z potwarzy wybáwił. GrabowSet B3v, B3v; y iáko drugi Fáráo álbo Herod niewinnośći dźiećinney o zdrowie ſtoi LatHar 2, 319.
b) Wiek dziecięcy (4): RejWiz 132; tylko ony bydlątká chodząc zágrzewáły onę niewinność iego/ poznawſzy ſtworzycielá ſwego. RejPos 19v; iáko á dlacżego ten Pan náſz Iezus Kriſtus ná ſwiát ſie zyáwić racżył/ [...] y co w młodej niewinnośći ſwoiey pocżął inż był ſpráwowáć około zbáwienia náſzego. RejPos 28, 355.
2. Dziewictwo, bycie dziewicą (2): Iż ieſliby mąż poiął pánienkę pocżćiwą [...] á potym omierźiwſzy ią ſobie ſpotwarzáć ią chciał/ [...] á potymby ſie ználázłá niewinność iey/ [...] máią vłápić potwarcę onego RejPos 343.
Szereg: »niewinność a panieństwo« (1): y zákrił zakonem małżeńſkim niewinność á pánieńſtwo ſwiętey mátki ſwoiey. RejPos 80.
3. Niesłuszność, niesprawiedliwość [czego] (2): bo w tym vkázál niewinnoſtz ſwé męki OpecŻyw 122v; Dawid ſwyęty okázuye nyewinność przeſládowánia ſwego. LubPs B5v.
*** Dubium (1): Abowiem bez mey niewinnośći [gratis; może błędnie zam. winności] zákryli przedemną doł ſieći ſwoich/ á bez przyczyny wykopáli doł ná duſzę moię BibRadz Ps 34/7.

Synonimy: 1. czystość, pobożność, pokora, świątobliwość, świętość, wierność; 2. bezmałżeństwo, bezżeństwo, czystość, dziewictwo, panieństwo.

Cf [NIEWINA], NIEWINOWACSTWO, NIEWIŃSTWO, WINNOŚĆ

JB