Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ROZDRAŻNIENIE

Następne hasło: ROZDROBIĆ »

ROZDRAŻNIONY (6) part praet pass pf

rozdrażniony (3), rozdraźniony (2), rozdrazniony a. rozdraźniony a. rozdrażniony (1), [rozrażniony]; rozdrażniony CzechRozm (2); rozdraźniony ModrzBaz, KlonŻal; rozdrażniony : rozdrazniony a. rozdraźniony a. rozdrażniony Calep (1:1).

rozdrażniony (5), rozdraźnion (1).

Oba o jasne; -å- (4), -a- (1); -å- : -a- CzechRozm (1:1).

Fleksja

sg
m	N	rozdråżniony, rozdråźni(o)n	f	N	rozdråżnionå	n	N
	G			G			G	rozdrażnion(e)go

pl
N	m pers	rozdråźnieni
N	subst	rozdråźnion(e)

sg m N rozdråżniony (2), (praed) rozdråźni(o)n (1). ◊ f N rozdråżnionå (1). ◊ n G rozdrażnion(e)go (1). ◊ pl N [m pers rozdråźnieni.] subst rozdråźnion(e) (1).

[Składnia dopełnienia sprawcy: rozdrazniony przez kogo.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. rozdraźnić.

Znaczenia

1. Pobudzony silnymi emocjami (6)
- a. Pobudzony do gniewu (5)
  - α. O zwierzęciu (2)
- b. Pobudzony erotycznie (1)
2. [Zaostrzony (o objawach chorobowych)]

1. Pobudzony silnymi emocjami; irritatus Calep, Cn; incitatus Calep; exasperatus Cn (6):

a. Pobudzony do gniewu (5): Incitatus – Poruſzoni, rozdrażniony. Calep 520a, 564a.

rozdrażniony czym (1): Bo ieſliby to [obrażenie]/ z ſercá cżłowiecżego/ iákążkolwiek przycżyną rozdráżnionego/ pochodźić miáło: tedy to iuż nie może być z duchá BOżego CzechRozm 239v; [isz [poddani nasi] przesz thegosz Tomscha [lege: Tomszę] krziwda powinowathich szwich rozdraznieni bili CorfusDocum 1564 nr 129; CiceroKosz e; KarnDeliber Dv; BielKron1597 346].

[Szereg:»rozrażniony i zajątrzony«: z ktorymi [Moskwą, Tatary, Szwedami] ná ten czás nie iedno pokoiu beśpiecżen być nie może [król polski]: ále y widźi że rozráżnieni zobopolnymi zwyćięſtwy/ y záiątrzeni dawną nieprzyiáźnią iuſz práwie biją ná trwogę/ y woyſka przećiw nam ſzykuią. KarnDeliber Dv.]

α. O zwierzęciu (2): y pſcżołá rozdrażniona bárzo ſzkodliwie żądłem obraża. CzechRozm 242; Więc iáko był naiezdnikiem przodek [szerszeni]/ ták też one Dźieći cżynią rozdraźnione. KlonŻal C3.

[rozdrażniony czym: Skocżył [...] Właśnie jak tygrys, kiedy rozdrażniony bywa Pobraniem swoich dziatek StryjPocząt 271.]

b. Pobudzony erotycznie (1):

Szereg: »rozdraźnion i zapalon« (1): Ztądże [z uprawiania miłostek] [...] ſtárych ludźi [wiek]/ zá oźiębieniem cżłonkow zleniáły/ bywa rozdraźnion y zápalon [irritatur et exardescit]. ModrzBaz 53.

2. [Zaostrzony (o objawach chorobowych) [czym]: kiedy [przymiot, tj. syfilis] mázániem rozdraźnion/ y iákoby nápoły wyrzucon będźie/ oſtátki ſálſą wyganiamy OczkoPrzymiot 115.]

Cf ROZDRAŹNIĆ

KW, (LWil)