[zaloguj się]
[pdf]

OBMOWNY (9) ai

Teksty nie oznaczają ó; pierwsze o prawdopodobnie jasne (tak w ob-).

Fleksja
sg
m Gobmown(e)go
pl
N m pers obmowni
subst obmown(e)
G obmownych
D obmownym

sg m G obmown(e)go (3). ◊ pl N m pers obmowni (2). subst obmown(e) (1). ◊ G obmownych (2). ◊ D obmownym (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Taki, który chętnie pomawia innych, mówiący źle o kimś; kłamliwy; susurrus Cn (9): Ocży iaſkrowate á iakoby miekczące ſie/ Acżkolwie rozum dobry y obrotny znamionu⟨ią⟩ y też pamięć nie złą, wſzakoż thaci bywaią obmowni, á chcząci wiele nowin wiedzieć. GlabGad N7.

W połączeniach szeregowych (przy wyliczaniu złych cech) (2): Zęby długie koncżate á rzadkie znamionuią cżło. [...] niemiernego/ matacża/ obmownego y poſądzaiącego. GlabGad O2v; LubPs X3 marg.

W przeciwstawieniu: »obmowny ... wierny« (1): łákomych pyſznych/ á obmownych ſług ćirpieć nie mamy/ iedno wyernych/ á tych ktorzy ſie Páná bogá boią LubPs X3 marg.

Przen: Oszczerczy (2):
Wyrażenie: »obmowne języki« (2): SkarŻyw 171; Táką zabáwą [nabywaniem mądrości] od pánow/ próżnowánia y pijańſtwá/ y obmowne ięzyki/ y inne próżnośći y grzechy y vtráty oddáláć ſię mogą. SkarKaz 80a.
Szereg: »zły, obmowny« (1): On nowy Biſkup/ ſłucháiąc niektorych złych obmownych ięzykow/ [...] Theophilá z vrzędu złożył SkarŻyw 171.
a. W funkcji rzeczownika (4):

W połączeniu szeregowym (1): Głos drżąći znamio⟨nuie⟩ leniwego, zazrzywego obmownego/ á ktory ſie więczey domyſla niz widzi. GlabGad O3v.

Szeregi: »naśmiewca i obmowny« (1): Od garbatich ludzi radzą ſie ſtrzedz nie ktorzy iakoby oni byli chytrzy á barzo złoſciwy zwłaſzcża naſmiewci y też obmowni GlabGad P5.

»pochlebca i (a) obmowny« [szyk 1:1] (2): Pochlebcę y obmownego/ Odpądź precż od domu ſwego BierEz G; Kxiążętom á panom ſłuſznie ieſt aby v ſiebie obmownym á pochlebczom mieſtcza niedawali. BielŻyw 97.

Synonimy: kłamliwy; a. nagrawacz, naśmiewca, plotka, szyderz.

Cf NIEOBMOWNY, OMOWNY

MC