[zaloguj się]
[pdf]

OBMYŚLAWAĆ (14) vb imp

o prawdopodobnie jasne (tak w ob-); pierwsze a pochylone, drugie jasne.

Fleksja
inf obmyśláwać
indicativus
sg pl
1 obmyślåwåmy
3 obmyślåwå obmyślåwają
praet
pl
3 m pers obmyślåwali
conditionalis
sg
3 m by obmyślåwåł

inf obmyśláwać (6). ◊ praes 3 sg obmyślåwå (3). ◊ 1 pl obmyślåwåmy (2). ◊ 3 pl obmyślåwają (1). ◊[praet 3 pl m pers obmyślåwali.] ◊ con 3 sg m by obmyślåwåł (1). ◊ part praes act obmyślåwając (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. obmyślić.

Opracowywać w myśli, planować, przemyśliwać; myśleć o tym, jak zapewnić, starać się, troszczyć się (14):

obmyślawać co (7): MycPrz I [C]2; także omniszki zZwierzynca aby im Klasztor był restaurowan y szkody nagrodzone. To wszytko obmyslawac obiecano. ActReg 25, 9; Młynarz ma około młyná chorony koniom/ wołom/ nápráwić: tákże ogień ćiepło obmyślawáć gośćiom ſwoim/ áby ſie do niego ćiſnęli GostGosp 62; Phil I2; Bo nie ieno tenże ſam woynę zemną toczy który iuż przećiwko mnie w woyſcze ná plácu ſtoi/ y którégo dźiáłá iuż tłuką mury moie/ ále y ten/ który rzeczy tákié obmyślawa/ którémiby mię poimawſzy więzáć mógł. OrzJan 11; gorzey ſie znimi [z poddanymi] obchodzą niż z bydłem/ ktore vkupiwſzy/ lepſzy wcżás y doſtátek iego obmyślawáią. PowodPr 68.

obmyślawać o kim, o czym (5): ActReg 81, 134; Vczyń Pánie/ day nam mądrość/ nie ták dla nas/ iáko dla ludu twego/ o ktorym obmyślawamy SkarKazSej 663b. Cf Zwrot.

Ze zdaniem dopełnieniowym (3): obmyślawamy otym zpilnoscią. iakoby y wtym im nalepiey sprawom y potrzebom Rptey mogło się dogodzić ActReg 134; też tego trzebá/ ábyś wáſzá kró: M. obmyślawáć tákże raczył/ iákobyś [...] wſzyſtką mocą ſwoią temu Turczynowi/ gdy przyiedźie/ odeprzéć mógł OrzJan 78, 54.

Zwrot: »o dobrym [czyim], [dobre] obmyślawać« (2): vmiei Panu Boguzanie chwalę oddawac vocatiey swey krolewskiey dosyc czyniąc, a o dobrym RP. obmyslawiaiąc ActReg 57; Phil B2; [Diar 1566 55].
Szeregi: [»miłować i obmyślawać« : abyście w.m. na nim [sejmiczku] posły swe, ludzie zacne [...], którzy dobre Rzeczypospolitej więcej niż swe własne miłowali i obmyślawali, na sejm walny koronny [z] zupełną mocą obrali Diar 1566 55.]

[»przeglądać i obmyślawać« : gdyż to szczęśliwa każda Rzeczpospolita, [gdy] czasu pokoju przyszłe przygody i walki przegląda i obmyślawa. Diar 1566 56.]

»obmyślawać i radzić« (1): Ták y ten zaſługuie mierźiącżkę/ y s ſpołecżnośći ludzkiey wyobcowánia godzien/ ktory cżáſu niebeſpiecżeńſtwá R. Poſpolitey/ pirwey o Twoim dobrym/ niż o poſpolitym/ obmyſlawa y rádzi. Phil B2.

Synonimy: jednać, przeglądać, starać się, troszczyć się.

Formacje współrdzenne cf MYŚLIĆ.

Cf OBMYŚLAWAN, OBMYŚLAWANIE, OMYŚLAWAĆ

MC