Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OCHŁADZAĆ

Następne hasło: OCHŁADZAJĄCY »

OCHŁADZAĆ SIĘ (4) vb impf

ochładzać się (3), ochłodzać się (1); ochładzać się GlabGad, LubPs, SkarŻyw; ochłodzać się Calep.

o jasne, pierwsze a pochylone; ochłodzać się z tekstu nie oznaczającego ó.

Fleksja

indicativus
praes
	sg
1	ochłodzåm się
3	ochłådzå się

praet
	sg
3	m	ochłådzåł się
3	f	ochłådzała się

conditionalis
	sg
3	m	by się ochłådzåł

praes 1 sg ochłodzåm się (1). ◊ 3 sg ochłådzå się (1). ◊ praet 3 sg [m ochłådzåł się]. f ochłådzała się (1). ◊ con 3 sg m by się ochłådzåł (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. s.v. ochłodzić.

Znaczenia

1. Oziębiać się, ostudzać się (2)
- a. Nawilżać się, nabierać wilgoci (1)
2. Odczuwać ulgę psychiczną, radość, pociechę; przen (2)

1. Oziębiać się, ostudzać się (2):

ochładzać się czym (1): Iakoż tego doznawamy bywaiąc na gorączoſci ſłonecżney, iż gdy w cien iaki przychodzimy albo pod drzewo, tedi ſie cżłowiek ochładza wiatrem chłodnym á wilgotnym, iż mu też ſtoi za dobre napicie. GlabGad G.

a. Nawilżać się, nabierać wilgoci [czym] (1): Rzeki ſwoye nápełnyaſz żywemi wodámi/ Aby ſye ſwyát ochładzał ich wilgotnoſcyámi LubPs P3.

2. Odczuwać ulgę psychiczną, radość, pociechę; przen (2): Iucundor – Ochłodząm ſie. Calep 567b; [A ták kiedykolwiek duch páńſki zły porywał Saulá: brał Dawid árfę/ y grał ręką ſwą y ochładzał ſie [reſocillabitur] Saul/ y lżéy mu bywáło WujBib Reg 16/23 (Linde)].

Fraza: »[na co = czym] dusza się ochładzała« (1): w świętá ſłyſzeć było iákieś dzwony dziwney wdzięcżnośći: ná ktorych ſłuchánie/ nie tylko ſię duſza ochładzáła: ále y chorzy niektorzy zdrowieli. SkarŻyw 471.

Formacje współrdzenne cf CHŁODZIĆ SIĘ.