« Poprzednie hasło: ODJEŹDZIĆ | Następne hasło: ODJEŻDŻAJĄCY » |
ODJEŻDŻAĆ (52) vb impf
-żdż- (27), -żdz- (16), -zdz- (6), -zdż- (3).
o oraz a jasne; -é- (7), -e- (2); -e- (2); -é- KochFr; -e- Mącz; -é- : -e- SarnStat (6:1).
inf | odjeżdżać | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
indicativus | ||||||
praes | ||||||
sg | pl | |||||
1 | odjéżdżåm | odjeżdżåmy | ||||
2 | odjéżdżåsz | |||||
3 | odjéżdżå | odjéżdżają |
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | -m odjeżdżał | m pers | -smy odjéżdżali |
3 | m | odjéżdżåł | m pers | odjéżdżali |
imperativus | |
---|---|
sg | |
2 | odjéżdż(a)j |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
2 | m | byś odjeżdżåł | m pers | |
3 | m | by odjéżdżåł | m pers | by odjéżdżali |
inf odjeżdżać (9). ◊ praes 1 sg odjéżdżåm (3). ◊ 2 sg odjéżdżåsz (3). ◊ 3 sg odjéżdżå (8). ◊ 1 pl odjeżdżåmy (1). ◊ 3 pl odjéżdżają (3). ◊ praet 1 sg m -m odjeżdżał (1). ◊ 3 sg m odjéżdżåł (2). ◊ 1 pl m pers -smy odjéżdżali (1). ◊ 3 pl m pers odjéżdżali (3). ◊ imp 2 sg odjéżdż(a)j (1). ◊ con 2 sg m byś odjeżdżåł (1). ◊ 3 sg m by odjéżdżåł (2). ◊ 3 pl m pers by odjéżdżali (2). ◊ part praes act odjéżdżając (12).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
odjeżdżać czego w czym (1): Okręth żądny nie może przyść do brzegá/ muśi go w máłych ſzkáphach álbo w łodźiách doieżdżáć y odieżdżáć. BielSpr 45.
[»przybiegać i odjeżdżać«: trzebá [...] przybiegáć ku nim [innym koniom] y záśię odieżdżáć áby ták on [koń] zwycżáił śię przy nich bywáć Cresc 1571 523 (Linde s.v. odjechać).]
odjeżdżać od kogo (3): A gdy odieżdzał od Helizeuſzá/ powiedzyał [...] BielKron [852]; ReszPrz 3; ActReg 107.
odjeżdżać do kogo (1): nie inaczej do braci swej odjeżdżamy, jedno z tąż wolnością, z ktorą nas tu przysłali. Diar 89.
odjeżdżać z czym [= z wynikiem] (2): Diar 89; s ſkárbu mu kázáć dać/ áby ludzie ználi/ Iże z łáſką odieżdza RejZwierz 24.
odjeżdżać dokąd (4): StryjKron 295; ReszPrz 112; iż my dla dobrégo ſpráwowánia rzeczy y Pańſtw ná rozmáité częſtokroć mieyſcá od źiem przerzeczonych dálekié z potrzeby muśimy odieżdżáć SarnStat 1119. Cf »do domu odjeżdżać«.
odjeżdżać skąd (15): ktoremu Sultan dał cżterzy ſtá tyſięcy złotych we złocie/ áby nie odieżdzał z Egiptu áżby przód álbo Syrácyná poráźił álbo z Egiptu wygnał. BielKron 179; trzebá vrzędniki poſtánowić/ ktorziby [...] z onego mieyſcá ná ktoremby tym ſpoſobem Rzecżypoſpolitey bronili/ nieodieżdzáli/ áżby widźieli iuż wſzytko być bezpiecżno ModrzBaz 117v, 75, 120v, 126, 138v; Gdym zAndrzeiowa odiezdzał prawie na wsiadaniu przyszedł do mnie Ziska. ActReg 89; GostGosp 26, 56, 152; zkąd przydawáło ſie/ iż vbodzy niktórzy nieczekáiąc Roku/ dla niedoſtátku wydatków z Séymu odiéżdżáli SarnStat 145, 313, 722, 932; CzahTr 12.
W przeciwstawieniu: »przyjechać ... odjeżdżać« (1): Piwo ma oddáwáć Vrzędnik kiedy Pan przyiedźie/ komu każe: y gdy Pan odieżdża/ ma záś ſługá tenże odbieráć pozoſtáłe GostGosp 24.
W charakterystycznych połączeniach: wolnie odjeżdżać; do braci odjeżdżać; odjeżdżać od arcyksiążęcia; z łaską odjeżdżać, z wolnością; na rozmaite miejsca odjeżdżać; z dworu (ode dworu) odjeżdżać (3), z imienia, z miejsca (2), od powiatu, z sejmu (3).
»do domu odjeżdżać« (1): nikt go od iego zákámiáłośći poniewolnie nie odwodzi: y ſtym vporem wolnie do domu odieżdża SkarJedn 295.
»odjeżdżać w drogę« (1): Odieżdzáiąc náſz Skárbek w drogę przedśiewźiętą, [...] Skarb w tym domu w záwárciu pewnym zokopány Vkazał mi CiekPotr 10.
»precz odjeżdżać« (2): HistRzym 106; iáko człowiek precz odiezdżáiąc [peregre proficisciens]/ wezwał Iług Twoich/ y dał im máiętnośći ſwoie. WujNT Matth 25/14.
W przeciwstawieniu: »najeżdżać ... odjeżdżać« (1): Potym ku Prſtu [...] przyciągali y odciągali/ naieżdzaiącz y odieżdzaiącz, iako obycżay ieſt Tatarſki. MiechGlab 15.
odjeżdżać gdzie (3): prosiliśmy WKM, abyś temu zabieżeć raczył, nas tu w tym zamieszaniu nie odjeżdżał Diar 86; BielSjem 7; Bo choćby domá ſam nie był/ [...] tedy ma domá iuż ták ſtátki iáko ſługę dla tákiey trwogi odieżdżáć GostGosp 144.
Synonimy: 2. odbiegać, odchadzać, odchodzić, odstawać, opuszczać, zostawować.
Formacje współrdzenne cf JECHAĆ.
MM