[zaloguj się]
[pdf]

ODMIĘKCZAJĄCY (28) part praes act

odmiękczający, odmiękczając (27), odmiękkczający (1) GlabGad.

odmiękczający (27), odmiękczając (1); odmiękczający : odmiękczając FalZioł (26:1).

-ę- (26), -e- (2).

o oraz a jasne.

Fleksja
sg
fNodmiękczając(a) nNodmiękczając(e)
Aodmiękczającą, odmiękczając A
pl
N subst odmiękczając(e)
A subst odmiękczającé
I n odmiękczając(e)mi

sg f N odmiękczając(a) (4). ◊ A odmiękczającą (17), odmiękczając (1). ◊ n N odmiękczając(e) (3). ◊ pl N subst odmiękczając(e) (1). ◊ A subst odmiękczającé (1). ◊ I n odmiękczając(e)mi (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Czyniący miękkim, spulchniający (o działaniu lekarstw i pokarmów) (27): ſtego będzieſz miał maſć kthora ieſt odmiękcżaiąca j roſpądzaiąca wſzelkie twardoſci FalZioł III 12a, I 144b, III 13c, V 19c; w téy tákiéy kryſtérze/ ieſlibyſmy ieſzcze chćieli źiółá odmiękczáiącé wárzyć/ iákoby ślaz obóy/ noſtrzek/ [...] etc. Oczko 33v.

odmiękczający co a. czego (2): [cukier] Ma mocz odwilżaiączą y pierſi odmiękcżaiączą FalZioł III 6b. Cf »wnętrzności odmiękczający«.

W połączeniach szeregowych (11): Właſnoſc tego ziela [wysokiego ślazu] ieſt/ odmiekcżaiątza/ y trawiątza: y roſpądzaiątza: y otzieraiątza. FalZioł I 2d; Mocz wſzelkego lekarſtwa [wino] w ſię bierze/ bądz zathwardzaiącze/ bądz odmiękcżaiącze/ albo theż poſilaiącze FalZioł I 156b; PInee/ to ieſth zamorzſkie ſzyſzki [...] Maią też mocz wycżyſciaiączą/ odmiękhcżaiączą/ y odwilżaiączą FalZioł III 15a; ta oliwa ieſth miernie ciepła y odwilżaiączą, ciało poſila y odmiękcżaiącza. FalZioł III 22c, I 17b, 19d, 126a, 149d, III [32]b, 28b, 33b.

W charakterystycznych połączeniach: maść odmiękczająca (14), oliwa, zioła (2).

Wyrażenia: »moc, włosność (a. własność) odmiękczająca« (14:4): ty ſliwki ktore ſą cżarne á przytwardſze/ ſą lepſze/ Maią mocz chłodzącżą y odmiękcżaiączą wnętrznoſci/ á tak w gorączych febrach ſą dobre. FalZioł III 15d; [Galbanum] Ma włoſnoſć odmiękcżaiączą/ yteż roſpądzaiączą twardoſci/ y zagrzewaiączą. FalZioł III 33b, I 2d, 17b, 19a, d, 25d (18).

»odmiękczający żywot, żywota (G), trzewa, wnętrzności, żołądek« = ułatwiający wypróżnienia, przeczyszczający, może też: usuwający wzdęcia (1:1:1:1:1): Neſienie [!] tego ziela [płesznego ziela] ma włoſnoſć odmiękcżaiączą żywota tak iż ſtolcze pobudza FalZioł I 111c; że [raki] ſą odmiękcżaiącze żołądek FalZioł IV 31a, I 1b, 62b, III 15d.

2. Łagodzący, osłabiający działanie [co] (1): á orzechy zwłaſzcża włoſkie maią naturę odmiękkcżaiączą iadowitoſci, á tak y ribam iad odeymuią GlabGad K8.

Cf ODMIĘKCZAĆ

MP