« Poprzednie hasło: ODPIS | Następne hasło: ODPISAĆ SIĘ » |
ODPISAĆ (116) vb pf
o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).
inf | odpisać |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | odpisałem, -em, -m odpisåł | m pers | odpisalismy |
2 | m | -ś odpisåł | m pers | odpisaliście, wy odpisali |
3 | m | odpisåł | m pers | odpisali |
f | odpisała | m an |
plusq | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | był odpisåł |
imperativus | |
---|---|
sg | |
2 | odpisz |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | bych odpisåł | m pers | bychmy odpisali |
2 | m | by odpisåł | m pers | byście odpisali |
3 | m | by odpisåł | m pers |
impersonalis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
praet | odpis(a)no | |||||
participia | ||||||
part praet act | odpisåwszy |
inf odpisać (16). ◊ fut 3 sg odpisze (1). ◊ praet 1 sg m odpisałem, -em, -m odpisåł (6). ◊ 2 sg m -ś odpisåł (1). ◊ 3 sg m odpisåł (61). f odpisała (1). ◊ 1 pl m pers odpisalismy (1). ◊ 2 pl m pers odpisaliście (1), wy odpisali (1) LibLeg (1:1). ◊ 3 pl m pers odpisali (8). ◊ plusq 3 sg m był odpisåł (1). ◊ imp 2 sg odpisz (7). ◊ con 1 sg m bych odpisåł (2). ◊ 2 sg m by odpisåł (1) BierEz. ◊ 3 sg m by odpisåł (2). ◊ 1 pl m pers bychmy odpisali (1). ◊ 2 pl m pers byście odpisali (1). ◊ impers praet odpis(a)no (2). ◊ part praet act odpisåwszy (2).
Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.
- 1. Dać pisemną odpowiedź
(116)
- a. Na list (82)
- b. Odpowiedzieć polemicznie na tekst ogłoszony publicznie (29)
- 2. [Przekazać majątek testamentem]
odpisać komu (1): Ten iż Demetriuſzá okrutnie miłował/ Włocżnią ſtoiąc ná piaſku/ vciekay nápiſał. [...] A ten też nie cżekáiąc áby mu odpiſał/ Dunął w lás RejZwierz 11v.
odpisać co na co (1): Ktożkolwiek doznał nędzę odpiſz mi co ná to/ A názwieżli to plotką dam ći co cheſz zá to. CzahTr Bv.
Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikiem: tak (2)] (3): Z ktorych [pytań] pirwſze było takie. Czo ieſt ſwiat, [Sekundus, który ślubował milczenie do śmierci] odpiſał tak, Swiath ieſt nie ſkoncżony okrąg, widoma poſtawa [...]. Czo ieſt morze, odpiſał tak, ſwiata oblanie, związek wſzego przyrodzenia [...]. Czo ieſt Bog odpiſał, nie ſmiertelna myli BielŻyw 135.
odpisać do kogo (5): zebich my [...] koniecz ſluſni tey rzeczi vczinyly y do przyacziela v k. m. a do pana mego yego Cz. m. odpyſſaly wewſchem powolni v. k m. Ozman LibLeg 11/19, 11/60v, 83, 91. Cf odpisać do kogo o czym.
odpisać do kogo o czym (1): y othimbiſczie też do nas odpyſſaly ktorą karnoſczią maczie karacz tich zloczinczow. LibLeg 11/91v.
odpisać komu (47): BielŻyw 158; HistAl C6v, E7v; KrowObr A2v, 17; [Luter do króla angielskiego] piſał pokornie proſząc/ [...] iż go [...] ku gniewu poruſzył [...]. Krol Angielſki niebył kontent ſpiſánia łáſkáwego Luterowego/ odpiſał mu ſrodze BielKron 204, 87v, 94v, 140v, 193, 194 (19); Rescribas nobis ad omnia rogamus Odpiſz nam ná wſziſtki rzeczi o to cie prośiemy. Mącz 375c; HistRzym 14 [2 r.]; SkarJedn 127, 135, 137, 307; SkarŻyw 455; NiemObr 59, 154; PudłFr 14; ActReg 172, 184: Cf »odpisać list«, »odpisać na list«, »odpisać na pisanie«, »odpisać w tej rzeczy«, »odpisać słowy«.
odpisać co (5): Oycu prawdę odpiſáć/ Toć háńbá HistRzym 14; Co im odpiſał Iulius á iako mocy ſwey y przełożeńſtwá vżył/ niech Grecki Hiſtoryk kośćielny powie. SkarJedn 127; Na cood pisał [!] Pan Podlaski taka kartkę ActReg 56. Cf »odpisać list«.
odpisać na co (22): LibLeg 10/66v; Potym [...] piſał Luter Káietanowi liſt przyiácielſkim obycżáiem [...]. A gdy mu ná tho Káietan nic nieodpiſał [...] iechał precż Luter BielKron 194, 140v, 193, 196, 199v, 200v, 306; Mącz 375c; ActReg 50, 56, 172. Cf »odpisać na list«, »odpisać na pisanie«.
odpisać przez kogo (2): LibLeg 10/66v; Gdy to przecżedł Máchomet odpiſał mu znowu przez Muſtáfę y przymierza liſt poſłał BielKron 253.
Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: tako (1); iż, że (10), żeby (1) jesliżeby (1), zaimek względny (1), zaimek pytajny (1)] (14): Krolu táko każ odpiſáć/ Ze ty miſtrze chceſz rad poſłáć: Gdy tego pogodá będzie BierEz F4; LibLeg 10/66v, 11/91v; Kſiążęta od piſáli/ iż ile będą moc będą ſie według iego ſpráwowáć. BielKron 200v, 195v, 196, 210, 224, 252, 357v; Hadrian Ceſarz niektoremu cżłowiekowi co przed tem bywał Hetmánem/ gdy prośił áby mu ſię wedle práwá odpowiedáć godźiło/ odpiſał/ Iż nieieſt obycżay áby o to proſzono/ ále pozwaláią tego ModrzBaz 74; SkarJedn 307; ActReg 138, 184.
Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikiem: w ty słowa (8), tymi słowy (1), tak (7)] (25): BielŻyw 113; HistAl C6v, E7v, M7; KrowObr 17; PAnie rymem iednemu liſtek nápiſáły/ Ze rozlicżnych owocow przeń nágotowáły. On też tákże odpiſał/ moie miłe duſzki/ Wiecie że też v mnie ſą/ Orzechy y Gruſzki. RejFig Cc4v; Ceſarz mu odpiſał/ ácżeś ku mnie piſał wymawiáiąc ſie/ ále ná tych twoich wymowkách niedoſyć mam BielKron 228; Kolumbus záſię odpiſał Krolowi w ty ſłowá: Wielki á ſławny Krolu/ puść imo ſie/ á nie bądź poruſzon w vmyſle ſwoim ku żadnemu z nas BielKron 443v, 140v,194, 194v, 211v, 217 (12); SkarJedn 137, 245; á on mu odpiſał. Zołnierzu Chryſtuſow/ ćierp/ á wygray SkarŻyw 455, 88; NiemObr 154; PudłFr 14; ActReg 38.
Z połączeniem przytoczenia ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: w ty słowa (1); zawsze: iż] (3): Odpiſał s. Piotr w ty ſłowá/ iż dobrze ſtoi wſzędzye/ iedno wiedz [...]/ iáko odpuſty ſzáfuieſz. BielKron 161, 209v; SkarJedn 135.
W charakterystycznych połączeniach: odpisać kartkę, prawdę; na wszystki rzeczy odpisać, na [jakie] słowa; dobrze odpisać, dostatecznie, niecudnie, nierychło, przeciwnie, przyjacielskie, srodze.
»odpisać na list« [w tym: komu (3)] = rescribere epistolae Mącz [szyk zmienny] (9): BierEz F3v; LibLeg 7/32v [2 r.]; Ariſtoteles tákież odpiſał mu ná ten liſt [rescripsit ei epistolam] tymi ſlowy. HistAl M7; OrzList iv; BielKron 194; Mącz 222d, 375d; Iz w szukasz przyczyny namię gniewu: zem w nierychło odpisał napierszy list tedy y tu iako y indzie nie masz w przyczyny. ActReg 160.
»[komu] odpisać na [czyje] pisanie« (1): Przytym dał I. C. M. proſić/ áby mu wáſzá C. M. odpiſáć racżył/ ná Iego C. M. piſánie BielKron 332.
»odpisać w tej rzeczy, w tej sprawie« [w tym: komu (3)] [szyk zmienny] (2:2): poſlalem [...] sluge naschego [...] opowiadayacz przes lyſt nasch krziwdj tich poddanich naschich a tak y do tich czassow wi wthej sprawie do nas nieodpyssaly LibLeg 11/91; á ieſliże ſię znaydźie iż zá iego [Cyrusa] dozwoleniem ieſt budowánie kośćiołá Páńſkiego w Ieruzálem/ [...] odpiſzże nam w tey rzeczy [scribat de his nobis Vulg]. BibRadz 3.Esdr 6/21; BudBib 3.Esdr 6/21; ActReg 138.
»[komu] odpisać [jakimi] słowy« (1): Lecż mu oná odpiſałá/ ſrogimi ſłowy: zowiąc go burzliwym/ a ięzyká niepowściągliwego/ á iſz iey cżći tey nie dáie ktorą winien. SkarŻyw 88.
odpisać komu (12): OrzList a4v, b3v; BielKron 193 [2 r.], 195v, 197, 197v, 199v, 200v, 234; Ale o tem rácż W. Mć tę to Przedmowę cżytáć/ gdzie też tymto Mozgowcom obiecuię odpiſáć BudNT przedm a6; CzechEp 426.
odpisać przeciw komu, przeciw czemu (5): Kátárinus Włoch wydał kſiąſzki przećiw Luterowi/ o doſtoyeńſtwie Papieſkim [...]. Luter odpiſał przećiw temu znácżąc mieyſcá v Dánielá Proroká okrućieńſtwo Papieſkie yáwnie náznácżone być BielKron 196; Tego roku theż ozwáłá ſie ſektá Antynomow/ przećiw ktorym Luter odpiſał. BielKron 217, 203, 218v, 219.
odpisać co (1): gdy potym ieden y drugi ſolicytowáć pocżął/ á [...] ábych wżdy co koniecżnie odpiſał/ pilnie mię vpominał CzechEp *3.
odpisać na co (16): KrowObr A2; OrzList a4v, b3v; Epinus/ Anſtorfius/ Flácius [...] piſáli theż przećiw Witemberſkiemu Kollegium y Lipſkiemu/ iż ſie dáli v wieść á przyzwolić ná niekthore árthykuły Papieſkie/ [...] ktore ſie z ſwięthym piſmem nie zgadzáią. odpiſał im potym Melánkton doſyć ſzeroce náto BielKron 234,195v, 197, 197v, 208v; A iżem z drugiey ſtrony nie ná wſzytko zoſobná odpiſał/ co y mnie X. K. zádał/ y cżego [...] nátkał do Wędźidłá ſwego/ tedym ią krzywdy ſwe wolał imo ſię puśćić CzechEp 319, *2v, 321, 426; CzechEpPOrz *4. Cf odpisać na co w czym; Zwrot.
odpisać na co w czym (1): Ná ktore ſłowá żem odpiſał/ w Reſponśie/ ná ſcript Stániſłáwá Farnowiuſzá CzechEp 341.
odpisać czym (1): Biſkup Konſtáncyey Tyguryanom odpiſał po Seymie kſiąſzkámi iáko mu przed tym piſaly wywodząc im obrázy przecż máią być w koſciele BielKron 200v.
Z połączeniem przytoczenia ze zdaniem dopełnieniowym [iż] (2): oborzył ſie nań [na Lutra] mnich Sylweſter kácermiſtrz Papieſkiego dworu/ y piſał przećiw iemu temy ſwoie/ mowiąc: ieſli mi ty wywiedzye/ nápiſzę mu ieſzcże twárdſze. Luter mu odpiſał/ iż ty twoie kſiąſzki ſą od cżártá nádzyewáne matáctwem wiecżnym BielKron 193, 193.
W charakterystycznych połączeniach: na bluźnierstwa odpisać, na słowa, na wszytko; odpisać na krotce, krześciańskie, w tę notę, srodze, szeroce; odpisać książkami; odpisać w responsie; wedle baczenia odpisać, wedle rozsądku.
Synonimy: 1. odpowiedzieć; 2. przekazać.
Formacje współrdzenne cf PISAĆ.
Cf ODPISANIE
AL