[zaloguj się]
[pdf]

ODSZCZEPIEŃSKI (24) ai

o jasne, drugie e pochylone; -szczep- (1) Oczko, -szczép- (1) BiałKat.

Fleksja
sg
mNodszczepiéński fNodszczepiéńskå nNodszczepiéński(e)
Aodszczepiéński Aodszczepiéńską A
L Lodszczepieński(e)j L
pl
N subst odszczepiéński(e)
G odszczepiéńskich
D odszczepiéńskim
A subst odszczepiéńskié

sg m N odszczepiéński (2). ◊ A odszczepiéński (2). ◊ f N odszczepiéńskå (5). ◊ A odszczepiéńską (2). ◊ L odszczepieński(e)j (1). ◊ n N odszczepiéński(e) (1). ◊ pl N subst odszczepiéński(e) (2). ◊ G odszczepiéńskich (5). ◊ D odszczepiéńskim (1). ◊ A subst odszczepiéńskié (3); -é (1), -(e) (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Przymiotnik od „odszczepieniec” lub,,odszczepieństwo” (24):
a. W obrębie chrześcijaństwa, z pozycji katolików: nie uznający władzy papieża (22): Od Papieżá ktory ſię Kośćioł dzieli nie ieſt kośćioł/ ále zborzyſzcże odſzcżepieńſkie. SkarJedn d8; SkarŻyw 164.
Wyrażenie: »kościoł odszczepieński« (1): A przetoż ſucceſſią to ieſt porządne potomſtwo y náſtępowánie Biſkupow y Paſterzow w kośćiele Chriſtuſowym mieli Oycowie oni ſtárzy [...] zá napewnieyſzy znák kośćiołá práwego. Iáko z drugiey ſtrony/ kędy tey ſucceſſiey nie było/ táki kośćioł zá haeretycki y odſzczepieńſki mieli. WujNT 676.
Szereg: »heretycki i (ani) odszczepieński« (3): Nie Heretyckim áni odſzcżepieńſkim zborom to Pan Chriſtus obiecał/ ále iedynemu á Powſzechnemu Kośćiołowi ſwemu. WujJud 220v; SkarŻyw 576; WujNT 676.
α. Głoszący lub wyznający zasady wiary niezgodne z katolicyzmem; heretycki (17): Tego látá roznioſłá ſie Sektá Zwyngliuſzowá/ powſzem Krześćiáńſtwie ktorą/ wiele ich było/ co ią gánili/ á zá odſzcżepieńſką mieli BielKron 198v, 197; Wykłádi odſzcżepieńſkie rozne á ſobie przećiwne. WujJud 33 marg, 104v marg, 105, Mm, Nn6; WujNT 860.

N sg f w funkcji orzecznika »odszczepieńska« (1): WujJud 196v cf W przeciwstawieniu.

W przeciwstawieniu: »chrześcijański... odszczepieński« (1): Ze świętemu dźiewictwu małżeńſtwo rownáć/ [...] iuż to nie chrześćiáńſka ále Iowiniáńſka/ y odſzcżepieńſka ieſt. WujJud 196v.

W charakterystycznych połączeniach: odszczepieński(-a, -e) mistrz, uczyciel (d)ufność (3), upor, własność, wykłady (2).

Wyrażenia: »błąd odszczepieński« (3): BiałKat 363v; iáko gdy kto/ opuśćiwſzy prawy Kośćioł Boży Powſzechny/ [...] błędow ſie odſzcżepieńſkich chwyći. WujJud 8v; Oczko 30.

»kościoł odszczepieński« (1): Koſćioł Odſzcżepieńſki nie Powſzechny WujJud 135 marg.

»odszczepieńska wieczerza« = nabożeństwo innowierców (1): Dwa Pánowie ſąć naprzod/ dwoiá wiárá: Bog y Báál: Chriſtus y Luter/ Serwet ábo Kálwin: ołtarz Boży y odſzczepieńſka wieczerza WujNT 27.

Szeregi: »heretycki i odszczepieński« (1): Tu maſz właſne y oſobne opiſánie ábo znáki haeretyckich y odſzczepieńſkich miſtrzow ábo vczyćielow. WujNT 462.

»kacerski i odszczepieński« (2): BiałKat 363v; Ktore rzecży záprawdę niemogły lepiey wyráźić właſnośći Kácerſkich y odſzcżepieńſkich/ ktorymi ſie nawięcey Bog w Krześćiáńſtwie obraża. PowodPr 54.

W przen (1): Abowiem tym ſpoſobem poddáni W.K.M. [...] wzgárdźiwſzy te zákálone Odſzcżepieńſkie rowy/ z ſzcżerych ſtudnie wodę przezrocżyſtą náuki Chriſtuſowey cżerpáć będą. WujJud b2.
b. W obrębie judaizmu Starego Testamentu (2):
α. Będący wyznawcą odłamu judaizmu (1): Ták tu Apoſtołowie poſłáli Piotrá y Ianá do Sámárytanow/ [...] on lud odſzczepieńſki w wierze vgruntowáć. WujNT 429.
β. Buntujący się przeciw władzy kapłanów; w przen (1): Niemogł ſię ieſzcże przeklęty on ogień odſzcżepieńſki vgáśić: názáiutrz lud wſzyćiek burzyć ſię ná Moyżeſzá y Aaroná pocżął SkarŻyw 492.

Synonimy: a.α. heretycki, heretyczny, kacerski, sektarski.

Cf ODSZCZEPIENNY, ODSZCZEPIEŃCZY, ODSZCZEPIONY

LWil