[zaloguj się]
[pdf]

OGARZ (14) sb m

ogarz (8), ogar (6); ogarz BartBydg, GórnDworz (2), RejZwierc (2), CzahTr; ogar GroicPorz, RejZwierz (2), StryjKron, CiekPotr; ogarz : ogar RejWiz (2:1).

o prawdopodobnie jasne (tak w o-); -årz; -ar(z)- (8) GroicPorz, RejWiz (2), RejZwierz (2), StryjKron, CiekPotr, CzahTr, -årz- (2) GórnDworz, RejZwierc.

Fleksja
sg pl
N ogårz ogarzy, ogarowie
G ogarza ogar(o)w
A ogarza ogary
I ogary, ogarami

sg N ogårz (4). ◊ G ogarza (1). ◊ A ogarza (1). ◊ pl N ogarzy (2), [ogarowie]. ◊ G ogar(o)w (1). ◊ A ogary (3). ◊ I ogary (1) RejWiz, ogarami (1) CiekPotr.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Pies myśliwski gończy; canis inquisitor a. nare sagaci a. odorans a. odorator a. sagax Cn (14): GroicPorz h2; Prośił Doktor v páná Mikołáiá Rádziwiłá Woiewody Trockiego/ pſá dobrego ná záiąc/ Pytał pan Woiewodá iákiegoby chciał/ ieſli wyżłá/ cży ogarzá. GórnDworz S2, S2; ále wżdy y ogarzá poznáć kiedy ſzcżeka ná wilká á kiedy záiącá goni. RejZwierc 146v, 146v; StryjKron 155; [Cresc 1571 637 (Linde)].

W połączeniach szeregowych (2): RejWiz 6v; Bo niezgodni Brytáni naprzód zućiekáli/ Chárći ogárźi wyżli ná plácu zoſtáli. CzahTr Ev.

W porównaniu (1): Ieſtechmy by Ogárzy gdy ná źwirz wpráwiáią/ Kiedy miáſto Záiącá/ świnie pokąſáią. RejWiz 65.

Żart. (1):

Zwrot: »zapuścić w brodę ogary« = łowić wszy (1): (nagł) Wſzy w brodzye. (–) ZApuść w brodę ogáry/ á rozmietuy ſieći/ Doſiedzić źwirz chociay go/ Rarog nie záleći. Rozewrzy pięć páznoktow/ záiedźże od vchá/ Nápędziſz śiłá w kupę/ tego złego duchá. RejZwierz 140v.

Przen (2):
Zwrot: »ogary wywierać« (1): COż po wſzyſtkim ná ſwiecie/ ieſliże zła ſławá/ Tá cie ma wſzem okazáć/ iáka twoiá ſpráwá. Bowiem tá zá żywotá/ ieſzcże obumiera/ Lecż po śmierći toż więc ſwe/ Ogáry wywiera. RejZwierz 133v.
a) Ten, kto tropi ludzi na czyjeś polecenie (1): Ták łowni ſą Celnicy teraz y z ſwoiemi Ogárámi żydkámi, że nam ſkrzynie náſze Roſtrząſáią CiekPotr 60.
a. Pies w ogóle; canis, molossus BartBydg (2): BartBydg 92b; Ieſt tám Ogarz Cerberus/ co ich dawno cżeka/ Iedno iż milcżkiem kąſa/ á nigdy nie ſzcżeka. RejWiz 162.

LWil