[zaloguj się]
[pdf]

OKTAWA (57) sb f

oktawa (57), [oktawy pl t].

o oraz końcowe a jasne, pierwsze a pochylone.

Fleksja
sg pl du
N oktåwa
G oktåwy
A oktawę oktåwy oktåwie
I oktawą
L oktåwie oktåwi(e)ch

sg N oktåwa (16). ◊ G oktåwy (1). ◊ A oktawę (29). ◊ I oktawą (1). ◊ L oktåwie (8). ◊ pl A oktåwy (1). ◊ [L oktåwi(e)ch.] ◊ du A (cum nm) oktåwie (1) Mącz 84d.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII (z Cn) – XIX w.

1. Okres ośmiu dni od jakiegoś święta katolickiego, ósmy dzień od tego święta; octava JanStat, JanPrzyw; [octavus – osmy Mącz 258a, Calep; osmy – octavus Cn] (54): Goski A4v, A9; Może w ten chwálebny dzień/ y przez oktawę/ mowić Hymn Anyelſki/ z rozdziału wtorego/ ná kárćie 86. LatHar 402, 344, 362, 365, 381, 387 (12).

oktawa czego [z nazwą święta] (35): LibLeg 6/119; Mathis Rayeczki [...] we Srzode woctawą Nawyedzenya panni Mariey 1548 [...] zeznal LibMal 1548/142; BVrgrábſki wielki Sąd/ trzy kroć do roku bywa. Pierwſzy/ w dźień Swiętey Agáty. [...] Trzeći/ w Oktawę S. Marćiná. GroicPorz iv; Goski A4v [4 r.]; [papież Leo IV] vſtáwił ſwięćić oktawy w niebo wzyęcia pánny Máryey BielKron 171, 380v, 400v; SkarŻyw 1; LatHar [++] [5 r.], [++2], [++4] [2 r.], [++4]v [2 r.], ++5, ++6; SStáło ſię też w ſzábát wtoropierwſzy (marg) To ieſt, w oktáwę Páſchy: [...] (–) WujNT Luc 6/1, s. 59 marg, 303 marg, 746 marg, Vvvvv2v, Vvvvv4; ſkázuiemy/ áby káżdy w Oktawę świętégo Iákubá ku zbiérániu ſwéy dźieśięćiny [...] był gotów. SarnStat 187, 730 [2 r.], 744, 895, 1122; [Działo się to w piątek po oktawiech Bożego Ciała roku 1554. OrtyleSądWpol 1554 nr 97].

W charakterystycznych połączeniach: oktawa uroczysta; oktawa Agnieszki, Bożego Ciała (4), św. Jana Apostoła, Jana Chrzciciela, (św.) Jakuba (Pustelnika) (2), Mamonta męczennika, św. Marcina, (św. św.) Młodzianków (2), Narodzenia Bożego (2), Narodzenia Panny Maryjej, Nawiedzenia Panny Maryjej, Paschy, (św.) Piotra i Pawła (3), św. Szczepana (2), Trzech Krolow (8), św. Wawrzyńca, Wniebowstąpienia Pana Krystusowego, Wniebowzięcia Panny Maryjej (2), św. Wojciecha, Wszystkich Świętych.

Wyrażenie: »oktawa świąteczna« = oktawa po Zielonych Świątkach (3): Dźiało ſie to w Piotrkowie ná Wálnym Séymie w Piątek po oktawie Swiątecznéy [infra Octavas Pentecostes JanStat 193]/ Roku Páńſkiégo 1451. SarnStat 172 [idem (2)] 381, 384.
Przen: Dzień sądu ostatecznego [czego] (2): Ták y na wſzytkich cżłonkách y zmyſłách zwierzchnych y wnętrznych ocżyśćieni/ y ze zbytkow obrzezáni/ day Boże/ abyſmy ſię ná onę Oktawę/ wiecżney/ y oſtátney godziny/ Bogu/ w niepokalánym ſumnieniu/ y ćiele ſtáwić mogli. SkarŻyw 4, 4.
2. muz. Interwał ośmiotonowy (3): Pieśń tę śpiewano ná oſmy ton ná inſtrumeńćie ktory był o ośmi ſtron okthawą wyżſzey nád drugiemi. BibRadz I 291a marg; Disdiapason, Latine bis per omnia Gdzie przes dwie Octawie yedno od drugiego yeſt. Proverbium Gdy co od czego daleko yeſt. Mącz 84d, 84d.

JZ