[zaloguj się]
[pdf]

OMIENIEĆ (22) vb pf

omienieć (13), oniemieć (9); omienieć GlabGad (3), LubPs, OrzRozm, BielKron, Mącz (3), SienLek (2), KochPs, GrabowSet; oniemieć FalZioł, Leop, RejPos (3), BudBib, SkarŻyw, Calep, WujNT.

-en- (21), -ęn- (1).

o oraz oba e jasne.

Fleksja
inf omienieć
praet
sg
1 m omieniåłem
2 m omieniåłeś
3 m omieniåł
n omieniało
imperativus
pl
3 niechåj omienieją
conditionalis
sg
3 m by omieniåł

inf omienieć (3). ◊ fut 2 sg omieniejesz (1). ◊ 3 sg omienieje (4). ◊ 3 pl omienieją (2). ◊ praet 1 sg m omieniåłem (4). ◊ 2 sg m omieniåłeś (1). ◊ 3 sg m omieniåł (4). n omieniało (1). ◊ imp 3 pl niechåj omienieją (1). ◊ con 3 sg m by omieniåł (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w. (z Cn).

1. Stracić głos, mowę, zaniemówić; obmutescere Vulg, Calep, Cn (16): GlabGad C8v [2 r.]; LubPs H2v; Leop Ps 38/10; omieniałći práwie iáko iny pień śiedźi/ y niewiem milczenim ſwym twąli moięli ſtronę chwali. OrzRozm K4; BielKron 82; Raucesco, Chrápieć/ omienieć/ być chrápkiem. Mącz 347d, 347d; RejPos 205, 225v; A ia ięzyk twoy przykliię do podniebienia twego/ że oniemieieſz [et eris mutus]/ á nie będzieſz iym mężem ſtrofuiącym BudBib Ez 3/26; ſłyſząc Epiphániuſz/ rzekł: zámkni uſtá/ á nie bluzni nádziei náſzey. y wnet Ieráx on oniemiał/ iſz ſłowá przemowić niemogł. SkarŻyw 453; Obmutesco quasi mutus fio – Oniemiałem, mowem vtracziel. Calep 715a; WujNT Luc 1 arg.
Szeregi: »ochrapieć albo omienieć« (1): Lupi te videre priores aliud Proverbium, Wilcy cie pierwey vyźrzeli/ to yeſt ochrápiáłeś/ álbo omieniałeś. Mącz 200b.

»oniemieć a zamilknąć« (1): Acż ſie ich wiele [nędzników] o to pokuſza y dziś/ ále wſzák wiemy iákie ſą poſwarki ich/ á nielza iedno oniemieć á zámilknąć záwżdy muſzą s tymi nędznymi Licemierniki. RejPos 231v.

2. Ochrypnąć, zachrypnąć; raucescere, raucire Mącz; exasperari Cn (6): FalZioł I 141d; Cżemu tez drudzi ludzie cżaſem omienieią (–) Dla rymy ſpadaiącey od mozgu, ktora zatika treſtki głoſu, to ieſt, żyły puſte kthorymi głos wychodzi. GlabGad C8; Kthemu ieſzcze gdy ktho omienieie/ dobrze mieć Mirrę pod ięzykiem/ álbo tártą zmiękkim iáiem ieść/ á pić ſok miętczány. SienLek 82v, 82; Omięniałem iuż práwie/ rátunku wołáiąc/ Stráćiłem oczy w niebo pátrzáiąc. KochPs 99; GrabowSet O4; [wołáiąc ná grzeſzne omienieieſz/ á gárdło twoie żołćią ſkropione ochrápieie. BzowRóż 56 (Linde)].

Synonimy: 1. zamilknąć; 2. chrapieć, ochrapieć, ochrapnąć.

Formacja współrdzenna: omieniać.

Cf OMIENIAŁY, OMIENIENIE, OMIENIONY

MŚ