[zaloguj się]
[pdf]

OPISANIE (203) sb n

-ſ-, -s- (189), -ſſ-, -ſz- (14).

o oraz a jasne, w e wahania.

Fleksja
sg pl
N opisanie
G opisaniå
D opisaniu
A opisanié opisaniå
I opisaniem, opisanim
L opisaniu

sg N opisanie (90) -é (12), -e (2), -(e) (76); -é SarnStat (5); -é : -e SienLek (5:1), Oczko (2:1). ◊ G opisaniå (60); -å (55), -a (1); -(a) (4); -å : -a NiemObr (1:1). ◊ D opisaniu (6). ◊ A opisanié (19); -é (5) SienLek, SarnStat (4), -e (1) BiałKat, -(e) (13). ◊ I opisaniem (7) WujJud, CzechEp (4), SarnStat (2), opisanim CzechRozm (2); ~ -ém (2); -(e)m. (5). ◊ L opisaniu (18). ◊ pl A opisaniå (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn) s.v. opisać.

1. Pisemne przedstawienie, omówienie, pokazanie; relacja; demonstratio, representatio Mącz; historia Calep; descriptio Cn [w tym: kogo (24), czego (65)] (115): Leop Ps 51 arg; BibRadz II 138b marg, Apoc 17 arg; Conficientissima literarum civitas, Wielmi pilne miáſto ku opiſániu tych rzeczy ktore ku pamięćy ludzkiey należą. Mącz 115a; rei representatio, Opiſánie niektórey rzeczy tákie yákoby ná to patrzał gdy ſie o tym czyta. Mącz 161a; SienLek 196, Ttt3, Ttt3v, Ttt4v żp, Yyy żp, Yyyv; SienLekAndr a3; Oſobliwe opiſánie skutkow przerzeczonego záćmienia Słonecznego. LeovPrzep A4, C4; BiałKat 1v; WujJud 20 [2 r.], 94, Mm2; RejPosWstaw [1432]; to ták ono Ieruzálem y gorę Syońſką opiſuie/ że ſie ono opiſánie żadną miarą/ do onego máteriálnego Ieruzálem/ áni do oney źiemſkiey gory Syońſkiey śćiągáć nie może. CzechRozm 119v, 6, 119v marg, 120, 137, 162v, 178, **3; Oczko 2v, 24, [42]v: Wſzákże y ſam Sigiſmundus Herberſtein wyzſzey w opiſániu Miáſtá Moskwy ták mowi: A iżby Miáſto Moſkwá inſzym kráinom przezwisko od ſiebie dáć miáłá/ to nie pewna/ ále prawdzie rzecz podobna/ iſz od rzeki Miáſto imię wzięło. StryjKron 91; Ieſt też nie ládá ſpotwarzenie Ewánieliſtow o których to I.M.X.K. mowi/ iákoby oni vmyślnie dla Zydow báwić ſię mieli opiſániem Páńſkim według ćiáłá: [...] máło dotykáiąc boſtwá Páná Chriſtuſowego CzechEp 207; Zwycżay piſárzow stárego Testámentu w opiſániu rzecży CzechEp 366 marg; Niechby iedno ſam I.M.X.K. [...] weyzrzał w opiſanie żywotá Papieża Sergiuſza 3. y pilnie ſię mu przypatrzył. CzechEp 418, 46, 230, 234, 314, 326 marg (11); ReszHoz 114; WerKaz 281; Ichnographia – Poznaczenie rzeczi do opiſſanią. Calep 499a; GostGospSieb +2v; Opiſánie powinnośći dobrego właſnego Oycżyzny miłoſniká. Phil B marg; Opiſánie przycżyn prze kthore do zniſzcżenia y zguby Páńſtwá y Kroleſtwá wſzelkie przychodzą. Phil P; Opiſánie czterech ániołow/ ktorzy máią pokáráć ziemię. WujNT 854; Opiſánie haeretykow y właſnośći ich. WujNT 860 marg, 574 marg, 644 marg, 838, 839, 860, 869 marg, Cccccc 3v; PIERWSZA CZĘSC PRAWA ZIEMSKIEGO, z ſtrony opiſánia perſon Sądowych/ y záśiędźienia ich vrzędu. SarnStat 553, 544, 634.

opisanie przez co (1): W piątego ániołá zátrąbieniu/ opiſánie haeretykow/ przez gwiazdę ſpádłą z niebá/ y przez ſzáráncze z dymu przepáśći wypuſzczone. WujNT 857.

opisanie o czym (3): SienLek 116; A przetoż ácżkolwiek o tym [wychowaniu dziatek] wiele w piſmie opiſánia mamy/ wſzákże Pan Bog chciał to nam doſtátecżniey w przykłádzye wychowánia Syná ſwego y w dzyećińſtwie iego/ dla náuki náſzey/ zoſtáwić á pokázáć RejPosWstaw [412]; ReszHoz 114.

opisanie czyje [= przez kogo] [w tym: G sb i pron (10), ai poss (3)] (13): á nie bądź poruſzon w vmyſle ſwoim ku żadnemu z nas s powieśći opiſánia ludźi złośćiwych/ kthorzy áni Bogá/ áni Krolá/ áni ſtárſzego roſkazániá dbáią BielKron 443v; SienLekAndr a3v; A iż wedle opiſánia Prorockiego/ nie może ſie to o onym żydowſkim mieśćie/ gorze/ y wſzyſtkiey źiemi rozumieć CzechRozm 119v; Gdźiebym też záraz Páwłá ś. opiſánie Antychriſtá 2.Teſſ.2. miał był wolą rozebráć/ y inſzych wiele mieyſc z Obiáwienia Ianowego przypomionąć CzechEp 422, 110, 231, 330, 340, 371, 373; Kto ſię też pilnie przypátrzy Ianowemu opiſániu beſtyey pirwſzey/ y wtorey/ obacży iż przez pirwſzą nie iednego cżłowieká rozumiał NiemObr 163; PaprUp A2; Którym prawem Spiſka źiemiá do Króleſtwá należy, z tego opiſánia Iuriſty Polſkiégo wyrozumiéſz. SarnStat 1219.

opisanie czyje [= kogo] (2): Bo ieſli o boſtwie Páná Chriſtuſowym/ pocżątek/ śrzodek/ y koniec Bibliey doſyć iáſnie świádcży: á iákoż to prawdá będźie/ że ſię opiſániem Páńſkim wedle ćiáłá vmyślnie zábawiáli Ewánieliſtowie żydom folguią[c] CzechEp 210, 207.

W przeciwstawieniu: »wzmianki... opisanie« (1): Stámtąd gdy ſye Piſmá y Rozum z Páńſtwem do Rzymu przenioſł/ iuż nie wzmiankam/ ále zálotóm/ vżywániu/ á opiſániu Cieplic przypátrzyć ſie możem Oczko 2v.

W charakterystycznych połączeniach: opisanie Antychrysta (5), bestyjej, dziejow, heretyka a. heretykow (8), Jerozolimy (2), lekarstw (2), miasta (2), person, powinności, przyczyn, rzeczy (8), sądu bożego, spraw (3), zioł, zwierzęcia, żywota (2); sposob opisania; opisanie wystawić; opisanie dawne, dobre, dostateczne (dostateczniejsze) (5), głowne, jawno, nieporządne, osobliwe, osobne, pożyteczne, skuteczne, szersze, własne.

Wyrażenia: »opisanie czasu« = descriptio temporis Mącz, Cn (3): Temporis circumscriptio, Opiſánie czáſu. Mącz 374d; descriptiones temporum, Opiſánie czáſów/ co ſie którego czáſu ſtáło/ álbo ſie też ma ſtáć/ to yeſt rozłożenie czáſu. Mącz 375b; CzechRozm 137.

»opisanie drogi (a. drog), peregrynacyjej« = itinemrium Mącz, Calep (2:1): itinerarium, Opiſánie dróg wędrowánia. Mącz 157a; Itinerarium pro commentarijs rerum per iter gestarum, Opiſánie peregrináciey á pielgrzimowánia álbo wędrowánia ſwego Mącz 175d; Calep 566b.

»krótkie opisanie« [szyk 5:1] (6): Opiſánie krotkie Zywotá Ezopowego/ iteż inſzych ſpraw iego. BierEz A2; Summá ábo krotkie opiſánie wſzythkiego Piſmá świętego BibRadz *6v; Wſzyſthkiey Lifflándzczkiey ziemie/ iáko przed tym ſámá w ſobie była/ krotkie á pożytecżne opiſánie. KwiatOpis kt; KuczbKat 10; ReszPrz kt, ReszHoz 114.

»opisanie miejsc« = topografia; descriptio loci Cn (1): Topographia, Latine locorum descriptio, Opiſánie mieyſc. Mącz 458c.

»opisanie rodzaju, narodu« = rodowód, genealogia Calep; [szyk 4:1] (3:2): Ci ſzukáli opiſánia narodu ſwego [scripturam suam genealogizatorum]/ ále nie náleźli y zrzuceni ſą z kápłáńſtwá. BibRadz 2.Esdr 2/62; CzechRozm 152v; Calep 450a; Máttheufz S. z Lukaſzem w opiſániu rodzáiu Páná Ieſuſowego zgadzáią ſię áż do Zorobabelá. WujNT 3, 3 marg.

»słowne opisanie« (1): Słowne opiſánie złączenia wielkiego zwierſchnich Pláneto w LeovPrzep A.

»opisanie świata« (2): Plinius też tę Rzekę tymże imieniem zowie Phut/ á Ptolomeus w opiſaniu Swiátá Phtut StryjKron 11; Cosmographia ‒ Opiſzanie ſzwiata. Calep [265]a.

»wirszem opisanie« (1): Przeſławnego wyázdu do Krákowá/ y pámięći godney Koronáciey Henryká Wálezyuſá [...] ſkuthecżne wirſzem opiſánie przez Máthyſá Strykowiuſá Prekonideſá. StryjWjaz kt.

»wtore opisanie prawa bożego« = Księga Powtórzonego Prawa; Deuteronomium Vulg (1): A gdy iuż vſiędzie ná ſtolicy kroleſthwá ſwoiego wypiſſe ſobie w kxięgi/ to wtore opiſánie Práwá Bożego [wypiſze ſobie powtórzenié práwá zakonu tego ná kśięgách WujBib]/ wźiąwſſy Exemplarz od kápłanow z pokolenia Lewi Leop Deut 17/18.

»ziemie opisanie« (1): Geographia – Ziemie oppiſſanie. Calep 452a.

Szeregi: »dowodzenie, opisanie« (1): Demonstratibilis, Latwi ku dowodzeniu/ opiſániu. Mącz 231d.

»historyja, (abo) opisanie« (2): Hiſtorya mowię ábo ono porządne opiſánie rzecży ſtworzonych/ á nád to cżłowieká y vpadku iego CzechRozm 96v; Historia – Hiſtorią, oppiſſanie nieiakowei ſprawy. Calep 485a.

»nauka i opisanie« (1): á żeby też y temu/ rádá byłá w ich niedoſtátkach/ według náuki y opiſánia námięniónégo Wydawce SienLekAndr a3v.

»opisanie i okazanie« (1): przetoż/ áby ſię mądrośćią ſwą przed ſwymi popiſał/ [ksiądz kanonik] zmyślił ſobie iákieś dźiwne opiſánie y okazánie tey rzecży [upadku aniołów]/ ktorym náporząd ná Bogá y Chriſtuſá ſyná iego potwarz we włocży CzechEp 203.

»opisanie, (i) powieść« [szyk 1:1] (2): BielKron 443v; Wie o nas náſz páſterz: á Papież procż opiſánia y powieśći drugich wiedźieć nie może. CzechEp 330.

»poznanie i opisanie« (1): Muśi być iż rożnice żadney miedzy ich náturą Bozką [Ojca i Syna] nie máſz. Bo gdyby namnieyſza byłá: iużby nie iedno było poznánie y opiſánie obudwu. SkarKaz 548b.

»opisanie i rozdzielenie« (1): Opiſánie y rozdźielenie złodźieyſtwá/ iáko wiele rodzáiow złodźiei. KlonWor 3.

»opisanie i świadectwo« (1): Krotkie opiſánie y świadectwo/ o Mieśćie Rzymſkim/ o iego wierze/ y dobrych vcżynkách/ ktore ſię w nim dźieią ReszHoz 114.

»opisanie, wyliczanie« (1): Genealogia – Rodzaiu opiſſanie, wiliczanię. Calep 450a.

»opisanie albo (i jakoby) wymalowanie« (2): Ichnemon, Zwierzę Egypckie ták wielkie yáko kot ále myſzy podobne. Ichnographia, Opiſánie álbo wymálowánie tego zwierzęcia. Mącz 164a; To opiſánie y iákoby wymálowanie Sądu Bożego/ y żywotá wiecżnego podobne ieſt onemu o Lázárzu y Bogacżu GrzegŚm 60.

»wysłowienie i opisanie« (1): żem miał był wolą [...] zoſobná o Antychriśćie ſwoie zdanie [...] wypiſáć: pocżąwſzy/ nie tylko ab etymologia vocis, ále y od wyſłowienia y opiſánia Antychriſtá/ wedle piſmá ś. inſzym iuż porządkiem CzechEp 421.

»opisanie abo znaki« (1): Tu maſz właſne y oſobne opiſánie ábo znáki haeretyckich y odſzczepieńſkich miſtrzow ábo vczyćielow. WujNT 462.

Wyrażenia przyimkowe: »bez opisania« (1): Aż do ſtá tálántow śrebrá/ y áż do ſtá korcy pſzenice/ y áż do ſtá bátow winá/ y do ſtá bátow oliwy/ á ſoli bez opiſánia [quod non scriptum est (marg) ut non scribatur (–)]. BudBib 1.Esdr 7/22.

»wedle (a. według) opisania« (5): SienLekAndr a3v; CzechRozm 119v; Bo to náſzá ieſt wiárá: náſze to ieſt wyznánie wedle opiſánia Ianá ś. CzechEp 340, 195; Iednák dla okazánia lepſzègo, położyłem to, A/ w téy Ortográphiiéy Páná Kochánowſkiégo, iuż nie wedle tego opiſánia dawnego, ále wedle poſziedniégo zwyczáiu iego. JanNKar E.

2. Pisemne rozporządzenie, nakaz; postanowienie; descriptio Vulg, JanStat; dispositio, inscriptio, obligatio, tenor JanStat (34): Wſzákże w tey mierze/ więcey zwyczáiu álbo właſnych vſtaw wſzędy náſláduią/ niżli tego opiſánia GroicPorz d3v; Aby tedy wiedźieć/ któré kauzy do Duchownégo práwá/ któré do świetckiégo przyſłucháią: tym opiſániém oznáymuiemy/ opiſuiemy/ poſtánawiamy [per hanc illarum descriptionem significamus, describimus et constituimus JanStat 235] SarnStat 213, 1027, 1185, 1255.

opisanie czego (2): Iż dzieli ná rzecży ku nabożeńſtwu należące/ ktore Ceremoniámi zową/ ktore w ſobie máią opiſánia/ ſłużby Bożey oney zwierzchowney CzechRozm 97v; onę [zgodę] przez oſobné káżdéy rzeczy opiſánie rozumieliſmy zá rzecz potrzebną rozrządźić [ipsam per articulos infrascriptos duximus regulandum JanStat 865]. SarnStat 1087.

opisanie o czym (1): Aczkolwiek tá prowincia z Krákowſkim Woiewództwem ſpołem chodzi: wſzákóż iż przedtym było oſobné y vdźiélné Kśięſtwo, tedy też tu ofobno o nim opiſánié iest. SarnStat 1218.

Wyrażenie: »opisanie w prawie bożym« (1): Y ſcrutinia ktore to nápráwić miáły/ iż ſą mimo opiſánie w práwie Bożym y poſpolitym krześćiáńſkim/ tedy też zá igrzyſko ſtoią/ y práktyki do więtſzey w tym śmiáłośći mnożą. PowodPr 68.
Szeregi: »opisanie i dekret« (1): A vkázuie śie z opiſánia y dekretu Florenckiego Concilium/ iż iednák oni doſkonále thę Swiątość ſpráwuią KuczbKat 125.

»powinowactwo i opisanie« (1): zá prośbámi Poſłow od Rycérſtwá y rádámi Rad náſzych koronnych zdáło ſie nam bydź potrzebno/ ábyſmy to wedle powinowáctwá y opiſánia náſzégo tu ná tym ſéymie nápráwili SarnStat 13.

»opisanie i przykazanie« (1): wſſytek porządek/ y wſſytkie práwá iego vkaż im/ á nápiſſeſz przed ich ocżymá/ áby ſtrzegli wſſyſtkiego opiſánia iego/ y przykazánia iego/ á cżynili ie [ut custodiant omnes descriptiones eius et praecepta illius et faciant ea Vulg] Leop Ez 43/11.

»przywileje albo opisanie« (1): iáko o tym ſzerzéy Przywileie tych to miaſt álbo opiſánie náſzé świádczy SarnStat 1230.

Wyrażenia przyimkowe: »wedle (a. według, a. podług) opisania [czego, w czym, czyjego]« [w tym: przywilejów (3), statutu (3), konstytucji (2), przymierza (2), listu, prawa, w prawie, słowa Bożego; inne (2)] (21): wthem ſzye yego Kro. M. wedlye opiſſanya przemyerza bendzye raczil zachowacz. LibLeg 11/138v, 11/153; Ale w ſpráwách o gárdło/ zápłáćiwſzy Powodowi głowę wedle opiſánia Práwá/ co zową Wargeltem/ iuż Rękoymia od wſzythkiey ſpráwy bywa wolen GroicPorz r4, ii2v; BielKron 331; áżby ſię cofnęli z tey obłędliwey drogi/ náſtąpiwſzy/ ná prawdźiwą drogę páńſką/ po niey wedle opiſánia ſłowá Bożego chodźili y rządźili ſię. NiemObr 80; SZlubem żadny ſzláchćic ośiádły wiązan nie ma bydź od nas/ áni od żadnych vrzędników náſzych/ ieno wedle opiſánia ſtátutu [tantum iuxta descriptionem statuti JanStat 123]/ Roku 1540. SarnStat 66; FRymárki dóbr náſzych z kimżekolwiek vczynioné/ wedle opiſánia Conſtituciy czynioné y pozwoloné bydź máią SarnStat 91, 13, 497, 650, 742, 1025 (11).
~ Wyrażenie: »wedle (a. według) wyszszego opisania« [szyk 2:1] (3): iuż o tenże wyſtępek drugą raz [!] nie ma być męczon/ oprocz żeby ſye iákie nowe znáki pewne nań wynorzyły/ kthoreby były godne ku zdániu po wtore ná mękę wedle wyſzſzego opiſánia. GroicPorz ii3; Ktorą im wolność daie na cżaſy wieczne im i potomkom ich, według wyſzszego opisania ZapKościer 1580/11; SarnStat 974. ~

»nad opisanie [czego]« (1): bo raczil yego K.m. roſkazacz ſwim wſchem poddanim abi ony zadnego czlowieka przichodnia any Walaſchina any Tvrczina wzyemy a wpanſtwach yego K.m. przechowiwacz any ym zadney pomoczi any Zachowania dawacz nieſmiely nad opyſſanie przymierza ktore Kroi yego M. ma ſpanem woyewodą walaſkym LibLeg 10/64v.

3. Definicja, określenie, wyjaśnienie, podział; definitio Mącz, Modrz, Calep, Cn; circumlocutio, circumscriptio, descriptio Mącz [w tym: czego (29)] (35): KromRozm III A6v marg, Q3 marg; GroicPorz pv marg; Compendium [...] Aliquando etiam pro itinere abbreviato, Krótſza á lepſza drógá/ Krótkie opiſánie nie którey rzeczy. Mącz 288d; Topothesia, Opiſánie yednego słowá. Mącz 458c, 173c, 374d; BiałKat 41; KuczbKat 250; Heretyk ten ieſt/ ktory zániedbawſzy zwierzchnośći Kośćiołá Powſzechnego/ niezbożnych wymyſłow ſwych vporną myślą broni. Toć ieſt właśćiwe á prawdziwe opiſánie nie ktorego iednego/ ále wobec káżdego Heretyka WujJud 21; To opiſánie grzechu/ pierworodnemu tylko grzechowi przyſtoi WujJud 63; WujJudConf 33v; CzechRozm 139v; Opiſánie cnot/ ktoremi dobrzy Krołowie [!] ozdobieni być máią [Virtutes, quibus reges boni praediti esse debent, explicantur]. ModrzBaz 15, 3v, 24, 55v, 58v; A ieſtći wiárá podſtáćią tego/ cżego ſię nádźiewamy/ okazánim rzecży niewidźiánych rć. Z ktorego opiſánia wiáry [...]/ y właſnośći iey/ potrzeba to napierwey bacżyć y vważáć/ ſkądby ſię ná táką wiárę zdobyć/ y przez co w niey vpewnionym być NiemObr 68; Diffinitio — Opiſsanię rzeczij iako ieſt ſama w ſobie. Calep 322b, 199a, 296a; WujNT 777; SarnStat 282.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Napirwey opiſánie co ieſt wiecżerza Páńſka/ iż ieſt ſpráwá á vſtháwá Páná Kryſthuſowá/ ná ktorey przy chlebie á winie/ bywa dawano ciáło y kreẃ ſwięta iego. RejPosWiecz3 99.

W połączeniach szeregowych (2): Finitio Verbale idem quod Definitio Wypiſánie wyliczenie też wyłożenie á opſiánie [!] rzeczy zupełne yáko ſie ſámá w ſobie ma krotkiemi słowy/ ále wżdy tak yżeby wſziſtka náturá/ y właſność rzeczy była oſięgniona y ogrodzona/ áby nie niezbywáło ani też niedoſtawáło Mącz 127d; Descriptio item pro definitione, Wykład/ wyłożenie/ opiſánie którey rzeczy. Mącz 375b.

W charakterystycznych połączeniach: opisanie cnot, grzechu, heretyka, Kościoła bożego (2), pozwu, pychy (2), ((nie)ktorej, tej albo owej) rzeczy (7), senatu, słowa, wiary (4); opisanie dostateczne, jasne, krótkie (2).

Zwrot: »opisanie wyłożyć« (1): od właſnośći y wykłádu imieniá tego [sakramentu] pocżąć/ y rozne opiſánie iego wyłożyć potrzebá/ abyſmy łátwiey rozumieć mogli/ co ná tym mieyſcu właſnie známionuie to ſłowo. KuczbKat 105.
Wyrażenia: »opisanie praw(a)« [szyk 3:1] (4): przyſtoyna rzecz ieſt naprzod wiedzieć/ Opiſánie Práwá/ y roznoſći iego: áby káżdy Sędźia wiedźiał/ iákiem práwem ma ty ſędźić/ ktorzy ſą pod władzą á zwierzchnoſćią iego GroicPorz a; DO tego przyſzło/ że iuż o roznośći praw mowić mamy. A może żaden odemnie niecżekáć/ iákoby od vſtawce praw/ doſtátecżnego opiſánia praw [legum exactam descriptionem] ModrzBaz 73v; Ktoraż ſię przeto wolność zoſtawa: Aza nie tá/ ktora w rownem opiſániu praw y ſądow zależy [quae in legum ac iudicionum aequa descriptione consistat]? ModrzBaz 89, 71v.

»opisanie słowy krotkiemi« (2): Circumloquutio, vel circumlocutio inde descendit, Opiſánie słowy krótkiemy niektórey rzeczi. Mącz 197c, 127d.

Szeregi: »jakość albo opisanie« (1): Qualitas – Iakoſc albo opiſzanie rze czi y iaka ieſt ſtad przeziwaią. Calep 885a.

»opisanie, ograniczenie« (1): Finitio – Opiſsanie, ograniczenię. Calep 420b.

4. Spis, wykaz [kogo, czego] (9): WyprKr 30; Opiſánie Kſiążąth kthore przy they Koronácyey w Fránkforćie ná ten cżás byli. BielKron 33lv; Wilgośći przyrodzoné/ máią oſobliwe opiſanié ná końcu tego vkázáczá. SienLek T[tt]2, T[tt]2 [2 r.]; Tych wſzyſtkich tytułów z Státutámi właſnémi opiſánie znaydźieſz w Práwie Ziemſkim w Kśięgách 10. SarnStat 160; ODpráwiwſzy opiſanié Woiewodze y ſpół vrzędników, y obywátelów powiátowych Woiewództw: káżdego vrząd iego, będę wiliczał SarnStat 240, 90, 1230.
5. Treść, brzmienie, zawartość; contentum, continentia, tenor JanStat [czego] (8): Thego tedy liſtu á mándatu Krolewſkiego było tákowe opiſánie [Et quidem epistolae typus sic scriptus erat]. Leop 3.Mach 3/17; SienLek S[ss]v; Iż o tym przeyźrzeniu piſmo ś. namniey tám nie wſpomina: á ſrodze tego zákázuie/ co rożnego opiſániu ſwemu przydawáć etc. CzechEp 110.

W charakterystycznych połączeniach: opisanie artykułow, listu (a. listow) (5), mandatu krolewskiego.

Wyrażenie: »opisanie słowo od słowa« (1): których Artykułów opiſánie ſłowo od ſłowá ieſt tákowé [articulorum tenor de verho ad verbum sequitur et est talis. JanStat 908]. Naprzód/ iż kożdy Biſkup Alſperſki który będzie po nas/ y inni wſzyſcy [...] będą powinni oblicznie przyśdź przed bytność Máieſtatu Królewſkiégo SarnStat 1124.
Szereg: »brzmienie albo opisanie« (1): LIſty dożywotné od nas dáné/ we wſzytkim wedle ich brzmienia álbo opiſánia przez nas będą chowáné SarnStat 86.
Wyrażenie przyimkowe: »wedle opisania« = zgodnie z treścią (4): y rozgrániczenie dóbr ták náſzych/ iáko dźiedźicznych/ wedle opiſánia onych liſtów [iuxta illarum continentiam JanStat 407] ſkázuiemy bydź mocné y gruntowné. SarnStat 842, 86, 990, 993.
6. Odpisanie, udzielenie odpowiedzi [na co] (1): Wiedzą todobrze drudzy/ iáko mię Wálenty Neotebel wyzywa: y iáko to co nigdy nie było przycżyta. Ale iż ládá co plećie z kwiatków tych [...] o wieniec táki iego nie niedbam. [...] A iż mię y to od opiſánia [lege: odpiſánia, lekcja: opisania mniej prawdopodobna] ná nie powśćiągnęło/ iż on ty ſwoie kwiatki ná zwał śniadániem: obiecuiąc mi po nim iákiś gnaćiſty obiad. CzechEp *2v.
7. Miano, tytuł [z przytoczeniem] (1):
Szereg: »tytuł abo opisanie« (1): A ten tytuł/ ábo to opiſánie Bog nád Bogi/ Pan nád Pány/ Bog wielki/ mocny/ y ſtráſſliwy/ cżemu przydáieſz CzechRozm 5v.

Synonimy: 1. przedstawienie; 2. postanowienie; 3. definicyja, podział; 4. spis; 5. brzmienie; 6. odpisanie; 7. miano, tytuł.

Cf OPIS, OPISAĆ

AW