[zaloguj się]
[pdf]

PASKWILUS (5) sb m

paskwilus (2), paskwil (1), paszkwilus (1), [paskwilusz], Paskwilus a. Paskwil (1); paskwil Calep; paskwilus : paszkwilus BielKron (2:1).

-l-, -l (2), -ll- (2).

a jasne.

Fleksja
sg pl
N paskwil
D Paskwillowi
A paskwilusy, paskwilusze, paskwilusse

sg N paskwil (1). ◊ D Paskwillowi (1). ◊ pl A paskwilusy (3), [paskwilusze, paskwilusse].

Sł stp brak, Cn: paskwil, Linde także XVII – XVIII w.

1. n-pr Właściwie Pasquino, nazwa posągu ustawionego w XVI w. przy jednym z rzymskich pałaców, słynącego z przylepianych nań anonimowych kartek o szyderczej, często szkalującej kogoś treści (1): (nagł) Przedmowá dwu Báránow o iedney głowie. (–) [...] Ktorzy idą do Rzymá/ [...] Powiedzćie też tám brátu/ zwłaſzcżá Páſkwillowi/ Iż w Krákowie powſtáli iuż Prorocy nowi. BielRozm 2.
2. Pismo o szyderczej, szkalującej kogoś treści; criminosus liber, elogium, epithesis, famosum carmen a. epigramma a. scriptum, famosus libellus, infame carmen Cn [pasquil(l)us Łac śr] (4):

[W połączeniu szeregowym: [matce, tj. Kościołowi] deſpekty wyrządzaią: páſkwiluſze/ ſczypánia piſánia ſproſné przećiw niéy wydáią JanSyjon 91.]

Zwrot: »paskwilusy, [paskwilusze] pisać; [paskwilusze napisane]« (2): prętko go też oſławili thego Papieża [...]/ piſali o nim Páſzkwiluſy BielKron 234v, Llll2v; [paſquiluſſe rozmáite piſſano [o małżeństwie Zygmunta Augusta z Barbarą] StryjKron 761 (Linde); PlutBBud K3v; AktaSejmikPozn 1590/136.]
Wyrażenie: »uszczypliwy paskwil« (1): famosi libelli apud Iurisconsultos, qui alicuius famam laedunt – Vſzczipliwi paskwil. Calep 406b.
[Szereg: »paskwilusze, pisma uszczypliwe«: paskwilusze, pisma uszczypliwie [!] wszelkim prawem na świecie zabronione, na nas i insze dobre ludzie napisane rozsiewali na co siła słów nie potrzeba, gdyż ci, którzy je piszą, sami je za nieprzystojne mają, kiedy imion swych przy nich nie podpisują AktaSejmikPozn 1590/136.]
Przen: Złośliwie o pismach przeciwników religijnych [czego = zawierający co] (1):
Wyrażenie: »paskwilusy spisane« (1): ná krolewſkim dworze/ y indziey Páſkwilluſy ſpiſáne Luterſkiey náuki w nocy do wrot ſprzybijano BielKron 212v.

ZCh