[zaloguj się]
[pdf]

PILNOWANIE (13) sb m

-o- (9), -ó- (1); -o- : -ó- Mącz (5:1); -a- (11), -å- (1) CzechEp; teksty nie oznaczają -é.

Fleksja
sg
N pilnowani(e)
D pilnowaniu
I pilnowaniém

sg N pilnowani(e) (9). ◊ D pilnowaniu (3). ◊ I pilnowaniém (1).

Sł stp brak, Cn s.v. pilowanie, Linde brak.

1. Zajmowanie się czymś, poświęcanie się czemuś; otium, religio Mącz (4): Intentio et remissio animi contraria, Pilnowánie. Mącz 445b, 259a; Sżkołá ieſt słowo Grecſkie. oni mowią Scholi. Rozumie ſie prożnowánie álbo pilnowánie. ModrzBaz 128v marg.

pilnowanie czego (1): Religio officii, Pilnowánie ſwego vrzędu. Mącz 351b.

2. Obrona; providentia Mącz; attentio JanStat; conservatio Cn (2): Providentia, Opátrznosć/ pieczołowitość/ pilnówánie. Mącz 495b.

W połączeniu szeregowym (1): A iżebyſmy tákowégo pokoiu wiecznégo y zgody pewnieyſzym pilnowániém/ vmocnieniém/ y mocą ſtrzegli y chowáli [ut ... sub certiori attentionis fimitate et robore custodiamus et servemus JanStat 846] SarnStat 1070.

3. Zwracanie uwagi na coś lub na kogoś, obserwowanie; attentio Mącz, JanStat; observatio Calep, Cn (7): Mącz 444b; Observatio – Pilnowanie, vsługa. Calep 717a.
Szeregi: »pilnowanie i słuchanie« (1): [Podkomorzy ma rozkazać] zdánému/ áby ſtánął przećiwko powodowi [...] gdy vrząd powodowa ſtroná powiedźie ku ſypániu y czyniéniu gránic/ [...] y ku pilnowániu y ſłuchániu [ad... attentandum audiendumque JanStat 416] SarnStat 463.

»pilnowanie i widzenie« [szyk 1:1] (2): TObie ſzláchetnému N. z N. roſkazuiemy: ábyś [...] gdźie przerzeczony N. powód nas álbo Komorniká náſzégo poſtáwi ku pilnowániu y widzeniu [ad attentandum et videndum JanStat 417] [tego pilnował] SarnStat 1247, 463.

a. Naśladowanie [czego] (1): [w papieżach się najdowało] dziatek z cudzemi żonami y z inſzymi wſzetecżnicami rodzenie. A to ieſzcże więſtza [!], y tych záś, ktorzy tak z cudzołostwá y wſzetecżeńſtwá ſpłodzeni byli, ná tęż stolicę [Rzymską] wſadzanie y rodzićielow ſwych wſzetecżeństwá pilnowanie CzechEp 418.
b. Czyhanie [na co] (1): Captatio, Pilnowánie ná yáką rzeć. Mącz 35c.

Synonimy: 1. obchodzenie się, obieranie się; 2. bronienie, obrona, pomoc, zaszczycenie; 3. baczenie, doglądanie, dozor, podstrzeganie, wejźrzenie; a. naśladowanie; b. czyhanie, straża, strzeżenie, szpiegowanie, usadzenie, wyglądanie, zasadzka.

Cf NIEPILNOWANIE, PILNOWAĆ, PILOWANIE

MN