Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POCZYNADLNY

Następne hasło: POCZYNAJĄCY SIĘ »

POCZYNAJĄCY (11) part praes act

o oraz a jasne.

Fleksja

sg
m	N	poczynający	f	N	poczynającå	n	N
	G			G	poczynając(e)j		G
	D	poczynając(e)mu		D			D	poczynając(e)mu
	A	poczynający		A			A

pl
L		poczynających

sg m N poczynający (3). ◊ D poczynając(e)mu (1). ◊ A poczynający (1). ◊ f N poczynającå (3). ◊ G poczynając(e)j (1). ◊ n D poczynając(e)mu (1). ◊ pl L poczynających (1).

Sł stp s.v. poczynać, Cn brak, Linde w objaśnieniu s.v. poczynacz.

Znaczenia

I. Imiesłów od „poczynać” (7)
- 1. Czyniący, postępujący (2)
- 2. Zachodząca w ciążę (4)
II. Imiesłów od „poczynać się”: Zaczynający się, będący w początkowym stadium (4)

I. Imiesłów od „poczynać” (7): [kamień adamas] pomaga/ w rzecżach pocżynaiączych FalZioł IV 46c.

1. Czyniący, postępujący (2):

Zwrot: »[jak] sobie poczynający« [w tym: co (1)] (2): Perfunctorius, Prętki/ prętko co ſobie poczináyący. Mącz 140c, 479d.

2. Zachodząca w ciążę (4): Oto Almá pocżynáiąca á vrodziłá ſyná CzechRozm 135.

Szeregi: »poczynająca, brzemieniem zastępująca« (1): bo [...] wątpliwe ieſt/ że może być przełożono pocżęłá ábo płodem záſtąpiłá: [...] ále wżdj/ nie Zácżnie/ iáko w Nieświeſkiey [Biblii] ſtoi/ bo ták náſzy Polacy niewiem áby mawiáli: potym záś ták/ Pocżynáiąca/ Brzemieniem záſtępuiąca CzechRozm 128.

»poczynająca i rodząca« (2): Ieſzcże gdyby to mowić był miał Ezáiaſz o żenie Acháſowey ábo o żenie ſwey tedyby ták nigdy nie mowił: Oto Almá pocżynáiąca y rodząca ſyná CzechRozm 142, 141.

II. Imiesłów od „poczynać się”: Zaczynający się, będący w początkowym stadium (4): żyła ſrzod Czołá/ gdy ią zátnie [...] náprzećiw bolu głowy/ náprzećiw oſzáleniu/ wśćieczeniu: y przećiw poczynáiącemu Trądowi. SienLek 35, 36v; pámiętáć potrzebá [...] że kośćioł Chriſtuſow ná on czás poczynáiący/ wſzczepiony był od Apoſtołow nie tylko miedzy Zydy/ ále y miedzy Pogány WujNT 517.

W połączeniu szeregowym (1): Ten tedy ieſt ſkutek [...]: iż ná kośćioł poczynáiący y poſtępuiący y iuż doyrzáły/ miáły powſtáć wielkie prześládowania WujNT 837.

Synonimy: 1.1. czyniący, działający, robiący; 2. zastępujący.

Cf POCZYNAĆ