[zaloguj się]
[pdf]

PODPOMOŻENIE (42) sb n

-enie (41), -ęnie (1).

Pierwsze i trzecie o oraz pierwsze e jasne; -pom- : -póm- BiałKat (2:2); końcowe e pochylone.

Fleksja
sg pl
N podpomożeni(e)
G podpomożeniå
D podpomożeniu
A podpomożenié podpomożeniå
I podpomożeniém
L podpomożeniu

sg N podpomożeni(e) (6). ◊ G podpomożeniå (12); -å (9), -(a) (3). ◊ D podpomożeniu (2). ◊ A podpomożenié (16); -é (6), -(e) (10). ◊ I podpomożeniém (3); -ém (1), -em (1) SarnStat (1:1), -(e)m (1). ◊ L podpomożeniu (2). ◊ pl A podpomożeniå (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.

Wsparcie, pokrzepienie, pomoc; auxilium PolAnt, JanStat; adiutońum, firmamentum PolAnt; ops (sublevandi), praesidium, subsidium, suffragium, sustentatio JanStat (42): Płáczmy tedy bráćiéy náſzéy vmárłéy: [...] gothuymy im podpomożenié/ modlący ſye zá nié BiałKat 356; A Niechcąc go [Adama] ták zániecháć iáko puſtelniká/ [Pan] powiedzyeć racżył: Iż zle mu być ták ſámemu/ trzebá mu iákiego podpomożenia. RejZwierc 1v, 37v; SarnStat 4.

podpomożenié kogo, czego (12): GroicPorz h3v; Gdyż wſzyſcy ini narodowie pilnie ſie o tho ſtáráią/ áby wżdy mieli iákie podpomożenie przyrodzenia ſwego piſmy á náukámi ięzykow ſwoich. RejPos A6, A4, 43v, 100v; O nędzneſz to twoie vżycie cżáſow twoich byś ſie obacżył/ y to omylne podpomożenie potomſtwá twego. RejZwierc 37v; łákomy cżłowiek [...] miłuie pieniądze/ y mnima áby w onym doſtátku p⟨á⟩ńſtwie iego wſzytko podpomożenie żywotá iego położone było. RejPosWstaw [1103], [1434]; Wielam ſię ták zda/ iż te ſowite zakłády y troiákie/ ábo y dźieśięćiorákie więcey ſą dla przewłakánia ſpráwiedliwośći/ niż dla podpomożenia iey wymyślone [quam promovendam excogitata videntur]. ModrzBaz 96v; SarnStat 192, 578. Cf »podpomożenie (po)dawać«.

podpomożenie komu (1): Małżeńſthwo ieſt napożitecznieiſze podpomożenié cżłowiekowi BibRadz I 2b marg.

podpomożenie w czym (2): Rozumieiąc temu/ iż żadne podpomożenie w ſmuthku á w vpadku cżłowieká nędznego iemu wiernieyſze być nie miáło/ iedno cnotliwa żoná RejPos 42. Cf »podpomożenie (po)dawać«.

podpomożenie czyje [= ze strony kogo; w tym: G sb i pron (2), pron poss (1)] (3): RejAp 35; mówi Auguſtyn święty: modląc ſye zá ludem: przyczyniáiąc ſye zá duchowieńſtwem: proſząc zá nabożną płeć niewieśćią: áby wſzyſtcy vználi twoié podpómożenié BiałKat 228v; SarnStat 998.

podpomożenie czyje [= komu; zawsze pron poss] (3): RejPos 313v, 325v; A tákći cżęſtokroć Pan bog tych śrzodkow w podpomożeniu náſzym vżywáć racżył/ ktore ſie nam niepodobne być zdádzą. RejPosWstaw 44.

W połączeniach szeregowych (2): iż w ktorymkolwiek páſterzu nie będzie łáſki á miłoſierdzia á podpomożenia Duchá ſwiętego/ iuż ſłábe ieſt páſterſtwo iego RejAp 35; SarnStat 989.

W charakterystycznych połączeniach: podpomożenie hojne, nędzne, omylne, przystojne, trwale; podpomożenie domu, ludzi ubogich, mieszkania, potomstwa, prawdy, przyrodzenia, stanu i podwyszszenia, żywota (2).

Zwroty: »brać podpomożenie« (1): Potym wola nie tylko bywa odmienioná przez Ducha świętego: ále też bierze z niego podpomożenie WujJud 66v.

»naleźć podpomożenie; znalezione podpomożenie« = invenire firmamentum PolAnt (1;1): BibRadz Gen 2/20; A Pan który łáſką nágradza/ będzie pámiętał ná potym/ iſz tákowy najdzie podpomożenie cżáſu vpadku ſwego. BudBib Eccli 3/32.

»podpomożenie (po)dawać« [w tym: czego (1), w czym (1)] = (ministrare vel) praestare auxilium a. opem sublevandi a. suffragium JanStat [szyk zmienny] (4): áby gdy rośćie śiłá/ y moc w ſynach y w dźiatkách/ oſłábiáłym rodźicóm ſwym w téy śile/ co piérwey mieli/ podpomożenié dawáli BiałKat 53v; Ieſteſmy powinni duchownégo pokármu y zbáwiennégo nápoiu vżyczáć tym/ którym pánuiąc pożytków docześnych podáiemy podpomożenia SarnStat 986, 192, 989.

»uczynić podpomożenie« = facere adiutorium PolAnt [szyk zmienny] (3): BibRadz Gen 2/18; RejPos 42; Toć ſą herby/ toć ieſt ſławá káżdego/ żiwot poććiwy/ ſpráwy ozdobne/ roſtropne káżdey rzecży wedle ſthanu káżdego rozważenie/ kthore Bogu poććiwość/ ludziom podpomożenie iákie/ á ſobie wiecżną ſławę vcżynić mogą. RejZwierc 161; [MrowStadło A4v].

»zabiegać podpomożenia« (1): á on z nádzyeią ſwą latha zábyegáiąc od márnego ſwiátá tego pożytku á podpomożenia ſwego/ ſzukáiąc rátunku iego/ nic nie pomniąc iż Pan hoynie káżdego opátrzyć racży/ kto ſie [...] vciecże do miłoſierdzya iego. RejPos 325v.

»zjednać podpomożenie« (1): która porodźiła zapłátę/ zá ty które Syn iey wybáwił: może wſzyſtkim wybáwiónym ziednáć hoyné podpómożenié. BiałKat 228v.

Wyrażenie: »godny podpomożenia« (1): Zyczę ia Panu Miecznikowi człowiekowi y cnotliwemu y godnemu podpomozęnia wszelakiego ActReg 118.
Szeregi: »podpomożenie i podpora« (1): [skąd by szlachta] miáłá ſtanu y podwysſzénia ſwégo podpomożenié y podporę [subsidium et adiumentum JanStat 203]. SarnStat 192.

»pożytek a podpomożenie« (1): RejPos 325v cf »zabiegać podpomożenia«.

»zachowanie a podpomożenie« (1): Nápiſano támze iż rzeczy Koſćielne s pewnych przyczyn mogą być przedáne/ [...] gdźieby potrzebá vkázowáłá ná wykupienie y wyzwolenie niewolnikow/ záchowánie á podpomożenie ludźi vbogich. GroicPorz h3v.

a. Wsparcie finansowe (7): y pśi cżáſem ledwo ich [tj. zakonników] zbytków doiadáią/ nie ku chwale ále ku lekkośći páńſkiey. A przedſięby y chwałá Páńſka przyiemnieyſza y foremnieyſza iemu mogłá być ſpełná/ y winnicżká iego ſwiętha przedſięby wżdy iákie podpomożenie s tego mieć mogłá. RejZwierc 187; iáko Burmiſtrz w Rádzye ma zlecenie pytánia/ y zbieránia podpomożenia/ thákże też vſtaw y práwá bronienia RejPosRozpr c3v.

podpomożenie czego (2): Biádá temu kthory pożąda zyſku niepobożnego ku podpomożeniu domu ſwego [ut domum suam aedificet]/ áby ſobie wił wyſokie gniázdo ſwoie BibRadz Hab 2/9; BiałKaz K4v.

podpomożenie czyje [= ze strony kogo] (1): niebedzieli przeciwko niemu podpomożenia WKM że za te prace, y słuzbyswoie, dozawiedzienia wielkiego przydzie ActReg 96.

podpomożenie czyje [= komu] (1): Snadź iuż to W⟨aszej⟩ K⟨rolewskiej⟩ M⟨iłości⟩ oznaimił y Vkazował rationes podpomozenia swego. ActReg 96.

W połączeniu szeregowym (1): nie mamy przy nim [cesarzu] álbo potomkowie náſzy ſtać podpomożeniém [ope JanStat 846]/ rádą/ pomocą/ álbo łáſką. SarnStat 1070.

Synonimy: pomoc, podpora, wsparcie.

Cf 1. PODPOMOC

MŚ, SBu